Прагляд зыходнага тэксту старонкі Тухольскія бары

{{coord|54|N|18|E|display=title}}
[[Выява:Bory Tucholskie.jpg|thumb|right|Тухольскія бары на карце Польшчы (пазначаны касой штрыхоўкай)]]
[[Выява:Poland Bory Tucholskie National Park.jpg|thumb|right|Дрэвы ў нацыянальным парку]]

'''Тухольскія бары''' ({{lang-pl|Bory Tucholskie}}) — буйны лясны масіў у раёне горада [[Тухоля]] на поўначы [[Польшча|Польшчы]], у міжрэччы [[Брда|Брды]] і [[Уда|Уды]]. Тут размешчаны [[Нацыянальны парк Тухольскія бары|Нацыянальны парк «Тухольскія бары»]], уключаны ў [[2010]] годзе ў праграму [[ЮНЕСКА]] «[[Чалавек і біясфера]]»<ref>[http://www.unesco.org/mabdb/br/brdir/directory/biores.asp?mode=all&code=POL+07 Tuchola Forest profile on www.unesco.org]{{ref-en}}</ref>.

== Ландшафт ==
Рэгіён сфарміраваўся на працягу апошняга ледавіковага перыяду. Пераважна складаецца з невысокіх узгоркаў і больш як 900 паледавіковых азёр. Плошча лесу складае каля 3200 км², што робіць яго адным з найбуйнешых лясных масіваў у Польшчы і [[Цэнтральная Еўропа|Цэнтральнай Еўроп]]е. У [[1996]] годзе на частцы тэрыторыі плошчай 46,3 км² быў створаны [[Нацыянальны парк Тухольскіх бары|Нацыянальны парк «Тухольскія бары»]]. Прыкладна 30 % тэрыторыі заселена народнасцю Kociewiacy. Найбуйнейшыя гарады на тэрыторыі [[Тухоля]] і [[Чэрск (горад)|Чэрск]].

== Гісторыя ==
У часы [[Германская імперыя|Германскай імперыі]] на тэрыторыі лесу размяшчалася ваенная база для медыцынскіх даследаванняў.

У 1939 годзе, падчас [[Польская абарончая вайна (1939)|уварвання ў Польшчу]] ў пачатку [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]], у лясах разгарнулася [[бітва ў барах Тухольскіх]].

Неўзабаве нямецкія войскі акупавалі тэрыторыю былой даследчай базы, і далі ёй назву ''Truppenübungsplatz Westpreußen'', або ''Heidekraut''<ref>Heinz Guderian: Erinnerungen eines Soldaten, ''«Ich hatte am 3.9 … meinen Sohn Kurt wiedergesehen und mich dabei an den Türmen von Kulm, meiner Geburtsstadt, erfreut, die vom Ostufer der Weichsel herüberwinkten. Am 4.9 … bei ihren Waldgefechten und endete auf dem alten deutschen Truppenübungsplatz Gruppe westlich Graudenz.»'', 1951, [http://books.google.com/books?id=vn4ZAAAAIAAJ&dq=%22truppen%C3%BCbungsplatz+gruppe%22&q=%22truppen%C3%BCbungsplatz+gruppe%22&pgis=1#search]{{ref-de}}</ref>.

Са жніўня [[1944]] года па студзень [[1945]] года, войскі [[СС]] пад камандаваннем [[Ганс Камлер|Ганса Камлера]] і [[Вальтэр Дорнбергер|Вальтэра Дорнбергера]] праводзілі тэсты ракеты [[ФАУ-2]]. Іх група была эвакуіравана ў студзені 1945 года да таго, як войскі [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміі]] вызвалілі гэту тэрыторыю.

Пасля Другой сусветнай вайны лес служыў прытулкам для многіх антыкамуністычных партызан.

== Праграма «Чалавек і біясфера» ==
У чэрвені 2010 года Тухольскія бары былі вылучаны ў адмысловую тэрыторыю ў рамках праграмы ЮНЕСКА «Чалавек і біясфера». У ключавую зону ўвайшоў Нацыянальны парк «Тухольскія бары», а таксама 25 прыродных запаведнікаў, размешчаных у буфернай зоне. У буферную зону ўвайшлі [[Рэгіянальны ландшафтны парк|рэгіянальныя ландшафтныя паркі]] Тухольскі, Удэцкі, Удыдзскі і Заборскі. Таксама вылучана пераходная зона, якая ўключае горад [[Тухоля]] з наваколлямі. Ключавая зона пакрывае 78.8 км², а ўсе тры зоны разам 3,195 км²<ref>[http://www.borytucholskie.org.pl/ Website of Website of the Tuchola Forest Biosphere Reserve]{{ref-pl}}</ref>.

{{зноскі}}

== Спасылкі ==
{{Commons|Category:}}
* [http://www.astronautix.com/sites/heikraut.htm Rocket launches at ''Heidekraut'']{{ref-en}}

[[Катэгорыя:Лясныя масівы Польшчы]]
[[Катэгорыя:Геаграфія Куяўска-Паморскага ваяводства]]
[[Катэгорыя:Геаграфія Паморскага ваяводства]]