Vés al contingut

Linum catharticum: diferència entre les revisions

De la Viquipèdia, l'enciclopèdia lliure
Contingut suprimit Contingut afegit
m Espais durs
m Bot estandarditza crida a plantilla per facilitar-ne el manteniment.
 
(11 revisions intermèdies per 7 usuaris que no es mostren)
Línia 1: Línia 1:
{{Infotaula ésser viu}}
{{Infotaula d'ésser viu}}'''''Linum catharticum''''' o '''lli bord''', '''lli(net) purgant''', '''lli silvestre''' o '''canxalagua''' (''canxalaigua d'Espanya'') és una [[espècie]] de [[Planta (desambiguació)|planta]] [[Herba|herbàcia]] pertanyent a la família [[Linàcies|Linaceae]] nadiua del centre d'Europa i oest d'Àsia.
'''''Linum catharticum''''' o '''lli bord''', '''lli(net) purgant''', '''lli silvestre''' o '''canxalagua''' (''canxalaigua d'Espanya'') és una [[espècie]] de [[Planta (desambiguació)|planta]] [[Herba|herbàcia]] pertanyent a la família [[Linàcies|Linaceae]] nadiua del centre d'Europa i oest d'Àsia.
[[Fitxer:220_Linum_catharticum.jpg|miniatura|Il·lustració]]
[[Fitxer:220_Linum_catharticum.jpg|miniatura|Il·lustració]]


== Descripció ==
== Descripció ==
És una planta [[Caducifoli|caducifòlia]] que ateny 5-20 cm d'altura. Les [[Flor|flors]] són hermafrodites de color blanca i floreixen al juliol - agost i tenen una grandària de 3-5 mm de diàmetre. El [[fruit]] n'és una [[Càpsula (fruit)|càpsula]].
És una planta [[Caducifoli|caducifòlia]] que ateny 5-20 cm d'altura. Les [[Flor|flors]] són hermafrodites de color blanca i floreixen al juliol - agost i tenen una grandària de 3-5 mm de diàmetre. El [[fruit]] n'és una [[Càpsula (fruit)|càpsula]].


== Propietats ==
== Propietats ==
Línia 9: Línia 10:


== Taxonomia ==
== Taxonomia ==
''Linum catharticum'' va ser descrita per [[Carl von Linné|Carlos Linneo]] en la publicació ''[[Species Plantarum]]'' 1: 281. 1753.<ref name="Trop">{{Ref-web|url=http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-18700010|títol=''Linum catharticum''|consulta= 18 de març de 2015|format=|obra=Tropicos.org. [[Missouri Botanical Garden]]}}</ref>
''Linum catharticum'' va ser descrita per [[Carl von Linné]] en la publicació ''[[Species Plantarum]]'' 1: 281. 1753.<ref name="Trop">{{Ref-web|url=http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-18700010|títol=''Linum catharticum''|consulta=18 de març de 2015|obra=Tropicos.org. [[Missouri Botanical Garden]]}}{{Enllaç no actiu|bot=InternetArchiveBot |data=2022 }}</ref>


; [[Etimologia]]
; [[Etimologia]]
Línia 23: Línia 24:
* ''Cathartolinum catharticum'' (L.) Small
* ''Cathartolinum catharticum'' (L.) Small
* ''Cathartolinum pratense'' Rchb.
* ''Cathartolinum pratense'' Rchb.
* ''Nezera cathartica'' (L.) Nieuwl.<ref>{{Ref-web|url=http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-2348507|títol=''Linum catharticum''|format=|obra=[[The Plant List]]|consulta= 18 de març de 2015}}</ref>
* ''Nezera cathartica'' (L.) Nieuwl.<ref>{{Ref-web|url=http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-2348507|títol=''Linum catharticum''|obra=[[The Plant List]]|consulta= 18 de març de 2015}}</ref>


== [[Nom vulgar|Nom comú]] ==
== [[Nom vulgar|Nom comú]] ==
* canxalagua, canxalaigua d'Espanya, lli bord, lli silvestre, lli catàrtic, lli purgant, llinet purgant.


* canxalagua, canxalaigua d'Espanya, lli bord, lli silvestre, lli catàrtic, lli purgant, llinet purgant.
== Vegeu també ==
== Vegeu també ==
* [[Història de la botànica]]
* [[Història de la botànica]]
Línia 35: Línia 36:


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* Fernald, M. 1950. Manual (ed. 8) i–lxiv, 1–1632. American Book Co., New York.
* Gleason, H. A. 1968. The Choripetalous Dicotyledoneae. vol. 2. 655 pàg. In H. A. Gleason Ill. Fl. N. O.S.. New York Botanical Garden, New York.
* Gleason, H. A. & A.J. Cronquist. 1991. Man. Vasc. Pl. N.I. O.S. (ed. 2) i–910. New York Botanical Garden, Bronx.
* Rogers, C. M. 1984. Linaceae. 12: 1–58. In N. Amer. Fl., ser. 2. New York Botanical Garden, Bronx.
* Scoggan, H. J. 1978. Dicotyledoneae (Saururaceae to Violaceae). 3: 547–1115. In Fl. Canada. National Museums of Canada, Ottawa.
* Voss, I. G. 1985. Michigan Flora. Part II Dicots (Saururaceae-Cornaceae). Bull. Cranbrook Inst. Sci. 59. xix + 724.
* Zuloaga, F. O., O. Morrone, M. J. Belgrano, C. Marticorena & I. Marchesi. (editors) 2008. Catàleg de les plantes vasculars del Con Sud. Monogr. Syst. Bot. Missouri Bot. Gard. 107(1–3): i–xcvi, 1–3348.


{{Viquiespècies}}
# Fernald, M. 1950. Manual (ed. 8) i–lxiv, 1–1632. American Book Co., New York.
{{Autoritat}}
# Gleason, H. A. 1968. The Choripetalous Dicotyledoneae. vol. 2. 655 pàg. In H. A. Gleason Ill. Fl. N. O.S.. New York Botanical Garden, New York.
{{Bases de dades taxonòmiques}}
# Gleason, H. A. & A.J. Cronquist. 1991. Man. Vasc. Pl. N.I. O.S. (ed. 2) i–910. New York Botanical Garden, Bronx.
# Rogers, C. M. 1984. Linaceae. 12: 1–58. In N. Amer. Fl., ser. 2. New York Botanical Garden, Bronx.
# Scoggan, H. J. 1978. Dicotyledoneae (Saururaceae to Violaceae). 3: 547–1115. In Fl. Canada. National Museums of Canada, Ottawa.
# Voss, I. G. 1985. Michigan Flora. Part II Dicots (Saururaceae-Cornaceae). Bull. Cranbrook Inst. Sci. 59. xix + 724.
# Zuloaga, F. O., O. Morrone, M. J. Belgrano, C. Marticorena & I. Marchesi. (eds.) 2008. Catàleg de les plantes vasculars del Con Sud. Monogr. Syst. Bot. Missouri Bot. Gard. 107(1–3): i–xcvi, 1–3348.


== Vincles externs ==

* [[Wikispecies]] té un article sobre '''[[species:Linum catharticum|''Linum catharticum'']]'''.
{{Autoritat}}
[[Categoria:Plantes medicinals malpighials]]
[[Categoria:Plantes medicinals malpighials]]
[[Categoria:Linàcies]]
[[Categoria:Linàcies]]

Revisió de 20:03, 17 juny 2023

Infotaula d'ésser viuLinum catharticum Modifica el valor a Wikidata

Modifica el valor a Wikidata
Planta
Tipus de fruitcàpsula Modifica el valor a Wikidata
Taxonomia
Super-regneEukaryota
RegnePlantae
OrdreMalpighiales
FamíliaLinaceae
GènereLinum
EspècieLinum catharticum Modifica el valor a Wikidata
L., 1753

Linum catharticum o lli bord, lli(net) purgant, lli silvestre o canxalagua (canxalaigua d'Espanya) és una espècie de planta herbàcia pertanyent a la família Linaceae nadiua del centre d'Europa i oest d'Àsia.

Il·lustració

Descripció

[modifica]

És una planta caducifòlia que ateny 5-20 cm d'altura. Les flors són hermafrodites de color blanca i floreixen al juliol - agost i tenen una grandària de 3-5 mm de diàmetre. El fruit n'és una càpsula.

Propietats

[modifica]

S'utilitza per a preparar a partir del Linum catharticum un laxant, que en infusió causa nàusees. Per això, la planta obtingué el seu epítet. Conté la verinosa substància amarga linin, en l'actualitat ja no s'utilitza en aquesta forma com a purgatiu.

Taxonomia

[modifica]

Linum catharticum va ser descrita per Carl von Linné en la publicació Species Plantarum 1: 281. 1753.[1]

Etimologia

Linum: nom genèric que deriva del mot grec: "linum" = "lli" utilitzat per Teofrast.[2]

catharticum: epítet llatín que significa "purgatiu"[3]

Sinonímia
  • Cathartolinum catharticum (L.) Small
  • Cathartolinum pratense Rchb.
  • Nezera cathartica (L.) Nieuwl.[4]
  • canxalagua, canxalaigua d'Espanya, lli bord, lli silvestre, lli catàrtic, lli purgant, llinet purgant.

Vegeu també

[modifica]

Referències

[modifica]

Bibliografia

[modifica]
  • Fernald, M. 1950. Manual (ed. 8) i–lxiv, 1–1632. American Book Co., New York.
  • Gleason, H. A. 1968. The Choripetalous Dicotyledoneae. vol. 2. 655 pàg. In H. A. Gleason Ill. Fl. N. O.S.. New York Botanical Garden, New York.
  • Gleason, H. A. & A.J. Cronquist. 1991. Man. Vasc. Pl. N.I. O.S. (ed. 2) i–910. New York Botanical Garden, Bronx.
  • Rogers, C. M. 1984. Linaceae. 12: 1–58. In N. Amer. Fl., ser. 2. New York Botanical Garden, Bronx.
  • Scoggan, H. J. 1978. Dicotyledoneae (Saururaceae to Violaceae). 3: 547–1115. In Fl. Canada. National Museums of Canada, Ottawa.
  • Voss, I. G. 1985. Michigan Flora. Part II Dicots (Saururaceae-Cornaceae). Bull. Cranbrook Inst. Sci. 59. xix + 724.
  • Zuloaga, F. O., O. Morrone, M. J. Belgrano, C. Marticorena & I. Marchesi. (editors) 2008. Catàleg de les plantes vasculars del Con Sud. Monogr. Syst. Bot. Missouri Bot. Gard. 107(1–3): i–xcvi, 1–3348.