Філіп III Добры

Філіп III Добры
фр.: Philippe le Bon
Філіп III Добры. Партрэт працы Рогіра ван дэр Вейдэна
граф Шароле 1410 — 1433
Папярэднік	Іаан Бясстрашны
Пераемнік	Карл Адважны
герцаг Бургундыі 1419 — 1467
Папярэднік	Іаан Бясстрашны
Пераемнік	Карл Адважны
граф Фландрыі, і Артуа
Папярэднік	Іаан Бясстрашны
Пераемнік	Карл Адважны
граф Бургундыі 1419 — 1467
Папярэднік	Іаан Бясстрашны
Пераемнік	Карл Адважны
Нараджэнне	31 ліпеня 1396 Дыжон, Герцагства Бургундыя
Смерць	15 чэрвеня 1467 (70 гадоў) Бругэ, акруга Бругэ[d], Бельгія
Месца пахавання	манастыр Шанмоль[d]
Род	Бургундская галіна дынастыі Валуа
Бацька	Жан Бясстрашны
Маці	Маргарыта Баварская[d]
Жонка	Мішэль Французская[d], Бона д’Артуа[d] і Ізабела Партугальская, герцагіня Бургундская
Дзеці	Карл Смелы, Давід Бургундскі[d], Антуан Бургундскі[d], Філіп Бургундскі, Карнель Бургундскі[d], Ганна Бургундская[d], Рафаэль Бургундскі[d], Baudouin de Bourgogne[d], Mary of Burgundy[d], Cornelia of Burgundy[d], Jodocus of Burgundy[d], Catherine bâtarde de Bourgogne[d] і Yolande bâtarde de Bourgogne[d]
Член у	Den Boeck[d]
Аўтограф
Бітвы	Стагадовая вайна
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Філіп Добры (фр. Philippe le Bon) або Філіп III Бургундскі (31 ліпеня 1396, Дыжон — 15 чэрвеня 1467, Бругэ) — герцаг Бургундыі з 1419. Удзельнічаў у Стагадовай вайне паміж Францыяй і Англіяй на баку апошняй. У час яго кіравання Бургундыя спазнала эканамічны і дыпламатычны росквіт. Перыяд Філіпа ІІІ — росквіт і пачатак дэградацыі вытанчанай рыцарскай сярэдневечнай культуры, якую Й. Хейзінга назваў «Восенню Сярэдневечча».

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям’і герцага Іагана Адважнага і Маргарыты Баварскай. Герцагскі тытул атрымаў у 1405 г., у цяжкі перыяд грамадзянскай вайны ў Францыі і англійскай інтэрвенцыі. Яго бацька быў забіты ў час спробы перамоў з французскім дафінам (будучым Карлам VII), што разбурыла надзеі на мірнае супрацоўніцтва з Францыяй. Помстячы за бацьку, Філіп адразу стварыў саюз з англічанамі. У студзені 1419 г. было падпісана пагадненне ў Арасе: Філіп прызнаваў правы караля Англіі на французскі трон. Калі Генрых V памірае, сувязь Бургундскага герцагства з англічанамі толькі ўзмацняецца: у 1423 г. Ганна, сястра Філіпа, выйшла замуж за рэгента пры малалетнім англійскім каралі Генрыхе VI, герцага Бедфарда.

Узвышэнне Бургундскага герцагства

Герцаг Бургундыі пераважыў сваімі ўладаннямі французскага караля, а прыбыткі краіны былі роўныя з прыбыткамі багатай Венецыянскай рэспублікі — адной з самых развітых краін таго часу. Філіп узмацняў Бургундыю (якая фармальна была французскай правінцыяй) на шкоду інтэрэсам Францыі, што яго зусім не клапаціла. Але ён здабываў карысць і ў супрацоўніцтве з англічанамі: у час аблогі Арлеана ён адмовіўся ад намеру пачаць перамовы з дафінам толькі ў абмен на перадачу Бургундыі Шампані, грашовых грантаў і рэгенства пры маладым каралі Англіі.

Перавага ў Стагадовай вайне паступова пераходзіла на бок французаў. Тады Філіп Добры заключыў дамову з французскім каралём, тым самым ануляваўшы папярэдні альянс з англічанамі. Па Араскаму пагадненню (1435 г) ён атрымліваў выбачэнне за забойства бацькі французамі, а ў дадатак — Панцье, Макон, Аксэр і гарады на Соме з правам іх выкупу каралеўскім домам за 400 000 ліўраў. У выніку Бургундскае герцагства фактычна робіцца незалежным ад Францыі.

Пасля смерці Філіпа скончылася эпоха адностай стабільнасці Бургундскага герцагства: яго пераемнік Карл Смелы церпіць паразу ад французскага караля Людовіка ХІ, што прыводзіць да распаду герцагства і яго далучэння да Францыі.

Росквіт прыдворнай культуры

Час Філіпа ІІІ лічыцца перыядам найвышэйшага развіцця палацавай культуры Сярэдневечча. У ёй спалучаліся і старыя элементы рыцарскай куртуазнасці, і рысы ранняга Рэнесансу (творчасць Яна ван Эйка, Ханса Мемлінга, Рагіра ван Дер Вейдэна). У часы Філіпа ІІІ і менавіта дзеля яго была надрукавана першая кніга на французскай мове: «Recueil des histoires de Troys». Адваротным бокам раскошы была вялізарная марнатраўнасць, цяжкая нават для багатай Бургундыі, і дэградацыя нораваў, якая ішла ў першую чаргу ад герцагскага двара.

Дзеці

Ад 3-га шлюбу:
Антуан, граф дэ Шарале
Жазеф, граф дэ Шарале
Карл Адважны, граф дэ Шарале і герцаг Бургундскі

Спасылкі

• Філіп ІІІ Добры (рус)