Gaan na inhoud

John Dewey

in Wikipedia, die vrye ensiklopedie
John Dewey
Gebore 20 Oktober 1859
Burlington, Vermont
Oorlede 1 Junie 1952
New York Stad
Burgerskap Amerikaans
Vakgebied Filosofie van onderwys, epistemologie, joernalistiek, etiek
Alma mater Universiteit van Vermont
Bekend vir Pragmatisme, funksionalisme, reflektiewe denke, onmiddellike empirisme, opvoedkundige progressivisme, beroepspsigose
Beïnvloed deur Plato · Locke · Rousseau · Kant · Hegel · Darwin · Peirce · Green · William James · Mead · George · Ward · Wundt · Parker
Invloed op Veblen · B.R. Ambedkar · Santayana · Martin · Kaplan · Hu Shih · Hook · Greene · Richard McKeon · Margaret Naumburg · Putnam · Chomsky · Habermas · Rorty · West · Park · Durkheim  · Herbert Schneider · Mills

John Dewey (Burlington, 20 Oktober 1859New York Stad, 1 Junie 1952) was 'n Amerikaanse filosoof, sielkundige en pedagoog. Sy werk het 'n belangrike bydrae gelewer tot die pedagogiese wetenskappe, die filosofie van opvoeding en die filosofiese beweging van pragmatisme. Dewey word ook dikwels beskou as die vader van funksionalisme.[1] Dit is 'n skool binne die sielkunde wat fokus op die funksie van die bewuste ervaring en gedrag. Hy word ook deur sommige as een van die belangrikste filosowe van die 20ste eeu genoem.[2][3][4]

In sy pleit en verdediging van demokrasie was Dewey van mening dat daar op twee gebiede – skole en burgerlike samelewing behoefte aan refleksie en hersiening was, met spesifieke fokus op kreatiwiteit en pluralisme. Dewey het aangevoer dat volle demokrasie bereik moet word, nie net deur die reg om te stem op alle lae van die samelewing nie, maar ook deur te verseker dat daar 'n volkome gevormde openbare mening bestaan. Dit word bereik deur middel van effektiewe kommunikasie tussen burgers, kundiges en politici, maar ook – en dit is hoe die skakel met pedagogie gemaak word – deur goeie onderwys en 'n goeie onderwysstelsel. Dewey was immers oortuig daarvan dat die skool 'n kleinskaalse samelewing was, waar kinders bereid was om volwaardige burgers van die samelewing te word.

Kort biografie

[wysig | wysig bron]

Afkoms en studies

[wysig | wysig bron]

John Dewey is in Oktober 1859 in Burlington, Vermont gebore. Sy pa het 'n kruidenierswinkel in Burlington besit. Sy oupa aan sy ma se kant is verkies tot die Amerikaanse Huis van Verteenwoordigers. Dewey het twee broers gehad. John het in 1879 saam met sy oudste broer, Davis Rich Dewey, aan die Universiteit van Vermont gegradueer. Sy broer het 'n professor in statistiek en ekonomie by die Massachusetts Institute of Technology (MIT) geword. Na sy studies het John Dewey vir 'n jaar in Oil City, Pennsylvania, en nog 'n jaar in Charlotte, Vermont, naby Burlington, gedoseer. Dewey was baie geïnteresseerd in die filosofie en in 1882 publiseer hy sy eerste artikel – "Die metafisiese aannames van materialisme" – in die joernaal Journal of Speculative Philosophy.[5] Kort daarna, op advies van die hoofredakteur, William Torrey Harris, het Dewey twee ander artikels vir dieselfde tydskrif geskryf. Aangemoedig en gestimileerd deur die filosofie professor Henry Torrey, het Dewey besluit om die filosofie te bestudeer en hiervoor VSA$ 500 van 'n tante geleen. John Dewey het in 1884 sy PhD aan die Johns Hopkins-universiteit ontvang. Hy het onder meer by George Sylvester Morris gestudeer, wat Dewey se belangstelling in Hegel aangewakker het. Onder Stanley Hall het hy sielkunde bestudeer.

Sy professionele loopbaan het by die Universiteit van Michigan begin, waar hy van 1884 tot 1888 en 1889 tot 1894 gedoseer het. In 1894 word hy voorsitter van die fakulteit filosofie, sielkunde en pedagogie aan die Universiteit van Chicago. Hy het George Herbert Mead saam met hom geneem en jong James Rowland Angell gehuur om die sielkunde laboratorium te lei. Dewey het in aanraking gekom met die radikale siening van Henry George en het vriende gemaak met sosiale hervormers soos Jane Addams, Mary White Ovington en Alice Hamilton.[6]

By die Universiteit van Michigan het Dewey die "Laboratoriumskool" gestig, gebaseer op die teorie dat die beste opleiding vir onderwysers werklike praktyk was. Dewey het op soek gegaan na borg vir hierdie projek. Die universiteit het nie hierdie projek mede-gefinansier nie. Dewey beoordeel dat die universiteit hom nie voldoende ondersteun het in sy onderrigbeskouings nie. Toe die laboratoriumskool tydens 'n kort afwesigheid van Dewey deur die universiteit met nog 'n klein opvoedkundige projek saamgesmelt is, het dit te veel vir Dewey geword en het hy in 1904 bedank.

In 1899 is hy verkies as president van die Amerikaanse Sielkundige Vereniging en ook in 1905 president van die Amerikaanse Filosofiese Vereniging. Na 'n geskil met die Universiteit se rektor oor sy opvoedkundige projek, het hy die Universiteit van Chicago vir Columbia Universiteit met die ondersteuning van James McKeen Cattell geruil. Daar doseer hy van 1904 tot en met sy pensioneering in 1929.[7] In 1010 word hy as sielkundige opgeneem in die Nasionale Akademie van Wetenskappe.

Gedurende sy jare by hierdie universiteit het hy ook talle reise regoor die wêreld gedoen. Die bekendste onder hierdie reise is die lesings wat hy in 1919 tot 1921 in Japan en China gegee het, sy besoek aan Turkye in 1924 om as adviseur vir onderwysbeleid en sy toer van die USSR in 1928, waar hy baie skole besoek het, te dien. Hierdie baie reise beteken nie dat Dewey die sosiale probleme in die Verenigde State nie verstaan het nie. Hy was dikwels politiek en sosiaal toegewyd, insluitend op die gebied van vroue-emansipasie, progressiewe onderwys, die regte van onderwyspersoneel, die humanistiese beweging en wêreldvrede. Sy besoek aan die USSR het sy standpunte beïnvloed oor die liberalisering van onderwys en die strewe na meer samewerking tussen studente en professore. Hy het ook artikels oor die politieke ontwikkelinge in die land geskryf. Sy kennis oor die USSR is opgemerk en Dewey het vanaf Maart 1937 'n nie-amptelike kommissie van ondersoek ingestel na die spanning tussen Jozef Stalin en Leon Trotsky: die sogenaamde Dewey-kommissie. Onder andere het hierdie komitee met Trotsky 'n onderhoud in Mexiko gevoer. Geredigeer deur Susan La Follette, is die verslag in 1938 gepubliseer onder die titel "Nie skuldig nie". In reaksie daarop het die konserwatiewes Dewey as 'n kommunis bestempel en die linksgesindes as 'n ultra-konserwatiewe.

Dewey het op 1 Junie 1952 in New York gesterf.

Funksionele sielkunde

[wysig | wysig bron]

By die Universiteit van Michigan het Dewey sy eerste twee werke, Psychology (1887) en Leibniz's New Essays Concering the Human Understanding (1888) gepubliseer, beide gekenmerk deur 'n sterk invloed van die Britse neo-Hegelianisme van destyds. In Psychology poog hy om 'n sintese tussen hierdie idealisme aan die een kant en eksperimentele wetenskap aan die ander kant te verkry.[8]

Dewey se aandag verskuif, saam met dié van sy jonger kollegas, James Hayden Tufts en George Herbert Mead en sy student James Rowland Angell na die sielkunde deur die publikasie van die werk van William James, Principles of Psychology (1890). Hierin het William James die invloed van die sosiale omgewing op kognitiewe prosesse en gedrag beklemtoon. Dit is in teenstelling met die fisiologiese sielkunde van Wilhelm Wundt en sy volgelinge.

In 1894 het hy die Chicago-groep sielkunde by die nuutgestigte Universiteit van Chicago gevorm, saam met Mead, Angell en Tufts. Hy sal later ook sy werk Ethics (1908) met Tufts skryf. Hierdie nuwe styl om sielkunde te praktiseer, is later bekend as funksionele sielkunde, het 'n praktiese benadering gehad en het aksie en toepassing beklemtoon. In Dewey se artikel, The Reflex Arc Concept in Psychology, gepubliseer in die Psychological Review, het hy die tradisionele stimulus-respons-konsep van die refleksboog gekritiseer. Alhoewel hy nie wil ontken dat daar iets bestaan soos stimulus, sensasie of reaksie nie, het hy nie saamgestem dat dit as afsonderlik van mekaar beskou moet word nie. Dewey was van mening dat hierdie teenstrydige gebeure gesien moet word as skakels in 'n ketting. Hy het die idee ontwikkel dat daar koördinasie is, wat verseker dat stimulasie verryk word deur die resultate van vorige ervarings. Die respons word dan deur sensoriese ervaring gemoduleer.

Filosofie

[wysig | wysig bron]

Alhoewel Dewey altyd na sy filosofie verwys as "instrumentalisme", word hy nog steeds beskou as een van die drie hooffigure in die Amerikaanse pragmatisme, saam met Charles Sanders Peirce, die stigter van pragmatisme en die reeds genoemde William James wat pragmatisme gewild gemaak het. Dewey se impak word sterk gekenmerk deur Hegeliese invloed. Dit is in teenstelling met, byvoorbeeld, James, wat veral van die empirisme en utilitarisme vertrek.[9] Dewey het ook aan die morele pluralisme en relativisme wat kenmerkend van James was, ontbreek.

Epistemologie

[wysig | wysig bron]

Epistemologie was een van die sentrale temas in Dewey se filosofie. Hy het verkies om te praat van "teorie van ondersoek" of eksperimentele logika om sy eie werk op hierdie gebied te beskryf. Dit toon sy houding teenoor die werk wat deur filosowe op die gebied van kennis gedoen is. Die filosoof Richard Rorty het Dewey se posisie oor epistemologie soos volg beskryf:

“Aan albei kante van die Kanaal […] het die meeste filosowe Kantiaan gebly. Selfs wanneer hulle aanspraak maak om verder as  "epistemologie" te gaan, het hulle ingestem dat filosofie 'n dissipline is wat die "formele" of "strukturele" aspekte van ons oortuigings bestudeer, en dat die filosoof die kulturele funksie het om die ander dissiplines eerlik te hou, deur hul eise te beperk tot wat behoorlik "gegrond" kan wees. Die groot uitsonderings op hierdie neo-Kantiese konsensus is weer eens Dewey, Wittgenstein en Heidegger.”[10]

Volgens Dewey is die fout met tradisionele teorieë, beide rasionalisties en empiries, dat hulle 'n te sterk lyn tussen denke trek, byvoorbeeld die domein van kennis en die werklike wêreld waarna hierdie gedagtes normaalweg verwys. Albei teorieë dink aan 'n "gedagte" as onafhanklik van die wêreld, epistemologies as die doel van onmiddellike bewussyn en ontologies as 'n unieke aspek van die self. Die rasionalisme het hoofsaaklik hierdie patroon gevolg, van René Descartes wie gedink het in terme van aangebore idees. Die empirisme aan die ander kant, soos met John Locke, het in hierdie strik geval deur redenasie in terme van sensoriese insette en idees in die kop te vorm. Dewey self was daarvan oortuig dat 'n nuwe model geskep moes word.[11]

'n Belangrike punt by Dewey is dat hy nie ervaring sien as iets persoonlik of besitlik (my ervaring) nie, maar hoofsaaklik as 'n ervaring van die omgewing. Op hierdie manier word 'n ervaring gedeel met alle mense en organismes wat ook in hierdie omgewing is. Hierdie siening van ervaring het 'n radikale breek met klassieke sienings soos dié van Kant in ruil vir 'n visie wat nader aan dié van Hegel was, wat 'n eenheid tussen voorwerp en onderwerp gevestig het. Hierdie kan slegs intellektueel geskei word deur die hulp van die selfbewustheid.

Oorspronklik was sy filosofie baie idealisties. Later het egter die konfrontasie met die werk van William James se boek Principles of Psychology (1891) en aan die ander kant Charles Darwin se teorie van evolusie het hy rigting verander.[11] Van toe af het hy probeer om te dink aan die verkryging van kennis as 'n ontwikkeling van die organisme ten einde toepaslik op sy omgewing te reageer. So in teenstelling met klassieke sienings, het Dewey denke as iets "geneties" beskou as 'n produk van die interaksie tussen die organisme en sy omgewing. Kennis is dan 'n praktiese instrument om hierdie interaksie te beheer en dit in die regte rigting te stuur. In hierdie konteks het hy ook gepraat oor instrumentalisme. So sal die mens in 'n situasie waar hy nie 'n toepaslike reaksie het nie (en dus die kennis ontbreek), die praktiese oplossing probeer vind deur 'n poog-en-fout-pad (trail-and-error)[12] en dus so moontlike oplossings te probeer vind.

Volgens Dewey is kennisverwerwing dus 'n interaksie tussen enersyds doen en andersyds ondergaan: mens probeer 'n moontlike reaksie uit (deur te doen) en registreer dan die resultaat (deur te ondergaan) en pas sy gedrag dienooreenkomstig aan. Dit is egter nie altyd moontlik om hierdie moontlike oplossings in die werklikheid self te toets nie, ten minste nie sonder dat dit die individu self aansienlik skade berokken nie. Daarom is die mens volgens Dewey in staat om te dink en te redeneer: op hierdie manier kan hy sy hipoteses in sy kop toets sonder om in werklike gevaar te wees.

Dewey het ook die soeke na 'n onbetwisbare basis vir kennis (stigterisme) verwerp. In plaas daarvan het hy die posisie van fallibilisme aanvaar, heeltemal in die aard van pragmatisme. Hierdie visie het beteken dat enige voorstel wat slegs as kennis beskou word, voorlopige status het vir (sekere) kennis. Dit hang af van sy vermoë om 'n samehangende begrip van die wêreld te bied wat as basis dien vir menslike aksie.

'n Uitslag van hierdie argumente was dat Dewey, soos James in sy boek Pragmatism (1907) geglo het dat die klassieke korrespondensie-teorie van die waarheid wat sê dat iets net waar is as dit ooreenstem met of ooreenstem met die werklikheid, onhoudbaar en verkeerd is. Aan die ander kant het hy aangevoer vir 'n waarheidsteorie wat verklaar dat iets waar is, indien en slegs as dit suksesvol gebruik kan word in die menslike strewe om menslike doelwitte te bereik. Met ander woorde, iets is waar as dit lei tot die oplossing van 'n problematiese situasie. Hierdie pragmatiese teorie van waarheid het baie kritiek gekry, byvoorbeeld deur die Britse logika en filosoof Bertrand Russell.

Onderwys en pedagogie

[wysig | wysig bron]

Meer bekend as vir sy pragmatisme en instrumentalisme, is Dewey vir sy idees oor onderwys en veral sy poging om dit te hervorm.[13] Hy het geglo dat die leerproses 'n aktiewe proses moet wees en dat die klassieke onderwysfilosofie misluk het. Volgens Dewey was klassieke onderwys onnodig lank en beperkend. Sy siening was dat kinders skool toe moes gaan om dinge regtig te doen en te leer hoe hulle in 'n samelewing optree en hoe hulle daaraan kan bydra. Dewey word tradisioneel in die kamp van die progressiewe onderwysbeweging geplaas, waaraan hy baie bygedra het.[1][14] Alhoewel baie van sy geskrifte amper honderd jaar oud is, word sy werk nog aktueel beskou.[15][16] Met sy pedagogiese insigte tree hy in gesprek met talle ander pedagoë, insluitende die Fröbeliane, volgelinge van die Kinderstudie-beweging van G. Stanley Hall, die Neo-Herbartiane en die vroeë progressiviste, insluitende Francis W. Parker.

Oor die algemeen kan Dewey se werk gesien word as 'n voltrekking van die ouer idees rakende die opvoeding van kinders, geïnisieer deur pionierpedagoge geïnspireer deur die impulse van die bourgeois-demokratiese revolusie. Dit was veral duidelik in sy siening oor die opvoeding van kinders, gebaseer op idees van Jean-Jacques Rousseau, Johann Pestalozzi en Fröbel in Wes-Europa en verwante hervormers in die Verenigde State. Dewey het geargumenteer vir 'n sterker fokus op die belange en wense van kinders. Kinders kan immers nie hul eie belange opkom en hul probleme onder aandag bring nie. Aan die een kant kombineer Dewey se teorieë hierdie sterker aandag vir die kind as individu met regte en behoeftes met 'n ander element: die behoefte aan vernuwing van die onderwysstelsel deur die opkoms van 'n nuwe soort samelewing.

In 'n koloniale landbou-dorpie, byvoorbeeld, het die kind aktief deelgeneem aan die huishouding en die produktiewe aktiwiteite van die gemeenskap wat die kind aangemoedig het om selfgerig te wees, dissipline, leierskap en onafhanklike oordeel. Sulke nuttige eienskappe, aan die ander kant, was ontmoedig en verlam deur die nuwe industriële, verstedelikte samelewing, waardeur die tradisionele gesinsverband stadig ontbind het. Op hierdie manier het die opvoeding van kinders in die stad gegroei tot 'n eensydige en versteurde patroon omdat die intellektuele aktiwiteite ontkoppel is van hul alledaagse praktiese eweknieë.

In sy werk, The School and Society (1900), probeer Dewey wys dat die bestaande onderwysstelsels na vore gekom het volgens heeltemal ewekansige neigings. In sy tyd, byvoorbeeld, het hulle dikwels bestaan uit verskillende gekombineerde dele, afkomstig van verskillende tye. Hulle kon nie behoorlik saam funksioneer nie, aangesien hulle dikwels verskillende en selfs teenstrydige sosiale belange gedien het. Die nuwe skoolstelsel moet poog om te vergoed vir die verlore elemente van die plattelandse klein dorpie. Die skool moet as 'n maatskaplike sentrum dien; Dit moet kinders gee wat dinge in hul privaat lewens ontbreek en tog nodig is om hulle volle lede van 'n demokratiese samelewing te maak. Hy het dus aangevoer dat die leer van praktiese vaardighede, die studie van die natuur en die kunste voorrang bo die tradisionele vorme van onderwys soos lees, skryf en wiskunde moet hê. Die probleme wat ontstaan wanneer hierdie praktiese vaardighede aangeleer word, moet outomaties lei tot die leer van abstrakte en intellektuele kennis in antwoord op hierdie probleme.

Ander werke van Dewey op onderrig sluit in The Child and the Curriculum (1902), Democracy and Education (1916) en Experience and Education (1938). 'n Belangrike opvolger was die pedagoog William Heard Kilpatrick, wat sterk geïnspireer is deur Dewey se filosofie.[17]

Demokrasie en politiek

[wysig | wysig bron]

In ooreenstemming met sy pragmatiese houding en sy pedagogiese visie het Dewey 'n soortgelyke probleem op die gebied van die politiek gesien, veral in die Amerikaanse demokrasie. Dewey sien immers norme en waardes as iets wat grotendeels deur die mense self bepaal word. Norme en waardes dien as 'n antwoord op probleme wat in die samelewing voorgekom het. Dewey verklaar egter dat die waardes wat in sy tyd heers, in die vroeëre landbougemeenskap gewerk het, maar nie meer in die hedendaagse samelewing wat gekenmerk word deur onpersoonlike sosiale verhoudings (groot samelewing). As gevolg hiervan verloor die burgers hul direkte betrokkenheid en vertroue in die politiek en die samelewing. In sy boek The Public and its Problems (1927) probeer hy uitvind waarom ons 'n groot samelewing het, maar nie proporsionele groei in die gemeenskap (groot gemeenskap) nie en hy soek oplossings om hierdie gaping te vul.[18] Walter Lippmann het ook 'n soortgelyke waarneming gemaak, maar Dewey wou, anders as Lippmann, dit oplos deur 'n sterker en meer radikale demokrasie te skep, terwyl Lippmann aangevoer het vir 'n soort kundige elite om die land te lei. Dewey het in hierdie probleem 'n geesgenoot in een van die Amerikaanse stigters gevind, naamlik Thomas Jefferson, wat hy bewonder het.[19]

Demokrasie self is ook iets eksperimenteel vir Dewey, in teenstelling met die tradisionele sienings oor demokrasie. Volgens Dewey kan demokrasie nie die ideale oplossings in ons samelewing bevraagteken en kritiseer nie.[20] Benewens hierdie feit dien die demokrasie ook die ideaal van selfverwesenliking: hierdie ideaal impliseer die vryheid om homself ten volle te kan aktualiseer as 'n sosiale wese. Op hierdie manier het Dewey vryheid positief gedefinieer, in teenstelling met die idee van 'n negatiewe vryheid – vryheid as "vry van" – wat destyds baie gewild was. Nog 'n sleutelwoord binne hierdie ideaal is die begrip "funksie", as die verhouding tussen die individu en sy omgewing. Dewey het aangevoer dat hierdie verhouding gebaseer moet wees op wedersydse aanpassing tussen die individu en sy omgewing. Op hierdie manier kan "aanpassing" aan die samelewing gelyk wees aan die samelewing wat heeltemal verander. Hy het die demokrasie soos volg gedefinieer:

"'n Demokrasie is meer as 'n vorm van regering; dit is hoofsaaklik 'n modus van geassosieerde lewe, van saamgestelde gekomunikeerde ondervinding."[21]

Hy het ook verkies om demokrasie as "organies" eerder as "atomisties" en onbeweeglik te beskou,[22] 'n idee wat hy hoofsaaklik in sy vroeë werke ontwikkel het, Leibniz's New Essays Concerning the Human Understanding (1888), Austin's Theory of Sovereignty (1894) en The Motivation of Hobbes's Political Philosophy (1918). Hierdie atomistiese denkwyse word sterk weerspieël, byvoorbeeld in die klassieke siening van die samelewing as 'n sosiale kontrak, waarin die samelewing vermoedelik deur individuele belange bymekaar gehou word. Volgens Dewey kan die oorsprong van hierdie dualisme tussen die samelewing aan die een kant en die individu aan die ander kant, in Plato gevind word en het uiteindelik sy hoogtepunt behaald in Descartes se cogito ergo sum.[23] Dewey, aan die ander kant, het die samelewing gesien as iets wat groei en ontwikkel, net soos sy burgers. Eers wanneer hierdie vryheid om te groei eintlik in die samelewing moontlik is, kan die burgers werklik "vry" wees. Dewey sien die doel van demokrasie om die voorwaardes te verseker waarop die selfverwesenliking van burgers kan voorkom.

Dewey het twee kriteria voorgestel om die demokratiese gehalte van 'n samelewing te toets:

1. Die mate waarin gedeelde belange in 'n samelewingsvorm talryk en verskillend is.

2. Die mate van vryheid van die interaksies tussen die verskillende groepe in 'n samelewingsvorm.

Hierdie tweede kriterium sluit kriminele organisasies uit om as voorbeeld vir die samelewing te dien. Die interaksie tussen so 'n organisasie en die res van die samelewing kan immers nooit vry wees nie, maar word altyd vergesel deur geheime, kriminele oortredings, sameswerings en misdaad.

Die titel van sy werk Democracy and Education (1916) dui op die noue verbintenis wat Dewey gemaak het tussen die verwesentliking van demokrasie en die behoefte aan goeie onderwys. Soos hierbo genoem, was een van die kernpunte van kinderopvoeding om hulle voor te berei om hul rol in die samelewing te vervul, en dit sluit dus demokratiese burgerskap in. Hy het opvoeding en die skool gesien as 'n klein gemeenskap, waar – as 'n demokratiese samelewing bereik moet word – ook demokratiese strukture gevestig moet word. In hierdie opsig kan die twee genoemde kriteria ook gebruik word om 'n onderwysstelsel te evalueer.

Religie

[wysig | wysig bron]

Alhoewel religie of godsdiens nie 'n onderwerp was wat in Dewey se kernbelange pas nie, het hy 'n kort werk daaraan gewy, naamlik A Common Faith (1934). In hierdie werk beskryf hy kortliks sy visie van verskynsels soos godsdiens en God. Dewey verkies om oor die godsdienstige te praat, omdat hierdie term beter die houding wat mense inneem ten opsigte van idees of voorwerpe, uitdruk.[24] Hy plaas dus die klem op mense self en nie op godsdiens of die instelling nie.

Op hierdie punt stem hy dus saam met William James, wat dieselfde beginsel beskryf in sy werk The Varieties of Religions Experience (1902). 'n Groot verskil is egter dat Dewey nie die godsdienstige sien as iets suiwer individueel nie, alhoewel hy nie van die Kerk of die Leer begin nie, maar vanuit die persoonlike ervaring. Dewey wys daarop dat mense nie afsonderlik van hul medemense of hul omgewing kan dink nie, maar dat hulle altyd daarmee in wisselwerking is.

Dewey onderskei verder twee soorte geloof: aan die een kant geloof in hoër doelwitte of die "Goeie" en andersyds 'n geloof wat vasgehou aan sekere vaste ideale, of voorstelle wat mense voorhou om altyd onveranderlik te wees. Hierdie tweede tipe sluit ook die tradisionele geloof in 'n persoonlike en statiese God in. Dewey argumenteer dat die onderwerping aan so 'n God, mens die eerste geloof uit die oog verloor en daarom nie meer aan hierdie wêreld self wil werk nie, dit wil sê om medemens en die sosiale omgewing te help en te verbeter nie. Met ander woorde, die mens ontsnap sy verantwoordelikheid deur in 'n God te glo. In hierdie konteks verwerp hy dus teologie as 'n onsinnige leerstelling. Dewey skryf:

"Die mens het nog nooit die magte wat hulle besit, ten volle benut om die goeie in die lewe te bevorder nie, omdat hulle gewag het op 'n mag buite hulself en na die natuur om hul werk te verrig. Afhanklikheid van 'n eksterne mag is die eweknie van oorgawe van menslike strewe." (A Common Faith, bl 31-32)

Benewens hierdie kommentaar, bied Dewey 'n tweede argument oor waarom mens moet pasop vir die geloof in 'n statiese God. As gevolg van sy epistemologiese visie word kennis en waarheid geskep deur interaksie met die omgewing, dit wil sê deur 'n poog-en-fout-pad. As mense nie seker is oor dinge nie, sal hulle dit toets, hetsy in werklikheid self of deur denke. As jy egter te veel geloof aan 'n bonatuurlike wese insluit, belemmer dit hierdie proses van kennisverkryging. Dit is omdat mense dikwels soek na 'n oplossing in hierdie transendentale wese, in plaas van in die natuur of die omgewing self.

Hedendaagse relevansie

[wysig | wysig bron]

Die relevansie van Dewey word getoon deur die toenemende belangstelling in sy werk vanaf die 1970's deur 'n reeks nuwe pragmatiese filosowe soos Richard Rorty, Richard J. Bernstein en Hans Joas. Filosowe soos Jürgen Habermas en Hilary Putnam, het na Richard Rorty se boek Philosophy and the Mirror of Nature, ook Dewey as 'n belangrike filosoof erken.[25]

Vanweë sy prosesgeoriënteerde en sosiologies-bewuste standpunte oor die wêreld en oor kennis word sy beskouings ook soms beskou as 'n nuttige alternatief vir beide moderne en postmoderne sienings. Dewey se nie-fundamentalistiese (dws nie op soek na vaste fondamente) metode het die postmodernisme voorafgaan met met meer as 'n halwe eeu. Alhoewel hedendaagse verteenwoordigers (soos Rorty) nie altyd getrou aan Dewey se oorspronklike idees gebly het nie, sou dit nie vir Dewey self nie 'n probleem wees nie. Na alles het hy self geglo dat ou leerstellings altyd herwaardeer en gerekonstrueer moet word voordat hulle nuttig kan wees vir kontemporêre denke. Hy het immers 'n samelewing, en ook die individue daarin, as iets dinamies gesien.

Dewey se idees oor onderwys en opleiding van kinders het 'n sekere invloed op kontemporêre skoolstelsels gehad, hoewel dit nie diepgaande was nie.[26] Alhoewel hulle nie genoeg in Dewey se oë geïmplementeer is nie, het baie skole in beperkte mate Dewys se argument gevolg met betrekking tot die keuse van hul kurrikulum, onderrig taktiek en verbreking van die verbaleisme, intellektualisme en individualisme wat destyds die onderwysstelsel getipeer het.

Privaatlewe

[wysig | wysig bron]

In 1886 is Dewey getroud met Alice Chipman, 'n student wat 'n kamer gehuur het in 'n gebou waar hy ook gebly het. Saam het hulle ses kinders gehad en 'n sewende aangeneem. Alice Chipman is in 1927 oorlede van die gevolge van arteriosklerose. In 1946 het Dewey weer met Roberta Grant getrou, met wie hy nog twee kinders aangeneem het.

Publikasies

[wysig | wysig bron]

John Dewey publiseer baie: oor 'n periode van 70 jaar skryf hy ongeveer 1000 artikels en boeke. 'n Aantal boeke deur hom geskryf sluit in:

  • Psychology (1887)
  • Leibniz's New Essays Concerning the Human Understanding (1888)
  • My Pedagogic Creed (1897)[27]
  • The School and Society (1900)
  • The Child and the Curriculum (1902)
  • Studies in Logical Theory (1903)
  • Moral Principles in Education (1909)[28]
  • How We Think (1910)
  • The Influence of Darwin on Philosophy: And Other Essays in Contemporary Thought (1910)
  • Democracy and Education: An introduction to the philosophy of education (1916)[29]
  • Essays in Experimental Logic (1918)
  • Reconstruction in Philosophy (1919)
  • Human Nature and Conduct: An Introduction to Social Psychology (1922)
  • Experience and Nature (1925)[30]
  • The Public and its Problems (1927)
  • Impressions of Soviet Russia (1928/1929)[31]
  • The Quest for Certainty (1929)
  • Individualism Old and New (1930)
  • Philosophy and Civilization (1931)
  • Ethics (met James Hayden Tufts) (1932)
  • How We Think (1933)
  • Art as Experience (1934)
  • A Common Faith (1934)
  • Liberalism and Social Action (1935)
  • Experience and Education (1938)
  • Logic: The Theory of Inquiry (1938)
  • Theory of Valuation (1939)
  • Freedom and Culture (1939)
  • Knowing and the Known (1949) (met Arthur Bentley)

Verwysings

[wysig | wysig bron]
  1. 1,0 1,1 Zimbardo, Philip G. & L. Weber, Ann & L. Johnson, Robert, Psychologie, een inleiding., Pearson Education Benelux: Amsterdam, bl. 8.
  2. Rorty, Richard, Philosophy and the Mirror of Nature, Oxford: Basil Blackwell, bl. 5.
  3. John Dewey, American Pragmatist – His Lasting Influence.
  4. Logister, Louis, (Red.) John Dewey, Een inleiding tot zijn filosofie, bl. 13.
  5. J. Dewey: The metaphysical assumptions of materialism. Journal of Speculative Philosophy, 1882, 16, 208-216.
  6. John Dewey: Biography in Spartacus Educational
  7. Festenstein, Matthew, "Dewey's Political Philosophy, 1. Biographical Sketch", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2009 Edition), Edward N. Zalta (ed.), besoek op 30-03-2012.
  8. Field, Richard, John Dewey, Life and Works in Internet Encyclopedia op Philosophy. Besoek 16 Oktober 2011
  9. Good, James A., A Search for Unity in Diversity: The "Permanent Hegelian Deposit" in the Philosophy of John Dewey., 2006, Lexington Books.
  10. Rorty, Richard, Philosophy and the Mirror of Nature, Oxford: Basil Blackwell, bl. 162.
  11. 11,0 11,1 Field, Richard, John Dewey, 2. Theory of Knowledge in Internet Encyclopedia of Philosopy., Besoek 16 Oktober 2011.
  12. Logister, Louis, (Red.) John Dewey, Een inleiding tot zijn filosofie, bl. 21.
  13. Warde, W. F. & Novack, George, John Dewey’s Theories of Education, International Socialist Review, Vol. 21, No. 1, Winter 1960.
  14. Neill, James, Introduction to John Dewey's Philosophy of Education Geargiveer 17 Augustus 2016 op Wayback Machine
  15. A Brief Overview of Progressive Education
  16. Logister, Louis (Red.) John Dewey, Een inleiding tot zijn filosofie, bl. 118.
  17. Beyer, Landon, E., William Heard Kilpatrick Geargiveer 2 September 2012 op Wayback Machine, Prospects, Parijs, UNESCO, International Bureau of Education, vol. XXVII, 3, 1997, bl. 470-485.
  18. Logister, Louis (Red.) John Dewey, Een inleiding tot zijn filosofie, bl. 85.
  19. Bernstein, Richard J., The Pragmatic Turn, Polity Press: Cambridge, bl 81.
  20. Festenstein, Matthew, Dewey's Political Philosophy., The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2009 Edition), Edward N. Zalta (ed.), besoek op 30-03-2012.
  21. Dewey, John, Democracy and Education, New York, McMillan, 1916, bl. 93.
  22. Zie Somee, A.H., The Political Theory of John Dewey, New York: Teachers college press. bl. 79-89.
  23. Logister, Louis, (Red.) John Dewey, Een inleiding tot zijn filosofie, bl. 102.
  24. Logister, Louis, (Red.) John Dewey, Een inleiding tot zijn filosofie, bl. 38.
  25. Ibid., p. 13
  26. Palmer, Joy & Bresler, Liora & Cooper, David Edward, Fifty Major Thinkers on Education (From Confucius to Dewey). Routledge, bl. 177-178.
  27. Aanlyn beskikbaar by (en) My Pedagogic Creed by John Dewey
  28. Aanlyn beskikbaar by(en) Project Gutenberg.
  29. Aanlyn beskikbaar by (en) Democracy and Education: An Introduction to the Philosophy of Education – hypertext from American Studies at the University of Virginia.
  30. Dele daarvan beskikbaar by (en) Excerpts from Dewey, Experience and Nature.
  31. Aanlyn beskikbaar by (en) Impressions of Soviet Russia.

Notas

[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.