Перайсці да зместу

Палешукі: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 117: Радок 117:
}}</ref>.
}}</ref>.


Між тым, большасць даследчыкаў сярэдзіны XIX — пачатку XX стагоддзяў адносілі жыхароў Палесся да [[украінцы|украінцаў]], а іх мову — да [[диялект|гаворак]] [[украінская мова|украінскай мовы]]. У атласах Эркерта і Рыттыха, працах гісторыкаў [[Каяловіч, Міхаіл Осіпавіч|Каяловіча]], этнографаў [[Карскі, Яўхім Фёдаравіч|Карскага]]<ref>{{кніга
Між тым, большасць даследчыкаў сярэдзіны XIX — пачатку XX стагоддзяў адносілі жыхароў Палесся да [[украінцы|украінцаў]], а іх мову — да [[дыялект|гаворак]] [[украінская мова|украінскай мовы]]. У атласах Эркерта і Рыттыха, працах гісторыкаў [[Каяловіч, Міхаіл Осіпавіч|Каяловіча]], этнографаў [[Карскі, Яўхім Фёдаравіч|Карскага]]<ref>{{кніга
|аўтар = [[Карский, Евфимий Фёдорович|Карский Е. Ф.]]
|аўтар = [[Карский, Евфимий Фёдорович|Карский Е. Ф.]]
|часть =
|часть =

Версія ад 22:55, 3 кастрычніка 2012

Палешукі (полес.:полешуки; бел.: палешукі; укр.: поліщуки; польск.: Poleszucy) — карэннае насельніцтва Палесся. Назва «полешук» з'яўляецца экзаэтнонімам і як саманазва жыхарамі Палесся ўжываецца зрэдку. Жыхары Палесся захавалі многія архаічныя рысы ў матэрыяльнай і духоўнай культуры, мове і самасвядомасці[1].

Даследаванні

Этнаграфічна найбольшую цікавасць уяўляюць заходнія палешукі — усходне-славянская этническая супольнасць з некаторымі прыкметамі самабытнага этнаса, які, аднак, канчаткова не склаўся.[2]. Па умовах гаспадарання заходнія палешукі падзяляюцца на тры групы насельніцтва[1]:

  • Лесавы́я людзі (Шаблон:Lang-pol) — жыхары вёсак, якія прылягаюць да лесу;
  • Палявікі, палюхі або пульвіна́ (Шаблон:Lang-pol) — каля іх паселішчаў не было лясоў ці балот;
  • Балацюкі, багнюкі або бало́тнныя людзі (Шаблон:Lang-pol) — жыхары прылеглых да балот вёсак, часам жылі на ўзвышшах сярод балот; найменей значная група.

Яшчэ ў XIX стагоддзі шэраг даследчыкаў (Доўнар-Запольскі, Шэндрык і інш.) заўважалі наяўнасць у заходніх палешукоў прыкметных асаблівасцей аблічча. Талько-Гринцевич на падставе антрапалагічных рыс выдзяляў палешукоў у самастойную групу, хоць і адзначаў іх и отмечал их близкасць да белорусаў[3]. Шпілеўскій адрозніваў палесскую мову ад беларускай і украінскай і акрэсліў межы яе распаўсюджання[4]. Абрэмбскі лічыў магчымым выдзяліць насельніцтва Палесся ў асобную этнічную групу[5]. Этнаграфічныя асаблівасці насельніцтва Палесся адзначаў Кіркор[6].

Між тым, большасць даследчыкаў сярэдзіны XIX — пачатку XX стагоддзяў адносілі жыхароў Палесся да украінцаў, а іх мову — да гаворак украінскай мовы. У атласах Эркерта і Рыттыха, працах гісторыкаў Каяловіча, этнографаў Карскага[7]. Так, згодна з дадзенымі Гародзенскага губернскага статыстычнага камитэта за 1869 год, у Берасцейскім павеце украінцы складалі 51,35 % насельніцтва, у Кобрыньскім — 69,59 %[8].

Частка даследчыкаў лічыла, што насельніцтва Заходняга Палесся ўсё ж бліжэй да беларусаў, чым да украінцаў. Такіх поглядаў прытрымліваліся Доўнар-Запольскі[9], Эрэміч[10] і Бялыніцкі-Біруля.

Крыніцы і спасылкі

  1. а б Клімчук Ф. Д. Феномен Палесся // Загароддзе-1. Матэрыялы Міждысцыплінарнага навуковага семінара па пытанях даследавання Палесся (Мінск, 19 верасня 1997 г.). — Мінск: 1999. — С. 5—9.
  2. Антонюк Г. Западные полешуки (расійская) // Збудінне. — 1993. — № 6.
  3. Талько-Гринцевич Ю. К антропологии народностей Литвы и Белоруссии // Тр. антропологического общества при Военно-медицинской академии. — Москва: 1867. — В. 1. — Т. 1.
  4. Шпилевский П. М. Путешествие по Полесью и Белорусскому краю. — Санкт-Петербург, 1858. — С. 11, 29, 36.
  5. Obrębski J. Dzisiejsi ludzie Polesia. — Warszawa, 1936. — P. 5.
  6. Ч. I. Литовское Полесье, Ч. II. Белорусское Полесье // Живописная Россия. Отечество наше в его земельном, историческом, племенном экономическом и бытовом значении / Под редакцией П. П. Семёнова. — Санкт-Петербург-Москва: Типография М. О. Вольфа, 1882. — Т. 3. — С. 345.
  7. Карский Е. Ф. Этнографическая карта белорусского племени. — Петроград, 1917.
  8. Терешкович П. В. Этническая история Беларуси XIX - начала XX в.: В контексте Центрально-Восточной Европы. — Минск: БГУ, 2004. — С. 86. — 223 с. — ISBN 985-485-004-8.
  9. Доўнар-Запольскі М. В. Песни пинчуков. — Киев, 1895.
  10. Эремич И. Очерки белорусского Полесья // Вестник Западной России. — Вильно: 1867. — № 8.