Першая Каляда

Першая Каляда
Святкаванне Каляды у Беларусі. 2011
Тып	народнае
інакш	Каляда́; Каля́ды; Куцейнік; Першая, Вялікая або Марожаная куцця
Значэнне	Паварот сонца з зімы на лета
Адзначаецца	славянамі
Дата	ноч з 24 снежня (6 студзеня) на 25 снежня (7 студзеня)
Святкаванне	сямейная трапеза, калядаванне, ражаны, калядныя гульні, варажбы
Звязана з	зімовым сонцастаяннем

Пе́ршая Каляда́, таксама Першая, Вялікая або Багатая куцця — народнае зімовае свята дахрысціянскага паходжання, звязана з першым павелічэннем самага кароткага дня. У гадавым коле народных аграрных абрадаў і святкавання займала 1-е месца. З усталяваннем хрысціянства прымеркаванае да рэлігійнага свята Нараджэння Хрыстова. На Беларусі хрысціянскі рытуал святкавання Раства моцна пераплецены з народнай святочнай традыцыяй.

З Першай Каляды пачынаюцца Зімовыя святкі або Каляды, якія працягваюцца з 25 снежня (Нараджэння Хрыстова) да 6 студзеня (Вадохрышча). Для Калядаў характэрныя тры абрадавыя вячэры (куцці): посная (вялікая) спраўляецца перад 1-м святочным днём, багатая (тоўстая, шчодрая) з мяснымі стравамі — у Шчодры вечар (вечар перад Новым годам), посная (галодная, вадзяная) — перад Вадохрышчам. Наладжваліся калядаванне, варажба, шматлікія забавы, гульні; спявалі калядныя песні.

Гл. таксама

• Каляды
• Каляднае
• Народны каляндар
• Нараджэнне Хрыстова

Літаратура

• Золотые правила народной культуры / О. В. Котович, И. И. Крук. — Мн.: Адукацыя і выхаванне, 2010. — С. 592. — ISBN 978-985-471-335-9. (руск.)
• Карлюк, К. Як адзначала зімовыя святы эліта Рэчы Паспалітай // Наша гісторыя, № 1, 2019, с.64—67. — ISBN 2617—2305