Tan-awa ang ginikanan para sa Silliman University

{{Napiling artikulo}}
{{Unibersidad
|name           = [[File:Silliman University Official Banner.png]]
|native_name    = Unibersidad sa Silliman
|former_names   = Silliman Institute (1901-1938)
|athletics      = PRISAA, [http://www.unigames.org/schools/ UNIGAMES]
|image          = 
|caption        =  
|motto          = ''Via, Veritas, Vita''
|mottoeng       = "The Way, The Truth, The Life" ([[Gospel of John|John]] 14:6)
|itinatag    = Agosto 28, [[1901]]
|type           = [[Pribado]]
|president      = Dr. Ben S. Malayang III</br> [[Bachelor of Arts|B.A.]], [[Master of Arts (postgraduate)|M.A.]], [[Ph.D.]] </br>([[Ohio University]] ug [[University of California, Berkeley]])<ref name="malayang">[http://www.su.edu.ph/netnews/v12/v12n2.html#malayang "Dr. Ben Malayang III is new Silliman president"]. SU Net News. Retrieved 2009-10-16.</ref>
|city           = {{flagicon|PHI}} [[Dakbayan sa Dumaguete]] 
|state          = [[Negros Oriental]] 
|country        = [[Pilipinas]]
|coor = {{coord|9|18|46|N|123|18|24|E|type:edu|display=inline}}
|students       = 8,683<ref name="ORA">[http://www.su.edu.ph/netnews/netnews62.htm#ora "ORA Releases Final Enrollment Figures"]. SU Net News. Retrieved 2009-08-06.</ref>
|undergrad     = 6,000  
|postgrad      = 100
|staff          = 500
|campus         = Urban<br /> 330,000 m² (ang meyn sa Hibbard Avenue)<br /> 290,000 m² (College of Agriculture ug Marine Lab campus)
|free_label     = Newspaper
|free           = The Weekly Sillimanian
|free_label     = Hymn
|free           = [http://www.youtube.com/watch?v=1r-KEmEHuyg Silliman Song]
|colors         = Pula </br>[[Puti]]
|nickname       = Stallions and Mares
|affiliations   =[http://www.acuca.net ACUCA], [http://www.unitedboard.org/ UBCHEA], [http://www.acscu.org ACSCU], [http://www.paascu.org.ph PAASCU], [http://www.atesea.net ATESEA], [http://www.uccp.org.ph UCCP], ubp. 
|website        = [http://www.su.edu.ph/ www.su.edu.ph]
|logo           = [[Payl:SUWebsiteBanner.jpg]]
}}
Ang '''Silliman University''' (usahay ginatawag sa pangalan nga '''Silliman''' o '''SU''') usa ka pribadong unibersidad sa [[Dakbayan sa Dumaguete]] nga makit-an sa [[Negros Oriental]], usa sa mga [[Lalawigan (Pilipinas)|probinsya]] sa [[Pilipinas]]. Kini gitukod niadtong 1901 sa mga misyonaryong Amerikano pagkahuman sa gubat sa [[Espanya]] ug [[Amerika]]. Natukod ang maong unibersidad pinaagi sa usa ka donasyon nga gihatag sa usa ka pilantropong Amerikano nga nikabat ug $10,000. Ang maong tawo mao si Horace Brinsmade Silliman nga taga Cohoes, [[New York (estado)|New York]].<ref name="su"/>

Tungod kay kini natukod man human sa gyera sa [[Espanya]] ug [[Amerika]], ang Silliman mao ang kinaunahang Protestanteng eskwelahan nga naestableser dinhi sa Pilipinas, ug ang kinaunahang pribadong tulunghaan nga natukod sa mga Amerikano dinhi sa nasod. Usa usab kini sa mga kina-unahang unibersidad nga na estableser sa mga Kano dinhi sa Asya.<ref>Dexter R. Matilla [http://services.inquirer.net/print/print.php?article_id=20080714-148252 "Heritage Diary of Negros Oriental"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180312083544/http://services.inquirer.net/print/print.php?article_id=20080714-148252 |date=2018-03-12 }}. Philippine Daily Inquirer. Nakuha 2009-12-19.</ref> Sa pagkakaron, ang Silliman adunay napulo ka mga kolehiyo, upat ka mga eskwelahan, ug duha ka mga institusyon. Ang mga estudyante niini nagakigan sa lainlaing lugar sa Pilipinas ug sa kalibotan. Ang mga langyaw nga mga estudyante sa Silliman nagagikan sa sobra sa baynte ka mga nasod sa kalibotan. Ang Silliman ginalista isip usa sa mga ''National Landmarks'' sa Pilipinas ug usa sa dyutay nga mga unibersidad nga gitagaan og awtonomiya sa Commission on Higher Education (CHED).<ref name="su">[http://www.su.edu.ph/general_info/history_08.htm "University History"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090130094927/http://su.edu.ph/general_info/history_08.htm |date=2009-01-30 }}. Silliman University. Nakuha 2009-12-11.</ref>

Sa pagkakaron, ang Silliman nagahatag ug mga kurso sa ''Accountancy, Business Administration, Engineering, Information Technology, Law, Medicine, Nursing, Biology, Chemistry, Education, Marine Sciences, Physics, Theology, Philosophy, Psychology, Public Administration'', ug uban pa.<ref>[http://www.su.edu.ph/Schools%20&%20Colleges/schcoll.html "Schools and Colleges"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090609065256/http://www.su.edu.ph/Schools%20%26%20Colleges/schcoll.html |date=2009-06-09 }}. Silliman University. Nakuha 2009-12-11.</ref>

== Ang Institusyon ==
=== Kaagi ===
Ang Silliman gitukod niadtong Agosto 28, 1901 sa mga Presbyterong Amerikano human sa gyera sa Espanya ug Estados Unidos. Kini natukod pinaagi sa usa ka donasyon nga gihatag sa usa ka pilantropong Amerikano nga naga-pangalan ug Dr. Horace Brinsmade Silliman. Tungod sa iyang tabang, ang tulunghaan ginganlan sa iyang apelyido bilang pahidungog sa iyang ka maayo.  Sa sugod, ang Silliman nagahatag lamang ug edukasyon para sa mga bata nga lalaki. Pero niadtong 1910, kini gitagaad ug katungod sa gobyerno sa Pilipinas nga mohatag ug mga degree sa kolehiyo nga ni resulta sa pagkahimo nga Kolehiyo (College) niini. Niadong 1912, ang maong tulunghaan nisugod ug dawat ug mga babayi nga mga estudyante, ug niadtong 1938, kini nahimong unang tulunghaan nga nahimong unibersidad gawas sa Manila.

Sa Ikaduhang Gubat sa Kalibotan (World War II), ang Silliman gi okupahan ug gihimong kampo sa mga mananakop na Hapones. Tungod niini, napugos ang mga estudyante ug mga maestra nga mo ikyas paingon sa kabukiran sa Negros Oriental. Didto sa maong mga kabukiran gi padayaon sa unibersidad ang operasyon niini.

Pagkahuman sa Ikaduhang Gubat sa Kalibotan, hinay-hinay nga gihatag sa mga Amerikano didto sa mga Pilipino ang pagdala ug ang pagpangulo sa tulunghaan.  Tungod niini, sa tuig 1952, ang Silliman ni tahas sa pinaka-unang Pilipino nga presidente sa unibersidad.

=== Mga Pagranggo ===
Matod sa usa ka report nga gipagawas sa Commission on Higher Education o CHED niadtong 2007, ang Silliman nahimutang sa ikaupat nga pwesto sunod sa tulo ka tulunghaan sa [[University of the Philippines]] (U.P.). Ang maong mga tulunghaan mao ang U.P. Diliman (una), U.P. Los Banos (ikaduha) ug U.P. Manila (ikatulo). Kon usahon ang tulo ka tulunghaan sa U.P. System, mahimutang ang Silliman sa ikaduha nga pwesto (ikaduha). Ang maong report gibase sa mga resulta sa ''board exams'' gikan sa 1991-2001 sa tanang kurso ug tanang tulunghaan sa Pilipinas.<ref name="UPnumber1">[http://www.up.edu.ph/upnewsletter.php?issue=33&i=511 "UP is No.1 based on PRC exams"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120207155621/http://www.up.edu.ph/upnewsletter.php?issue=33&i=511 |date=2012-02-07 }}. UP Newsletter, Vol. XXVIII, No. 09. September 01, 2007. Nakuha 2009-12-11.</ref> Ang maong report ginapagawas lamang sa kada ikapulo ka tuig.

Sa uban pang mga pagranggo nga gipagawas sa CHED, ang Silliman nanguna sa Nursing Education,<ref name="nursing1">Angelo G. Garcia [http://www.mb.com.ph/node/231186/152-nur "152 nursing schools told: Improve or else…"]. Manila Bulletin. Nakuha 2009-12-19.</ref> ug nahimutang sa ikaduha nga pwesto sa Accountancy<ref name="accountancy">[http://www.boardexamresultsph.com/top-cpa-schools-october-2009 "Top CPA Schools October 2009"]. Board Exam Results Philippines. Nakuha 2009-12-19.</ref> ug Mechanical Engineering.<ref name="mechanical1">{{cite web|url=http://www.visayandailystar.com/2009/October/31/negor4.htm|title=Silliman 2nd in Mechanical Engineers Exam|publisher=Visayan Daily Star}} Nakuha 2009-12-19</ref><ref name="mechanical2">[http://www.boardexamresultsph.com/top-mechanical-engineering-schools-october-2009 "Top Mechanical Engineering Schools 2009"]. Board Exam Results Philippines. Nakuha 2009-12-19.</ref><ref>[http://www.su.edu.ph/netnews/netnews69.html "Silliman is Top 2 in Mechanical Engineer Board Exam"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091105202237/http://su.edu.ph/netnews/netnews69.html |date=2009-11-05 }}. SU Net News. Nakuha 2009-12-19.</ref>
=== Mga Kolehiyo, Eskwelahan, ug Institusyon ===
{| style="width:100%;"
|- style="vertical-align:top;"
|width=50%|
* College of Agriculture
* College of Arts and Sciences
* College of Business Administration 
* College of Computer Studies
* College of Engineering and Design
* College of Education
* College of Law
* College of Mass Communication
|
* College of Nursing
* College of Performing Arts
* Divinity School
* Medical School
* School of Public Affairs and Governance
* School of Basic Education
* Institute of Clinical Laboratory Sciences
* Institute of Rehabilitative Sciences
|}  
=== Mga Letrato sa Campus ===
<gallery>
Image: Silliman University Church.jpg|Silliman University Church
Image: SU-CAS.jpg|Luz Ausejo Hall
Image: SUMainLib Pillar.jpg|Pillar
Image: SU CBA II.jpg|College of Business Administration
Image: SU Hibbard Hall.jpg|Hibbard Hall (1932)
Image: Silliman Amphitheater.jpg|Amphitheater
Image: SUNursingPhase1.jpg|Mary M. Smith Hall
Image: Claire Isabel McGill Luce Auditorium.jpg|Claire Isabel McGill Luce Auditorium
File:SUHall2.jpg|Siliman University Hall
</gallery>

=== Mga Sentro sa Pagsusi ===
[[Payl:Silliman University Marine Laboratory.jpg|thumb|left|180px|Ang Institute of Environmental and Marine Sciences (IEMS)]]
Ang Silliman usa sa mga dyutay nga tulunghaan sa Pilipinas nga naga hatag ug dugang nga atensyon sa mga nagkalain-laing pagsusi (researches) kalabot sa syensya (sciences).  Ang naga-una sa maong mga pagsusi mao ang pagtuki sa kondisyon sa atong mga kadagatan ug kabaybayonan (marine sciences ug coastal resources).  Ang sentro sa maong mga pagtuki mao ang Institute of Environmental and Marine Sciences (kaniadto Silliman University Marine Laboratory).  Kuyog sa tabang pinansyal gikan sa USAID (United States Agency for International Development), ug sa mga nagkalain-laing koneksyon sa Amerika, ang Silliman nahimong usa ''Center of Excellence'' sa ''Coastal Resource Management''.<ref>[http://su.edu.ph/iems/about.html "Institute of Environmental and Marine Sciences"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100822232732/http://su.edu.ph/iems/about.html |date=2010-08-22 }}. Silliman University. Nakuha 2010-04-01.</ref><ref name="USAID">[http://www.su.edu.ph/netnews/netnewsjan08.htm "USAID Mission Director: We are all connected"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090423203806/http://su.edu.ph/netnews/netnewsjan08.htm |date=2009-04-23 }}. SU NetNews. Nakuha 2010-04-01.</ref> Usa sa mga nilampos nga proyekto niini mao ang pagtukod ug mga marine sanctuary sa mga isla sa Apo ug Sumilon.  Tungod sa maong mga pamalakad, ang Apo nahimong usa sa mga pinaka bilisitahunong lugar para sa mga daybers.<ref name="inquirer_best_dive_spot">Ronnel Domingo. [http://globalnation.inquirer.net/news/news/view/20081118-172835/2-RP-sites-make-it-to-must-dive-list "2 RP sites make it to 'must dive' list"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090131093743/http://globalnation.inquirer.net/news/news/view/20081118-172835/2-RP-sites-make-it-to-must-dive-list |date=2009-01-31 }}. Philippine Daily Inquirer. Nakuha 2010-04-01.</ref><ref name="ecotipping">Gerry Marten.[http://www.coral.org/node/445  "Apo Island, Philippines: Eco Tipping Point Case Study, EcoTippingPoint"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110716200908/http://www.coral.org/node/445 |date=2011-07-16 }}. Coral Reef Alliance. Nakuha 2010-04-01.</ref>

Ang uban pang mga sentro sa pagsusi sa Silliman mao ang mga mosunod: Center for Gender Studies and Development, [http://www.su.edu.ph/CENTROP/centrop.html Center for Tropical Conservation Studies (CENTROP)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110524161602/http://www.su.edu.ph/CENTROP/centrop.html |date=2011-05-24 }}, [http://www.su.edu.ph/suakcrem/ched/ched_1.htm CHED-SU Zonal Research Center] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090913221234/http://su.edu.ph/suakcrem/ched/ched_1.htm |date=2009-09-13 }}, [http://www.salongacenter.org/main.php Salonga Center for Law and Development] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090917164032/http://www.salongacenter.org/main.php |date=2009-09-17 }}, ug ang [http://www.su.edu.ph/suakcrem/main.htm SU-Angelo King Center for Research and Environmental Management (SUAKCREM)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090708024254/http://www.su.edu.ph/suakcrem/main.htm |date=2009-07-08 }}.

== Kinabuhing Estudyante ==
=== Pa-ugnat sa Kusog ===
Ang Silliman adunay mga pasilidades sa nagka-lain-laing isports o pa-ugnat sa kusog.  Aduna kini usa Gymnasium nga gigamit para sa pagdula ug basketball, volleyball, badminton, table-tennis, rock-climbing ug uban pa. Ang Silliman Ballfield gigamit kini para sa soccer, ug uban pang track and field nga kompetisyon.  Aduna usab kini usa ka swimming pool, tulo ka tennis courts, duha ka pelota courts, ug usa ka archery range.

Aduna usab mga nagkalain-laing mga varsity teams sulod sa maong tulunghaan tungod kai kini usa man ka regular nga partisipante sa Philippine University Games (UniGames) ug sa Private Schools Athletic Association (PRISAA).<ref name="prisaa">Jade S. Violeta.[http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2005/04/14/sports/region.7.gets.8.more.golds.html "Region 7 gets 8 more golds"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050908122309/http://www.sunstar.com.ph/static/ceb/2005/04/14/sports/region.7.gets.8.more.golds.html |date=2005-09-08 }}. Sun.Star Cebu. Nakuha 2010-04-01.</ref><ref name="unigames">[http://foundationu.com/blog/2008/09/04/dumaguete-to-host-13th-unigames/ "Dumaguete to host 13th Unigames"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081004061247/http://foundationu.com/blog/2008/09/04/dumaguete-to-host-13th-unigames/ |date=2008-10-04 }}. Foundation University Campus News.  Nakuha 2010-04-01.</ref> Sa pinaka-ulahing Beijing Olympics, si Mark Javier, usa ka Sillimanian, ang ni reprisintar sa Pilipinas sa dula nga archery. Siya lamang ang usa ka lalaking partisipante sa maong klase sa dula.<ref name="manilatimes_mark_javier">June Navarro. [http://sports.inquirer.net/breakingnews/breakingnews/view/20080712-148097/Javier-sees-himself-hitting-the-mark-at-Beijing "Javier sees himself hitting the mark at Beijing"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081004180201/http://sports.inquirer.net/breakingnews/breakingnews/view/20080712-148097/Javier-sees-himself-hitting-the-mark-at-Beijing |date=2008-10-04 }}. Philippine Daily Inquirer. Nakuha 2010-04-01.</ref> Ang uban pang mga partisipante sa Olympics nga nagagikan sa Silliman mao si Jennifer Chan, nga bago lamang nga nakadaog ug gold medal sa 25th Southeast Asian Games, si Lisa Ygnalaga, ug ang long jumper nga si Simeon Toribio.<ref>[http://www.gmanews.tv/story/179457/archer-chan-hits-target-in-seag-swan-song "Archer Chan hits target in SEAG swan song"]. GMA News. Nakuha 2010-04-01.</ref><ref name="silliman">[http://www.su.edu.ph/general_info/history_08.htm "University History"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090130094927/http://su.edu.ph/general_info/history_08.htm |date=2009-01-30 }}. Silliman University. Nakuha 2010-04-01.</ref><ref name="toribio">Ramon J. Farolan. [http://www.inquirer.net/specialreports/olympics/view.php?db=1&article=20080908-159287 "War-Torn Afghanistan wins Olympic bronze"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120829224447/http://www.inquirer.net/specialreports/olympics/view.php?db=1&article=20080908-159287 |date=2012-08-29 }}. Philippine Daily Inquirer. Nakuha 2010-04-01.</ref>

=== Mga Dormitoryo ===
[[Payl:New MensDorm.jpg|thumb|left|180px|Ang Vernon Hall, usa sa mga dormitoryo para sa mga lalaki sulod sa campus]]
Ang Sillima adunay ubay-ubay ka mga dormitoryo nga makapapuyo ug sobra sa 800 ka mga estudyante.    Ang maong mga dormitoryo gi panganlan ug nagkalain laing mga ngalan sama sa mga bulak, mga kahoy, o importanteng mga tawo sa kaagi sa maong tulunghaan. Ang maong mga dormitoryo gi grupo sa duha ka klase: regular ug cooperative.  Aduna kini unom ka regular nga mga dormitoryo ug pito ka mga cooperative nga dormitoryo.  Ang unang klase sa mga dormitoryo mao ang mga regular nga dormitoryo. Ang mga regular nga dormitoryo para sa mga babayi mao ang Edith Carson, Ethel Chapman, Larena, ug Woodward Hall.  Ang mga regular nga dormitoryo sa mga lalaki mao ang New Men's Dorm, ug ang Doltz Hall.  Ang pagkaon sa mga estudyante nga nakapuyo niining maong mga dormitoryoha ginaluto ug ginaandam pinaagi sa University Food Services.  Ang paglimpyo ginabuhat sa usa ka janitor.

Ang ikaduhang klase mao ang mga cooperative nga mga dormitoryo.  Ang paglimpyo sa niining klase sa dormitoryo ginabuhat sa mga estudyanteng nakapuyo niini. Ang pagluto ug pag-andam sa pagkaon, ginabuhat usab sa mga lumulupyo.  Ang mga cooperative nga dormitoryo para sa mga babayi mao ang Azucena, Rosal, Sampaguita ug Channon Hall.  Ang sa mga lalaki mao ang Ipil, Molave, ug Narra Cottages.

Dugang sa maong mga dormitoryo mao ang mga nagkalain-laing mga balay para sa mga maestro, maestra ug mga bisita sa maong tulunghaan. Ang maong mga balay gitawag kini ug ''Cottages''.<ref name="sucatalog2003">"Silliman University General Catalog 2003-2004". SU Office of Information and Publications.</ref>

== Mga Reperensya ==
{{reflist|2}}

==Mga sumpay sa gawas==
{{Commons|Silliman University}}
* [http://www.su.edu.ph Silliman University] Opisyal nga website
* [http://www.facebook.com/pages/Dumaguete-City-Philippines/Silliman-University/123377740062#/pages/Dumaguete-City-Philippines/Silliman-University/123377740062?v=wall&viewas=0 Silliman University] Facebook
* [http://www.youtube.com/watch?v=1r-KEmEHuyg Silliman Song] sa [[YouTube]]

[[Kategoriya:Protestantismo]]
[[Kategoriya:Kristyanismo sa Pilipinas]]
[[Kategoriya:Mga unibersidad sa Pilipinas]]
[[Kategoriya:Negros Oriental]]