Прагляд крыніцы для ARCHE Пачатак

{{Часопіс
|назва            = ARCHE Пачатак
|выява            = 
|тэматыка         = [[гісторыя]], [[грамадазнаўства]], [[літаратура]]
|пэрыядычнасьць   = Штоквартальны (з 2016)
|мова             = [[Беларуская мова|беларуская]]
|адрас            = [[Менск]]
|рэдактар         = Валер Булгакаў
|заснавальнік     = [[Андрэй Дынько]]
|выдавец          = ТАА "Гайсак"
|краіна           = [[Беларусь]]
|дата заснаваньня = верасень 1998
|аб'ём            = 100-1000 стар.
|камплектацыя     = 
|наклад           = 1000 ас. (2016)
|ISSN             = 1392-9682
|сайт             = [http://www.arche.by www.arche.by]
}}
'''«ARCHE Пачатак»''' — беларускі незалежны навуковы, навукова-папулярны і літаратурна-мастацкі [[часопіс]]. Падпісны індэкс на «[[Белпошта|Белпошце]]» 00345. Пазыцыянуе сябе як незалежная трыбуна беларускіх [[інтэлектуал]]аў. Адзін з двух беларускіх выданьняў, запрошаных у сетку эўрапейскіх інтэлектуальных часопісаў «[[Eurozine]]».

== Гісторыя ==
Выдаецца з 1998 году, заснавальнік — [[Андрэй Дынько]]. Пасаду галоўнага рэдактара займае [[Валер Булгакаў]].

У ліпені 2018 году рэдакцыя выданьня ў інтэрнэт-рассылцы паведаміла, што друк папяровай вэрсіі часопісу можа спыніцца празь недахоп сродкаў<ref>[https://www.svaboda.org/a/29372424.html Выданьне папяровай вэрсіі «ARCHE» можа спыніцца празь недахоп сродкаў], [[Радыё Свабода]], 17 ліпеня 2018 г.</ref>.

== Зьмест ==
У грамадзка-палітычных пытаньнях прытрымліваецца лібэральнай і празаходняй арыентацыі. Апроч тэкстаў айчынных аўтараў, друкуе шмат перакладаў замежных, пераважна заходніх, [[паліталёгія|палітолягаў]] і [[гісторыя|гісторыкаў]]. У пытаньнях [[культура|культуры]] прасоўвае тэзіс пра патрэбу мадэрнізацыі беларускае культуры, але сыстэмнага асьвятленьня гэтыя пытаньні ў часопісе ня маюць. Да зьяваў [[Русіфікацыя Беларусі|русіфікацыі]] ў [[Беларусь|Беларусі]] ставіцца адмоўна. У тэкстах ужываецца як [[Беларускі клясычны правапіс|клясычны правапіс]], гэтак і [[наркамаўка]].

Творы мастацкае літаратуры публікуюцца эпізадычна, вызначанай [[эстэтыка|эстэтычнай]] канцэпцыі часопіс ня мае, і выбар твораў для публікацыі грунтуецца ў першую чаргу на крытэры прагназуемага грамадзкага [[рэзананс]]у і значнасьці твора з гледзішча ідэі мадэрнізацыі. У прыватнасьці, у часопісе надрукаваныя былі пераклады шыракавядомых твораў замежных аўтараў: [[Льюіс Кэрал|Льюіса Кэрала]], [[Ўільям Гібсан|Ўільяма Гібсана]], Любка Дэрэша ды іншых. Вялікая колькасьць [[пераклад]]аў разглядаецца як адметная рыса часопіса.

У асьвятленьні [[Гісторыя Беларусі|беларускае гісторыі]], этна- і нацыягенэзу арыентуецца на сучасныя заходнія канцэпцыі і дэкляруе супрацьстаяньне [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|савецкай]] спадчыне. Прасоўвае ідэю позьняга, на мяжы XIX і XX стагодзьдзя, фармаваньня беларускае нацыі і скептычна ставіцца да праяваў беларускасьці ў больш раньні пэрыяд.

== Крытыка ==
{{Асноўны артыкул|Летувізацыя}}

Крытыкуецца за рэкляму-папулярызацыю{{Заўвага|Адказны за выпуск беларускага перакладу [[Аляксандар Васільевіч Пашкевіч|Алесь Пашкевіч]] публічна азначыў гэтую кнігу Роўэла наступным спосабам: «''гэта адно з найлепшых дасьледваньняў пачатковага пэрыяду гісторыі Вялікага Княства Літоўскага''»}} антыбеларускага публіцыстычнага<ref>Краўцэвіч А. Папяровы імперыялізм, або ці была Літва ў XIV ст. «паганскай імперыяй»? Рэцэнзія: С. К. Роўэл, Уздым Літвы: Паганская імперыя ў Цэнтральнай і Усходняй Еўропе, 1295—1345 г.; пераклаў з англ. А. Мікус. Мінск: Медысонт, 2015. — {{nowrap|424 с.}} // Гадавік Цэнтра Беларускіх Студыяў. № 6, 2020. С. 237, 246.</ref> твору летувіскага гісторыка [[Стывэн Крыстафэр Роўэл|Стывэна Крыстафэра Роўэла]], дзе прапагандуецца [[Русіфікацыя Беларусі|расейска-савецкая шавіністычная гіпотэза летувіскай заваёвы продкаў беларусаў]], а таксама ўласьцівы ідэалёгіі [[Расейскі фашызм|расейскаму нацызму]] наратыў пра «''вялікарусаў''» і «''братніх ім русінаў Украіны і Беларусіі''»{{Заўвага|{{мова-en|…area of common political, religious and literary culture before the rise of the Great Russians (that is the Muscovites) over their brother Rus’ians of Ukraine and Belorussia|скарочана}}}}<ref>Rowell S. C. Lithuania Ascending: A Pagan Empire within East-Central Europe, 1295—1345. — Cambridge, 1994. P. XIII.</ref>.

== Заўвагі ==
{{Заўвагі}}

== Крыніцы ==
{{Крыніцы|2}}

== Вонкавыя спасылкі ==
* [[RSS]]-[https://web.archive.org/web/20130406064713/http://feeds.feedburner.com/ArchePacatak паток часопіса]
* [https://web.archive.org/web/20090823055158/http://arche.bymedia.net/ Архіў нумароў за 1998—2008 гады]
* [https://web.archive.org/web/20121204161005/http://kamunikat.org/arche.html Архіў нумароў] на [[Kamunikat.org]]
* {{Навіна|аўтар=[[Тацяна Каравянкова]]|загаловак=Пад закон аб экстрэмізме трапіў часопіс беларускіх інтэлектуалаў|спасылка=http://by.belapan.by/archive/2009/03/02/eu1742_287840/|выдавец=[[БелаПАН]]|дата публікацыі=2 сакавіка 2009|дата доступу=26 сакавіка 2013}}
* [https://web.archive.org/web/20140716122645/http://naviny.by/rubrics/society/2009/02/27/ic_news_116_307134/print/ «Репортеры без границ» осудили признание номера журнала «ARCHE» экстремистским]{{Ref-ru}}

[[Катэгорыя:Беларускія часопісы]]
[[Катэгорыя:Зьявіліся ў 1998 годзе]]
[[Катэгорыя:Часопісы на беларускай мове]]
[[Катэгорыя:Беларускія літаратурныя часопісы]]