Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Λιθουανική μυθολογία

== Στοιχεία και φύση στη Λιθουανική μυθολογία ==

=== Στοιχεία, ουράνια σώματα και φυσικά φαινόμενα ===
[[Αρχείο:Stelmuzes_azuolas2015.jpg|μικρογραφία| Η λατρεία των βελανιδιών σχετιζόταν με τη λατρεία του λιθουανικού θεού των κεραυνών Περκούνας]]
[[Αρχείο:Apeiginė_saulė.jpg|μικρογραφία| Το [[Αγιογραφία|είδωλο]] της ''Σαουλέ'' χρησιμοποιούνταν σε τελετουργίες των αγροτών στις αρχές του 20ού αιώνα στο [[Palūšė|Παλούσιε]], της περιοχής Ιγκναλίνα]]
Ιστορίες, τραγούδια και θρύλοι αυτού του είδους περιγράφουν τους νόμους της φύσης και τέτοιου είδους φυσικές διαδικασίες όπως η αλλαγή των εποχών, η σύνδεση που έχουν μεταξύ τους, αλλά και με την ύπαρξη των ανθρώπων. Η φύση συχνά περιγράφεται με όρους της ανθρώπινης οικογένειας. Σε ένα κεντρικό παράδειγμα (που βρίσκεται σε πολλά τραγούδια και ιστορίες), ο ήλιος αναφέρεται ως «μητέρα», το φεγγάρι ως «πατέρας» και τα αστέρια ως οι αδερφές των ανθρώπινων όντων. Η Λιθουανική μυθολογία είναι πλούσια σε κύριους Θεούς και δευτερεύοντες Θεούς του νερού, του ουρανού και της γης. Τα ιερά άλση λατρεύονταν και εκείνα ως θεότητες, ιδιαίτερα όμορφα και ξεχωριστά μέρη – τα ''[[Alka (θρησκεία της Βαλτικής)|άλκα]]'' επιλέγονταν για θυσίες στους Θεούς.

==== Φωτιά ====
[[Αρχείο:Olaus_Magnus_-_On_the_Heathen_Lithuanians_Idolatrous.jpg|δεξιά|μικρογραφία| Λιθουανοί που λατρεύουν ένα [[Ζάλτυς|φίδι του γρασιδιού]], μια [[Ρουπακοβελανιδιά|βελανιδιά]] και την ιερή φωτιά. Από το [[Olaus Magnus]] '''[[Historia de Gentibus Septentriionalibus]]''<nowiki/>' (''Η Ιστορία των Βορείων Λαών''), βιβλίο 3, 1555.]]
Η φωτιά βρίσκεται πολύ συχνά στις αναφορές των χρονικογράφων, όταν περιέγραφαν τις Λιθουανικές τελετουργίες. Υπάρχουν ακόμη και περιγραφές του βασιλιά της Λιθουανίας [[Αλγκίρντας]], ως «πυρολάτρης Βασιλιάς της Λιθουανίας» (τῷ πυρσολάτρῃ ῥηγὶ τῶν Λιτβῶν) στα έγγραφα ενός [[Πατριάρχης Νείλος|Πατριάρχη Νείλου]].<ref name="ZNorkus">{{Cite book|title=An Unproclaimed Empire: The Grand Duchy of Lithuania: From the Viewpoint of Comparative Historical Sociology of Empires|first=Zenonas|last=Norkus|publisher=Routledge|isbn=978-1138281547|date=28 July 2017|edition=1|url=https://books.google.com/books?id=VJguDwAAQBAJ&q=algirdas+basileus&pg=PT51}}</ref>

==== Νερό ====
Το νερό θεωρούνταν πρωταρχικό στοιχείο - οι θρύλοι που περιγράφουν τη δημιουργία του κόσμου, συνήθως αναφέρουν ότι «στην αρχή δεν υπήρχε τίποτα άλλο εκτός από νερό».<ref>{{Cite web|url=http://viduramziu.istorija.net/socium/pagonybe.htm|title=Lithuanian Religion and Mythology|last=Beresnevičius|first=Gintaras|website=viduramziu.istorija.net|accessdate=9 June 2020|archive-date=2019-12-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20191220204513/http://viduramziu.istorija.net/socium/pagonybe.htm|url-status=}}</ref> Η εποχή της Άνοιξης λατρεύονταν - θεωρούνταν ιερή. Ο ποταμός θεωρήθηκε ότι χώριζε τις περιοχές σε εκείνες της ζωής και του θανάτου. Εάν ο οικισμός χτιζόταν στο ποτάμι, τότε οι νεκροί θάβονταν στην άλλη πλευρά του ποταμού. Οι πηγές του νερού έχαιραν μεγάλου σεβασμού και ήταν παράδοση να διατηρείται καθαρό κάθε είδος νερού - πηγές, πηγάδια, ποτάμια, λίμνες. Η καθαριότητα συνδέθηκε με την αγιότητα.

==== Ιερά άλση ====
Τα ιερά άλση δε θεωρούνταν ιερά αυτά καθεαυτά, αλλά ως σπίτι των θεών.<ref>{{Cite web|url=https://www.academia.edu/693356|title=The Sacred Groves of the Balts: Lost History and Modern Research|last=Vaitkevičius|first=Vykintas|website=academia.edu|publisher=folklore.ee|accessdate=8 December 2020}}</ref> Ο Ιερώνυμος της Πράγας ήταν ένας φανατικός ιεραπόστολος που βρέθηκε στη Λιθουανία: ηγήθηκε του τεμαχισμού των ιερών άλσεων και της βεβήλωσης των Λιθουανικών ιερών τόπων ειδολολατρείας. Η Λιθουανή έφθασε στον [[Βυτάουτας]] με καταγγελίες ότι χάνουν τις θέσεις του ''Ντιέβας'', τα μέρη όπου προσεύχονταν στον υπέρτατο θεό - ''Ντιέβα,'' να συγκροτήσει τον Ήλιο ή τη βροχή.<ref name="NLaurinkienė">{{Cite book|title=Dangus baltų mitiniame pasaulėvaizdyje|first=Nijolė|last=Laurinkienė|publisher=Lietuvių litearatūros ir tautosakos institutas|isbn=978-609-425-262-4|date=2019|chapter=Tarpininkai tarp žemės ir dangaus|location=Vilnius|page=27|γλώσσα=LT}}</ref> Τώρα, όταν τα ιερά άλση καταστρέφονται, δεν ξέρουν πού να ψάξουν για ''τον Ντίεβα'', αφού έχασε το σπίτι του. Ο Ιερώνυμος της Πράγας εν τέλει στάλθηκε έξω από τη χώρα.

==== Ουράνια σώματα ====
Τα ουράνια σώματα - οι πλανήτες θεωρήθηκαν ως μια οικογένεια. ''O Μένουλις'' ([[Σελήνη]]) παντρεύτηκε τnν ''Σαουλέ'' ([[Ήλιος]]) και απέκτησαν επτά κόρες: την ''[[Aušrinė|Αουσρίνε]]'' (Πρωινό Αστέρι – [[Αφροδίτη (πλανήτης)|Αφροδίτη]]), τη ''Βακαρίνε'' (Αστέρι της νυχτός – Αφροδίτη), την ''Ιντράγια'' ([[Δίας (πλανήτης)|Δίας]]), τη ''Βαϊβόρα'' ή, σε ορισμένες εκδοχές, τον γιο ''Παζαρίνις'' ([[Ερμής (πλανήτης)|Ερμής]]), τη ''Ζιζντρέ'' ([[Άρης (πλανήτης)|Άρης]]) τη ''Σέλια'' ([[Κρόνος (πλανήτης)|Κρόνος]]) και τη ''Ζέμιε'' ([[Γη]]). Οι τρεις κόρες ζούσαν κοντά στη μητέρα τους Σαουλέ, οι άλλες τρεις ταξίδευαν.<ref>{{Cite web|url=https://apiebaltus.weebly.com/-381vaig382d279tyra.html|title=Dangus baltų gyvenime|website=apiebaltus.weebly.com|language=LT|accessdate=6 June 2020}}</ref>

''Η Γκρίζουλο Ράταϊ'' (επίσης – ''Grigo Ratai'', ''Perkūno Ratai'', ''Vežimas'') ([[Μεγάλη Άρκτος]]) υπήρχε στη φαντασία ως μια άμαξα για τον Ήλιο που ταξίδευε στον ουρανό, η ''Μαζιέι'' ''Γκρίζουλο Ράταϊ''  ([[Μικρά Άρκτος|Μικρή Άρκτος]]) – μια άμαξα για την κόρη του Ήλιου.<ref>{{Cite book|title=Pasakos sakmės oracijos|first=Mečislovas|last=Davainis-Silvestraitis|publisher=Lietuvių kalbos ir literatūros institutas|date=1973|location=[[Vilnius]]|page=161|url=https://www.pasakanepasaka.lt/wp-content/uploads/2017/08/Me%C4%8Dislovas-Davainis-Silvestraitis-Pasakos-Sakm%C4%97s-Oracijos.pdf|accessdate=6 June 2021|γλώσσα=lt}}</ref>

Τα [[Ζώδιο (αστρολογία)|ζώδια]] ήταν γνωστά ως απελευθερωτές της Σαουλέ (Ήλιου) από τον πύργο στον οποίο ήταν κλειδωμένη από τον ισχυρό βασιλιά - αυτός είναι ο θρύλος που κατέγραψε ο [[Ιερώνυμος της Πράγας]] τον 14-15ο αιώνα.{{R|GBeresnevičius}}