Дублінскі замак

Замак
Дублінскі замак
Dublin Castle
Сярэднявечная частка замка
53°20′36″ пн. ш. 6°16′03″ з. д.
Краіна	Ірландыя
Горад	Дублін
Дата заснавання	1204
Будаўніцтва	1204—1230 гады
Сайт	dublincastle.ie
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Дублінскі замак (ірл.: Caislean Bhaile Atha Cliath) — галоўны ўрадавы комплекс будынкаў у Дубліне. Да 1922 года галоўны фарпост Брытаніі ў Ірландыі. Хоць замак існаваў ужо пры каралі Іаане, першым Лордзе Ірландыі, большасць пабудоў комплексу датуецца XVIII стагоддзем. У 1922 годзе замак урачыста быў перададзены першаму ірландскаму ўраду на чале з Майклам Колінзам.

Выкарыстанне

Створаны першапачаткова як умацаванне горада Дублін замак на працягу ўсёй сваёй гісторыі выкарыстоўваўся з рознымі мэтамі. У розны час ён быў рэзідэнцыяй караля, намеснікаў англійскай кароны ў Ірландыі. У замку таксама размяшчаліся парламент і суды. C 1922 года на працягу 10 гадоў Дублінскі замак выконваў ролю судовага комплексу пасля моцных пашкоджанняў нанесеных падчас грамадзянскай вайны будынку Чатырох Судоў. У 1930-х было вырашана праводзіць у замку інаўгурацыю прэзідэнтаў Ірландыі. У 1938 годзе ў замку знаходзілася рэзідэнцыя першага прэзідэнта Ірландыі Хайда Дугласа. З тых часоў у замку праводзяцца афіцыйныя прыёмы глаў замежных дзяржаў, а таксама прыёмы замежных дэлегацый, праводзяцца банкеты па выпадку дзяржаўных свят.

Гісторыя

Дублінскі замак пачалі будаваць адразу пасля нармандскага ўварвання па загадзе англійскага караля Іаана Беззямельнага ў 1204 годзе. Асноўныя будынкі былі гатовыя ўжо да 1230 года. Пабудаваны замак уяўляў сабой тыповы нармандскі праект з унутраным дваром акружаным высокімі тоўстымі сценамі з круглымі вежамі па вуглах. Размешчаны на паўднёвым усходзе нармандскага Дубліна замак фарміраваў мяжу горада выкарыстоўваючы натуральную перашкоду раку Подл, якая атачала яго, рака таксама выкарыстоўвалася і для напаўнення вадой рова замка. Гарадская сцяна Дубліна прылягала да паўночна-ўсходняй Парахавой вежы замка, атачала ўвесь горад і зноў злучалася з замкам з паўднёва-заходняй вежай Бірмігем-Подл. Сцяна, якая прылягала да вежы Бірмігем-Подл, мела скляпеністыя праходы для паступлення вады ў роў замка, частка гэтай сцяны захавалася дагэтуль пад пабудовамі XVIII стагоддзя і адкрыта для прагляду наведвальнікамі.

Капэла і іншыя помнікі геаргіянскай архітэктуры

На працягу Сярэднявечча драўляныя пабудовы ўнутранага двара перажывалі шматлікія змены, самая істотная пабудова таго часу з каменя і дрэва Вялікі Хол, выкарыстоўваўся як будынак парламента, суда і банкетнай залы, быў істотна пашкоджаны агнём падчас пажару 1673 года і неўзабаве знесены. З першапачатковых пабудоў замка не захавалася нічога, акрамя самай высокай вежы Рэкард, пабудаванай у 1228—1230 гадах, зубчастыя сцены вежы надбудаваны ў XIX стагоддзі.

Падчас валадарства Брытаніі ў Ірландыі фраза «каталік замка» (англ.: Castle Catholic) лічылася зневажальнай для ірландцаў і азначала добразычлівасць да брытанскай адміністрацыі.

У 1907 годзе, не задоўга да візіту караля Эдуарда VII з замка былі выкрадзены вышэйшыя знакі адрознення ордэна Святога Патрыка (англ.: Irish Crown Jewels). Каралеўскія рэгаліі адзяваліся манархам на цырымонію прысвячэння новых рыцараў. Месцазнаходжанне выкрадзенага невядома дагэтуль.

Падчас англа-ірландскай вайны замак стаў апорай Брытаніі ў Ірландыі і цэнтрам барацьбы з ірландскім сепаратызмам. Уначы 21 лістапада 1920 года ў падзямеллях замка былі забіты два афіцэры ІРА і іх сябар «пры спробе да ўцёкаў». Пасля дзень 21 лістапада 1920 года ўвайшоў у гісторыю як Крывавая нядзеля.

У 1922 годзе замак перайшоў пад юрысдыкцыю ірландскага ўрада і некаторы час выкарыстоўваўся як комплекс судовых будынкаў. Пасля таго як суды з’ехалі, замак выкарыстоўваўся для дзяржаўнага цырыманіялу, у 1930 Эйман дэ Валера як прэзідэнт Выканаўчага Савета, ад імя караля Георга V атрымаў даверчыя граматы ад паслоў замежных дзяржаў. У 1938 годзе замак выкарыстоўваўся для інаўгурацыі першага прэзідэнта Ірландыі Хайда Дугласа, у далейшым інаўгурацыя прэзідэнтаў праходзіла там у 1945, 1952, 1959, 1966, 1973, 1974, 1976, 1983, 1990 і 1997 гадах.

Верхні двор Дублінскага замка

У лістападзе 1974 года ў замку прайшла грамадзянская паніхіда па прэзідэнце Ірландыі Эрскіну Чайлдэрсу, які памер на сваёй пасадзе, у верасні 1975 года ў замку развітваліся з 93-гадовым Эйманам дэ Валерам, які за два гады да смерці пакінуў пасаду прэзідэнта Ірландыі.

Сучаснасць

Замак з’яўляецца славутасцю Дубліна і пасля капітальнай рэканструкцыі выкарыстоўваецца для правядзення канферэнцый, падчас старшынства Ірландыі ў Еўрасаюзе ў першай палове 2004 года замак стаў месцам правядзення шматлікіх сустрэч афіцыйных асоб і канферэнцый. Цяпер у крыпце каралеўскай капліцы знаходзіцца цэнтр мастацтваў, а падзямеллі замка выкарыстоўваюцца для правядзення канцэртаў. З 2000 г. у замку размяшчаецца Бібліятэка Чэстэра Біці. Дублінскі замак адкрыты для наведвання, акрамя выпадкаў правядзення дзяржаўных цырымоній.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Дублінскі замак
• Афіцыйны сайт