لەحیمکردنی ڕەق

لەحێم کردنی ڕەق

لەحێم کردنی ڕەق (بە ئینگلیزی: Brazing) پڕۆسەیەکی بەیەکەوە لکاندنی دوو ماددەی کانزاییە بە پڕکردنەوەی دەرزی نێوان دوو ماددە بە ماددەیەکی تواوە. ماددەی پڕ کەردنەوە پلەی گەرمی توانەوەی زۆر لەخوارەوەی دوو ماددەکەی ترە.

لەحێم کردنی ڕەق جیاوازە لە لەحێم کاری (welding) کە تێیدا ماددەکان دەتوێنرێنەوە (فیلەر) بۆ بەیەکەوە نوساندن، ھەروەھا جیاوازیشە لە لەحێم کردنی نەرم (Soldering) چونکە پلەی گەرمی زۆر بەرز بەکار دەھێنرێت و ماددەکانیش دەتوانن جیاواز بن.

فیلەر پێویستە لەسەر دەرزەکە گەرم بکرێ و پاشان ماددە تواوەکە بە پڕۆسەیەکی فیزیایی (کە پێی دەگوترێ کاپیلاری Capillary) خۆی دەچێتە ناو دەرزەکەوە.

تایبەتمەندی ماددەی بەیەکەوە لەحێم کراو

لەحێم کاریە ڕەق بە کوالێتی بەر بە مەرجێک دەکرێ کە دوو ماددەکە بە جوانی جوت کرابن و زۆر پاک بن لە گشت پیسیەک، بە تایبەت لە ژەنگ (داخوران). بۆ ئەوەی کردەوەی کاپیلاری بە تەواوی ڕوو بدات، پێشنیار کراوە کە دەرزی نێوان دوو ماددەکە لە نێوان ٠٬٠٣ تا ٠٬٠٨ مم بێت. بە دوو ڕێگە دەکرێ دوو ماددە کانزاییەکان خاوێن بکرێنەوە. ڕێگەی یەکەم بریتی لە خاوێن کردنەوەی میکانیکی بە ھۆی سواندن بە وەرەقەیەکی زبر. ڕێگەی دووەم بریتیە لە خاوێن کردنەوە بە ماددەی کیمیایی. لە خاوێن کردنەوەی میکانیکی پێویستە ماددەکان ھەندێ زبریان بمێنێت، بۆ ئەوەی لەحێم کاریەکە باشتر بیگرێت.

ھۆکارێگی گرنگی تر بریتیە لە کاتی خاێێنراو وە پلەی گەرمی بەکارھاتووە، کە کاریگەری دەخاتە سەر کوالێتی لەحێم کاریەکە. بە شێوەیەکی گشتی پلەی گەرمی دەبێ بە جۆرێک دیاری بکرێ کە بەرزتر بێت لە پلەی گەرمی توانەوەی ماددەی فیلەر.

کەش

لەبەر ئەوەی لە پلەی گەرمی بەرز دا کارلێکی داخوران بەرز دەبێتەوە، پێویستە لە ناوەندێکی تایبەت کە بەتاڵ بێت لە ھەوای ئاسایی ئەنجام بدرێت. ئەو کەشانەی کە بە گشتی لەحێم کاری ڕەقیان تێدا ئەنجام دەدرێ بریتین لە:

• ھەوا: سادەیە و تێچوی نیە. بۆ ئەو ماددانەی بەرگری باشیان ھەیە لەبەرامبەر داخوران لە پلەی گەرمی بەرز.
• گازێک کە پێک ھاتبێ لە (87% N₂, 11–12% CO₂, 5-1% CO, 5-1% H₂) بۆ ئەو فیلەرانەی کە پێک ھاتونە لە زیو، مس-فۆسفۆر، مسی سپی. بۆ لەحێم کردنی مس، مسی سپی.
• گازێک کە پێک ھاتبێ لە (70–71% N₂, 5–6% CO₂, 9–10% CO, 14–15% H₂.) بۆ ئەو فیلەرانەی کە پێک ھاتونە لە مس، زیو، مس-فۆسفۆر، و مس-زینک. بۆ لەحێم کردنی مس، مسی سپی، داڕشتەی نیکڵ، ستیل بە کاربۆن کەم.
• ئامۆنیا: کە بۆ زۆربەی لەحێم کاریەکان دەشێ سودی لێببینرێت.
• نایترۆجین-ھایدرۆجین: بە شێوە شل بەکار دێت بۆ ئەو فیلەرانەی کە پێک ھاتونە لە مس، زیو، نیکڵ، مس-مسی سپی.
• نایترۆجین.
• ھایدرۆجین.

خۆپاراستن

بە ھۆی تەقینەوەی ئەو غازانەی بەکار دەھێنرێن لە لەحێم کاری ڕەق پێویستە ڕێگەو شوێنی ئەمنی بگیرێتەبەر.