Quälltext vu Quantenphysik aaluege

{{DISPLAYTITLE:Kwantefüsik}}
[[Datei:Gecko foot on glass.JPG|thumb|right|200px|Wiso ass d Füess vom e Gecko überall festheebe cha mit dr klassische Füsik nid erkläärt wärde.]]
Under em Begriff '''Kwantefüsik''' fasst mä alli [[Theorie]], [[Modell|Modäll]] und Konzept zämme, wo uf d [[Quantenhypothese|Kwantehüpothese]] vom [[Max Planck]] zrugggöön. Usserdäm verstoot mä drunder alli [[Phänomen|Fenomeen]] und Effekt, wo mä ooni die [[Hypothese|Hüpothese]] nit richdig cha erklääre. Im Planck si Hüpothese isch um 1900 nötig worde, wil die [[klassische Physik|klassischi Füsik]] z. B. bim Beschriibe vom Liecht oder vom Ufbau vo dr Materie an iiri Gränze gstoosse isch.

D Kwantefüsik underschäidet sich vo dr klassische Füsik vor allem in deene Pünkt:
* D [[Quantenhypothese|Kwantehüpothese]]: Bestimmti [[physikalische Größe|füsikalischi Gröössene]] chönne nit irgend e Wärt ha sondern nume bestimmti diskreti Wärt. Mä säit, si sin „kwantisiert“ oder „kwantlet“.
* Dr [[Welle-Teilchen-Dualismus|Wälle-Fäili-Dualismus]]: Kwantenobjekt häi je noch däm wie mä s aaluegt, Äigeschafte vo [[Welle|Wälle]] oder vo [[Teilchen|Däili]] ([[Massepunkt|Massepünkt]]), si aber weder s äinte no s andere. Die woori Natur vo de Kwantenobjekt cha mä konkret nid beschriibe. 
* D Kwantefüsik isch nit [[Determinismus|deterministisch]]. Das bedütet, ass d Aafangswärt vom ene Experimänt nid äidütig festleege, wie s usgoot. Vilmol cha mä nume Ussaage über Woorschinlikäite mache. 
* Dr Usgang vom ene Experimänt isch nie unabhängig vo dr Beobachdig, sondern immer undrennbar mit ere verbunde. D. h., dr Beobachdigsvorgang beiiflusst füsikalisch s Fenomeen, wo mä wil beobachte.
 
D Kwantefüsik isch zämme mit dr [[Relativitätstheorie|Relatiwidäätstheorii]] äine vo de Grundpfiiler vo dr modärne Füsik und mä cha hüte in fast käim Däilberiich vo dr Füsik ooni sä. Bsundrigs dütlig si d Underschiid zwüsche dr Kwantefüsik und dr klassische Füsik im mikroskopisch Chliine (z. B. bim Ufbau vo de [[Atom]] und [[Molekül]]) oder in bsundrigs „räine“ Süsteem (z. B. [[Supraleitung|Supraläitig]], [[Laser|Leiserstraalig]], usw.). Aber au ganz alldäägligi Sache wie die chemische oder füsikalische Äigeschafte vo verschiidene Stoff ([[Farbe]], [[Magnetismus]], [[elektrische Leitfähigkeit|elektrischi Läitfähikäit]], ...) cha mä num kwantefüsikalisch verstoo. 

Bsundrigs zwäi Däilberiich vo dr [[Physik|theoretische Füsik]] ghööre zur Kwantefüysik: D [[Quantenmechanik|Kwantemechanik]] und d [[Quantenfeldtheorie|Kwantefäldtheorii]]. D Kwantemechanik beschribt wie sich Kwanteobjekt under em Iifluss vo Fälder verhalte und d Kwantefäldtheorii behandlet au Fälder as Kwanteobjekt. Was die bäide Theorie vorussääge isch usserordentlig genau gliich wie d Resultat vo de Experimänt. Iiri äinzigi bekannti Schwechi bestoot din, ass si sich noch em gegewärtige Stand vom Wüsse nit mit dr allgemäine Relatiwidäätstheorii loot lo veräine.


== Litratuur ==
* Marcelo Alonso, Edward J. Finn: ''Quantenphysik und Statistische Physik''. 5. Uflaag. Münche: Oldenbourg Wissenschaftsverlag 2012, ISBN 978-3-486-71340-4
* Stephen Gasiorowicz: ''Quantenphysik''. 9. Uflaag 2005. ISBN 978-3-486-27489-9
* Silvia Arroyo Camejo: ''Skurrile Quantenwelt''. 3. Uflaag 2011. ISBN 978-3-596-17489-8
* Anton Zeilinger: ''Einsteins Spuk''. 2007, Goldmann. ISBN 978-3-442-15435-7
* Claus Kiefer: ''Quantentheorie''. 2. Uflaag 2012, Fischer Kompakt. ISBN 978-3-596-19035-5
* Thomas Walther, Herbert Walther: ''Was ist Licht?'' 3. Uflaag 2010, C.H. Beck. ISBN 978-3-406-44722-8.

== Weblingg ==

{{Commonscat|Quantum mechanics|Quantefüsik}}
* [https://web.archive.org/web/20150418154213/http://www.lectures4you.de/fachbereiche.php?Fachgebiet=Physik&Fachbereich=Quantenphysik Bischbil vo Leeraagebot zur Kwantefüsik im Internet, wo frei zuegänglig si]
*[http://www.clifford.at/noa/noa_2005_10_07_quantenmechanik.mp3 Sändig vom SWR 2 Impuls über Kwantemechanik] (47,9 MB, d Sändig sälber foot lbbe erst noch 2 Minute aa; MP3)
* [http://www.QuantumLab.de Experimänt zur Kwantefüsik: D Verschränkig vo Kwante, Kwantezuefall, Kwantekrüptografii]
* [https://web.archive.org/web/20141117173012/http://www.amphilsoc.org/guides/ahqp/index.htm Sources for History of Quantum Physics] [[American Philosophical Society]]
* [https://web.archive.org/web/20141029045128/http://dieumsnh.qfb.umich.mx/archivoshistoricosmq/ Archivos históricos de la mecánica quántica] (Sammlig vo historische Teggst über d Kwantemechanik)

{{Übersetzungshinweis|de|Quantenphysik|dütsch}}
{{Normdaten}}

[[Kategorie:Quantephysik| ]]