Gövhər sultan

Yaqub'un zövcəsi. Şirvan Sultanı və Fərrux Yasər'in Qaytaq Usmusi Adil bəyin bacısı Üzra xanımdan olan yeganə qızı Gövhər Sultan 1461-ci ildə Gülüstan (sarayı) qalası'da dünaya gəlmişdir.Atasının sevimli qızı və yan yoldaşı olan Gövhər çox mərd və igid qız olmuşdur.Ox atmaqda,at çapmaqda hətta qardaşlarından belə üstün imiş.Siyasətdə atasının və dövlətinin dayağı olan bu Azərbaycan' qadını hər cür fədakarlıq edərək ucqar yerlərə səfərə çıxarmış.Anası Üzra xanım ilə Gövhər Sultan qadınların problemlərini həll edər,tacirlərlə danışıqlar aparar,əhalisinin qayğısına qalardılar... Gövhər bilirdi ki,olduqları dövr çox qarmaqarışıq və qanlı dövürdür.Və onlara müttəfiq lazımdır.Atası onu Ağqoyunlu hökümdarı Sultan Yaquba ərə verir.Gövhər'in könlü başqasında olsa da,atası üçün və ən əsası dövləti üçün bu nigaha razı olur... İllər keçir və Gövhərin Sultan Yaqub'dan:Şahzadə Murad və Şahzadə Baysunqur adlı 2 oğlu olur.Oğlanlarına mükəmməl təhsil verdirir...Ancaq saraya sığışmayan qız vaxtlarından səfərlərdə olan Gövhər tez-tez qaynanası ilə mübahisə edərdi.Sultan Yaqub'ilə arası yaxşı olmayan Gövhər oğlanları ilə Şirvan'a-atası evinə getmək qərarına gəlir.Lakin Şeyx Heydər'in Şirvan'a yürüş etdiyini eşidən Gövhər Sultan ərindən onun dövlətinə kömək etməsini istəyir...Sultan Yaqub'un və Fərrux Yasər'in qoşunu tərəfindən məğlub olan Heydər öldürülür... Sultan Yaqub'un qəfil ölümü* və taxta yeni çıxan oğlunu itirən Gövhər Sultan doğuldu yerə Gülüstan'a gedir və həyatının qalanını da orda hər şeydən uzaq keçirir...Digər oğlu Murad isə İranın uzaq yerlərinə gedir...Sonda Anadoluya getsə də,O da savaşların birində öldürülür... İsmayıl'ın Gülüstan'a yürüşü zamanı qalanı mərdliklə müdafiə edən və illərin qəminə tuş gələn Gövhər Sultan atasının və qardaşlarınım,bir sözlə-son yaxınlarının ölümünü biləndə qəm dəryasına batır,yataq xəstəsinə çevrilir...Bakı qalasının aldındığını biləndə isə O, artıq anasını da itirdiyini anlayır və (1501) yerindəcə dünyasını dəyişir...

Həmçinin bax

• I Fərrux Yasar