Seeslag van Trafalgar
Die Seeslag van Trafalgar (21 Oktober 1805) was 'n vlootslag tussen die Britse Vloot en die gekombineerde Franse en Spaanse Vloot tydens die oorlog van die Derde Koalisie (Augustus - Desember 1805) van die Napoleontiese Oorloë (1803-1815).
As deel van Napoleon se planne om Engeland binne te val, het die Franse en Spaanse Vloot saam beheer geneem oor die Engelse kanaal om die Grande Armée veilige deurgang te verskaf. Die geallieerde vloot, onder die bevel van die Franse admiraal Villeneuve, seil vanaf die Cádiz-hawe in die suide van Spanje op 18 Oktober 1805. Hulle loop hul vas teen die Britse Vloot onder admiraal Lord Nelson, wat onlangs voorberei het om hierdie bedreiging te bestry, aan die suidweskus van Spanje, langs Kaap Trafalgar.
Nelson was in die minderheid, met 27 Britse skepe teenoor die 33 geallieerde skepe, waarin die grootste oorlogskip van enige vloot, die Spaanse Santisima Trinidad, was. Om hierdie wanbalans aan te spreek, vaar Nelson sy vloot direk na die geallieerde veglyn se flank in die hoop om dit in stukke te breek. Villeneuve was bekommerd dat Nelson hierdie taktiek sou probeer, maar het om verskeie redes geen planne gemaak as dit sou gebeur nie. Die plan het byna perfek gewerk; Nelson se kolomme het die Frans-Spaanse vloot in drie verdeel en die agterste helfte van Villeneuve se vloot geïsoleer. Die geallieerde voorhoede vaar weg terwyl dit probeer omdraai, en gee die Britte tydelike meerderwaardigheid oor die res van hul vloot. Die gevolglike hewige geveg het daartoe gelei dat 22 geallieerde skepe verlore gegaan het, terwyl die Britte geen verloor het nie.
Die taktiek het die voorste skepe in die Britse lyne blootgestel aan intense vuur van verskeie skepe toe hulle die Frans-Spaanse lyne nader. Nelson se eie HMS Victory het die voorste kolom aangevoer en was amper buite aksie gestel. Nelson is deur 'n Franse musketier geskiet en het gesterf kort voor die seeslag geëindig het. Villeneuve is saam met sy vlagskip Bucentaure gevange geneem. Hy het Nelson se begrafnis bygewoon terwyl hy gevange was op parool in Brittanje. Die senior Spaanse vlootoffisier, admiraal Federico Gravina, ontsnap met die oorblyfsel van die Frans-Iberiese vloot ('n derde van wat dit in aantal skepe was); hy sterf vyf maande later aan wonde wat hy tydens die geveg opgedoen het.
Die oorwinning bevestig Brittanje se oorheersing van die see wat in die loop van die agtiende eeu gevestig is, en is deels bereik deur Nelson se afwyking van heersende vloottaktieke.
Bronne
[wysig | wysig bron]- Desbrière, Edouard, The Naval Campaign of 1805: Trafalgar, 1907, Paris. English translation by Constance Eastwick, 1933.
- Cayuela Fernández, José Gregorio, Trafalgar. Hombres y naves entre dos épocas, 2004, Ariel (Barcelona) ISBN 84-344-6760-7
- Frasca, Francesco, Il potere marittimo in età moderna, da Lepanto a Trafalgar, 1st ed. 2008, Lulu Enterprises UK Ltd, ISBN 978-1-4092-4348-9, 2nd ed. 2008, Lulu Enterprises UK Ltd, ISBN 978-1-84799-550-6, 3rd ed. 2009, Lulu Enterprises UK Ltd, ISBN 978-1-4092-6088-2, 4th ed. 2009, Lulu Enterprises UK Ltd, ISBN 978-1-4092-7881-8.
