Ir al contenido

Capra aegagrus hircus

De Biquipedia
Versión d'o 15:20 8 chun 2012 feita por TjBot (descutir | contrebucions)
Capra aegagrus hircus
Una craba
Denominacions populars
Craba, crapa
Estau de conservación

Seguro (IUCN)
Clasificación cientifica
Eukaryota
Animalia
Chordata
Mammalia
Artiodactyla
Bovidae
Caprinae
Capra
Capra aegagrus
Capra aegagrus hircus
Descripción
Capra hircus
L., 1753

A craba[1] (en as parlas conservaderas con as consonants oclusivas xordas crapa[1][2][3]; d'o latín <CAPRA[4], scientificament Capra aegagrus hircus[5] (L., 1753)) ye un mamifero artiodactilo herbivoro y domestico d'a familia Bovidae, en a subfamilia Caprinae, concretament una subespecie domesticada de Capra aegagrus.[5]

Descripción

Anque existen bellas 300 variedatz de crabas, y a mayoría varían en a mida y o peso, se considera que as dmensions d'a craba domestica bailan d'entre os 15 kilos que fan qualques razas enanas dica os mas de 60 kg que han gosau fer bells bucos d'as razas más granizas.

Tienen diferents colors de pelache, que van dende o blanco palomo dica o negro muino, en pasando por todas as variants de grisos y marrons, martos, soros y rubios. En i ha muitas que son malladas de qualsiquier color sobre blanco.

Todas as razas de crabas tienen dos cuernos, anque puntualment en puede naixer eixemplars a os que nunca les creixen, y belatros que en tienen más de dos (de forma muit excepcional) estando o numero maximo que s'ha documentau os que teneba una craba que en teneba ueito. En a craba, os chens que garantizan o herencio de cuernos van muit achustaus con os que determinan a maduración d'os organos sexuals en o feto, de forma que ha estau imposible conseguir linaches de crabitos sin cuernos[6] pus quan se fa buquir una craba sin cuernos con un buco que tampoco en tiene, os crabitos naixen, en un porcentache elevadismo de casos, como estadíos inter-sexuals y vacivos.[6]

As crabas son herbivoros remugants, como totz os bovidos, o que quiere dicir que zaga de a inchesta tornan a vomecar-se a pastura dica la boca, a on que a mastican. Como totz os remugants, se meten a amurriar con freqüencia. As crabas son conoixidas por consumir a pastura más bastiza y dura que belatros remugants domesticos, como as uellas, desaprofitan.

Historia

Se piensa que a craba fue un d'os primers animals de domesticar-se, con bells 7.000 u 8.000 anyos d'historia domestica.[7] Se'n ha trobau restas sub-fósils en Orient Meyo, en os chacimientos neoliticos de Chericó, Chogha, Mami, Cheitún y Cayonu.[7]

D'alcuerdo con estudeos cheneticos feitos en os anyos recients, todas as crabas muestran bagache chenetico de Capra aegagrus aegagrus,[7] un bucardo salvache que vive encara en l'actualidat en as montanyas d'Asia Menor, por o que se suposa que a craba domestica dimana d'eixemplars domesticaus d'aquell animal.

Imáchens

Referencias

  1. 1,0 1,1 (an) VIDALLER TRICAS, Rafel, Libro de As Matas y Os Animals; Dizionario aragonés d'espezies animals y bechetals; Ed. Val d'Onsera. Zaragoza 2004. ISBN 978-84-8986-235-7
  2. (es) KUHN, Alwin, El Dialecto Altoaragonés (traducción de l'orichinal de 1935); Xordica Editorial. Zaragoza, 2008. ISBN 978-84-96457-41-6
  3. (es) ELCOCK, William Dennis, Algunas afinidades fonéticas entre el aragonés y el bearnés (traducción de l'orichinal de 1938); Xordica Editorial. Zaragoza, 2005. ISBN 978-84-96457-09-5
  4. (es) MOTT, Brian L.. Diccionario etimológico chistabino-castellano castellano-chistabino. Institución «Fernando el Católico». Zaragoza, 2000. ISBN 84-7820-553-5
  5. 5,0 5,1 International Comission on Zoological Nomenclature (2003); «Usage of 17 specific names based on wild species which are pre-dated by or contemporary with those based on domestic animals (Lepidoptera, Osteichthyes, Mammalia)»; Bull.Zool.Nomencl. 60 (1): pp. 81–84.
  6. 6,0 6,1 Polled Genetics, en a web de l'American Goat Society, a Sociedat Americana de Criadors de Crabas. Consultada o 8 de mayo de 2012.
  7. 7,0 7,1 7,2 (en) Oklahoma State University Board of Regents; consultada o 8 de mayo de 2012.

Se veiga tamién

Vinclos externos