Μετάβαση στο περιεχόμενο

Επαρχία Δωρίδας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Costas78 (συζήτηση | συνεισφορές)
25.839 επεξεργασίες
απόσπαση κειμένου από το άρθρο Δωρίδα
 
Διάσωση 1 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0.9.5
 
(18 ενδιάμεσες εκδόσεις από 9 χρήστες δεν εμφανίζονται)
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Dorida province.png|right|300px|thumb|Η επαρχία Δωρίδας]]
Η '''Επαρχία Δωρίδας''' ήταν επαρχία της [[Στερεά Ελλάδα|Στερεάς Ελλάδας]], στον [[Νομός Φωκίδας|νομό Φωκίδας]].
Η '''επαρχία Δωρίδας''' ήταν επαρχία της [[Στερεά Ελλάδα|Στερεάς Ελλάδας]], στον [[Νομός Φωκίδας|νομό Φωκίδας]].


Αποτελούσε, μέχρι την εφαρμογή του νόμου "Ιωάννης Καποδίστριας", την δυτική από τις δύο επαρχίες του νομού Φωκίδας (η άλλη ήταν η [[Παρνασσίδα]]), με πρωτεύουσα το [[Λιδωρίκι Φωκίδος|Λιδωρίκι]]. Παρ'όλο που δεν αποτελεί πλέον διοικητική μονάδα, η Δωρίδα συνεχίζει να οριοθετείται σαν μια ιστορική περιοχή του νομού η οποία περιλαμβάνει τους δήμους [[Δήμος Βαρδουσίων|Βαρδουσίων]], [[Ευπάλιο Φωκίδος|Ευπαλίου]], [[Λιδωρίκι Φωκίδος|Λιδωρικίου]] και [[Τολοφώνα Φωκίδος|Τολοφώνος]]. Έχει πληθυσμό 16.021 κατοίκους και έκταση 999 [[τετραγωνικό χιλιόμετρο|χμ²]].
Αποτελούσε, μέχρι την εφαρμογή του σχεδίου ''Ιωάννης Καποδίστριας'', την δυτική από τις δύο επαρχίες του νομού Φωκίδας (η άλλη ήταν η [[Παρνασσίδα]]), με πρωτεύουσα το [[Λιδωρίκι Φωκίδος|Λιδωρίκι]]. Παρ' όλο που δεν αποτελεί πλέον διοικητική μονάδα, η Δωρίδα συνεχίζει να οριοθετείται σαν μια ιστορική περιοχή του νομού η οποία περιλαμβάνει τους δήμους [[Δήμος Βαρδουσίων|Βαρδουσίων]], [[Ευπάλιο Φωκίδος|Ευπαλίου]], [[Λιδωρίκι Φωκίδος|Λιδωρικίου]] και [[Τολοφώνα Φωκίδος|Τολοφώνος]]. Έχει πληθυσμό 16.021 κατοίκους και έκταση 999 [[τετραγωνικό χιλιόμετρο|χμ²]].


==Γεωγραφία==
==Γεωγραφία==
Γραμμή 8: Γραμμή 9:
Είναι ορεινή περιοχή με την [[Γκιώνα]] να απλώνεται στην ανατολική πλευρά της, τα [[Βαρδούσια]] κεντρικά και βόρεια και το Τρίκορφο στη δυτική Δωρίδα. Στο κέντρο της Δωρίδας υπάρχει η τεχνητή [[λίμνη του Μόρνου]] από την οποία υδροδοτείται και η [[Αθήνα]] και η οποία συγκεντρώνει τα νερά του [[Μόρνος|Μόρνου]] ποταμού ο οποίος στην αρχαιότητα ονομαζόταν Δάφνος.
Είναι ορεινή περιοχή με την [[Γκιώνα]] να απλώνεται στην ανατολική πλευρά της, τα [[Βαρδούσια]] κεντρικά και βόρεια και το Τρίκορφο στη δυτική Δωρίδα. Στο κέντρο της Δωρίδας υπάρχει η τεχνητή [[λίμνη του Μόρνου]] από την οποία υδροδοτείται και η [[Αθήνα]] και η οποία συγκεντρώνει τα νερά του [[Μόρνος|Μόρνου]] ποταμού ο οποίος στην αρχαιότητα ονομαζόταν Δάφνος.


Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την [[κτηνοτροφία]] οι οποίοι παλαιότερα ([[19ος αιώνας|19ο αιώνα]]) μετακινούνταν στην Αθήνα και συγκεκριμένα στα χωράφια του [[Γαλάτσι|Γαλατσίου]] για να ξεχειμωνιάζουν τα κοπάδια τους. Η έντονη εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση όμως έχει πλήξει την περιοχή.
Μεγάλο μέρος των κατοίκων παραδοσιακά ασχολούνταν με την [[κτηνοτροφία]], και παλαιότερα (έως και τον [[19ος αιώνας|19ο αιώνα]]) μετακινούνταν εποχιακά για να ξεχειμωνιάζουν τα κοπάδια τους. Η έντονη εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση όμως έχει πλήξει την περιοχή εδώ και δεκαετίες.


==Ιστορία της Επαρχίας==
==Ιστορία της επαρχίας==
Η Επαρχία Δωρίδας δεν πρέπει να συγχέεται με την αρχαία [[Δωρίδα]]. Η πρώτη, κατά την αρχαιότητα, αποτελούσε τμήμα της Οζολίας Λοκρίδας (το νότιο τμήμα της) και της [[Αιτωλία|Αιτωλίας]] (το βόρειο). Είναι άγνωστο ακόμα πως της δόθηκε το όνομα αυτό, το οποίο έπαψε να χρησιμοποιείται για την περιοχή της αρχαίας Δωρίδας. Τον καιρό της [[τουρκοκρατία|τουρκοκρατίας]] και της Γερμανικής κατοχής η Δωρίδα, λόγω του δυσπρόσιτου εδάφους της, υπήρξε ασφαλές καταφύγιο και ορμητήριο για κάθε απελευθερωτική κίνηση.
Η επαρχία Δωρίδας δεν πρέπει να συγχέεται με την αρχαία [[Δωρίδα]]. Η πρώτη, κατά την αρχαιότητα, αποτελούσε τμήμα της Οζολίας Λοκρίδας (το νότιο τμήμα της) και της [[Αιτωλία|Αιτωλίας]] (το βόρειο). Είναι άγνωστο ακόμα πως της δόθηκε το όνομα αυτό, το οποίο έπαψε να χρησιμοποιείται για την περιοχή της αρχαίας Δωρίδας. Τον καιρό της [[τουρκοκρατία|Τουρκοκρατίας]] και αργότερα της γερμανικής κατοχής η Δωρίδα, λόγω του δυσπρόσιτου εδάφους της, υπήρξε ασφαλές καταφύγιο και ορμητήριο για κάθε απελευθερωτική κίνηση.


Κατά την [[τουρκοκρατία]] οι [[Οθωμανοί|Τούρκοι]] κατέλαβαν το [[Μαλανδρίνο Φωκίδος|Μαλανδρίνο]] και το [[Λιδωρίκι Φωκίδος|Λιδωρίκι]]. Τα υπόλοιπα χωριά της Δωρίδας ήταν ελεύθερα και οι κάτοικοί τους, αποκαλούσαν χλευαστικά "τουρκομάμουρα" και "βαλαχάδες" τους κατοίκους το δύο κατακτημένων χωριών.
Κατά την [[τουρκοκρατία]] οι [[Οθωμανοί|Τούρκοι]] κατέλαβαν το [[Μαλανδρίνο Φωκίδας|Μαλανδρίνο]] και το [[Λιδωρίκι Φωκίδος|Λιδωρίκι]]. Τα υπόλοιπα χωριά της Δωρίδας ήταν ελεύθερα, χωρίς Οθωμανική διοικητική ή στρατιωτική παρουσία, και οι ελεύθεροι κάτοικοι της Δωρίδας αποκαλούσαν χλευαστικά «τουρκομάμουρα» και «βαλαχάδες» τους κατοίκους το δύο κατακτημένων χωριών. Στην Δωρίδα έδρασε και κυριάρχησε και ο περίφημος οπλαρχηγός [[Αστραπόγιαννος]], ο οποίος καταγόταν από την γειτονική Παρνασσίδα. Πολλοί από τους γνωστούς ήρωες της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνικής Επανάστασης του 1821]], μεταξύ των οποίων ο [[Μακρυγιάννης]], ο [[Πανουργιάς]], ο [[Δήμος Σκαλτσάς]] ή Σκαλτσοδήμος, ο Τριαντάφυλλος Αποκουρίτης, ο Κωνσταντής Καλύβας καθώς και η λαϊκή ηρωίδα [[Μαρία Πενταγιώτισσα]], κατάγονταν από την Δωρίδα.


Οι [[Έλληνες]] και οι [[Οθωμανοί|Τούρκοι]] που συνυπήρχαν στα δύο χωριά, είχαν πολλές ομοιότητες στην κουλτούρα αφού οι Έλληνες μάθαιναν να μιλάνε τούρκικα ενώ οι Τούρκοι μιλούσαν την τοπική διάλεκτο των σύγχρονων Δωριέων, συμμετείχαν από κοινού σε διάφορες εκδηλώσεις και πανηγύρια ενώ η μόνη φανερή διαφορά ήταν οι θρησκευτικές τους εκδηλώσεις.
Οι [[Έλληνες]] και οι [[Οθωμανοί|Τούρκοι]] που συνυπήρχαν στα δύο χωριά, είχαν πολλές ομοιότητες στην κουλτούρα, συμμετείχαν από κοινού σε διάφορες εκδηλώσεις και πανηγύρια ενώ η μόνη φανερή διαφορά ήταν οι θρησκευτικές τους εκδηλώσεις.


Κατά την [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|επανάσταση]] ο Δήμος Σκαλτσάς, με τον Θεόδωρο Χαλβατζή και τους υπόλοιπους άνδρες του, κατάφερε να αναγκάσει τους Τούρκους να του παραδώσουν το Λιδωρίκι και το Μαλανδρίνο. Στην περιοχή έγινε και η μάχη των Πέντε Ορίων, με αρνητική έκβαση για τους Έλληνες αγωνιστές.
Κατά την [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|επανάσταση του 1821]] ο Δήμος Σκαλτσάς, με τον Θεόδωρο Χαλβατζή και τους υπόλοιπους άνδρες του, κατάφερε να αναγκάσει τους Τούρκους να του παραδώσουν το Λιδωρίκι και το Μαλανδρίνο. Στην περιοχή έγινε και η μάχη των Πέντε Ορίων, με αρνητική έκβαση για τους Έλληνες αγωνιστές.


Μετά την Έξοδο του [[Μεσολόγγι|Μεσολογγίου]] το [[1826]], ολόκληρη η [[Ρούμελη]] πέφτει στα χέρια των Τούρκων, οι οποίοι χτυπούν τη Δωρίδα και κάνουν επιδρομές σε πολλά χωριά. Οι Έλληνες των χωριών, λιγότεροι και με λιγότερο εξοπλισμό αμύνονταν ακόμα και πετώντας πέτρες. Το [[1829]] η οι Τούρκοι εγκατέληψαν οριστικά την Δωρίδα.
Μετά την Έξοδο του [[Μεσολόγγι|Μεσολογγίου]] το [[1826]], ολόκληρη η [[Ρούμελη]] πέφτει στα χέρια των Τούρκων, οι οποίοι χτυπούν τη Δωρίδα και κάνουν επιδρομές σε πολλά χωριά. Οι Έλληνες των χωριών, λιγότεροι και με λιγότερο εξοπλισμό αμύνονταν ακόμα και πετώντας πέτρες. Το [[1829]] η οι Τούρκοι εγκατέλειψαν οριστικά την Δωρίδα.


Κατά την [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|γερμανική κατοχή]] η Δωρίδα γνώρισε την βαρβαρότητα των [[Γερμανοί|Γερμανών]] με το κάψιμο πολλών χωριών της μεταξύ των οποίων και της πρωτεύουσάς της, του Λιδωρικίου.
Πολλοί από τους γνωστούς ήρωες της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνικής Επανάστασης του 1821]], μεταξύ των οποίων ο [[Μακρυγιάννης]], ο [[Πανουργιάς]], ο [[Δήμος Σκαλτσάς]] ή Σκαλτσοδήμος, ο Τριαντάφυλλος Αποκουρίτης, ο Κωνσταντής Καλύβας καθώς και η λαϊκή ηρωίδα [[Μαρία Πενταγιώτισσα]], κατάγονταν από την Δωρίδα.


==Τα χωριά της Δωρίδας κατά ορεινά συγκροτήματα==
Κατά την [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Γερμανική Κατοχή]] η Δωρίδα γνώρισε την βαρβαρότητα των [[Γερμανοί|Γερμανών]] με το κάψιμο πολλών χωριών της μεταξύ των οποίων και της πρωτεύουσάς της, του Λιδωρικίου.
Χωριά ριζωμένα στα παρακλάδια της Γκιώνας, ο πληθυσμός που αναφέρεται είναι κατά την απογραφή του 1981<ref name=":0">''Λαογραφικά Δωρίδας'', Γ. Ηλιόπουλος, Δωρική αδελφότης, Αθήνα, 1987, σελ.12-13</ref>
{| class="wikitable"
!Σημερινή ονομασία
!Πληθυσμός
!Παλιά ονομασία
|-
|[[Λιδωρίκι Φωκίδας|Λιδωρίκι]]
|790
|
|-
|[[Άγιοι Πάντες Φωκίδος|Άγιοι Πάντες]]
|275
|Βίδαβη
|-
|[[Αμυγδαλιά Φωκίδας|Αμυγδαλιά]]
|692
|Πλέσσα
|-
|[[Ερατεινή Φωκίδας|Ερατεινή]]
|692
|
|-
|[[Καρούτες Φωκίδας|Καρούτες]]
|111
|Καρούτανι
|-
|[[Λευκαδίτι Φωκίδας|Λευκαδίτι]]
|192
|
|-
|[[Μαλανδρίνο Φωκίδας|Μαλανδρίνο]]
|343
|
|-
|[[Πάνορμος Φωκίδας|Πάνορμος]]
|189
|Λεμονιά
|-
|[[Πεντάπολις Φωκίδας|Πεντάπολη]]
|575
|
|-
|[[Συκιά Φωκίδας|Συκιά]]
|178
|
|-
|[[Σώταινα Φωκίδας|Σώταινα]]
|55
|
|}


Χωριά στα αντερείσματα των Βαρδουσίων<ref name=":0" />
==Δείτε επίσης==
{| class="wikitable"
*[[Δωρίδα]]
!Σημερινή ονομασία
!Πληθυσμός
!Παλιά ονομασία
|-
|[[Αλποχώρι Φωκίδας|Αλεποχώρι]]
|126
|
|-
|[[Αρτοτίνα Φωκίδας|Αρτοτίνα]]
|326
|
|-
|[[Δάφνος Φωκίδας|Δάφνος]]
|141
|Βοστίνιτσα
|-
|[[Διακόπι Φωκίδας|Διακόπι]]
|282
|Γρανίτσα
|-
|[[Διχώρι Φωκίδας|Διχώρι]]
|109
|Κωστάριτσα
|-
|[[Ζωριάνος Φωκίδας|Ζοριάνος]]
|169
|
|-
|[[Κάλλιο Φωκίδας|Κάλλιο]]
|104
|Βελούχοβο
|-
|[[Κερασιά Φωκίδας|Κερασιά]]
|85
|Σουρούστι
|-
|[[Κόκκινο Φωκίδας|Κόκκινος]]
|111
|Λούτσοβος
|-
|[[Κονιάκος Φωκίδας|Κονιακό]]
|144
|
|-
|[[Κουπάκι Φωκίδας|Κουπάκι]]
|93
|
|-
|[[Κριάτσι Φωκίδας|Κριάτσι]]
|42
|
|-
|[[Κροκύλειο Φωκίδας|Κροκύλιο]]
|225
|Παλαιοκάτουνο
|-
|[[Πενταγιοί Φωκίδας|Πενταγιοί]]
|182
|
|-
|[[Περιβόλι Φωκίδας|Περιβόλι]]
|69
|Αγλαβίστα
|-
|[[Τρίστενο Φωκίδας|Τρίστενο]]
|72
|Δρεστενά
|-
|[[Υψηλό Χωριό Φωκίδας|Υψηλό χωριό]]
|73
|Νούτσομβρος
|}
Χωριά γύρω από το Τρίκορφο<ref name=":0" />
{| class="wikitable"
!Σημερινή ονομασία
!Πληθυσμός
!Παλιά ονομασία
|-
|[[Άβορος Φωκίδας|Άβορος]]
|143
|
|-
|[[Βραΐλα Φωκίδας|Βράϊλα]]
|120
|
|-
|[[Γλυφάδα Φωκίδας|Γλυφάδα]]
|391
|
|-
|[[Δροσάτο Φωκίδας|Δροσάτο]]
|184
|Καρδάρα
|-
|[[Δωρικό Φωκίδας|Δωρικό]]
|98
|Σεβεδίκος
|-
|[[Ελαία Φωκίδας|Ελαία]]
|325
|Βελενίκος
|-
|[[Ευπάλιο Φωκίδας|Ευπάλιο]]
|882
|Σουλές
|-
|[[Καλλιθέα Φωκίδας|Καλλιθέα]]
|391
|Ξυλογαϊδάρα
|-
|[[Κάμπος Φωκίδας|Κάμπος]]
|229
|
|-
|[[Καστράκι Φωκίδας|Καστράκι]]
|455
|Ομέρ Εφέντη
|-
|[[Κλήμα Ευπαλίου Φωκίδας|Κλήμα Ευπαλίου]]
|333
|
|-
|[[Μακρινή Φωκίδας|Μακρινή]]
|155
|Μακρύσι ή Μάκρες
|-
|[[Μαλάματα Φωκίδας|Μαλάματα]]
|520
|
|-
|[[Μανάγουλη Φωκίδας|Μανάγουλη]]
|683
|
|-
|[[Μαραθιάς Φωκίδας|Μαραθιάς]]
|382
|
|-
|[[Μηλιά Φωκίδας|Μηλέα]]
|151
|
|-
|[[Μοναστηράκι Φωκίδας|Μοναστηράκι]]
|509
|Νέα Κώμη
|-
|[[Παλαιοξάρι Φωκίδας|Παλαιοξάρι]]
|240
|
|-
|[[Περιθιώτισσα Φωκίδας|Περιθιώτισσα]]
|51
|
|-
|[[Ποτιδάνεια Φωκίδας|Ποτιδάνεια]]
|356
|Άνω Παλαιοξάρι
|-
|[[Πύργος Φωκίδας|Πύργος]]
|28
|Καρούτια
|-
|[[Σεργούλα Φωκίδας|Σεργούλα]]
|330
|
|-
|[[Στίλια Φωκίδας|Στίλια]]
|149
|
|-
|[[Τείχιο Φωκίδας|Τείχιο]]
|258
|Λυκοχώρι
|-
|[[Τολοφών Φωκίδας|Τολοφώνα]]
|635
|Βιτρινίτσα
|-
|[[Τριζόνια Φωκίδας|Τριζόνια]]
|249
|
|-
|[[Τρίκορφο Φωκίδας|Τρίκορφο]]
|315
|Βλαχοκάτουνο
|-
|[[Φιλοθέη Φωκίδας|Φιλοθέη]]
|292
|Γκουμαίοι
|}

==Παραπομπές==
<references />


==Πηγές==
==Πηγές==
* [http://www.fokidanet.com/ Φωκίδα net]
* [http://www.fokidanet.com/ Φωκίδα net] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210525181246/http://www.fokidanet.com/ |date=2021-05-25 }}
* [http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%94%CF%89%CF%81%CE%AF%CE%B4%CE%B1 Live-Pedia]
* [https://web.archive.org/web/20071011105011/http://www.livepedia.gr/index.php/%CE%94%CF%89%CF%81%CE%AF%CE%B4%CE%B1 Live-Pedia]
* http://gym-lidor.fok.sch.gr/story/dorida1.htm
* http://gym-lidor.fok.sch.gr/story/dorida1.htm {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070219072830/http://gym-lidor.fok.sch.gr/story/dorida1.htm |date=2007-02-19 }}


==Εξωτερικοί Σύνδεσμοι==
==Εξωτερικοί Σύνδεσμοι==
* [http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=4922 Υπουργείο πολιτισμού, Η αρχαία Δωρίδα]
* [http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=4922 Υπουργείο πολιτισμού, Η αρχαία Δωρίδα] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110714100922/http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=4922 |date=2011-07-14 }}
* http://www.krokilio.gr
* http://www.krokilio.gr
* https://web.archive.org/web/20190128234733/http://www.makrinidoridos.com/

==Δείτε επίσης==
*[[Δωρίδα]]


{{Επαρχίες της Στερεάς Ελλάδας}}
{{ενσωμάτωση κειμένου|en|Δωρίδα}}


[[Κατηγορία:Αρχαία Δωρίδα]]
[[Κατηγορία:Αρχαία Δωρίδα]]

Τρέχουσα έκδοση από την 01:19, 23 Μαρτίου 2024

Η επαρχία Δωρίδας

Η επαρχία Δωρίδας ήταν επαρχία της Στερεάς Ελλάδας, στον νομό Φωκίδας.

Αποτελούσε, μέχρι την εφαρμογή του σχεδίου Ιωάννης Καποδίστριας, την δυτική από τις δύο επαρχίες του νομού Φωκίδας (η άλλη ήταν η Παρνασσίδα), με πρωτεύουσα το Λιδωρίκι. Παρ' όλο που δεν αποτελεί πλέον διοικητική μονάδα, η Δωρίδα συνεχίζει να οριοθετείται σαν μια ιστορική περιοχή του νομού η οποία περιλαμβάνει τους δήμους Βαρδουσίων, Ευπαλίου, Λιδωρικίου και Τολοφώνος. Έχει πληθυσμό 16.021 κατοίκους και έκταση 999 χμ².

Γεωγραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συνορεύει βόρεια με τον νομό Φθιώτιδας, ανατολικά με την Παρνασσίδα, δυτικά με τον νομό Αιτωλοακαρνανίας και νότια βρέχεται από τον Κορινθιακό κόλπο.

Είναι ορεινή περιοχή με την Γκιώνα να απλώνεται στην ανατολική πλευρά της, τα Βαρδούσια κεντρικά και βόρεια και το Τρίκορφο στη δυτική Δωρίδα. Στο κέντρο της Δωρίδας υπάρχει η τεχνητή λίμνη του Μόρνου από την οποία υδροδοτείται και η Αθήνα και η οποία συγκεντρώνει τα νερά του Μόρνου ποταμού ο οποίος στην αρχαιότητα ονομαζόταν Δάφνος.

Μεγάλο μέρος των κατοίκων παραδοσιακά ασχολούνταν με την κτηνοτροφία, και παλαιότερα (έως και τον 19ο αιώνα) μετακινούνταν εποχιακά για να ξεχειμωνιάζουν τα κοπάδια τους. Η έντονη εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση όμως έχει πλήξει την περιοχή εδώ και δεκαετίες.

Ιστορία της επαρχίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η επαρχία Δωρίδας δεν πρέπει να συγχέεται με την αρχαία Δωρίδα. Η πρώτη, κατά την αρχαιότητα, αποτελούσε τμήμα της Οζολίας Λοκρίδας (το νότιο τμήμα της) και της Αιτωλίας (το βόρειο). Είναι άγνωστο ακόμα πως της δόθηκε το όνομα αυτό, το οποίο έπαψε να χρησιμοποιείται για την περιοχή της αρχαίας Δωρίδας. Τον καιρό της Τουρκοκρατίας και αργότερα της γερμανικής κατοχής η Δωρίδα, λόγω του δυσπρόσιτου εδάφους της, υπήρξε ασφαλές καταφύγιο και ορμητήριο για κάθε απελευθερωτική κίνηση.

Κατά την τουρκοκρατία οι Τούρκοι κατέλαβαν το Μαλανδρίνο και το Λιδωρίκι. Τα υπόλοιπα χωριά της Δωρίδας ήταν ελεύθερα, χωρίς Οθωμανική διοικητική ή στρατιωτική παρουσία, και οι ελεύθεροι κάτοικοι της Δωρίδας αποκαλούσαν χλευαστικά «τουρκομάμουρα» και «βαλαχάδες» τους κατοίκους το δύο κατακτημένων χωριών. Στην Δωρίδα έδρασε και κυριάρχησε και ο περίφημος οπλαρχηγός Αστραπόγιαννος, ο οποίος καταγόταν από την γειτονική Παρνασσίδα. Πολλοί από τους γνωστούς ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, μεταξύ των οποίων ο Μακρυγιάννης, ο Πανουργιάς, ο Δήμος Σκαλτσάς ή Σκαλτσοδήμος, ο Τριαντάφυλλος Αποκουρίτης, ο Κωνσταντής Καλύβας καθώς και η λαϊκή ηρωίδα Μαρία Πενταγιώτισσα, κατάγονταν από την Δωρίδα.

Οι Έλληνες και οι Τούρκοι που συνυπήρχαν στα δύο χωριά, είχαν πολλές ομοιότητες στην κουλτούρα, συμμετείχαν από κοινού σε διάφορες εκδηλώσεις και πανηγύρια ενώ η μόνη φανερή διαφορά ήταν οι θρησκευτικές τους εκδηλώσεις.

Κατά την επανάσταση του 1821 ο Δήμος Σκαλτσάς, με τον Θεόδωρο Χαλβατζή και τους υπόλοιπους άνδρες του, κατάφερε να αναγκάσει τους Τούρκους να του παραδώσουν το Λιδωρίκι και το Μαλανδρίνο. Στην περιοχή έγινε και η μάχη των Πέντε Ορίων, με αρνητική έκβαση για τους Έλληνες αγωνιστές.

Μετά την Έξοδο του Μεσολογγίου το 1826, ολόκληρη η Ρούμελη πέφτει στα χέρια των Τούρκων, οι οποίοι χτυπούν τη Δωρίδα και κάνουν επιδρομές σε πολλά χωριά. Οι Έλληνες των χωριών, λιγότεροι και με λιγότερο εξοπλισμό αμύνονταν ακόμα και πετώντας πέτρες. Το 1829 η οι Τούρκοι εγκατέλειψαν οριστικά την Δωρίδα.

Κατά την γερμανική κατοχή η Δωρίδα γνώρισε την βαρβαρότητα των Γερμανών με το κάψιμο πολλών χωριών της μεταξύ των οποίων και της πρωτεύουσάς της, του Λιδωρικίου.

Τα χωριά της Δωρίδας κατά ορεινά συγκροτήματα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χωριά ριζωμένα στα παρακλάδια της Γκιώνας, ο πληθυσμός που αναφέρεται είναι κατά την απογραφή του 1981[1]

Σημερινή ονομασία Πληθυσμός Παλιά ονομασία
Λιδωρίκι 790
Άγιοι Πάντες 275 Βίδαβη
Αμυγδαλιά 692 Πλέσσα
Ερατεινή 692
Καρούτες 111 Καρούτανι
Λευκαδίτι 192
Μαλανδρίνο 343
Πάνορμος 189 Λεμονιά
Πεντάπολη 575
Συκιά 178
Σώταινα 55

Χωριά στα αντερείσματα των Βαρδουσίων[1]

Σημερινή ονομασία Πληθυσμός Παλιά ονομασία
Αλεποχώρι 126
Αρτοτίνα 326
Δάφνος 141 Βοστίνιτσα
Διακόπι 282 Γρανίτσα
Διχώρι 109 Κωστάριτσα
Ζοριάνος 169
Κάλλιο 104 Βελούχοβο
Κερασιά 85 Σουρούστι
Κόκκινος 111 Λούτσοβος
Κονιακό 144
Κουπάκι 93
Κριάτσι 42
Κροκύλιο 225 Παλαιοκάτουνο
Πενταγιοί 182
Περιβόλι 69 Αγλαβίστα
Τρίστενο 72 Δρεστενά
Υψηλό χωριό 73 Νούτσομβρος

Χωριά γύρω από το Τρίκορφο[1]

Σημερινή ονομασία Πληθυσμός Παλιά ονομασία
Άβορος 143
Βράϊλα 120
Γλυφάδα 391
Δροσάτο 184 Καρδάρα
Δωρικό 98 Σεβεδίκος
Ελαία 325 Βελενίκος
Ευπάλιο 882 Σουλές
Καλλιθέα 391 Ξυλογαϊδάρα
Κάμπος 229
Καστράκι 455 Ομέρ Εφέντη
Κλήμα Ευπαλίου 333
Μακρινή 155 Μακρύσι ή Μάκρες
Μαλάματα 520
Μανάγουλη 683
Μαραθιάς 382
Μηλέα 151
Μοναστηράκι 509 Νέα Κώμη
Παλαιοξάρι 240
Περιθιώτισσα 51
Ποτιδάνεια 356 Άνω Παλαιοξάρι
Πύργος 28 Καρούτια
Σεργούλα 330
Στίλια 149
Τείχιο 258 Λυκοχώρι
Τολοφώνα 635 Βιτρινίτσα
Τριζόνια 249
Τρίκορφο 315 Βλαχοκάτουνο
Φιλοθέη 292 Γκουμαίοι

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Λαογραφικά Δωρίδας, Γ. Ηλιόπουλος, Δωρική αδελφότης, Αθήνα, 1987, σελ.12-13

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Επαρχία_Δωρίδας&oldid=10486906"