AL 333
AL 333 («Першая сям'я», англ.: First Family) — знаходка шматлікіх зубоў і фрагментаў костак Australopithecus afarensis, зробленая ў 1975 годзе групай палеантолагаў пад кіраўніцтвам Дональда Джохансона ў Хадары (Эфіопія). У калекцыі прадстаўлены рэшткі як мінімум 13 асобін, якія загінулі і былі пахаваныя адначасова каля 3,2 млн гадоў таму. Разам з знаходкай «Люсі», зробленай у тым жа раёне годам раней, «першая сям'я» з'яўляецца адной з самых выдатных знаходак у гісторыі палеаантрапалогіі.
Гісторыя
[правіць | правіць зыходнік]
У канцы 1960-х гадоў французскі палеаантраполаг Морыс Тайеб пачаў палеаанталагічную распрацоўку маладаследаванага паўночнага раёна Эфіопіі, вядомага як Афарскі трохкутнік або Афарская дэпрэсія, якая з'яўляецца самай нізіннай тэрыторыяй краіны і адной з самых нізінных тэрыторый Афрыкі. У 1972 годзе Тайеб запрасіў французскага палеантолага Іва Копенса, амерыканскага геолага Йона Кальба і амерыканскага антраполага Дональда Джохансана даследаваць раён з пункту гледжання яго палеанталагічнай перспектыўнасці. Гэтая група, якая атрымала назву «Міжнародная афарская даследчая экспедыцыя» (International Afar Research Expedition, IARE) пачала вывучэнне размешчанай у гэтым раёне ападкавай фармацыі Хадар (названая па імяні вёскі Хадар)[1].
Гістарычна Афарскі трохкутнік быў мала даследаваны з прычыны яго аддаленасці, адсутнасці дарог і складанай палітычнай сітуацыі ў рэгіёне. Фармацыя Хадар — гэта выходзячы на паверхню 200-метровы пласт геалагічных адкладаў, які пакрывае значны перыяд часу і багаты касцянымі рэшткамі розных жывёл. Акрамя таго, тут былі выяўленыя палявыя шпаты і вулканічнае шкло, якія дазвалялі ўсталяваць дакладны ўзрост бліжэйшых геалагічных слаёў[2].
З 1973 па 1977 год экспедыцыя выявіла 250 акамянеласцяў, якія адносяцца да старажытных гамінідаў[1]. Самай вядомай хадарскай знаходкай стала «Люсі», найбольш поўны з калі-небудзь знойдзеных шкілетаў аўстралапітэка. У 1975 годзе сенсацыйная знаходка была зроблена ў іншым месцы той жа фармацыі, якая атрымала назву AL 333. Гэта былі 216 фрагментаў як мінімум 13 асобін, якія, па ўсёй бачнасці, жылі групай і загінулі адначасова. Знаходка атрымала назву «Першая сям'я»[3].
Вынікі даследаванняў
[правіць | правіць зыходнік]Характарыстыка знаходак
[правіць | правіць зыходнік]З 216 узораў 197 былі знойдзеныя на паверхні і 19 ў грунце на глыбіні да 80 см. У далейшым былі знойдзены яшчэ 23 фрагменты посткраніяльнага шкілета і 3 узоры сківіц і зубоў. Знойдзеныя 242 фрагмента добрай захаванасці належалі як мінімум 17 асобінам (9 дарослых, 3 падлетка і 5 дзяцей)[3].
У 2000 годзе на тым жа ўчастку была знойдзеныя косткі плюсны з прыкметамі падоўжнага і папярочнага зводаў ступні, якія сведчылі аб прамой двуногай хадзе аўстралапітэка афарскага[4].
Датаванне
[правіць | правіць зыходнік]Выяўленне рэшткаў у адным геалагічным пласце ў непасрэднай блізкасці адзін ад аднаго сведчылі аб адначасовым пахаванні. Дзякуючы таму, што астанкі размяшчаліся паміж двума пластамі вулканічных туфаў, дакладна датаваных калій-аргоновым метадам, атрымалася ўсталяваць, што ўзрост рэшткаў ляжыць у межах 3,18—3,21 млн гадоў[5].
Прычына смерці
[правіць | правіць зыходнік]Унікальны выпадак, калі рэшткі вялікай колькасці асобін знойдзены ў адным месцы і ў адным і тым жа ападкавым пласце, спарадзіў масу здагадак аб прычынах смерці «першай сям'і». Найбольш папулярнай была гіпотэза аб тым, што група аўстралапітэкаў, якая знаходзілася ў глыбокім яры, была заспета знянацку магутным патокам, выкліканым раптам распачатым ліўнем. У далейшым дбайнае вывучэнне месца знаходкі дазволіла адкінуць гэтую гіпотэзу[6]. Было таксама пастаўлена пад сумнеў здагадка аб нападзе буйных каціных, так як на касцях не выяўлена характэрных пашкоджанняў ад зубоў і кіпцюроў драпежнікаў[6][7]. Акрамя таго, абмяркоўвалася магчымасць харчовага атручвання, але Джохансан лічыць гэтую здагадку малаверагоднай, паколькі аўстралапітэкі былі вегетарыянцамі[7].
Відавая прыналежнасць
[правіць | правіць зыходнік]Былі выказаны сумневы з нагоды прыналежнасці ўсіх знойдзеных асобін да аднаго і таго ж віда. Некаторыя даследчыкі лічаць, што рэшткі апынуліся ў адным месцы выпадкова, і прыматы, якім яны належалі, не абавязкова складалі групу[8].
Вымярэнне памераў і прапорцый костак, у прыватнасці, найбольш буйных (плечавых і сцегнавых) і параўнанне іх з адпаведнымі косткамі «Люсі» прывялі даследчыкаў да пераканання, што ўсе косткі «першай сям'і» належалі асобінам Australopithecus afarensis[8].
Палавы дымарфізм
[правіць | правіць зыходнік]Асноўная маса знойдзеных акамянеласцяў складаюць зубы і фрагменты сківіцы, аднак наяўнасць плечавых і сцегнавых костак дазваляла меркаваць аб адрозненнях паміж самцамі і самкамі. Першыя даследаванні насуперак чаканням паказалі, што палавы дымарфізм аўстралапітэка афарскага падобны з чалавечым. Некаторыя палеантолагі не былі згодныя з гэтым высновай, лічачы што адрозненні ў памерах костак AL 333 выкліканыя розніцай ва ўзросце. Параўнанне костак AL 333 з косткамі, знойдзенымі ў іншых месцах, дзе былі знойдзеныя рэшткі самак, дазволілі ўсталяваць, што па палавому дымарфізму аўстралапітэкі хутчэй блізкія да гарылаў, самцы якіх значна большыя па памерах і масіўнейшыя за самак[9].
«Першая сям'я» у папулярнай культуры
[правіць | правіць зыходнік]У адным з выпускаў фантастычнага серыяла «Партал юрскага перыяду» на Хелен Каттер падае падазрэнне, што яна атруціла «першая сям'я», каб знішчыць чалавецтва.
Цікавыя факты
[правіць | правіць зыходнік]«Першай сям'ёй» амерыканцы традыцыйна называюць сям'ю прэзідэнта. Акрамя своеасаблівай іроніі гэтая назва падкрэслівае ўнікальнасць знаходкі і яе велізарную важнасць для даследавання паходжання чалавека.
Зноскі
- ↑ а б Johanson, D (Winter, 2004). Lucy, thirty years later: an a expanded view of Australopithecus afarensis. Journal of Anthropological Research, 60(4), 466-468
- ↑ Johanson, D. (Winter, 2004). Lucy, thirty years later: an expanded view of Australopithecus afarensis. Anthropological Research, 60(4), 467
- ↑ а б Johanson, D. (Winther, 2004). Lucy, thirty years later: an expanded view of Australopithecus afarensis. Journal of Anthropological Reearch, 60(4). 471-472.
- ↑ Ward, Carol, William H. Kimbel, and Donald C. Johanson, Complete Fourth Metatarsal and Arches in the Foot of Australopithecus Afarensis, Science 331, no. 6018 (February 2011): 750-753.
- ↑ Johanson, D., Edgar, B., & Brill, D. (1996). New York: Simon and Schuster, 126.
- ↑ а б johanson, D. (Winther, 2004). Lucy, thirty years later: an expanded view of Australopithecus afarensis. Journal of Anthropological Research, 60(4), 472
- ↑ а б Smillie, S. (2008, October 3). SA academic called on to solve fossil mystery. The Star, p. 6 [1](недаступная спасылка)
- ↑ а б Gordon, A. D. (2007). Strong postcranial size dimorphism in Australopithecus afarensis: Results from two new resampling methods for nultivariate data sets with missing data. American Journal of Physical Anthropology, 311-328
- ↑ Plavcan, J. M. (2005). Sexual dimorphism in Australopithecus afarensis revisited: How strong is the case for a human like pattern of dimorphism? Journal of Human Evolution, 313-320
Спасылкі
[правіць | правіць зыходнік]- William L. Jungers lucy's limbs: skeletal allometry and locomotion in Australopithecus afarensis(недаступная спасылка). Nature, Vol. 297, 24 Чэрвеня 1982 Г., P. 676-677.
- Подробное описание находок в Хадаре