Эстәлеккә күсергә

Алтын бутса

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Алтын бутса
ингл. European Golden Shoe
Нигеҙләү датаһы 1968
Рәсем
Спорт төрө футбол
Награда тапшырыусы European Sports Media[d]
Башланыу датаһы 2030
Пиктограмма
 Алтын бутса Викимилектә

«Алтын бутса» (рус. Золотая бутса,ингл. European Golden Shoe) — УЕФА ағзаһы булған илдәрҙең милли чемпионаттарында йыл һайын иң яҡшы бомбардирға бирелә торған футбол наградаһы[1]. Тәүге тапҡыр 1968 йылда тапшырыла. 1997 йылдан Европа спорт баҫмалары ассоциацияһы (ингл. European Sports Media) һәм Adidas компанияһы ойоштороусылар булып тора.

Бер миҙгел эсендә иң күп мәрәй йыйған уйынсы еңеүсе була. Төрлө осорҙарында наградаға лайыҡлыларҙы билдәләү ҡағиҙәләре үҙгәреп тора. Әлеге ваҡытта был наградаға 35 уйынсы лайыҡ була, 1992 йылдан 1996 йылға тиклем тапшырылмай, әммә 1997 йылдан яңынан тергеҙелә[2].

Ҡағиҙәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1968—1991

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Францияның L'Équipe гәзите Adidas компанияһы менән берлектә ябай ҡағиҙәләр уйлап сығара: иң күп гол индергән уйынсы (чемпионаттың кимәленә һәм оҙайлығына ҡарамай) еңеүсе була. Был осорҙа ҡағиҙәләрр боҙолоуы күп тапҡы күҙәтелә[3]. Шуға ҡарамаҫтан, премия ошо ҡағиҙәләр буйынса 1991 йылға тиклем бирелә.

1992—1996

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Был осорҙа Кипр футбол федерацияһының протесы арҡаһында бүләкләү тантанаһы туҡтатыла. Ул Кипр чемпионаты уйынсыһы 1991 йылдағы премия еңеүсеһе булырға тейеш ине, тип белдерә[3]. Әммә Адидас компанияһы етәкселегендә рәсми булмаған бүләкләү тантанаһы дауам итә.[4].

1997 йылдан хәҙерге ваҡытҡа тиклем

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1997 йылда European Sports Media еңеүсене билдәләү системаһын яңынан эшләй. Шул ваҡыттан алып мәрәйҙәр һаны түбәндәгесә билдәләнә: уйынсы индергән голдарҙың суммаһы чемпионаттың тейешле коэффициентына ҡабатлана[5]. Иң көслө 5 чемпионатта туп индереү ике мәрәйгә тиң, 6-нан 21-гә тиклем — 1,5 мәрәй, ҡалғандары — 1 мәрәй. Был система объективыраҡ булып китте, сөнки лигаларҙың кимәле бер-береһенән айырыла.

2019/20 йылдар миҙгеленән башлап, әгәр ике йәки унан да күберәк уйынсы миҙгелде бер үк күләмдә мәрәй менән тамамлаһа, футбол майҙанында иң әҙ ваҡыт үткәргән уйынсы бүләкләнә.

Эйә булыусылар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Айырым төҫ менән билдәләнгән:      Бүләкте бер тапҡырҙан күберәк алған уйынсылар      Рәсми булмаған бүләкләү Adidas      Бүләге тартып алынған уйынсылар

Сезон Футболсы Гражданлығы Клуб Мәрәй
иҫәбе 		Иҫкәрмә.
1968—1991
1967/68 Эйсебио Португалия Португалия Португалия «Бенфика» 42
  • 1 гол = 1 очко (ентекләберәк Ҡағиҙәләр).
  • Родион Кэмэтару Ҡағиҙә боҙоуҙарҙы асыҡлау арҡаһында награданан мәхрүм ителә[6].
  • Тони Польстер Родион Каметару награданан мәхрүм ителгәс, рәсми рәүештә уның икенсе хужаһы була.
  • Дарко Панчев 2006 йылда, 15 йылдан һуң ғына титул бирелә.
  • 1990 йылда награданы тәүге тапҡыр ике уйынсы бер юлы ала.
1968/69 Петр Жеков Болгария Болгария Болгария ЦСКА (София) 36
1969/70 Герд Мюллер Германия Федератив Республикаһы ФРГ Германия Федератив Республикаһы «Бавария» 38
1970/71 Йосип Скоблар Югославия Югославия Франция «Олимпик Марсель» 44
1971/72 Герд Мюллер Германия Федератив Республикаһы ФРГ Германия Федератив Республикаһы «Бавария» 40
1972/73 Эйсебио Португалия Португалия Португалия «Бенфика» 40
1973/74 Эктор Ясальде Аргентина Аргентина Португалия «Спортинг» (Лиссабон) 46
1974/75 Дуду Джорджеску Румыния Румыния Румыния «Динамо» (Бухарест) 33
1975/76 Сотирис Кайафас Кипр Республикаһы Кипр Республикаһы Кипр Республикаһы «Омония» 39
1976/77 Дуду Джорджеску Румыния Румыния Румыния «Динамо» (Бухарест) 47
1977/78 Ханс Кранкль Австрия Австрия Австрия «Рапид» 41
1978/79 Кес Кист Нидерланд Нидерланд Нидерландтар АЗ’67 34
1979/80 Эрвин Ванденберг Бельгия Бельгия Флаг Бельгии «Льерс» 39
1980/81 Георгий Славков Флаг Болгарии (1971—1990) Болгария Флаг Болгарии (1971—1990) «Тракия» 31
1981/82 Вим Кифт Нидерланд Нидерланд Нидерландтар «Аякс» 32
1982/83 Фернанду Гомеш Португалия Португалия Португалия «Порту» 36
1983/84 Иан Раш Уэльс Уэльс Англия «Ливерпуль» 32
1984/85 Фернанду Гомеш Португалия Португалия Португалия «Порту» 39
1985/86 Марко ван Бастен Нидерланд Нидерланд Нидерландтар «Аякс» 37
1986/87 Родион Кэмэтару Румыния флагы (1965—1989) Румыния Румыния флагы (1965—1989) «Динамо» (Бухарест) 44
1986/87 Тони Польстер Австрия Австрия Австрия «Аустрия» 39
1987/88 Танжу Чолак Төркиә Төркиә Флаг Турции «Галатасарай» 39
1988/89 Дорин Матеуц Румыния Румыния Флаг Румынии «Динамо» (Бухарест) 43
1989/90 Христо Стоичков Флаг Болгарии (1971—1990) Болгария Флаг Болгарии (1971—1990) ЦСКА (София) 38
Уго Санчес Мексика Мексика Испания «Реал Мадрид»
1990/91 Дарко Панчев Югославия Югославия Флаг Югославии (1945—1991) «Црвена звезда» 34
1992 — 1996
1991/92 Алли Маккойст Шотландия Шотландия Шотландия «Рейнджерс»
34
  • Награда рәсми рәүештә тапшырылмай (ентекләберәк Ҡағиҙәләр)
1992/93 Алли Маккойст Шотландия Шотландия Шотландия «Рейнджерс»
34
1993/94 Дэвид Тейлор Уэльс Уэльс Уэльс «Портмадог»
43
1994/95 Арсен Аветисян Әрмәнстан Әрмәнстан Әрмәнстан АОСС
39
1995/96 Звиад Энделадзе Флаг Грузии (1990-2004) Грузия Флаг Грузии (1990-2004) «Маргвети»
40
1997 — әлегә тиклем
1996/1997 Роналдо Бразилия Бразилия Испания «Барселона» 68 (34)
  • Сумма голов * коэффициент (подробнее см. Ҡағиҙәләр).
  • Маҡсаттар һаны йәйәйләрҙә күрһәтелгән.
  • 2005 һәм 2014 йылдарҙа наградаға ике уйынсы лайыҡ була[7].
1997/98 Никос Махлас Греция Греция Нидерландтар «Витесс» 68 (34)
1998/99 Марио Жардел Бразилия Бразилия Португалия «Порту» 54 (36)
1999/00 Кевин Филлипс Англия Англия Англия флагы «Сандерленд» 60 (30)
2000/01 Хенрик Ларссон Швеция Швеция Корея Республикаһы флагы «Селтик» 52,5 (35)
2001/02 Марио Жардел (2) Бразилия Бразилия Португалия «Спортинг» (Лиссабон) 63 (42)
2002/03 Рой Макай Нидерланд Нидерланд Испания «Депортиво Ла-Корунья» 58 (29)
2003/04 Тьерри Анри Франция Франция Англия флагы «Арсенал» 60 (30)
2004/05 Тьерри Анри (2) Франция Франция Англия флагы «Арсенал» 50 (25)
Диего Форлан Уругвай Уругвай Испания «Вильярреал»
2005/06 Лука Тони Италия Италия Италия флагы «Фиорентина» 62 (31)
2006/07 Франческо Тотти Италия Италия Италия «Рома» 52 (26)
2007/08 Криштиану Роналду Португалия Португалия Англия флагы «Манчестер Юнайтед» 62 (31)
2008/09 Диего Форлан (2) Уругвай Уругвай Испания «Атлетико Мадрид» 64 (32)
2009/10 Лионель Месси Аргентина Аргентина Испания «Барселона» 68 (34)
2010/11 Криштиану Роналду (2) Португалия Португалия Испания «Реал Мадрид» 80 (40)
2011/12 Лионель Месси (2) Аргентина Аргентина Испания «Барселона» 100 (50)
2012/13 Лионель Месси (3) Аргентина Аргентина Испания «Барселона» 92 (46)
2013/14 Криштиану Роналду (3) Португалия Португалия Испания «Реал Мадрид» 62 (31)
Луис Суарес Уругвай Уругвай Англия «Ливерпуль»
2014/15 Криштиану Роналду (4) Португалия Португалия Испания «Реал Мадрид» 96 (48)
2015/16 Луис Суарес (2) Уругвай Уругвай Испания «Барселона» 80 (40)
2016/17 Лионель Месси (4) Аргентина Аргентина Испания «Барселона» 74 (37)
2017/18 Лионель Месси (5) Аргентина Аргентина Испания «Барселона» 68 (34)
2018/19 Лионель Месси (6) Аргентина Аргентина Испания «Барселона» 72 (36)
2019/20 Чиро Иммобиле Италия Италия Италия «Лацио» 72 (36)
2020/21 Роберт Левандовский Польша Польша Германия «Бавария» 82 (41)
2021/22 Роберт Левандовский (2) Польша Польша Германия «Бавария» 70 (35)
2022/23 Эрлинг Холанн Норвегия Норвегия Англия «Манчестер Сити» 72 (36)

Әлеге ваҡытта

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
2023-06-05 торошло
"Алтын бутса"ның Европа рейтингы 2022/23
М Уйынсы Клуб(тар) Милли чемпионат Гол Коэфф. Балл
1 Флаг Норвегии Эрлинг Холанн Манчестер Сити Англия флагы Премьер-лига 36 2,0 72
2 Англия флагы Гарри Кейн Тоттенхэм Хотспур Англия флагы Премьер-лига 30 2,0 60
3 Франция флагы Килиан Мбаппе Пари Сен-Жермен Франция флагы} Лига 1 29 2,0 58
4 Франция флагы Александр Ляказетт Лион Франция флагы} Лига 1 27 2,0 54
5 Нидерландтар} Виктор Осимхен Наполи Италия флагы} А серияһы 26 2,0 52
4 Канада флагы Джонатан Дэвид Лилль Франция флагы} Лига 1 24 2,0 48
7 Польша Роберт Левандовски Барселона Испания} Примера 23 2,0 46
8 Эквадор Эннер Валенсия Фенербахче Флаг Турции} Төркиә суперлигаһы 29 1,5 43,5
9 Аргентина Лаутаро Мартинес Интер Италия флагы} А серияһы 21 2,0 42
10 Лоис Опенда Ланс Франция флагы} Лига 1 21 2,0 42

Статистика

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Лионель Месси — 6 тапҡыр бүләкләнеүсе
Криштиану Роналду — 4 тапҡыр бүләкләнеүсе

Иң күп бүләкләнгән уйынсылар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Уйынсы Ил Бүләктәр Йылдар
Лионель Месси Аргентина Аргентина 6 2010, 2012, 2013, 2017, 2018, 2019
Криштиану Роналду Португалия Португалия 4 2008, 2011, 2014, 2015
Роберт Левандовский Польша Польша 2 2021, 2022
Луис Суарес Уругвай Уругвай 2 2014, 2016
Эйсебио Португалия Португалия 2 1968, 1973
Герд Мюллер Германия флагы Германия 2 1970, 1972
Дуду Джорджеску Флаг Румынии Румыния 2 1975, 1977
Фернанду Гомеш Португалия Португалия 2 1983, 1985
Алли Маккойст Корея Республикаһы флагы Шотландия 2 1992, 1993
Марио Жардел Бразилия Бразилия 2 1999, 2002
Тьерри Анри Франция флагы Франция 2 2004, 2005
Диего Форлан Уругвай Уругвай 2 2005, 2009

Клубтар буйынса

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Команда Бүләктәр
Испания «Барселона» 8
Испания «Реал Мадрид» 4
Германия флагы «Бавария» 4
Флаг Румынии «Динамо» (Бухарест) 3
Португалия «Порту» 3
Англия флагы «Арсенал» 2
Нидерландтар «Аякс» 2
Португалия «Бенфика» 2
Англия флагы «Ливерпуль» 2
Португалия «Спортинг» (Лиссабон) 2
Флаг Болгарии ЦСКА (София) 2
Англия флагы «Манчестер Сити» 1

Илдәр буйынса

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Страна Наград
Португалия Португалия 8
Аргентина Аргентина 7
Нидерланд Нидерланд 4
Уругвай Уругвай 4
Болгария Болгария 3
Бразилия Бразилия 3
Румыния Румыния 3
Италия Италия 3
Австрия Австрия 2
Германия Германия 2
Франция Франция 2
Норвегия Норвегия 1

Футбол лигалары буйынса

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Футбол лигаһы Бүләктәр
Испания Испания 15
Португалия Португалия 7
Англия флагы Англия 7
Нидерландтар Нидерланд 4
Флаг Болгарии Болгария 3
Германия флагы Германия 3
Италия флагы Италия 3
Флаг Румынии Румыния 3
Австрия Австрия 2

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ Golden Boot («Soulier d’Or») Awards (ингл.). rsssf.com. Дата обращения: 21 февраль 2021. Архивировано 5 сентябрь 2019 года.
  2. ↑ de la Rivière, Richard The History of the Golden Boot (ингл.). richarddelariviere.co.uk (9 ғинуар 2011). Дата обращения: 15 февраль 2012. Архивировано из оригинала 8 октябрь 2014 года.
  3. ↑ 3,0 3,1 Золотая бутса. football-zona.narod.ru. Дата обращения: 15 февраль 2012. Архивировано 6 октябрь 2011 года.
  4. ↑ Sport News (ингл.). sportsnews247.blogspot.com (10 июль 2011). Дата обращения: 15 февраль 2012. Архивировано 17 май 2012 года.
  5. ↑ Архивированная копия. Дата обращения: 14 ғинуар 2012. Архивировано 25 май 2012 года.
  6. ↑ Хавин, Валентин Европа / Румынский футбол. intertrend.ru. Дата обращения: 15 февраль 2012. Архивировано из оригинала 26 ноябрь 2011 года.
  7. ↑ «Золотую бутсу» в этом сезоне разделили Анри и Форлан. NEWSru (31 май 2005). Дата обращения: 12 февраль 2013. Архивировано 21 май 2014 года.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
.
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Алтын_бутса&oldid=1260419» битенән алынған