Partíos xudiciales d'Asturies

El partíu xudicial ye una forma de división del territoriu a efeutos xudiciales qu'apaez nos entamos del sieglu XIX, depués de la promulgación de la Constitución española de 1812. Ésta equiparaba'l territoriu de les audiencies de xusticia col de les provincies qu'había d'aquella, y mandaba tamién que se formasen partíos, de territoriu asemeyáu, nos que tenía d'haber un xuez y un fiscal. Los partíos, anque de calter sobre too xudicial, usábense tamién pa dellos fines alministrativos: eleutoral, notarial, pal rexistru la propiedá...

El procesu de formación de los partíos xudiciales tuvo dos fases, que correspondieron a los dos periodos constitucionales (1812-1814 ya 1820-1823) del primer terciu del sieglu XIX. Nel primeru d'ellos la Diputación Provincial d'Asturies alcordó, nel 1813, una primer división del país en diez partíos xudiciales, con cabeza n'Uviéu, Avilés, Grau, Ḷḷuarca, A Veiga, Cangas de Tineo (güei Cangas del Narcea), La Pola Ḷḷena, L'Infiestu, Villaviciosa y Onís. Esti primer proyeutu nun llegó a realizase, porque poco depués d'aprebase produzse l'abandonu del constitucionalismu pol rei Fernandu VII.

Cuando nel 1820 el llevantamientu del xeneral Riego reinstauró la Constitución de 1812 proyeutóse una nueva división, en 14 partíos, que foi la primera que se fizo realidá sobro'l territoriu. Por embargu, les protestes de dellos conceyos que se vieron malparaos cola división fizo qu'hobiera otros intentos de camudar la estructura xudicial del país, pero la vuelta'l absolutismu, que duró hasta la muerte'l rei Fernandu VII nel 1833, fizo que quedaran en ná. Por Real Decretu del 21 d'abril del 1834 se restablecen, ya con calter definitivu, los xulgaos de partíu o de primer instancia. N'Asturies fórmense 15: Uviéu, Xixón, Avilés, Grandas de Salime, Ḷḷuarca, Pravia, Miranda, Cangas de Tineo (güei Cangas del Narcea), A Veiga (cola so sé en Piantón), La Pola Llaviana, La Pola Ḷḷena, Villaviciosa, L'Infiestu, Cangues d'Onís y Llanes.

Anguaño, tras los cambios fechos por la Llei de Demarcación y Planta Xudicial del 28 d'avientu del 1988, Asturies ta dividida en 18 partíos xudiciales, que tienen la so sede (los Xulgaos de Primer Instancia ya Instrucción) nes siguientes poblaciones: Uviéu, Xixón, Avilés, Castropol, Cangas del Narcea, Tinéu, Ḷḷuarca, Pravia, Grau, Llangréu, Mieres, La Pola Siero, La Pola Llaviana, La Pola Ḷḷena, Villaviciosa, L'Infiestu, Cangues d'Onís y Llanes.

Númberu	Nome	Conceyos
1	Cangas del Narcea	Cangas del Narcea, Degaña, Ibias
2	Ḷḷena	Ayer, Ḷḷena, Quirós
3	Cangues d'Onís	Amieva, Cangues d'Onís, Onís, Parres, Ponga, Ribeseya
4	Avilés	Avilés, Castrillón, Corvera, Gozón, Illas
5	Grau	Miranda, Grau, Proaza, Salas, Somiedo, Tameza, Teberga
6	Siero	Bimenes, Noreña, Sariegu, Siero
7	Castropol	Castropol, El Franco, Grandas de Salime, Pezós, Samartín d'Ozcos, San Tiso d'Abres, Santalla d'Ozcos, Tapia, Taramundi, A Veiga, Vilanova d'Ozcos
8	Xixón	Carreño, Xixón
9	Llaviana	Casu, Llaviana, Samartín del Rei Aurelio, Sobrescobiu
10	Uviéu	Llanera, Uviéu, Les Regueres, La Ribera, Santo Adriano
11	Llanes	Cabrales, Llanes, Ribedeva, El Valle Altu de Peñamellera, El Valle Baju de Peñamellera
12	Mieres	Mieres, Morcín, Riosa
13	Llangréu	Llangréu
14	Tinéu	Allande, Tinéu
15	Valdés	Bual, Cuaña, Eilao, Navia, Valdés, Villayón
16	Pravia	Candamu, Cuideiru, Muros, Pravia, Sotu'l Barcu
17	Villaviciosa	Caravia, Colunga, Villaviciosa
18	Piloña	Cabranes, Nava, Piloña

Referencies

Enllaces esternos

Partíos xudiciales d'Asturies na páxina oficial del Gobiernu del Principáu d'Asturies Archiváu 2017-11-03 en Wayback Machine