Zum Inhalt springen

administracja: Unterschied zwischen den Versionen

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch
[gesichtete Version][gesichtete Version]
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
Interwicket (Diskussion | Beiträge)
K +Glosse (IoB 1.05)
 
(27 dazwischenliegende Versionen von 14 Benutzern werden nicht angezeigt)
Zeile 1: Zeile 1:
== administracja ({{Sprache|Polnisch}}) ==
== administracja ({{Sprache|Polnisch}}) ==
=== {{Wortart|Substantiv|Polnisch}}, {{f}} ===
=== {{Wortart|Substantiv|Polnisch}}, {{f}} ===

{{Polnisch Substantiv Übersicht|
{{Polnisch Substantiv Übersicht
Nominativ Singular=administracja
|Nominativ Singular=administracja
|Genitiv Singular=administracji
|Genitiv Singular=administracji
|Dativ Singular=administracji
|Dativ Singular=administracji
Zeile 17: Zeile 18:
|Vokativ Plural=administracje
|Vokativ Plural=administracje
}}
}}

{{Silbentrennung}}
{{Nicht mehr gültige Schreibweisen}}
:ad·mi·nis·tra·cja, {{Pl.}} ad·mi·nis·tra·cje
:[[administracya]]

{{Worttrennung}}
:ad·mi·ni·s·tra·cja, {{Pl.}} ad·mi·ni·s·tra·cje


{{Aussprache}}
{{Aussprache}}
:[[Hilfe:IPA|IPA]]: {{Lautschrift|admʲiɲisˈtraʦja}}, {{Pl.}} {{Lautschrift|admʲiɲisˈtraʦjɛ}}
:{{IPA}} {{Lautschrift|admʲiɲisˈtrat͡sja}}, {{Pl.}} {{Lautschrift|admʲiɲisˈtrat͡sjɛ}}
:[[Hilfe:Hörbeispiele|Hörbeispiele]]: {{fehlend}}
:{{Hörbeispiele}} {{Audio|Pl-administracja.ogg}}, {{Pl.}} {{Audio|}}


{{Bedeutungen}}
{{Bedeutungen}}
:[1] ''das [[leiten|Leiten]], [[anordnen|Anordnen]] von etwas'': Administration, Verwaltung, Verwalten
:[1] ''ohne [[Plural]]:'' Administration, Verwaltung, Verwalten
:[2] ''[[Organ]]e und [[Institution]]en, die [1] ausüben'': Administration, Verwaltung
:[2] [[Person]]en, [[Organ]]e und [[Institution]]en, die [1] ausüben; Administration, Verwaltung
:[3] ''[[Personal]], das in [2] arbeitet'': Administration, Verwaltung
:[3] ''[[Politik]]:'' Administration, Verwaltung, Verwaltungsbehörde
:[4] ''[[Politik]], meist in Bezug auf die [[USA]]:'' Administration, Regierung


{{Abkürzungen}}
{{Abkürzungen}}
:[[adm.]]
:[[adm.]]


<!--{{Herkunft}}-->
{{Herkunft}}
:seit der 2. Hälfte des 16. Jahrhunderts bezeugte [[Entlehnung]] aus dem [[lateinisch]]en ''{{Ü|la|administratio}}''<ref>{{Lit-PWN: Wielki Słownik Wyrazów Obcych|A=1}}, Seite 11.</ref>, die häufige Verwendung seit der 2. Hälfte des 19. Jahrhunderts unter dem Einfluss des [[französisch]]en ''{{Ü|fr|administration}}''<ref>{{Lit-PWN: ESJP|B=1}}, Seite 4.</ref>
:


{{Synonyme}}
{{Synonyme}}
:[1] [[zarządanie]]
:[1] [[zarządzać|zarządzanie]]
:[2] [[zarząd]]
:[2] [[zarząd]]
:[4] [[rząd]]

<!--{{Gegenworte}}-->
:

{{Oberbegriffe}}
:[2] [[instytucja]], [[organ]]
:[3] [[personel]]


{{Unterbegriffe}}
{{Unterbegriffe}}
:[2] [[Administracja Domów Mieszkalnych]] ([[ADM]])
:[1]


{{Beispiele}}
{{Beispiele}}
:[1] „i wszyscy Buchmana / Szacowali, iż służył u wielkiego Pana, / Był dobry patriota, i pełen nauki, / S ksiąg obcych wyuczył się gospodarstwa sztuki, / I dóbr ''administracyą'' prowadził porządnie;“<ref>{{Literatur|Autor=[[w:Adam Mickiewicz|Adam Mickiewicz]]|Titel=Pan Tadeusz|Verlag=Alexander Jełowicki|Band=Tom II|Ort=Paris|Jahr=1834|Online=[[s:pl:Pan Tadeusz (wyd. 1834)/Księga siódma|Wikisource]]}}, Seite 49.</ref>
:[1]
:[1] „Bo widzisz — usprawiedliwiała się Madzia — ja przecież muszę obeznać się z ''administracją'' pensji, bo... widzisz, ja muszę od wakacyj otworzyć szkółkę w Iksinowie...“<ref>{{Literatur|Autor=[[w:Bolesław Prus|Bolesław Prus]]|Titel=Emancypantki|Band=Tom III (= Pisma Bolesława Prusa Tom XVI)|Verlag=Gebethner i Wolff|Ort=Warszawa|Jahr=1935|Online=[[s:pl:Emancypantki/Tom III/X|Wikisource]]}}, Seite 112.</ref>
:[2] „Do mnie należy dostarczanie funduszów obrotowych i zawiązywanie stosunków z nabywcami i odbiorcami. Rodzajem zaś towaru i oceną jego wartości, zajmuje się ''administracya'' sklepu.“<ref>{{Literatur|Autor=[[w:Bolesław Prus|Bolesław Prus]]|Titel=Lalka|Band=Tom II|Verlag=Gebethner i Wolff|Ort=Warszawa|Jahr=1890|Online=[[s:pl:Lalka (Prus)/Tom II/II|Wikisource]]}}, Seite 21.</ref>
:[3] „Pora na optymizm: zaczęły funkcjonować wspólnoty lokalne i regionalne, uniknęliśmy dominacji powiatu nad gminą i województwa nad powiatem, zapobiegliśmy wojnie między ''administracjami'' samorządowymi różnych szczebli. Wciąż brakuje pieniędzy, ale samorządy gospodarują zasobami znacznie rozważniej niż ''administracja'' rządowa.“<ref>{{Per-Wprost Online | Online=https://www.wprost.pl/tygodnik/7012/Samorzad-centralny.html | Autor= | Titel=Samorząd centralny | Nummer=50 | Tag=12 | Monat=12 | Jahr=1999 | Zugriff=2017-06-24 }}</ref>
:[4] „Czy taką właśnie politykę prowadzi nowa ''administracja'' w Waszyngtonie?“<ref>{{Per-Wprost Online | Online=https://www.wprost.pl/tygodnik/10055729/NATO-na-respiratorze.html | Autor=Anna Gwozdowska | Titel=NATO na respiratorze | Nummer=21 | Tag=21 | Monat=5 | Jahr=2017 | Zugriff=2017-06-24 }}</ref>


{{Charakteristische Wortkombinationen}}
{{Charakteristische Wortkombinationen}}
:[1] ''administracja'' [[majątek|majątku]]/[[majątek|majątkiem]]; [[prowadzić]] ''administrację''
:[1] [[administrator]]
:[2] [[urzędznik]] ''administracji''
:[3] ''administracja'' [[lokalny|lokalna]], ''administracja'' [[państwowy|państwowa]], ''administracja'' [[publiczny|publiczny]], ''administracja'' [[samorządowy|samorządowa]]


{{Wortbildungen}}
{{Abgeleitete Begriffe}}
:[[administracyjny]]
:[[administracyjny]]


==== Übersetzungen ====
==== {{Übersetzungen}} ====
{{Ü-Tabelle|1|G=ohne Plural: Administration, Verwaltung, Verwalten|Ü-Liste=
{{Ü-links}}
:{{Übersetzungen umleiten|1|Administration|1}} {{f}}, {{Übersetzungen umleiten||Verwaltung|1}} {{f}}, {{Übersetzungen umleiten||Verwalten|}} {{n}}
*{{de}}: {{Ü|de|Administration}} {{f}}, {{Ü|de|Verwaltung}} {{f}}, {{Ü|de|Verwalten}} {{n}}
}}
:{{Übersetzungen umleiten|2|Administration|2}} {{f}}, {{Übersetzungen umleiten||Verwaltung|}} {{f}}

:{{Übersetzungen umleiten|3|Administration|3}} {{f}}, {{Übersetzungen umleiten||Verwaltung|}} {{f}}
{{Ü-Tabelle|2|G=|Ü-Liste=
{{Ü-rechts}}
*{{de}}: {{Ü|de|Administration}} {{f}}, {{Ü|de|Verwaltung}} {{f}}
}}

{{Ü-Tabelle|3|G=Politik: Administration, Verwaltung, Verwaltungsbehörde|Ü-Liste=
*{{de}}: {{Ü|de|Administration}} {{f}}, {{Ü|de|Verwaltung}} {{f}}, {{Ü|de|Verwaltungsbehörde}} {{f}}
}}

{{Ü-Tabelle|4|G=Politik, meist in Bezug auf die USA: Administration, Regierung|Ü-Liste=
*{{de}}: {{Ü|de|Administration}} {{f}}, {{Ü|de|Regierung}} {{f}}
}}


{{Referenzen}}
{{Referenzen}}
:[1] Polnischer {{Wikipedia2|pl|administracja}}
:[1] {{Wikipedia|spr=pl|administracja}}
:[1–3] {{Ref-Pons|pl|administracja}}
:[1] {{Literaturliste|Wikisource|pl:SJP:ADMINISTRACYA|administracya}} in <span style="font-variant: small-caps">Linde</span>, Samuel: ''Słownik języka polskiego.'' Warschau 1807.
:[1–4] {{Ref-SJP-PWN}}
:[1] {{Lit-Dunaj: Nowy słownik języka polskiego|A=1}}, „administracja II“ Seite 2.
:[2] {{Lit-Dunaj: Nowy słownik języka polskiego|A=1}}, „administracja I“ Seite 2.
:[1–4] {{Lit-PWN: Uniwersalny słownik języka polskiego|A=1|B=1}}, Seite 14.
:[1–4] {{Lit-PWN: Wielki Słownik Wyrazów Obcych|A=1}}, Seite 11.
:[1–4] {{Lit-Bańko: Inny słownik języka polskiego|A=1|B=1}}, Seite 6–7.
:[1–3] {{Lit-Zgółkowa: Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny|B=1}}, Seite 54.
:[1–3] {{Lit-Szymczak: Słownik języka polskiego|A=1, scalone|B=1}}, Seite 8–9.
:[1–3] {{Lit-Szymczak: Słownik języka polskiego|A=1|B=1}}, Seite 9.
:[1–3] {{Ref-SJP-Doroszewski|administracja}}
:[1–3] {{Lit-Doroszewski: Słownik języka polskiego|A=1|B=1}}, Seite 25.
:[1, 2] {{Lit-Karłowicz: Słownik języka polskiego|B=1}}, Seite 8.
:[1] {{Lit-Zdanowicz: Słownik języka polskiego|B=1}}, Seite 6.
:[1] {{Ref-Linde|B=1,1|094|administracya}}
:[1] {{Lit-PAN: Słownik polszczyzny XVI wieku|B=1}}, „administracyja“ Seite 86.
:[*] {{Ref-SO-PWN}}


{{Ähnlichkeiten}}
{{Quellen}}
:


[[Kategorie:Entlehnung aus dem Lateinischen (Polnisch)]]
[[en:administracja]]
[[fi:administracja]]
[[tr:administracja]]

Aktuelle Version vom 11. Januar 2023, 16:01 Uhr

administracja (Polnisch)

[Bearbeiten]
Singular Plural
Nominativ administracja administracje
Genitiv administracji administracji
Dativ administracji administracjom
Akkusativ administrację administracje
Instrumental administracją administracjami
Lokativ administracji administracjach
Vokativ administracjo administracje

Nicht mehr gültige Schreibweisen:

administracya

Worttrennung:

ad·mi·ni·s·tra·cja, Plural: ad·mi·ni·s·tra·cje

Aussprache:

IPA: [admʲiɲisˈtrat͡sja], Plural: [admʲiɲisˈtrat͡sjɛ]
Hörbeispiele: Lautsprecherbild administracja (Info), Plural:

Bedeutungen:

[1] ohne Plural: Administration, Verwaltung, Verwalten
[2] Personen, Organe und Institutionen, die [1] ausüben; Administration, Verwaltung
[3] Politik: Administration, Verwaltung, Verwaltungsbehörde
[4] Politik, meist in Bezug auf die USA: Administration, Regierung

Abkürzungen:

adm.

Herkunft:

seit der 2. Hälfte des 16. Jahrhunderts bezeugte Entlehnung aus dem lateinischen administratio → la[1], die häufige Verwendung seit der 2. Hälfte des 19. Jahrhunderts unter dem Einfluss des französischen administration → fr[2]

Synonyme:

[1] zarządzanie
[2] zarząd
[4] rząd

Unterbegriffe:

[2] Administracja Domów Mieszkalnych (ADM)

Beispiele:

[1] „i wszyscy Buchmana / Szacowali, iż służył u wielkiego Pana, / Był dobry patriota, i pełen nauki, / S ksiąg obcych wyuczył się gospodarstwa sztuki, / I dóbr administracyą prowadził porządnie;“[3]
[1] „Bo widzisz — usprawiedliwiała się Madzia — ja przecież muszę obeznać się z administracją pensji, bo... widzisz, ja muszę od wakacyj otworzyć szkółkę w Iksinowie...“[4]
[2] „Do mnie należy dostarczanie funduszów obrotowych i zawiązywanie stosunków z nabywcami i odbiorcami. Rodzajem zaś towaru i oceną jego wartości, zajmuje się administracya sklepu.“[5]
[3] „Pora na optymizm: zaczęły funkcjonować wspólnoty lokalne i regionalne, uniknęliśmy dominacji powiatu nad gminą i województwa nad powiatem, zapobiegliśmy wojnie między administracjami samorządowymi różnych szczebli. Wciąż brakuje pieniędzy, ale samorządy gospodarują zasobami znacznie rozważniej niż administracja rządowa.“[6]
[4] „Czy taką właśnie politykę prowadzi nowa administracja w Waszyngtonie?“[7]

Charakteristische Wortkombinationen:

[1] administracja majątku/majątkiem; prowadzić administrację
[2] urzędznik administracji
[3] administracja lokalna, administracja państwowa, administracja publiczny, administracja samorządowa

Wortbildungen:

administracyjny

Übersetzungen

[Bearbeiten]
[1] Polnischer Wikipedia-Artikel „administracja
[1–3] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „administracja
[1–4] Słownik Języka Polskiego – PWN: „administracja
[1] Bogusław Dunaj: Nowy słownik języka polskiego. 1. Auflage. Wilga, Warszawa 2005, ISBN 83-7375-343-5, „administracja II“ Seite 2.
[2] Bogusław Dunaj: Nowy słownik języka polskiego. 1. Auflage. Wilga, Warszawa 2005, ISBN 83-7375-343-5, „administracja I“ Seite 2.
[1–4] Stanisław Dubisz: Uniwersalny słownik języka polskiego. 1. Auflage. Band 1 A–G, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, ISBN 83-01-13858-0, Seite 14.
[1–4] Mirosław Bańko: Wielki słownik wyrazów obcych PWN. 1. Auflage. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, ISBN 978-83-01-14455-5, Seite 11.
[1–4] Mirosław Bańko: Inny słownik języka polskiego. 1. Auflage. Band 1 A–Ó, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, ISBN 83-01-12826-7, Seite 6–7.
[1–3] Halina Zgółkowa: Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny. Band 1 a – amyloza, Wydawnictwo „Kurpisz“, Poznań 1994, ISBN 83-86600-22-5, Seite 54.
[1–3] Mieczysław Szymczak: Słownik języka polskiego. 1., integrierte Auflage. Band 1 A–K, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995, ISBN 83-01-11835-0 (Diese Auflage umfasst die ursprünglich 7. Auflage von 1992 mit dem nun integrierten Supplement von Zygmunt Saloni.), Seite 8–9.
[1–3] Mieczysław Szymczak: Słownik języka polskiego. 1. Auflage. Tom pierwszy A–K, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978, Seite 9.
[1–3] Słownik Języka Polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego: „administracja
[1–3] Witold Doroszewski: Słownik języka polskiego. 1. Auflage. Tom pierwszy A–Ć, Państwowe Wydawnictwo – Wiedza Powszechna, Warszawa 1958, Seite 25.
[1, 2] Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki: Słownik języka polskiego. Band 1 A–G, Warszawa 1900 (Digitalisat), Seite 8.
[1] Aleksander Zdanowicz et. al.: Słownik języka polskiego. Obejmujący: oprócz zbioru właściwie polskich, znaczną liczbę wyrazów z obcych języków polskiemu przyswojonych: nomenklatury tak dawne, jak też nowo w użycie wprowadzone różnych nauk, umiejętności, sztuk i rzemiosł: nazwania monet, miar i wag główniejszych krajów i prowincji; mitologję plemion słowiańskich i innych ważniejszych, tudzież oddzielną tablicę słów polskich nieforemnych z ich odmianą. Część I: A–O, Wilno 1861 (Digitalisat), Seite 6.
[1] Samuel Bogumił Linde: Słownik języka polskiego. Band 1, Teil 1 (Volumen I) A–F, Drukarnia XX. Piiarów, Warszawa 1807, „administracya
[1] Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk (Herausgeber): Słownik polszczyzny XVI wieku. Tom I: A–Bany, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław/Warszawa/Kraków 1966 (Digitalisat), „administracyja“ Seite 86.
[*] Słownik Ortograficzny – PWN: „administracja

Quellen:

  1. Mirosław Bańko: Wielki słownik wyrazów obcych PWN. 1. Auflage. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003, ISBN 978-83-01-14455-5, Seite 11.
  2. Andrzej Bańkowski: Etymologiczny słownik języka polskiego. 1. Auflage. 1. Band A – K, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000, ISBN 83-01-13016-4, Seite 4.
  3. Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz. Tom II, Alexander Jełowicki, Paris 1834 (Wikisource), Seite 49.
  4. Bolesław Prus: Emancypantki. Tom III (= Pisma Bolesława Prusa Tom XVI), Gebethner i Wolff, Warszawa 1935 (Wikisource), Seite 112.
  5. Bolesław Prus: Lalka. Tom II, Gebethner i Wolff, Warszawa 1890 (Wikisource), Seite 21.
  6. Samorząd centralny. In: Wprost. Nummer 50, 12. Dezember 1999, ISSN 0209-1747 (URL, abgerufen am 24. Juni 2017).
  7. Anna Gwozdowska: NATO na respiratorze. In: Wprost. Nummer 21, 21. Mai 2017, ISSN 0209-1747 (URL, abgerufen am 24. Juni 2017).