Jump to content

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަސްރަސްކަލުންގެ ލިސްޓު: Difference between revisions

ވިކިޕީޑިއާ، މިނިވަން އެކުމާފާނުން
Browse history interactively
→ ކުރީގެ ނުސްހާ
Content deleted Content added
VisualWikitext
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
 
(46 intermediate revisions by 13 users not shown)
ފޮޅުވަތް 1: ފޮޅުވަތް 1:
މިއީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަސްކަމުގެ ތަޚުތުގައި ރެދަލި ކުރެއްވި ރަސްރަސްކަލުންގެ ލިސްޓެކެވެ. އެ ރަސްރަސްކަލުންގެ ފުރިހަމަ ލަޤަބުފުޅަކީ "އެއްގަމާއި ކަނޑުގެވެރި، ބާރަ ހާސް ރަށަށް ޙުކުމް ކުރައްވާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަސްގެފާނެވެ."
މިއީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަސްކަމުގެ ތަޚުތުގައި ރެދަލި ކުރެއްވި ރަސްރަސްކަލުންގެ ލިސްޓެކެވެ. އެ ރަސްރަސްކަލުންގެ ފުރިހަމަ ލަޤަބުފުޅަކީ "އެއްގަމާއި ކަނޑުގެވެރި، ބާރަ ހާސް ރަށަށް ޙުކުމް ކުރައްވާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަސްގެފާނެވެ."


==ހަނދުވަންހަ ނުވަތަ ތީމުގޭ ދަރިކޮޅު (1117-1388)==
==އިރު ދަރިކޮޅު ނުވަތަ އާދީއްތަ ވަންހަ==
{| width=100% class="wikitable"
! width=20% | ނަން
! width=10% | ފެށުނު އަހަރު
! width=10% | ނިމުނު އަހަރު
! width=44% | ނޯޓް
|-
|align="right"|ރާޖާ ސޫރުދަސަރުނަ އާދީއްތަ||align="center"|ނޭނގޭ||align="center"|ނޭނގޭ||align="right"| އިނޑިޔާގެ ކަލިންގާ ދަރިކޮޅުގެ ރަސްގެފާނު ސްރީ ބްރަހްމާދިތްޔާ ގެ ދަރި
|-
|align="right"|ރާނީ ދަމަހާރު ||align="center"|ނޭނގޭ||align="center"|ނޭނގޭ||align="right"| އިރު ދަރިކޮޅުގެ އެންމެ ފަހުން ވެރިކަން ކުރީ ދަމަހާރު އެވެ. ނަމަވެސް ސޫރުދަސަރުނަ އާއި ދަމަހާރު އާ ދެމެދު މި ދަރިކޮޅުން ވެރިކަން ކުރީ ކިތައް ރަސްކަލުން ކަމެއް ކަނޑައަޅާ އެނގޭކަށް ނެތެވެ. މި ދަރިކޮޅުގެ ރަސްކަމުގެ ތާރީހް ލިޔެވިފައިވާ ލޯމާފާނު ވަނީ ގެއްލިފައެވެ. ރާނީ ދަމަހާރު ކައިވެނި ކުރެއްވީ ސްރީ ބާލަދިތްޔަ އާ އެވެ. އޭނާ އަކީ ހޯމަ ދަރިކޮޅުގެ ރާޖާ އެކެވެ.
|-
|}


==ހަނދު ދަރިކޮޅު ނުވަތަ ހޯމަ ވަންހައިގެ ފުރަތަމަ ކޮޅު==
* [[ކޮންބޭފުޅެއްކަންނޭނގޭ]] [[1117]]-[[1141]]
{| width=100% class="wikitable"
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު ބިން ޢަބްދިﷲ]] [[1141]]-[[1166]]
! width=20% | ނަން
*Sultan [[Muthey of the Maldives|Muthey]] [[1166]]-[[1185]]
! width=10% | ފެށުނު އަހަރު
*Sultan [[Ali I of the Maldives|Ali I]] [[1184]]-[[1193]]
! width=10% | ނިމުނު އަހަރު
*Sultan [[Dhinei I of the Maldives|Dhinei I]] [[1193]]-[[1199]]
! width=44% | ނޯޓް
*Sultan [[Dhihei II of the Maldives|Dhihei II]] [[1199]]-[[1214]]
|-
*Sultan [[Wadi of the Maldives|Wadi]] [[1214]]-[[1233]]
|align="right"|ރާޖާ ބާލާދީތްޔަ||align="center"|ގާތްގަނޑަކަށް 990||align="center"|ނޭނގޭ||align="right"| މީނާ ނިސްބަތްވަނީ އިންޑިޔާގެ ކަލިންގާ ރަސްކަމަށެވެ. އަދި ދީވާ މަހަލް (ދިވެހި ރާއްޖެ) ގެ ރަސްކަމަށް އައުމަށްޓަކައި އިރު ދަރިކޮޅުގެ ރާނީ، ދަމަހާރު އާ ކައިވެނި ކުރެއްވި އެވެ. މި ރަސްގެފާނުގެ ރަސްކަމުގެ ވަރަށް ކުރީކޮޅު ރާޖާ ދާދާގެ މީހުން ރާއްޖޭގެ އުތުރުގެ އަތޮޅުތައް އަތުލިއެވެ. މި ރާޖާގެ ރަސްކަން ފެށުނީ މީލާދީން 900ގައި ކަމަށް ލަފާކޮށްފައި ވިޔަސް، ސީނު ކަރައިގެ ޓޭންގް ދަރިކޮޅުގެ ލިޔުންތަކުގައި ވާގޮތުން، ދިވެހިން މ658 އަދި މ662 ގައި ސީނަށް ޒިޔާރަތް ކޮށް ރާޖާ ބާލާދީތްޔަގެ ފަރާތުން ވެދުން ފޮނުވިއެވެ.
*Sultan [[Valla Dio of the Maldives|Valla Dio]] [[1233]]-[[1258]]
|-
*Sultan [[Hudhei of the Maldives|Hudhei]] [[1258]]-[[1264]]
|align="right"|ރާޖާ ލޯކާ ބާރަނާ||align="center"|ނޭނގޭ||align="center"|ނޭނގޭ||align="right"| ހަނދު ދަރިކޮޅުގެ ރަސްކަލެއް
*Sultan [[Aima of the Maldives|Aima]] [[1264]]-[[1266]]
|-
*Sultan [[Hali I of the Maldives|Hali I]] [[1266]]-[[1268]]
|align="right"|ރާޖާ މަހާ ސުންދުރަ||align="center"|ނޭނގޭ||align="center"|ނޭނގޭ||align="right"| ރާޖާ ލޯކާ ބާރަނާގެ ދަރި. މި ރާޖާގެ އަންހެން ދަރި ކަލުން، ކަމަނާ ނުވަތަ ރެހެންދި އިސްމީދޫ (މިހާރު އައްޑު އަތޮޅު މީދޫ) އަށް އަރުވާލެވުނެވެ. އަދި އރު ދަރިކޮޅުގެ ތާރީހް ލިޔެފައިވާ ލޯމާފާނު، މާޕަނަންސަ، މި ކަމަނާ ގެންދިޔަ އެވެ. މި ލޯމާފާނު ވަނީ ވަޅުލާފައެވެ. އެހެންކަމުން އިރު ދަރިކޮޅުގެ ގިނަ މައުލޫމާތު ފެންނާކަށް ނެތެވެ.
*Sultan [[Keimi of the Maldives|Keimi]] [[1268]]-[[1269]]
|-
*Sultan [[Audha of the Maldives|Audha]] [[1269]]-[[1278]]
|align="right"|ރާޖާ ބަވަނަ އާނަންދަ||align="center"|ނޭނގޭ||align="center"|ނޭނގޭ||align="right"| ރާޖާ ލޯކާ ބާރަނާގެ ދަރިކަލުން އަދި ރާޖާ މަހާ ސުންދުރަގެ ކޮއްކޮ. މިއީ [[ކޮއިމަލާ]] ރަދުންގެ ބައްޕާފުޅެވެ.
*Sultan [[Hali II of the Maldives|Hali II]] [[1278]]-[[1288]]
|-
*Sultan [[Yoosuf I of the Maldives|Yoosuf I]] [[1288]]-[[1294]]
|}
*Sultan [[Salis of the Maldives|Salis]] [[1293]]-[[1302]]
*Sultan [[Davud of the Maldives|Davud]] [[1302]]-[[1307]]
*Sultan [[Omar I of the Maldives|Omar I]] [[1306]]-[[1341]]
*Sultan [[Ahmed Shihabuddine of the Maldives|Ahmed Shihabuddine]] [[1341]]-[[1347]]
*Sultana [[Khadijah of the Maldives|Khadijah]] [[1347]]-[[1363]] (1st time)
*Sultan [[Mohamed el-Jameel of the Maldives|Mohamed el-Jameel]] [[1363]]-[[1364]]
*Sultana [[Khadijah of the Maldives|Khadijah]] [[1364]]-[[1374]] (2nd time)
*Sultan [[Abdullah I of the Maldives|Abdullah I]] [[1374]]-[[1376]]
*Sultana [[Khadijah of the Maldives|Khadijah]] (third time) [[1376]]-[[1380]]
*Sultan [[Raadhafathi of the Maldives|Raadhafathi]] [[1379]]-[[1380]]
*Sultan [[Mohamed I of the Maldives|Mohamed I]] [[1380]]-[[1385]]
*Sultana [[Dhaain of the Maldives|Dhaain]] [[1385]]-[[1388]]
*Sultan [[Abdullah II of the Maldives|Abdullah II]] [[1388]]
*Sultan [[Osman I of the Maldives|Osman I]] [[1388]]


==ހިލާލީ ދަރިކޮޅު (1388-1573)==
== ހޯމަ ދަރިކޮޅު ނުވަތަ ތީމުގޭ ދަރިކޮޅު (1117-1306) ==
* ކޮން ބޭފުޅެއްކަން ނޭނގޭ 1117 - 1141
* Sultan [[Hassan I of the Maldives|Hassan I]] [[1388]]-[[1398]]
* [[ތީމުގޭ މަހާ ކަލަމިންޖާ]] 1141-1153
* Sultan [[Ibrahim I of the Maldives|Ibrahim I]] [[1398]] (first time)
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު ބިން ޢަބްދިﷲ]] 1153-1166
* Sultan [[Hussain I of the Maldives|Hussain I]] [[1398]]-[[1409]]
* [[ސުލްޠާން މުތެއި ކަލަމިންޖާ]] 1166-1185
* Sultan [[Nasiruddine of the Maldives|Nasiruddine]] [[1409]]-[[1411]]
* [[ސުލްޠާން ޢަލީ ކަލަމިންޖާ]] 1184-1193
* Sultan [[Hassan II of the Maldives|Hassan II]] [[1411]]
* [[ސުލްޠާން ދިނެއި ކަލަމިންޖާ]] 1193-1199
* Sultan [['Isa of the Maldives|'Isa]] [[1411]]
* [[ސުލްޠާން ދިހެއި ކަލަމިންޖާ]] 1199-1214
* Sultan [[Ibrahim I of the Maldives|Ibrahim I]] [[1411]]-[[1421]] (second time)
* [[ސުލްޠާން ވަޑީ ކަލަމިންޖާ]] 1214-1233
* Sultan [[Osman II of the Maldives|Osman II]] [[1421]]
* [[ސުލްޠާން ވައްލާ ދިއޯ ކަލަމިންޖާ]] 1233-1258
* Sultan [[Danna Mohamed of the Maldives|Danna Mohamed]] [[1421]]
* [[ސުލްޠާން ހުދެއި ކަލަމިންޖާ]] 1258-1264
* Sultan [[Yoosuf II of the Maldives|Yoosuf II]] [[1421]]-[[1443]]
* [[ސުލްޠާން އައިމަ ކަލަމިންޖާ]] 1264-1266
* Sultan [[Aboobakuru I of the Maldives|Aboobakuru I]] [[1443]]
* [[ސުލްޠާން ޢަލީ ކަލަމިންޖާ (ދެވަނަ)]] 1266-1268
* Sultan [[Hasan III of the Maldives|Hasan III]] [[1443]]-[[1467]] (first time)
* [[ސުލްޠާން ކެއިމި ކަލަމިންޖާ]] 1268-1269
* Sultan [[Sayyid Mohamed of the Maldives|Sayyid Mohamed]] [[1467]]
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު އައުދަ ކަލަމިންޖާ]] 1269-1278
* Sultan [[Hassan III of the Maldives|Hassan III]] [[1467]]-[[1468]] (second time)
* [[ސުލްޠާން ޢަލީ ކަލަމިންޖާ (ތިންވަނަ)]] 1278-1288
* Sultan [[Mohamed II of the Maldives|Mohamed II]] [[1468]]-[[1480]]
* [[ސުލްޠާން ޔޫސުފު ކަލަމިންޖާ (އެއްވަނަ)]] 1288-1294
* Sultan [[Hassan IV of the Maldives|Hassan IV]] [[1480]] (first time)
* [[ސުލްޠާން ސަލިސް ކަލަމިންޖާ]] 1293-1302
* Sultan [[Omar II of the Maldives|Omar II]] [[1480]]-[[1484]]
* [[ސުލްޠާން ދާއޫދު ކަލަމިންޖާ (އެއްވަނަ)]] 1302-1306
* Sultan [[Hassan V of the Maldives|Hassan V]] [[1484]]-[[1485]]
* Sultan [[Hassan IV of the Maldives|Hassan IV]] [[1485]]-[[1491]] (second time)
* Sultan [[Hassan VI of the Maldives|Hassan VI]] [[1491]]-[[1492]]
* Sultan [[Ibrahim II of the Maldives|Ibrahim II]] [[1492]]
* Sultan [[Kalu Mohamed of the Maldives|Kalu Mohamed]] [[1492]] (first time)
* Sultan [[Yoosuf III of the Maldives|Yoosuf III]] [[1492]]-[[1493]]
* Sultan [[Ali II of the Maldives|Ali II]] [[1493]]-[[1495]]
* Sultan [[Kalu Mohamed of the Maldives|Kalu Mohamed]] [[1495]]-[[1510]] (second time)
* Sultan [[Hassan VII of the Maldives|Hassan VII]] [[1510]]-[[1511]]
* Sultan [[Sharif Ahmed of the Maldives|Sharif Ahmed]] [[1511]]-[[1513]]
* Sultan [[Ali III of the Maldives|Ali III]] [[1513]]
* Sultan [[Kalu Mohamed of the Maldives|Kalu Mohamed]] [[1513]]-[[1529]] (third time)
* Sultan [[Hassan VIII of the Maldives|Hassan VIII]] [[1529]]-[[1549]]
* Sultan [[Mohamed III of the Maldives|Mohamed III]] [[1549]]-[[1551]]
* Sultan [[Manoel of the Maldives|Hassan IX]] [[1551]]-[[1552]] (first time) converted to christianity and took name Manoel
* ''Interregnum [[1552]]-[[1554]]''
* Sultan [[Aboobakuru II of the Maldives|Aboobakuru II]] [[1554]]-[[1557]]
* Sultan [[Ali IV of the Maldives|Ali IV]] [[1557]]-[[1558]]


== ޢުމަރުވީރު ދަރިކޮޅު (1306 - 1388) ==
''Interregnum [[1558]] - [[1573]]''


* [[ސުލްޠާން ޖަލާލުއްދީނު ޢުމަރުވީރު]] 1306-1341
==އުތީމު ދަރިކޮޅު (1573-1692)==
* [[ސުލްޠާން އަޙްމަދު ޝިހާބުއްދީނު]] 1341-1347
* King [[Manoel of the Maldives|Manoel]] [[1573]]-[[1583]] (second time) formerly Sultan Hassan IX
* [[ސުލްޠާނާ ޚަދީޖާ ރެހެންދި ކަނބައިދިކިލެގެ]] 1347-1363 (ފުރަތަމަ ފަހަރު)
** [[Mohamed Thakurufan]] and [[Hassan Thakurufan]] Co-Regents [[1583]]-[[1585]]
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު އަލްޖަމީލު]] 1363-1364
*King [[Joao of the Maldives|Joao]] [[1583]]-[[1603]]
* [[ސުލްޠާނާ ޚަދީޖާ ރެހެންދި ކަނބައިދިކިލެގެ]] 1364-1374 (ދެވަނަ ފަހަރު)
*King [[Philippe of the Maldives|Philippe]] [[1603]]-[[1632]]
* [[ސުލްޠާން ޢަބްދުﷲ]] 1374-1376
** [[Ibrahim of the Maldives|Ibrahim]] [[1585]]-[[1609]] ''de facto sultan but legally regent for Kings Joao and Philippe''.
* [[ސުލްޠާނާ ޚަދީޖާ ރެހެންދި ކަނބައިދިކިލެގެ]] 1376-1380 (ތިންވަނަ ފަހަރު)
** [[Hussain Faamuladeyri Kilege]] [[1609]]-[[1620]] ''de facto sultan but legally Regent for King Philippe''
* [[ސުލްޠާނާ ރާދަފަތިކިލެގެ]] 1379-1380
** [[Muhammad Imaduddin I]] [[1620]]-[[1632]] ''de facto sultan but legally Regent to King Philippe''.
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު އަލްމާކުރަތީ]] 1380-1385
* Sultan [[Muhammad Imaduddin I]] [[1632]]-[[1648]] ''Legally proclaimed sultan [[1632]].
* [[ސުލްޠާނާ ދާއިން ކަނބައިދިކިލެގެ]] 1385-1388
* Sultan [[Ibrahim Iskandar I]] [[1648]]-[[1687]]
* [[ސުލްޠާން ޢަބްދުﷲ (ދެވަނަ)]] 1388
* Sultan [[Kuda Muhammad of the Maldives|Kuda Muhammad]] [[1687]]-[[1691]]
* [[ސުލްޠާން ޢުޘްމާނު އަލްފެހެންދުވީ]] 1388
* Sultan [[Muhammad Mohyeddine]] [[1691]]-[[1692]]


==ޙަމަވީ ދަރިކޮޅު 1692==
== ހިލާލީ ދަރިކޮޅު (1388-1573) ==
{{Main|ހިލާލީ ދަރިކޮޅު}}
*Sultan [[Muhammad Shamsuddeen I]] [[1692]]
ހިލާލީ ދަރިކޮޅު އަކީ ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާމްވުމަށްފަހު ރަސްކަން ކުރެއްވި ދެވަނަ ދަރިކޮޅެވެ. މިއީ އެޗްސީޕީ ބެލްގެ މޮނޮގްރާފް ގައި ބަޔާންކުރައްވާފައި ގޮތެވެ. ނަމަވެސް ރާއްޖޭގައި ރަސްކަން ކުރެއްވި ދަރިކޮޅު ތަކުގެ މައްޗަށާއި އެދަރިކޮޅުތައް ފެށިގެން އައިގޮތުގެ މައްޗަށް ބަލާއިރު، ހިލާލީ ދަރިކޮޅު އަކީ ރާއްޖެ އިސްލާމް ވުމަށްފަހު ރަސްކަން ކުރެއްވި 3 ވަނަ ދަރިކޮޅު ކަމުގައި ބަޔާން ކުރަން ޖެހެއެވެ.


ހިލާލީ ދަރިކޮޅު އަކީ ވެސް ރާއްޖެއިން ބޭރުން އައި ދަރިކޮޅަކުން ރާއްޖޭގައި އުފެދުނު ގޮތްޕެކެވެ. މިދަރިކޮޅުގެ ފުރަތަމަ ރަސްކަލަކީ [[ސުލްޠާން ޙަސަން އަލްހިލާލީ]] އެވެ. މިރަދުން އަކީ ރަސްކަމުގެ ސިލްސިލާގެ 30 (29) ވަނަ ރަދުންނެވެ. ހިލާލީ ދަރިކޮޅު ނިސްބަތްވާ ޙަސަން އަލްހިލާލީ އަކީ މަލާބާރުން އައިސް ކ.ހުޅުލޭ (ކުޑަރަށް ) ގައި ވަޒަންވެރިވެގެން ހުރި '''ހިލާލީ ދަރިކޮޅު''' ގެ ހިލާލީ ބަދުރުއްދީން އޭ ކިޔުނު މީހެއްގެ އަންހެންދަރިއެއްގެ މާމަ ދަރިއެކެވެ. ފަހަރު ގައި ހިލާލީ ދަރިކޮޅު އަކީ ޔަމަން ކަރައިން އައި ދަރިކޮޅަކަށް ވެސް ވެދާނެއެވެ. ސަބަބަކީ މިހާރު ވެސް ޔަމަނުގައި ''އަލްހިލާލީ'' އޭ ކިޔޭ މަޝްހޫރު ދަރިކޮޅެއް އޮންނާތީ އެވެ. ޔަމަން އާއި ދިވެހިރާއްޖެ އަކީ 14 ވަނަ ގަރުނުގައި ވަރަށް ބޮޑަށް ގުޅިފައި އޮތް ދެގައުމެވެ.
==އިސްދޫ ދަރިކޮޅު (1692-1704)==
*Sultan [[Mohamed IV of the Maldives|Mohamed IV]] [[1692]]-[[1701]]
*Sultan [[Ali V of the Maldives|Ali V]] [[1701]]
*Sultan [[Hasan X of the Maldives|Hasan X]] [[1701]]
*Sultan [[Ibrahim Mudzhiruddine of the Maldives|Ibrahim Mudzhiruddine]] [[1701]]-[[1704]]


* [[ސުލްޠާން ޙަސަން އަލްހިލާލީ]] 1388-1398
==ދިޔަމިގިލީ ދަރިކޮޅު (1704-1757)==
* [[ސުލްޠާން އިބްރާހީމް]] 1398 (ފުރަތަމަ ފަހަރު)
* Sultan [[Muhammad Imaduddin II]] ([[1704]]-[[1720]])
* [[ސުލްޠާން ޙުސައިން]] 1398-1409
* Sultan [[Ibrahim Iskandar II]] ([[1720]]-[[1750]])
* [[ސުލްޠާން ނާޞިރުއްދީނު]] 1409-1411
* Sultan [[Muhammad Imaduddin III]] ([[1750]]-[[1757]])
* [[ސުލްޠާން ޙަސަން (ދެވަނަ)]] 1411
* ސުލްޠާން ؟؟؟ 1411
* [[ސުލްޠާން އިބްރާހީމް]] 1411-1421 (ދެވަނަ ފަހަރު)
* [[ސުލްޠާން ޢުޘްމާނު (ދެވަނަ)]] 1421
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު]] 1421
* [[ސުލްޠާން ޔޫސުފު (ދެވަނަ)]] 1421-1443
* [[ސުލްޠާން އަބޫބަކުރު (އެއްވަނަ)]] 1443
* [[ސުލްޠާން ޙާޖީ ޙަސަން]] 1443-1467 (ފުރަތަމަ ފަހަރު)
* [[ސުލްޠާން ސައްޔިދު މުޙައްމަދު]] 1467
* [[ސުލްޠާން ޙާޖީ ޙަސަން]] 1467-1468 (ދެވަނަ ފަހަރު)
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު (ދެވަނަ)]] 1468-1480
* [[ސުލްޠާން ޙަސަން (ހަތަރުވަނަ)]] 1480 (ފުރަތަމަ ފަހަރު)
* [[ސުލްޠާން ޢުމަރު (ދެވަނަ)]] 1480-1484
* [[ސުލްޠާން ޙަސަން (ފަސްވަނަ)]] 1484-1485
* [[ސުލްޠާން ޙަސަން (ހަތަރުވަނަ)]] 1485-1491 (ދެވަނަ ފަހަރު)
* [[ސުލްޠާން ޝައިޚު ޙަސަން (ހަވަނަ)]] 1491-1492
* [[ސުލްޠާން އިބްރާހީމް (ދެވަނަ)]] 1492
* [[ސުލްޠާން ކަޅު މުޙައްމަދު]] 1492 (ފުރަތަމަ ފަހަރު)
* [[ސުލްޠާން ޔޫސުފު (ތިންވަނަ)]] 1492-1493
* [[ސުލްޠާން ޢަލީ (ހަތަރުވަނަ)]] 1493-1495
* [[ސުލްޠާން ކަޅު މުޙައްމަދު]] 1495-1510 (ދެވަނަ ފަހަރު)
* [[ސުލްޠާން ޙަސަން (ހަތްވަނަ)]] 1510-1511
* [[ސުލްޠާން އަޙްމަދު ޝަރީފު އަލްމައްކީ]] 1511-1513
* [[ސުލްޠާން ޢަލީ (ފަސްވަނަ)]] 1513
* [[ސުލްޠާން ކަޅު މުޙައްމަދު]] 1513-1529 (ތިންވަނަ ފަހަރު)
* [[ސުލްޠާން ޙަސަން (އަށްވަނަ)]] 1529-1549
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު (ތިންވަނަ)]] 1549-1551
* [[ސުލްޠާން ޙަސަން (ނުވަވަނަ)]] 1551-1552 (ފުރަތަމަ ފަހަރު) މަސީހީ ދީނަށް ބަދަލުވެ ނަމަކަށް މެނޯއެލް އިޚްތިޔާރުކުރުން
* ''Interregnum 1552-1554''
* [[ސުލްޠާން އަބޫބަކުރު (ދެވަނަ)]] 1554-1557
* [[ސުލްޠާން ޢަލީ (ހަވަނަ)]] 1557-1558


''Interregnum [[1757]] - [[1759]]''
''Interregnum 1558 - 1573''


==ހުރާ ދަރިކޮޅު (1757-1766)==
== އުތީމު ދަރިކޮޅު (1573-1692) ==
{{Main|އުތީމު ދަރިކޮޅު}}
* Sultan [[Hasan 'Izz ud-din]] ([[1759]]-[[1766]])


އުތީމު ދަރިކޮޅު އަކީ ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާމް ވުމަށްފަހު ރަސްކަންކުރެއްވި 3 ވަނަ ދަރިކޮޅު ކަމުގައި އެޗްސީޕީބެލް އޭނާގެ މޮނޮގްރާފް ގައި ބަޔާންކޮށްފައި ވެއެވެ. ނަމަވެސް ދިވެހި ތާރީޚް ދިރާސާ ކުރާ ގިނަ މުއައްރިޚުން ދެކޭގޮތުގައި އުތީމު ދަރިކޮޅު އަކީ ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާމްވުމަށްފަހު ރަސްކަން ކުރެއްވި 4 ވަނަ ދަރިކޮޅު އެވެ. ބުނެވޭގޮތުގައި އުތީމު އާއިލާ ފެށެނީ ހއ. ބާރަށު ކަޅު ޙަސަން ކަލޭގެ އާއި ހަމައިންނެވެ.
==ދިޔަމިގިލީ ދަރިކޮޅު (ދެވަނަފަހަރަށް) (1766-1774)==
*ވެރިކަން ކުރެއްވި ބޭފުޅުންނަކީ:
* Sultan [[Muhammed Ghiya'as ud-din]] [[1766]]-[[1774]]
** [[ސުލްޠާން ޣާޒީ މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނު]] ( ބޮޑު ތަކުރުފާނު )
** [[ސުލްޠާން އިބްރާހީމް (ތިންވަނަ)]] 1585-1609 ( ކަލާފާނު )
** [[ސުލްޠާން ޙުސައިން ފާމުލަދޭރިކިލެގެފާނު]] 1609-1620
** [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީނު (އެއްވަނަ)]] 1620-1632 ( ބޮޑު ރަސްގެފާނު )
** [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީނު (އެއްވަނަ)]] 1632-1648 ( ބޮޑު ރަސްގެފާނު )
** [[ސުލްޠާން އިބްރާހީމް އިސްކަންދަރު]] 1648-1687 ( އިސްކަންދަރު ރަސްގެފާނު )
** [[ސުލްޠާން ކުޑަ މުޙައްމަދު]] 1687-1691 ( ކުޑަ މުޙައްމަދު ރަސްގެފާނު )
** [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު މުޙްޔިއްދީނު އަލްޢާދިލު]] 1691-1692 ( ޢަދުލުވެރި ރަސްގެފާނު )


==ހުރާ ދަރިކޮޅު (ދެވަނަ ފަހަރަށް) (1773-1952) އަދި (1953-1968)==
== ޙަމަވީ ދަރިކޮޅު 1692 ==
* [[ސުލްޠާން ސައްޔިދު މުޙައްމަދު ޝަމްސުއްދީނު]] 1692
* Sultan [[Muhammad Shamsuddeen II]] [[1774]]
* Sultan [[Muhammad Mu'iz ud-din]] [[1774]]-[[1779]]
* Sultan [[Hassan Nooraddeen I]] [[1779]]
* Sultan [[Muhammad Mueenuddeen I]] [[1799]]-[[1835]]
* Sultan [[Muhammad Imaaduddeen IV]] [[1835]]-[[1882]]
* Sultan [[Ibrahim Nooraddeen]] [[1882]]-[[1886]] (first time)
* Sultan [[Muhammad Mueenuddeen II]] [[1886]]-[[1888]]
* Sultan [[Ibrahim Nooraddeen]] [[1888]]-[[1892]] (second time)
* Sultan [[Muhammad Imaaduddeen V]] [[1892]]
* Sultan [[Muhammad Shamsuddeen III]] [[1892]] (first time)
* Sultan [[Muhammad Imaaduddeen VI]] [[1892]]-[[1903]]
* Sultan [[Muhammad Shamsuddeen III]] [[1903]]-[[1933]] (second time)
* Sultan [[Hassan Nooraddeen II]] [[1933]]-[[1943]]
* Sultan [[Abdul Majeed]] [[1943]]-[[1952]] (Never installed as Sultan)


== އިސްދޫ ދަރިކޮޅު (1692-1704) ==
''Republic established in [[1952]]''.
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު (ހަތަރުވަނަ)]] 1692-1701
* [[ސުލްޠާން ޢަލީ (ހަތްވަނަ)]] 1701
* [[ސުލްޠާން ޙަސަން (ދިހަވަނަ)]] 1701
* [[ސުލްޠާން އިބްރާހީމް މުޡުހިރުއްދީނު]] 1701-1704


== ދިޔަމިގިލީ ދަރިކޮޅު (1704-1757) ==
* ސުލްޠާން [[މުޙައްމަދު ފަރީދުދީދީ]] [[1954]]-[[1968]]
* [[ސުލްޠާން މުޡައްފަރު މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީނު (ދެވަނަ)]] (1704-1720)
* [[ސުލްޠާން އިބްރާހީމް އިސްކަންދަރު (ދެވަނަ)]] (1720-1750)
* [[ސުލްޠާން މުކައްރަމް މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީނު (ތިންވަނަ)]] (1750-1757)


''Interregnum 1757 - 1759''
''[[Second Republic (Maldive Islands)|Republic established]] in [[1968]]''.

== ހުރާގޭ ދަރިކޮޅު (1757-1766) ==
{{Main|ހުރާގޭ ދަރިކޮޅު}}
ހުރާގޭ ދަރިކޮޅުގެ އަސްލު ނިސްބަތްވާ ރަށަކީ ކ.ހުރާ އެވެ. މިސްޓަރ އެޗްސީޕީ ބެލް ލިޔުއްވާފައިވާ ގޮތުން ހުރާގޭ ދަރިކޮޅުގެ ބިންގާ އަޅުއްވާފައިވަނީ [[ސުލްޠާން ޙަސަން ޢިއްޒުއްދީން]] ނުވަތަ ދޮންބަންޑާރައިންނާއި ހަމައިންނެވެ. އޭގެ ފަހުން ހުރާގޭ ދަރިކޮޅުގެ އެތަކެއް ބޭފުޅުންނެއް، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަސްކަމާއި ވެރިކަން، އަދި އެންމެ އިސްވަޒީރުކަން ކުރައްވާފައި ވެއެވެ.

* [[ސުލްޠާން ޙަސަން ޢިއްޒުއްދީން]] (1759-1766)

== ދިޔަމިގިލީ ދަރިކޮޅު (ދެވަނަފަހަރަށް) (1766-1774) ==
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު ޣިޔާޘުއްދީނު]] 1766-1774

== ހުރާ ދަރިކޮޅު (ދެވަނަ ފަހަރަށް) (1773-1952) އަދި (1953-1968) ==
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު ޝަމްސުއްދީން (ދެވަނަ)]] 1774
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު މުޢިއްޒުއްދީނު]] 1774-1779
* [[ސުލްޠާން ޙަސަން ނޫރައްދީން (އެއްވަނަ)]] 1779
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު މުޢީނުއްދީނު (އެއްވަނަ)]] 1799-1835
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީނު (ހަތަރުވަނަ)]] 1835-1882
* [[ސުލްޠާން އިބްރާހީމް ނުރައްދީން]] 1882-1886 (ފުރަތަމަ ފަހަރު)
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު މުޢީނުއްދީނު (ދެވަނަ)]] 1886-1888
* [[ސުލްޠާން އިބްރާހީމް ނުރައްދީން]] 1888-1892 (ދެވަނަ ފަހަރު)
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީނު (ފަސްވަނަ)]] 1892
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު ޝަމްސުއްދީން (ތިންވަނަ)]] 1892 (ފުރަތަމަ ފަހަރު)
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީނު (ހަވަނަ)]] 1892-1903
* [[ސުލްޠާން މުޙައްމަދު ޝަމްސުއްދީން (ތިންވަނަ)]] 1903-1933 (ދެވަނަ ފަހަރު)
* [[ސުލްޠާން ޙަސަން ނޫރައްދީން (ދެވަނަ)]] 1933-1943
* [[ޢަބްދުލްމަޖީދު ރަންނަބަނޑޭރި ކިލެގެފާނު]] 1943-1952

* ފުރަތަމަ ފަހަރު ޖުމުހޫރިއްޔާ އިޢުލާންކުރުން ([[މުހައްމަދު އަމީން ދޮށިމޭނާ ކިލެގެފާނު|މުހައްމަދު އަމީން ދޮށިމޭނާ ކިލެގެފާނު )]] - 1952

* ސުލްޠާން [[މުޙައްމަދު ފަރީދުދީދީ]] 1954-1968

* ދެވަނަ ފަހަރު ޖުމުހޫރިއްޔާ އިޢުލާންކުރުން - 1968


== އިތުރަށް ބެއްލެވުމަށް ==
== އިތުރަށް ބެއްލެވުމަށް ==
* [[ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައީސް]]
* [[ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައީސް]]


==މަރްޖިޢުތައް==
== މަރްޖިޢުތައް ==
*[http://www.maldivesroyalfamily.com/maldives_kings_list.full.shtml#list Offical website of the Maldives Royal Family]
* [https://web.archive.org/web/20130512010818/http://www.maldivesroyalfamily.com/maldives_kings_list.full.shtml#list Offical website of the Maldives Royal Family]
*[http://www.4dw.net/royalark/Maldives/maldives.htm Royal Ark]
* [http://www.4dw.net/royalark/Maldives/maldives.htm Royal Ark]

[[Category:Sultans of the Maldives]]
[[Category:Lists of office-holders]]
[[Category:History of the Maldives]]


[[en:List of Sultans of the Maldives]]
[[ޤިސްމު:Sultans of the Maldives]]
[[ޤިސްމު:Lists of office-holders]]
[[id:Sultan Maladewa]]
[[ޤިސްމު:History of the Maldives]]

އެންމެ ފަހުން ގެނެވުނު ބަދަލު 05:24, 10 ޑިސެމްބަރު 2023

މިއީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަސްކަމުގެ ތަޚުތުގައި ރެދަލި ކުރެއްވި ރަސްރަސްކަލުންގެ ލިސްޓެކެވެ. އެ ރަސްރަސްކަލުންގެ ފުރިހަމަ ލަޤަބުފުޅަކީ "އެއްގަމާއި ކަނޑުގެވެރި، ބާރަ ހާސް ރަށަށް ޙުކުމް ކުރައްވާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަސްގެފާނެވެ."

އިރު ދަރިކޮޅު ނުވަތަ އާދީއްތަ ވަންހަ

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ނަން ފެށުނު އަހަރު ނިމުނު އަހަރު ނޯޓް
ރާޖާ ސޫރުދަސަރުނަ އާދީއްތަ ނޭނގޭ ނޭނގޭ އިނޑިޔާގެ ކަލިންގާ ދަރިކޮޅުގެ ރަސްގެފާނު ސްރީ ބްރަހްމާދިތްޔާ ގެ ދަރި
ރާނީ ދަމަހާރު ނޭނގޭ ނޭނގޭ އިރު ދަރިކޮޅުގެ އެންމެ ފަހުން ވެރިކަން ކުރީ ދަމަހާރު އެވެ. ނަމަވެސް ސޫރުދަސަރުނަ އާއި ދަމަހާރު އާ ދެމެދު މި ދަރިކޮޅުން ވެރިކަން ކުރީ ކިތައް ރަސްކަލުން ކަމެއް ކަނޑައަޅާ އެނގޭކަށް ނެތެވެ. މި ދަރިކޮޅުގެ ރަސްކަމުގެ ތާރީހް ލިޔެވިފައިވާ ލޯމާފާނު ވަނީ ގެއްލިފައެވެ. ރާނީ ދަމަހާރު ކައިވެނި ކުރެއްވީ ސްރީ ބާލަދިތްޔަ އާ އެވެ. އޭނާ އަކީ ހޯމަ ދަރިކޮޅުގެ ރާޖާ އެކެވެ.

ހަނދު ދަރިކޮޅު ނުވަތަ ހޯމަ ވަންހައިގެ ފުރަތަމަ ކޮޅު

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
ނަން ފެށުނު އަހަރު ނިމުނު އަހަރު ނޯޓް
ރާޖާ ބާލާދީތްޔަ ގާތްގަނޑަކަށް 990 ނޭނގޭ މީނާ ނިސްބަތްވަނީ އިންޑިޔާގެ ކަލިންގާ ރަސްކަމަށެވެ. އަދި ދީވާ މަހަލް (ދިވެހި ރާއްޖެ) ގެ ރަސްކަމަށް އައުމަށްޓަކައި އިރު ދަރިކޮޅުގެ ރާނީ، ދަމަހާރު އާ ކައިވެނި ކުރެއްވި އެވެ. މި ރަސްގެފާނުގެ ރަސްކަމުގެ ވަރަށް ކުރީކޮޅު ރާޖާ ދާދާގެ މީހުން ރާއްޖޭގެ އުތުރުގެ އަތޮޅުތައް އަތުލިއެވެ. މި ރާޖާގެ ރަސްކަން ފެށުނީ މީލާދީން 900ގައި ކަމަށް ލަފާކޮށްފައި ވިޔަސް، ސީނު ކަރައިގެ ޓޭންގް ދަރިކޮޅުގެ ލިޔުންތަކުގައި ވާގޮތުން، ދިވެހިން މ658 އަދި މ662 ގައި ސީނަށް ޒިޔާރަތް ކޮށް ރާޖާ ބާލާދީތްޔަގެ ފަރާތުން ވެދުން ފޮނުވިއެވެ.
ރާޖާ ލޯކާ ބާރަނާ ނޭނގޭ ނޭނގޭ ހަނދު ދަރިކޮޅުގެ ރަސްކަލެއް
ރާޖާ މަހާ ސުންދުރަ ނޭނގޭ ނޭނގޭ ރާޖާ ލޯކާ ބާރަނާގެ ދަރި. މި ރާޖާގެ އަންހެން ދަރި ކަލުން، ކަމަނާ ނުވަތަ ރެހެންދި އިސްމީދޫ (މިހާރު އައްޑު އަތޮޅު މީދޫ) އަށް އަރުވާލެވުނެވެ. އަދި އރު ދަރިކޮޅުގެ ތާރީހް ލިޔެފައިވާ ލޯމާފާނު، މާޕަނަންސަ، މި ކަމަނާ ގެންދިޔަ އެވެ. މި ލޯމާފާނު ވަނީ ވަޅުލާފައެވެ. އެހެންކަމުން އިރު ދަރިކޮޅުގެ ގިނަ މައުލޫމާތު ފެންނާކަށް ނެތެވެ.
ރާޖާ ބަވަނަ އާނަންދަ ނޭނގޭ ނޭނގޭ ރާޖާ ލޯކާ ބާރަނާގެ ދަރިކަލުން އަދި ރާޖާ މަހާ ސުންދުރަގެ ކޮއްކޮ. މިއީ ކޮއިމަލާ ރަދުންގެ ބައްޕާފުޅެވެ.

ހޯމަ ދަރިކޮޅު ނުވަތަ ތީމުގޭ ދަރިކޮޅު (1117-1306)

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]

ޢުމަރުވީރު ދަރިކޮޅު (1306 - 1388)

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]

ހިލާލީ ދަރިކޮޅު (1388-1573)

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
މި މައުޟޫޢާ ގުޅޭ ޚާއްޞަ މަޒުމޫނު: ހިލާލީ ދަރިކޮޅު

ހިލާލީ ދަރިކޮޅު އަކީ ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާމްވުމަށްފަހު ރަސްކަން ކުރެއްވި ދެވަނަ ދަރިކޮޅެވެ. މިއީ އެޗްސީޕީ ބެލްގެ މޮނޮގްރާފް ގައި ބަޔާންކުރައްވާފައި ގޮތެވެ. ނަމަވެސް ރާއްޖޭގައި ރަސްކަން ކުރެއްވި ދަރިކޮޅު ތަކުގެ މައްޗަށާއި އެދަރިކޮޅުތައް ފެށިގެން އައިގޮތުގެ މައްޗަށް ބަލާއިރު، ހިލާލީ ދަރިކޮޅު އަކީ ރާއްޖެ އިސްލާމް ވުމަށްފަހު ރަސްކަން ކުރެއްވި 3 ވަނަ ދަރިކޮޅު ކަމުގައި ބަޔާން ކުރަން ޖެހެއެވެ.

ހިލާލީ ދަރިކޮޅު އަކީ ވެސް ރާއްޖެއިން ބޭރުން އައި ދަރިކޮޅަކުން ރާއްޖޭގައި އުފެދުނު ގޮތްޕެކެވެ. މިދަރިކޮޅުގެ ފުރަތަމަ ރަސްކަލަކީ ސުލްޠާން ޙަސަން އަލްހިލާލީ އެވެ. މިރަދުން އަކީ ރަސްކަމުގެ ސިލްސިލާގެ 30 (29) ވަނަ ރަދުންނެވެ. ހިލާލީ ދަރިކޮޅު ނިސްބަތްވާ ޙަސަން އަލްހިލާލީ އަކީ މަލާބާރުން އައިސް ކ.ހުޅުލޭ (ކުޑަރަށް ) ގައި ވަޒަންވެރިވެގެން ހުރި ހިލާލީ ދަރިކޮޅު ގެ ހިލާލީ ބަދުރުއްދީން އޭ ކިޔުނު މީހެއްގެ އަންހެންދަރިއެއްގެ މާމަ ދަރިއެކެވެ. ފަހަރު ގައި ހިލާލީ ދަރިކޮޅު އަކީ ޔަމަން ކަރައިން އައި ދަރިކޮޅަކަށް ވެސް ވެދާނެއެވެ. ސަބަބަކީ މިހާރު ވެސް ޔަމަނުގައި އަލްހިލާލީ އޭ ކިޔޭ މަޝްހޫރު ދަރިކޮޅެއް އޮންނާތީ އެވެ. ޔަމަން އާއި ދިވެހިރާއްޖެ އަކީ 14 ވަނަ ގަރުނުގައި ވަރަށް ބޮޑަށް ގުޅިފައި އޮތް ދެގައުމެވެ.

Interregnum 1558 - 1573

އުތީމު ދަރިކޮޅު (1573-1692)

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
މި މައުޟޫޢާ ގުޅޭ ޚާއްޞަ މަޒުމޫނު: އުތީމު ދަރިކޮޅު

އުތީމު ދަރިކޮޅު އަކީ ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާމް ވުމަށްފަހު ރަސްކަންކުރެއްވި 3 ވަނަ ދަރިކޮޅު ކަމުގައި އެޗްސީޕީބެލް އޭނާގެ މޮނޮގްރާފް ގައި ބަޔާންކޮށްފައި ވެއެވެ. ނަމަވެސް ދިވެހި ތާރީޚް ދިރާސާ ކުރާ ގިނަ މުއައްރިޚުން ދެކޭގޮތުގައި އުތީމު ދަރިކޮޅު އަކީ ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާމްވުމަށްފަހު ރަސްކަން ކުރެއްވި 4 ވަނަ ދަރިކޮޅު އެވެ. ބުނެވޭގޮތުގައި އުތީމު އާއިލާ ފެށެނީ ހއ. ބާރަށު ކަޅު ޙަސަން ކަލޭގެ އާއި ހަމައިންނެވެ.

ޙަމަވީ ދަރިކޮޅު 1692

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]

އިސްދޫ ދަރިކޮޅު (1692-1704)

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]

ދިޔަމިގިލީ ދަރިކޮޅު (1704-1757)

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]

Interregnum 1757 - 1759

ހުރާގޭ ދަރިކޮޅު (1757-1766)

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
މި މައުޟޫޢާ ގުޅޭ ޚާއްޞަ މަޒުމޫނު: ހުރާގޭ ދަރިކޮޅު

ހުރާގޭ ދަރިކޮޅުގެ އަސްލު ނިސްބަތްވާ ރަށަކީ ކ.ހުރާ އެވެ. މިސްޓަރ އެޗްސީޕީ ބެލް ލިޔުއްވާފައިވާ ގޮތުން ހުރާގޭ ދަރިކޮޅުގެ ބިންގާ އަޅުއްވާފައިވަނީ ސުލްޠާން ޙަސަން ޢިއްޒުއްދީން ނުވަތަ ދޮންބަންޑާރައިންނާއި ހަމައިންނެވެ. އޭގެ ފަހުން ހުރާގޭ ދަރިކޮޅުގެ އެތަކެއް ބޭފުޅުންނެއް، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަސްކަމާއި ވެރިކަން، އަދި އެންމެ އިސްވަޒީރުކަން ކުރައްވާފައި ވެއެވެ.

ދިޔަމިގިލީ ދަރިކޮޅު (ދެވަނަފަހަރަށް) (1766-1774)

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]

ހުރާ ދަރިކޮޅު (ދެވަނަ ފަހަރަށް) (1773-1952) އަދި (1953-1968)

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
  • ދެވަނަ ފަހަރު ޖުމުހޫރިއްޔާ އިޢުލާންކުރުން - 1968

އިތުރަށް ބެއްލެވުމަށް

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]

މަރްޖިޢުތައް

[އުނިއިތުރު ގެންނަވާ]
https://dv.wikipedia.org/w/index.php?title=ދިވެހިރާއްޖޭގެ_ރަސްރަސްކަލުންގެ_ލިސްޓު&oldid=131671 އިން