Leita � fr�ttum mbl.is

Eyjan

Farinn � Eyjuna: eirikur.eyjan.is

Riti�: �slenskt �j��erni og �ttinn vi� innfleytjendur

Hausti� 2006 komust m�lefni innflytjenda � brennidepil �slenskra stj�rnm�la �egar Frj�lslyndi flokkurinn l�sti yfir vilja til a� hefta straum innflytjenda til landsins. Lengi vel fluttu mun f�rri �tlendingar til �slands en til n�grannar�kjanna. �v� hefur umr��an um m�lefni innflytjenda veri� t�luvert seinna � fer�inni h�r � landi en v��ast annars sta�ar. Undanfarin �r hefur fj�ldi innflytjenda hins vegar margfaldast og sk�rir �a� t�masetningu umr��unnar. � or�r��unni sem fylgdi � kj�lfar �tspils Frj�lslynda flokksins m�tti greina �tta vi� a� innflytjendur v�ru � einhvern h�tt �gn vi� �slenska �j�� og �slenska �j��menningu. � �essari grein er sta�a innflytjenda � �slensku samf�lagi tekin til sko�unar og spurt hvers vegna menn �ttist innflytjendur � �slandi? ...

�etta er inngangur a� ritr�ndri fr��igrein eftir mig um �slenskt �j��erni og �ann �tta vi� innflytjendur sem merkja m� � �slenskri �j��m�laumr��us undanfarin misseri. Greinin � heild sinni er h�r.


Hverju myndi ESB-a�ild breyta fyrir �slenska neytendur?

Evr�pufr��asetur H�sk�lann�� Bifr�st hefur unni� sk�rslu fyrir Neytendasamt�kin �ar sem sko�a� er hverju ESB-a�ild myndi breyta fyrir �slenska neytendur. Vi� Eva Hei�a �nnud�ttir, s�rfr��ingur vi� Ranns�knarmi�st�� H�sk�lans � Bifr�st, erum h�fundar sk�rslunnar sem finna m� h�r.

Undan��gur og s�rlausnir � a�ildarvi�r��um vi� Evr�pusambandi�

� umr��um um hugsanlega a�ild �slands a� Evr�pusambandinu er �v� stundum haldi� fram a� sameiginleg sj�var�tvegsstefna Evr�pusambandsins s� andst�� �slenskum hagsmunum. L�ti� er fylgja me� a� �m�gulegt s� a� finna vi�unandi lausn � sj�var�tvegsm�linu � a�ildarvi�r��um og �ess vegna s� um t�mt m�l a� tala a� hefja a�ildarvi�r��ur. A�ildarsamningar a� ESB hafa s�mu lagast��u og stofnsamningar ESB. �v� er �hugavert a� sko�a hvort einhver a�ildarr�ki ESB hafi fengi� sl�kar s�rlausnir e�a undan��gur � s�num a�ildarsamningum.

Svona hefst grein eftir mig um �etta efni sem birtist � Fr�ttabla�inu � g�r.


Um b�lur og b�lust�ttir

Muni� �i� eftir n�ja hagkerfinu? �egar netb�lan f�r a� bl�sa �t undir n�li�in aldam�t f�ru einhverjir �rt�lumenn a� fjasa um a� �a� v�ri n� kannski heldur l�til innist��a fyrir ver�mati sumra fyrirt�kja, s�r � lagi �missa t�lvu- og t�knifyrirt�kja, sem h�f�u sprotti� fram �r dimmum t�lvuleikjas�lum og vaxi� � veldisv�s � aln�mum heimsmarka�i alnetsins svokalla�a. Vir�i fyrirt�kjanna var komi� � h�stu h��ir og umsvifin svo ofbo�sleg a� jafnvel rykf�llnustu f�lagsfr��ikennarar voru or�nir staff�rugir r��gjafar � �rt�kni og hvers konar m�kr�fl�gum.

Hagkerfi� var � bl�ma, svo miklum bl�ma a� n�nast hva�a sprota sem stungi� var ofan � s�lbl�mamar�nera�an jar�veginum f�r fyrirhafnarl�ti� a� vaxa af sj�lfu s�r. �a� �urfti l�ti� a� v�kva. �� var einn vandi sem l� eins og gr� steinvala ofan � rj�mabollu�standinu. Tekjurnar l�tu � s�r standa. Gj�ldin voru �� � s�num sta� og uxu bara og uxu eins og baunagrasi� hans J�a.

N�ja hagkerfi�

En �etta ��tti ekki mikill vandi. Spekingar netb�lunnar sm��u�u s�r einfaldlegta n�ja kenningu. N� var komi� n�tt hagkerfi. N�ja hagkerfi� var a� �eirra s�gn ekki lengur bundi� af takm�rkunum gamla hagkerfisins. N� var ekkert l�gm�l a� fyrirt�ki �yrftu a� hafa tekjur umfram gj�ld. �a� gilti a�eins � gamla hagkerfinu, � g�mulum i�n- og framlei�slufyrirt�kjum. Svolei�is rekstur var �litinn gamaldags. Mestu m�li skipti a� konsepti�, eins og �a� var kalla�, v�ri gott. Ef konsepti� var gott �� �yrfti ekki a� hafa �hyggjur af tekjum. ��r myndu koma svo gott sem sj�lfkrafa � ofurbjartri framt��inni. B�kf�rslukennarar � framhaldssk�lum fengu um lei� sk�mm � hattinn fyrir gamaldags hall�rishugsun. Helst �yrfti a� senda �� alla � endurmenntun. Fyrirt�ki voru ekki lengur rekin fyrir tekjur af rekstri heldur fyrir hlutaf� sem sparifj�reigendur d�ldu gagnr�nisl�ti� inn � fyrirt�ki n�ja hagkerfisins. Restin var tekin a� l�ni. Brennsluhra�i hlutafj�r var� mikilv�gari m�lieining heldur en hef�bundin tekju��tlun. Svo sprakk netb�lan me� l�tum upp �r aldam�tum. �standi� var svo bjart a� menn fengu ofbirtu � augun og s�u ekki h�tturnar sem bl�stu vi� �egar s�lin hneig til vi�ar.

Gamaldags hagfr��il�gm�l

Muni� �i� eftir ver�br�faguttunum sem fylltu alla sj�nvarps��tti og sp��u endalausum uppgangi ver�br�fa? A� v�su voru alltaf einhverjir afdanka�ir hags�gufr��ingar a� minna menn � a� efnahagskerfi heimsins gangi yfirleitt � nokkrum sveiflum. En bo�berar n�ja hagkerfisins g�fu l�ti� fyrir svolei�is speki. N� v�ri n� t�� og gamaldas hagfr��il�gm�l giltu ekki lengur. �a� var b�i� a� taka �yngdarl�gm�li� �r sambandi. �a� var komi� n�tt fj�rm�lakerfi. Peningar voru ekki lengur takm�rku� au�lind. � n�ja fj�rm�lakerfinu �urfti bara �tsj�narsama og umfram allt huga�a �tr�sarv�kinga til a� finna uppsprettuna og virkja hana. �� g�tu menn eytt a� vilt. M�li� var a� kaupa, ekki a� borga. � morgun er annar dagur og allt �a�.

Aldrei aftur Elton John

Muni�i Range Roverana? Einka�oturnar? �yrlurnar? Og sj�lfan Elton John? Muni�i alla kaupleigusamningana, ra�grei�slurnar, fj�rm�gnunarsamningana? Eins og p�nkararnir � gamla daga treystu n�ju fj�rm�lad�ddarnir engum yfir �r�tugt. Grandvarir eldri bankamenn voru settir til hli�ar. �eir kunnu ekki � n�ja gl�bal fj�rm�lakerfi�. Kunnu ekki ey�a eins og alv�ru menn. Voru s�fellt a� �rasa um debit �egar h�gt var einbeita s�r a� kredit. Aftur settu sparifj�reigendur allt sitt traust � ungg�ruga fj�rm�lafursta. Svo hrundi �rvalsv�sitalan � Kauph�llinni. Svo f�ll gengi�. Ver�b�lgudraugurin s� a� �v� loknu um a� brenna upp restina. Og vextirnir, ma�ur lifandi!

Lei�togar �j��arinnar eru n� � einka�otunni alr�mdu � lei�inni af Nat�-fundi. Vi� bj��um �au velkomin heim.

24 stundir. 4. apr�l 2007.


Bingi duglegur

�g s� ekki betur en a� Bj�rn Ingi taki ��tt � apr�lgabbi tveggja mi�la � dag, um �l�ka hluti ��. � dv.is er hann sag�ur hafa skrifa� b�k um REI-m�li� sem hann muni �rita � Kringlunni og 24 stundir �tla a� gera hann a� ritstj�ra eigin bla�s. En �a� �arf au�vita� a� hlaupa apr�l og �v� er skeytt vi� a� fr�ttir af �lafi Stephensen ritstj�ra ver�i sag�ar � borgarstj�rnarfundi � dag. Hvort �tli fari n� fleiri � Kringluna til a� f� �rita�a b�k Binga e�a � palla borgarstj�rnar til a� f� fr�ttir af ritstj�ranum?


Sopinn d�r

Kominn heim eftir dul�tinn t�r um �tal�u og svo nokkra g��a daga � London. �g var ekki fyrr lentur � flugvellinum � Forli og um �a� bil a� n�la m�r � fyrstu evrurnar � hra�bankanum a� �slenska kr�nan f�ll � hli�ina. �egar �g kom til London var grey kr�nan or�in svo m�ttvana a� bj�rinn � hverfisp�ppnum var or�inn d�rari en � �lstofunni heima.

D�rari m�lsver�ur

�g kom hinga� til Forli � �tal�u seinni partinn � g�r. Veri� er a� stofna samstarfnet ranns�knarstofnana � Evr�pufr��um sem n�r til 66 h�sk�la og fr��asetra � yfir �rj�t�u Evr�pur�kjum. Evr�pufr��asetri� � Bifr�st er me�al ��tttakenda. � g�rkv�ldi sn�ddi �g lj�mandi m�lsver� � heimilislegum veitingasta� � �r�ngri hli�arg�tu og spara�i hvergi vi� mig. �g s� n� � fr�ttum heima a� m�lt��in�reynist t�luvert d�rari en �g h�lt �egar �g greiddi fyrir hana�� g�rkv�ldi.

Hva� s�g�u �eir?

� s��asta pistli m�num h�r � bla�inu vara�i �g vi� a� �au h�r�u �t�k sem or�i� hafa milli innflytjenda og innf�ddra v��a � Evr�pu g�tu einnig veri� a� magnast upp h�r � �slandi. �g benti � a� a� harkan � m�lflutningi Frj�lslynda flokksins � m�lefnum innflytjenda � a�draganda s��ustu al�ingiskosninga hafi veri� � takt vi� innflytjendaandst��u �missa �l�ka flokka erlendis. Svo vir�ist sem �essi litli pistill minn hafi komi� sumum forystum�nnum flokksins illilega �r jafnv�gi. �eir k�nnu�ust heldur ekkert vi� m�li�. M�r er sagt a� sum umm�li forystumanna flokksins � vefs��um � minn gar� var�i jafnvel vi� mei�yr�al�ggj�fina. �g nenni n� ekki standa � svolei�is veseni. En hver var eiginlega m�lflutningur flokksins?

„Fyrir �sland og �slendinga“

�ann 1. n�vember 2006 birtist grein h�r � bla�inu undir fyrirs�gninni �sland fyrir �slendinga? Greinarh�fundur var hinn annars ge�pr��i l�gma�ur J�n Magn�sson, n�verandi �ingma�ur flokksins � Reykjav�kurkj�rd�mi. � greininni var vara� vi� �eirri fj�lgun �tlendinga sem or�i� haf�i � �slandi, s�rstaklega �� vi� m�slimum: „�g vil ekki f� hinga� f�lk �r br��ralagi m�hame�s.“ Einnig sag�i J�n: „Vi� erum svo l�ti� sandkorn � �j��ahafinu a� mesta �gn sem sj�lfst�� �slensk �j�� og �slensk menning hefur nokkru sinni sta�i� frammi fyrir er n�na. �a� er okkar hlutverk a� velja lei�ina �fram. Fyrir �sland og �slendinga.“ A�rir forystumenn Frj�lslynda flokksins fylgdu � kj�lfari� og t�ku s�r st��u gegn innflytjendum. Umr��an sem gaus upp � kj�lfari� var �hemju h�r�. Til a� mynda sag�i varaforma�ur flokksins viku s��ar � r��u � Al�ingi a� �a� hafi veri� „svartur dagur � s�gu �j��arinnar“ �egar P�lverjar og a�rir ESB-borgarar fr� r�kjum Austur-Evr�pu fengu atvinnur�ttindi � �slandi � ma� 2006.

Vandi Frj�lslynda flokksins � �essum t�ma var ekki s�st s� a� flokkurinn haf�i langt�mum saman m�lst vel undir �v� l�gmarksfylgi sem �arf til a� f� mann kj�rinn � �ing. � kj�lfar framanl�strar andst��u vi� innflytjendur rauk fylgi flokksins �r tveimur pr�sentum upp � heil ellefu pr�sent � n�vemberk�nnun Gallup. Flokkurinn var kominn � feitt.

„skipulag�ar nau�ganir“
N�stu m�nu�i h�lt flokkurinn umr��unni vakandi. � setningarr��u � landsfundi Frj�lslynda flokksins � jan�ar 2007 tala�i forma�ur flokksins me�al annars um mikilv�gi �ess a� skima vel �� innflytjendur sem vildu koma til landsins: „Heilbrig�isyfirv�ld �urfa a� vera � var�bergi var�andi smitsj�kd�ma eins og berkla.“ �� vildi forma�urinn kanna „hugsanlega sakaferla,“ og „meta menntun“ svo a� eitthva� s� nefnt. Me�al almennra flokksmanna og fylgismanna Frj�lslynda flokksins var or�r��an mun har�ari. N�verandi forma�ur ungli�ahreyfingar flokksins, Vi�ar Helgi Gu�johnsen, skipa�i 5. s�ti � lista Frj�lslynda flokksins � Reykjav�kurkj�rd�mi su�ur. � grein � bloggs��u sinni um innflytjendam�l vara�i hann vi� auknum fj�lda innflytjenda og sag�ist me�al annars hafa �hyggjur af �v� a� laun kynnu a� l�kka, a� innflytjendum fylgdi „eiturlyfjasala“, „mansal“, „berklar“, „nau�ungarvinna“ og „skipulag�ar nau�ganir“. � fundi Frj�lslynda flokksins 3. apr�l 2007 sag�i Kristinn Sn�land, flokksma�ur � Frj�lslynda flokknum, um reynslu s�na fr� Sv��j��: „�g get sagt ykkur �a�. �g fann ekki a� �g v�ri, ef �g segi minni g�mlu M�lmey. �arna voru Tyrkir og svertingjar og m�slimar a� selja kebab og p�tsur og �g veit ekki hva� og hva�. �etta var �huggulegt.“

H�r eru a�eins nokkur d�mi nefnd. Sem betur fer m�tti �essi m�lflutningur har�ri andst��u � �j��m�laumr��unni og eftir �v� sem n�r dr� kosningum lag�i flokkurinn meiri �herslu � �nnur m�l og dr� t�luvert �r h�rkunni � m�lflutningi s�num um innflytjendam�l. Fylgi flokksins seig �� nokku� � a�draganda kosninganna 12. ma� 2007 og enda�i � 7,3 pr�sentum � kosningunum.�

24 stundir. 14. mars 2007.


Sl��ur

Gl�rurnar fr� morgunver�arfundinum � g�r eru h�r.

N�sta s��a

Um Eirík

Eiríkur Bergmann Einarsson
Eiríkur Bergmann Einarsson

Stjórnmála- fræðingur


Nánari upplýsingar
www.eirikur.bifrost.is
Ritaskrá

Jan. 2025
S M M F F L
      1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31  

Innskr�ning

Ath. Vinsamlegast kveiki� � Javascript til a� hefja innskr�ningu.

Haf�u samband