Sieglu X e.C.

Sieglos	Sieglu xi e.C. • Sieglu x e.C. • Sieglu ix e.C.
Décades	990 e.C. • 980 e.C. • 970 e.C. • 960 e.C. • 950 e.C. • 940 e.C. • 930 e.C. • 920 e.C. • 910 e.C. • 900 e.C.
	Tabla añal del sieglu Xe.C.

El sieglu X e.C. empezó'l 1 de xineru de 1000 e. C. y terminó'l 31 d'avientu de 901 e. C.

Acontecimientos relevantes

Na Península Ibérica, los fenicios realicen los sos primeros viaxes (quiciabes dende'l sieglu anterior). Periodu inicial de Tartessos (hasta'l 750 e. C.). Nesti periodu forma la cultura tartesia.
1000 e.C.: na India empieza la edá del fierro; desenvuélvense los reinos de Panchala, Kuru, Kosala y Videja.
1000 e.C.: n'España forma'l "Depósitu de la Ría d'Huelva", con oxetos de la edá del bronce (según datación actual).
997 e.C. (fecha tradicional): en Canaán produzse una gran revuelta de les diez tribus septentrionales contra les otres dos, depués de la muerte del unificador Salomón (según la Biblia).
993 e.C.: n'Exiptu, el faraón Amenemope asocede a Psusenes I.
993 e.C.: en Grecia, el rei d'Atenes Arquipo fina tres 19 años de reináu. Ye asocedíu pol so fíu Thersipo.
984 e.C.: n'Exiptu, Osocor el Mayor asocede a Amenemope como rei.
982 e.C.: termina'l primer periodu (1197-982 e. C.) acordies con el conceutu de Sau Yung avera del I Ching.
978 e.C.: n'Exiptu, Siamón asocede a Osocor.
967 e.C.: n'Iraq, Tiglatpileser II convertir en rei d'Asiria.
965 e.C. (fecha tradicional): fina'l rei David.
962 e.C. (fecha tradicional): Salomón convertir en rei de les tribus d'Israel, depués de la muerte del so padre David y empecipia la construcción del Templu de Xerusalén.
959 e.C.: n'Exiptu, Psusenes II asocede a Siamón.
952 e.C.: n'Atenes muerre'l rei Tersipo tres 41 años de reináu; asoceder el so fíu Forbas.
950 e.C. (fecha tradicional): en Xerusalén constrúyese'l Templu de Salomón.
950 e.C.: n'Exiptu empieza la dinastía XXII, que va durar hasta'l 730 e. C.
945 e.C.: n'Exiptu fina Psusenes II, l'últimu rei de la Dinastía XXI d'Exiptu. Asoceder Sheshonq I, fundador de la Dinastía XXII d'Exiptu.
945 e.C.: n'Exiptu naz Nehemes-Bastet, cantante exipcia que vivió na XXII dinastía exipcia.
945 e.C.: n'Exiptu, Sheshonq I, fundador de la Dinastía XXII d'Exiptu, asocede a Psusenes II.
935 e.C.: n'Iraq muerre'l rei Tiglatpileser II, rei d'Asiria.
925 e.C. (fecha tradicional): n'Israel muerre Salomón, l'últimu rei de toles tribus israelites. Tres la so muerte'l reinu estremar en Xudá (que'l so xefe foi Roboam) y Israel (que'l so xefe foi Jeroboam).
922 e.C.: en Imperiu de China China fina'l rei Mu de Zhou, de la dinastía Zhou.
922 e.C.: en China, Zhou Gongwang convertir en rei de la dinastía Zhou.
909 e.C.: n'Israel muerre Jeroboam, el primer rei de la tribu hebrea del norte; ye asocedíu pol so fíu Nadab.
900 e.C.: en China muerre'l Zhou Gongwang, rei de la dinastía Zhou.
900 e.C.: na India, el pensador relixosu Iagñavalkia compón (ensin escribir, yá que inda faltaben dellos sieglos por que los indios afayaren la escritura) el Shatápata-bráhmana, onde describe'l movimientu del Sol alredor de la Tierra.
c. 900 e.C.: nel norte d'Italia surde la cultura de Villanova.
c. 900 e.C.: Urartu unifícase en redol a una autoridá central.
En Grecia suprímese la monarquía n'Atenes y los dorios fundan Esparta.
c. 900 e.C.: na actual provincia de Los Ríos (Ecuador), llega a la so rellumanza la cultura de La Chorrera. Nel centru del país, los pobladores orixinarios empiecen a edificar l'aldega de Quitu (actual Quito, la ciudá capital d'Ecuador).
900 e.C.: en Nubia (sur d'Exiptu) fúndase'l reinu de Kush.
Fines del sieglu X e.C.: en Lefkandi (islla d'Eubea) un artesanu fai una estatua de Centauru. Na actualidá atopar nel Muséu Arqueolóxicu d'Eretria (Grecia).
En Perú desenvuélvese la cultura chavín.
En Grecia termina la Edá Escura y empecipia el periodu xeométricu.

Referencies

Enllaces esternos