Μετάβαση στο περιεχόμενο

Νομός Φθιώτιδας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφορά
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
 
(20 ενδιάμεσες εκδόσεις από 10 χρήστες δεν εμφανίζονται)
Γραμμή 12: Γραμμή 12:
|Περιφέρεια=[[Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας|Στερεάς Ελλάδας]]
|Περιφέρεια=[[Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας|Στερεάς Ελλάδας]]
|Δήμοι=7
|Δήμοι=7
|Αντιπεριφερειάρχης= [[Αθανάσιος Καρακάντζας]]
|Αντιπεριφερειάρχης= [[Ηλίας Σανίδας]]
|έκταση=4.442
|έκταση=4.442
|Θέση1=[[Κατάλογος Περιφερειακών ενοτήτων Ελλάδας ανά έκταση|4η]]
|Θέση1=[[Κατάλογος Περιφερειακών ενοτήτων Ελλάδας ανά έκταση|4η]]
|πληθ-έτος=2011
|πληθ-έτος=2021
|πληθυσμός=158.231
|πληθυσμός=137.793
|Θέση2=[[Κατάλογος Περιφερειακών Ενοτήτων Ελλάδας ανά πληθυσμό|19η]]
|Θέση2=[[Κατάλογος Περιφερειακών Ενοτήτων Ελλάδας ανά πληθυσμό|19η]]
|Πυκν. πληθυσμού=35.71
|Πυκν. πληθυσμού=35.71
Γραμμή 26: Γραμμή 26:
|Ιστοσελίδα= http://lamia.gr
|Ιστοσελίδα= http://lamia.gr
}}
}}
Ο '''Νομός Φθιώτιδας''' ήταν ένας από τους 51 νομούς της [[Ελλάδα]]ς, ενώ από το 2011 αποτελεί την '''Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας''', μία από τις 74 [[Περιφερειακές ενότητες της Ελλάδας|περιφερειακές ενότητες]] της χώρας και υπάγεται διοικητικά στην [[Περιφέρειες της Ελλάδας|περιφέρεια]] [[Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας|Στερεάς Ελλάδας]]. Έχει έκταση 4.442 τ.χμ. και πληθυσμό 158.231 κατοίκους, σύμφωνα με την [[Ελληνική απογραφή 2011|Απογραφή του 2011]]. Παραδοσιακά αποτελείτο από τις, επίσης καταργημένες, επαρχίες [[Επαρχία Φθιώτιδας|Φθιώτιδας]], [[Επαρχία Δομοκού|Δομοκού]] και [[Επαρχία Λοκρίδας|Λοκρίδας]].
Ο '''Νομός Φθιώτιδας''' ήταν ένας από τους [[Νομοί της Ελλάδας|54 νομούς της Ελλάδας]], ενώ από το [[2011]] αποτελεί την '''Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας''', μία από τις 74 [[Περιφερειακές ενότητες της Ελλάδας|περιφερειακές ενότητες]] της χώρας και υπάγεται διοικητικά στην [[Περιφέρειες της Ελλάδας|περιφέρεια]] [[Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας|Στερεάς Ελλάδας]]. Έχει έκταση 4.442 τ.χμ. και πληθυσμό 137.793 κατοίκους, σύμφωνα με την [[Ελληνική απογραφή 2021|Απογραφή του 2021]].<ref>[https://www.statistics.gr/documents/20181/17286366/APOF_APOT_MON_DHM_KOIN.pdf/41ae8e6c-5860-b58e-84f7-b64f9bc53ec4 ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2021]», σελ. 65 του pdf</ref> Παραδοσιακά αποτελείτο από τις, επίσης καταργημένες, επαρχίες [[Επαρχία Φθιώτιδας|Φθιώτιδας]], [[Επαρχία Δομοκού|Δομοκού]] και [[Επαρχία Λοκρίδας|Λοκρίδας]].


Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Φθιώτιδας είναι η [[Λαμία]], που είναι επίσης πρωτεύουσα της [[Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας|περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας]]. Επίσης, σημαντικές πόλεις είναι ο [[Μώλος Φθιώτιδας|Μώλος]], τα [[Καμένα Βούρλα]], ο [[Άγιος Κωνσταντίνος Φθιώτιδας|Άγιος Κωνσταντίνος]], η [[Αρκίτσα]], η [[Αταλάντη]], η [[Ελάτεια]], η [[Λάρυμνα Φθιώτιδας|Λάρυμνα]], η [[Αμφίκλεια]], η [[Τιθορέα]], η [[Στυλίδα]], η [[Υπάτη]], η [[Μακρακώμη]], η [[Σπερχειάδα]], το [[Πλατύστομο Φθιώτιδας|Πλατύστομο]] και ο [[Δομοκός]].
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Φθιώτιδας είναι η [[Λαμία]], που είναι επίσης πρωτεύουσα της [[Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας|περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας]]. Επίσης, σημαντικές πόλεις είναι ο [[Μώλος Φθιώτιδας|Μώλος]], τα [[Καμένα Βούρλα]], ο [[Άγιος Κωνσταντίνος Φθιώτιδας|Άγιος Κωνσταντίνος]], η [[Αρκίτσα]], η [[Αταλάντη]], η [[Ελάτεια]], η [[Λάρυμνα Φθιώτιδας|Λάρυμνα]], η [[Αμφίκλεια]], η [[Τιθορέα]], η [[Στυλίδα]], η [[Υπάτη]], η [[Μακρακώμη]], η [[Σπερχειάδα]], το [[Πλατύστομο Φθιώτιδας|Πλατύστομο]] και ο [[Δομοκός]].


Συνορεύει με τις περιφερειακές ενότητες [[Εύβοια]]ς μέσω του Ευβοϊκού κόλπου στα ανατολικά, [[Βοιωτία]]ς και [[Φωκίδα]]ς στα νότια, [[Αιτωλοακαρνανία]]ς στα νοτιοδυτικά, [[Ευρυτανία]]ς και [[Καρδίτσα]]ς στα δυτικά, [[νομός Λάρισας|Λάρισας]] στα βόρεια και [[Μαγνησία]]ς στα ανατολικά. Η Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας ανήκει στην 5η Υγειονομική Περιφέρεια Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας με ένα δημόσιο νοσοκομείο, το Γενικό Νοσοκομείο Λαμίας.<ref>υπουργείο υγείας/νοσοκομεία ανά υγειονομική περιοχή,</ref> Διαθέτει 5 Κέντρα Υγείας (Αμφίκλειας, Αταλάντης, Δομοκού, Μακρακώμης και Στυλίδας), στα οποία εξυπηρετούν 83 ιατροί.
Συνορεύει με τις περιφερειακές ενότητες [[Εύβοια]]ς μέσω του Ευβοϊκού κόλπου στα ανατολικά, [[Βοιωτία]]ς και [[Φωκίδα]]ς στα νότια, [[Αιτωλοακαρνανία]]ς στα νοτιοδυτικά, [[Ευρυτανία]]ς και [[Καρδίτσα]]ς στα δυτικά, [[νομός Λάρισας|Λάρισας]] στα βόρεια, και [[Μαγνησία]]ς στα ανατολικά. Η Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας ανήκει στην 5η Υγειονομική Περιφέρεια Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας, με ένα δημόσιο νοσοκομείο, το Γενικό Νοσοκομείο Λαμίας.<ref>υπουργείο υγείας/νοσοκομεία ανά υγειονομική περιοχή,</ref> Διαθέτει 5 Κέντρα Υγείας (Αμφίκλειας, Αταλάντης, Δομοκού, Μακρακώμης, και Στυλίδας).


Ο Νομός Φθιώτιδας εκλέγει 5 βουλευτές στο [[Βουλή των Ελλήνων|Ελληνικό κοινοβούλιο]]. Μετά τις [[Ελληνικές βουλευτικές εκλογές Σεπτεμβρίου 2015|βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015]], εκλέχθηκαν ο [[Απόστολος Καραναστάσης]], ο [[Δημήτριος Βέττας]], ο [[Αθανάσιος Μιχελής]] και ο [[Γιάννης Σαρακιώτης]] με τον [[ΣΥΡΙΖΑ|ΣΥΡΙΖΑ]] και ο [[Χρήστος Σταϊκούρας]] με τη [[Ν.Δ.]] Στη Φθιώτιδα εκδίδονται 5 ημερήσιες εφημερίδες και 4 εβδομαδιαίες. Εκπέμπουν 29 ραδιοφωνικοί σταθμοί<ref>http://www.radiofono.blogspot.com</ref> και λειτουργούν 2 τηλεοπτικοί σταθμοί με έδρα τη [[Λαμία]].<ref>βικιπαίδεια κατάλογος τηλεοπτικών σταθμών της Ελλάδας</ref>
Ο Νομός Φθιώτιδας εκλέγει 5 βουλευτές στο [[Βουλή των Ελλήνων|Ελληνικό κοινοβούλιο]]. Στην Φθιώτιδα εκδίδονται 5 ημερήσιες εφημερίδες και 4 εβδομαδιαίες. Εκπέμπουν 29 ραδιοφωνικοί σταθμοί<ref>http://www.radiofono.blogspot.com</ref> και λειτουργούν 2 τηλεοπτικοί σταθμοί με έδρα τη [[Λαμία]].<ref>βικιπαίδεια κατάλογος τηλεοπτικών σταθμών της Ελλάδας</ref>
<br />


== Γεωγραφία ==
== Γεωγραφία ==
Το 42.2% (ή 1.873 τ.χλμ.) του εδάφους του νομού Φθιώτιδας αποτελείται από ημι-ορεινές περιοχές, το 37.9% (ή 1685 τ.χλμ.) είναι ορεινές και το 19.9% (ή 882 τ.χλμ.) πεδινές περιοχές.<ref>εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμος 59, σελ. 254, έκδοση του 1994</ref>
Το 42.2% (ή 1.873 τ.χλμ.) του εδάφους του νομού Φθιώτιδας αποτελείται από ημιορεινές περιοχές, το 37.9% (ή 1685 τ.χλμ.) από ορεινές, και το 19.9% (ή 882 τ.χλμ.) πεδινές.<ref>εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμος 59, σελ. 254, έκδοση του 1994</ref>


===Βουνά===
=== Βουνά ===
[[Αρχείο:Oiti.jpg|thumb|left|150px|Η [[Οίτη]].]]
[[Αρχείο:Oiti.jpg|μικρογραφία|αριστερά|150px|Η [[Οίτη]].]]
Στα '''βορειοδυτικά''' στα σύνορα με την [[Νομός Ευρυτανίας|Ευρυτανία]] το χώρο καταλαμβάνουν οι νοτιοανατολικές απολήξεις της νότιας [[Πίνδος|Πίνδου]], με πιο αξιόλογη κορφή τα Λυκομνήματα, στα 1522μ.
Στα '''βορειοδυτικά''', στα σύνορα με την [[Νομός Ευρυτανίας|Ευρυτανία]], τον χώρο καταλαμβάνουν οι νοτιοανατολικές απολήξεις της νότιας [[Πίνδος|Πίνδου]], με πιο αξιόλογη κορυφή τα Λυκομνήματα, στα 1522μ.


'''Νοτιότερα''', ορθώνεται ο [[Τυμφρηστός]] (2315μ.) και η Καλλιακούδα, με μεγαλύτερο υψόμετρο την κορυφή Κοκκάλια και τα 1720μ.
'''Νοτιότερα''', ορθώνεται ο [[Τυμφρηστός]] (2315μ.) και η Καλλιακούδα, με μεγαλύτερο υψόμετρο την κορυφή Κοκκάλια στα 1720μ.


Στο '''νοτιοδυτικό''' τμήμα, στα όρια με το [[Νομός Φωκίδας|νομό Φωκίδας]] εκτείνονται τα [[Βαρδούσια]] όρη με σημαντικότερες κορυφές τη Μεγάλη Χούνη ή Χωμήριανη (2293μ.), το Σινάνι (2054μ.) και τον Ομαλό (1750μ.).<ref>χλωρίδα, βλάστηση και οικολογία του ορεινού συγκροτήματος των Βαρδουσίων, διδακτορική διατριβή Βλάχου Αντρέα για το Πανεπιστήμιο Πατρών</ref>
Στο '''νοτιοδυτικό''' τμήμα, στα όρια με το [[Νομός Φωκίδας|νομό Φωκίδας]], εκτείνονται τα [[Βαρδούσια]] όρη με σημαντικότερες κορυφές τη Μεγάλη Χούνη ή Χωμήριανη (2293μ.), το Σινάνι (2054μ.) και τον Ομαλό (1750μ.).<ref>χλωρίδα, βλάστηση και οικολογία του ορεινού συγκροτήματος των Βαρδουσίων, διδακτορική διατριβή Βλάχου Αντρέα για το Πανεπιστήμιο Πατρών</ref>


Στα '''ανατολικά των Βαρδουσίων''' βρίσκεται το όρος [[Οίτη]] που έχει μέγιστο υψόμετρο τα 2152μ. στο ανατολικό μέρος βρίσκονται τα μικρότερα βουνά, [[Καλλίδρομο]] (1372μ.), Κνημίς (938μ.) και Χλωμό (1081μ.).
Στα '''ανατολικά των Βαρδουσίων''' βρίσκεται το όρος [[Οίτη]] που έχει μέγιστο υψόμετρο τα 2152μ. στο ανατολικό μέρος βρίσκονται τα μικρότερα βουνά, [[Καλλίδρομο]] (1372μ.), Κνημίς (938μ.) και Χλωμό (1081μ.).
Γραμμή 55: Γραμμή 54:
* Το αισθητικό δάσος του [[Άγιος Γεώργιος Φθιώτιδας|Αγίου Γεωργίου]]
* Το αισθητικό δάσος του [[Άγιος Γεώργιος Φθιώτιδας|Αγίου Γεωργίου]]


===Πεδιάδες===
=== Πεδιάδες ===
Η μεγαλύτερη πεδινή περιοχή του νομού είναι η λεκάνη του [[Σπερχειός|Σπερχειού]] ποταμού η οποία περιλαμβάνει και την πεδιάδα της Λαμίας. Άλλα πεδινά εδάφη βρίσκονται στα παράλια του Ευβοϊκού κόλπου, όπως η πεδιάδα της [[Αταλάντη]]ς, της [[Αμφίκλεια]]ς και του [[Δομοκός|Δομοκού]].
Η μεγαλύτερη πεδινή περιοχή του νομού είναι η λεκάνη του [[Σπερχειός|Σπερχειού]] ποταμού η οποία περιλαμβάνει και την πεδιάδα της Λαμίας. Άλλα πεδινά εδάφη βρίσκονται στα παράλια του Ευβοϊκού κόλπου, όπως η πεδιάδα της [[Αταλάντη]]ς, της [[Αμφίκλεια]]ς και του [[Δομοκός|Δομοκού]].


===Ποτάμια===
=== Ποτάμια ===
Ο κύριος ποταμός του νομού, που μαζί με τους παραποτάμους του ποτίζει όλη τη Φθιώτιδα, είναι ο [[Σπερχειός]] με μήκος 80 χλμ., ο οποίος πηγάζει από τις χαράδρες του Τυμφρηστού σε υψόμετρο 2300 μέτρων και ρέει προς τα ανατολικά εκβάλλοντας στον Μαλιακό κόλπο. Η λεκάνη την οποία αποστραγγίζει στις εκβολές του δημιουργεί και τη μεγαλύτερη πεδιάδα του νομού.
Ο κύριος ποταμός του νομού, που μαζί με τους παραποτάμους του ποτίζει όλη τη Φθιώτιδα, είναι ο [[Σπερχειός]] με μήκος 80 χλμ., ο οποίος πηγάζει από τις χαράδρες του Τυμφρηστού σε υψόμετρο 2300 μέτρων και ρέει προς τα ανατολικά εκβάλλοντας στον Μαλιακό κόλπο. Η λεκάνη την οποία αποστραγγίζει στις εκβολές του δημιουργεί και τη μεγαλύτερη πεδιάδα του νομού.


Γραμμή 65: Γραμμή 64:
Ο άλλος ποταμός είναι ο Κηφισός ή Μαυρονέρι ''(ο Μέλας ποταμός των αρχαίων)'' ο οποίος εισέρχεται στο νομό από τη Φωκίδα, βόρεια της Άμφισσας και εκβάλλει στον [[Νότιος Ευβοϊκός κόλπος|Ευβοϊκό κόλπο]].<ref>itia.ntua.gr/filotis/SitesData/GR2440002.pdf</ref>
Ο άλλος ποταμός είναι ο Κηφισός ή Μαυρονέρι ''(ο Μέλας ποταμός των αρχαίων)'' ο οποίος εισέρχεται στο νομό από τη Φωκίδα, βόρεια της Άμφισσας και εκβάλλει στον [[Νότιος Ευβοϊκός κόλπος|Ευβοϊκό κόλπο]].<ref>itia.ntua.gr/filotis/SitesData/GR2440002.pdf</ref>


===Υγροβιότοποι===
=== Υγροβιότοποι ===
* Του Δέλτα του Σπερχειού. Σημαντικός υγροβιότοπος που σχηματίστηκε από τις προσχώσεις του ποταμού, με έκταση 196 τ.χλμ., το μεγαλύτερο τμήμα του είναι καλλιεργήσιμη γη –ορυζοκαλλιέργειες- ενώ στο υδροβιότοπο φιλοξενείται πλούσια ορνιθοπανίδα. 21 διαφορετικά είδη πουλιών παραμένουν μόνιμα στο Δέλτα, ενώ άλλα 63 είδη πουλιών περνάνε το χειμώνα στη περιοχή. Υπάρχουν και 20 με 30 ζευγάρια πελαργών κοντά στα χωριά της Αγίας Παρασκευής, της Ανθήλης και του Μοσχοχωρίου. Ζουν επίσης ψάρια όπως κέφαλοι, τσιπούρες, γλώσσες, λαβράκια, γαρίδες, κυδώνια, στρείδια και χάβαρα.
* Του Δέλτα του Σπερχειού. Σημαντικός υγροβιότοπος που σχηματίστηκε από τις προσχώσεις του ποταμού, με έκταση 196 τ.χλμ., το μεγαλύτερο τμήμα του είναι καλλιεργήσιμη γη –ορυζοκαλλιέργειες- ενώ στο υδροβιότοπο φιλοξενείται πλούσια ορνιθοπανίδα. 21 διαφορετικά είδη πουλιών παραμένουν μόνιμα στο Δέλτα, ενώ άλλα 63 είδη πουλιών περνάνε το χειμώνα στη περιοχή. Υπάρχουν και 20 με 30 ζευγάρια πελαργών κοντά στα χωριά της Αγίας Παρασκευής, της Ανθήλης και του Μοσχοχωρίου. Ζουν επίσης ψάρια όπως κέφαλοι, τσιπούρες, γλώσσες, λαβράκια, γαρίδες, κυδώνια, στρείδια και χάβαρα.
* Της Αγίας Παρασκευής. Δίπλα στο Δέλτα του Σπερχειού ποταμού και 3 χλμ. ανατολικά της Λαμίας. Στις πηγές του χωριού ζει το μοναδικό στο κόσμο αρχέγονο είδος ψαριού, ο Ελληνοπυγόστεος (''Pungitius hellinicus''), ένα ψάρι με μέγεθος περίπου 4 εκατοστά.
* Της Αγίας Παρασκευής. Δίπλα στο Δέλτα του Σπερχειού ποταμού και 3 χλμ. ανατολικά της Λαμίας. Στις πηγές του χωριού ζει το μοναδικό στο κόσμο αρχέγονο είδος ψαριού, ο Ελληνοπυγόστεος (''Pungitius hellinicus''), ένα ψάρι με μέγεθος περίπου 4 εκατοστά.


Άλλοι υγροβιότοποι στο Δέλτα του Μαλιακού κόλπου είναι:
Άλλοι υγροβιότοποι στο Δέλτα του Μαλιακού κόλπου είναι:
* της περιοχής «Βρωμολίμνη», στον [[Άγιος Κωνσταντίνος Φθιώτιδας|Άγιο Κωνσταντίνο]]
* της περιοχής «Βρωμολίμνη», στον [[Άγιος Κωνσταντίνος Φθιώτιδας|Άγιο Κωνσταντίνο]]
* της Τραγάνας και του Βουρλιά, στην [[Αταλάντη]]
* της Τραγάνας και του Βουρλιά, στην [[Αταλάντη]]
Γραμμή 77: Γραμμή 76:
* της λίμνης του Εθνικού Δρυμού [[Οίτη]]ς<ref><από Περιβαλλοντικό Οδηγό Φθιώτιδας, από το 2ο Λύκειο Λαμίας, τάξη Α2, σχολικό έτος 1997-1998></ref>
* της λίμνης του Εθνικού Δρυμού [[Οίτη]]ς<ref><από Περιβαλλοντικό Οδηγό Φθιώτιδας, από το 2ο Λύκειο Λαμίας, τάξη Α2, σχολικό έτος 1997-1998></ref>


===Ακτογραφία===
=== Ακτογραφία ===
Η ακτογραμμή του νομού αρχίζει από βορειοανατολικά, από το [[ακρωτήρι]] Σταυρός, το ανατολικότερο σημείο της Στερεάς Ελλάδας, απέναντι από την [[Εύβοια]] από την οποία χωρίζεται από τον Δίαυλο των [[Ωρεοί|Ωρεών]]. Στη συνέχεια στρέφεται προς τα νοτιοδυτικά και σχηματίζει τους όρμους της [[Γλύφα Φθιώτιδας|Γλύφας]] και του [[Γαρδίκι Φθιώτιδας|Γαρδικίου]]. Μετά τα ακρωτήρια Τάπια, Δρέπανο και Καραβοφάναρο, η ακτογραμμή συνεχίζει προς τα δυτικά και σχηματίζει το [[Μαλιακός κόλπος|κόλπο του Μαλιακού]]. Μέσα στον κόλπο, βρίσκονται οι όρμοι της [[Στυλίδα]]ς και της [[Αγία Τριάδα Φθιώτιδας|Αγίας Τριάδος]]. Μετά το ακρωτήρι Χιλιομίλι, η ακτογραμμή στρέφεται νοτιαανατολικά μέχρι το ακρωτήριο Κνημίς που χωρίζει τον όρμο των [[Καμένα Βούρλα|Καμένων Βούρλων]] από τον [[Όρμος|όρμο]] του Αγίου Κωνσταντίνου. Μετά ακολουθεί το ακρωτήρι της Αρκίτσας και ο κόλπος της [[Αταλάντη]]ς, με τις δυο νησίδες του, την Αταλάντη και το Γαιδουρονήσι. Ο κόλπος κλείνει στο ακρωτήριο Κέρατα και η ακτή συνεχίζοντας ανατολικά και κατόπιν νοτιοδυτικά σχηματίζει τον όρμο της [[Λάρυμνα Φθιώτιδας|Λάρυμνας]], ο οποίος τελειώνει στο ακρωτήριο Σταυρός. Με τα τελευταία ακρωτήρια του νομού τη Μύτη της Παπαδιάς και τη Γάζα τελειώνει η ακτογραμμή του νησιού.<ref>Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμος 59, του 1994, σελ. 254</ref>
Η ακτογραμμή του νομού αρχίζει από βορειοανατολικά, από το [[ακρωτήρι]] Σταυρός, το ανατολικότερο σημείο της Στερεάς Ελλάδας, απέναντι από την [[Εύβοια]] από την οποία χωρίζεται από τον Δίαυλο των [[Ωρεοί|Ωρεών]]. Στη συνέχεια στρέφεται προς τα νοτιοδυτικά και σχηματίζει τους όρμους της [[Γλύφα Φθιώτιδας|Γλύφας]] και του [[Γαρδίκι Φθιώτιδας|Γαρδικίου]]. Μετά τα ακρωτήρια Τάπια, Δρέπανο και Καραβοφάναρο, η ακτογραμμή συνεχίζει προς τα δυτικά και σχηματίζει τον [[Μαλιακός κόλπος|κόλπο του Μαλιακού]]. Μέσα στον κόλπο, βρίσκονται οι όρμοι της [[Στυλίδα]]ς και της [[Αγία Τριάδα Φθιώτιδας|Αγίας Τριάδος]]. Μετά το ακρωτήρι Χιλιομίλι, η ακτογραμμή στρέφεται νοτιαανατολικά μέχρι το ακρωτήριο Κνημίς που χωρίζει τον όρμο των [[Καμένα Βούρλα|Καμένων Βούρλων]] από τον [[Όρμος|όρμο]] του Αγίου Κωνσταντίνου. Μετά ακολουθεί το ακρωτήρι της Αρκίτσας και ο κόλπος της [[Αταλάντη]]ς, με τις δυο νησίδες του, την Αταλάντη και το Γαϊδουρονήσι. Ο κόλπος κλείνει στο ακρωτήριο Κέρατα και η ακτή, συνεχίζοντας ανατολικά και κατόπιν νοτιοδυτικά, σχηματίζει τον όρμο της [[Λάρυμνα Φθιώτιδας|Λάρυμνας]], ο οποίος τελειώνει στο ακρωτήριο Σταυρός. Με τα τελευταία ακρωτήρια του νομού τη Μύτη της Παπαδιάς και τη Γάζα τελειώνει η ακτογραμμή του νησιού.<ref>Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμος 59, του 1994, σελ. 254</ref>

== Πληθυσμός ==
{{Historical populations|||1861|57857|1870|61487|1879|76855|1889|81300|1896|86825|1907|112328|1920|117403|1928|130463|1940|147108|1951|148322|1961|160035|1971|154542|1981|161995|1991|163395|2001|169542|2011|158231|2021|137793|fodnote=Πηγή: Απογραφές Πληθυσμού ΕΛΣΤΑΤ 1861 - 2021}}Ο πληθυσμός της Φθιώτιδας αυξήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό την περίοδο 1861-1961, ενώ από το 1961 μέχρι και το 2001 σταθεροποιήθηκε με μία ελαφριά αύξηση. Ωστόσο το 2011 και το 2021 κατέγραψε μεγάλες μειώσεις.

'''Διάγραμμα ιστορικής εξέλιξης πληθυσμού από το 1861''' <timeline>
ImageSize = width:900 height:300
PlotArea = left:50 right:20 top:25 bottom:30
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = late
Colors =
id:linegrey2 value:gray(0.9)
id:linegrey value:gray(0.7)
id:cobar value:rgb(0.2,0.7,0.8)
id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6)
id:cobar3 value:rgb(0.7,0.3,0.3)
DateFormat = yyyy
Period = from:0 till:180000
ScaleMajor = unit:year increment:20000 start:0 gridcolor:linegrey
ScaleMinor = unit:year increment:10000 start:0 gridcolor:linegrey2
PlotData =
color:cobar width:19 align:left
bar:1861 color:cobar3 from:0 till:57857
bar:1870 from:0 till:61487
bar:1879 from:0 till:76855
bar:1889 from:0 till:81300
bar:1896 from:0 till:86825
bar:1907 from:0 till:112328
bar:1920 from:0 till:117403
bar:1928 from:0 till:130463
bar:1940 from:0 till:147108
bar:1951 from:0 till:148322
bar:1961 from:0 till:160035
bar:1971 from:0 till:154542
bar:1981 from:0 till:161995
bar:1991 from:0 till:163395
bar:2001 color:cobar2 from:0 till:169542
bar:2011 from:0 till:158231
bar:2021 from:0 till:137793
PlotData=
textcolor:black fontsize:S
bar:1861 at: 57857 text: 57.857 shift:(-14,5)
bar:1870 at: 61487 text: 61.487 shift:(-14,5)
bar:1879 at: 76855 text: 76.855 shift:(-14,5)
bar:1889 at: 81300 text: 81.300 shift:(-14,5)
bar:1896 at: 86825 text: 86.825 shift:(-14,5)
bar:1907 at: 112328 text: 112.328 shift:(-14,5)
bar:1920 at: 117403 text: 117.403 shift:(-14,5)
bar:1928 at: 130463 text: 130.463 shift:(-14,5)
bar:1940 at: 147108 text: 147.108 shift:(-14,5)
bar:1951 at: 154542 text: 154.542 shift:(-14,5)
bar:1961 at: 160035 text: 160.035 shift:(-14,5)
bar:1971 at: 154542 text: 154.542 shift:(-14,5)
bar:1981 at: 161995 text: 161.995 shift:(-14,5)
bar:1991 at: 163395 text: 163.395 shift:(-14,5)
bar:2001 at: 169542 text: 169.542 shift:(-14,5)
bar:2011 at: 158231 text: 158.231 shift:(-14,5)
bar:2021 at: 137793 text: 137.793 shift:(-14,5)
</timeline>


== Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας ==
== Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας ==
Από την 1η Ιανουαρίου του 2011 και με την εφαρμογή του [[Πρόγραμμα «Καλλικράτης»|Προγράμματος «Καλλικράτης»]], ο νομός Φθιώτιδας αποτελεί την '''Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας''' (με πρωτεύουσα τη [[Λαμία]]) της [[Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας|Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας]]. Με τη συνένωση και συγχώνευση των δήμων από 23 (και 2 κοινότητες) σε 7 όπως προέβλεπε το Πρόγραμμα, οι νέοι δήμοι που προέκυψαν είναι οι<ref>{{Cite web|url=http://www.pedstereas.gr/book/perifereiaki-enotita-fthiotidos|title=Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας {{!}} ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας|website=www.pedstereas.gr|accessdate=2020-12-27}}</ref>:
Από την 1η Ιανουαρίου του 2011, με την εφαρμογή του [[Πρόγραμμα «Καλλικράτης»|Προγράμματος «Καλλικράτης»]], ο νομός Φθιώτιδας αποτελεί την '''Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας''' (με πρωτεύουσα τη [[Λαμία]]) της [[Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας|Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας]], με τη συνένωση και συγχώνευση των δήμων από 23 (και 2 κοινότητες) σε 7, όπως προέβλεπε το Πρόγραμμα. Οι νέοι δήμοι που προέκυψαν είναι οι:<ref>{{Cite web|url=http://www.pedstereas.gr/book/perifereiaki-enotita-fthiotidos|title=Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας {{!}} ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας|website=www.pedstereas.gr|accessdate=2020-12-27}}</ref>
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!Δήμος
!Δήμος
!Έδρα
!Έδρα
!Πληθυσμός<small>(2011)</small>
!Πληθυσμός <small>(2011)</small>
|-
|-
|[[Δήμος Αμφίκλειας - Ελάτειας|Αμφίκλειας - Ελάτειας]]
|[[Δήμος Αμφίκλειας - Ελάτειας|Αμφίκλειας - Ελάτειας]]
|[[Κάτω Τιθορέα]]
|[[Κάτω Τιθορέα]]
|10.922
|8.376
|-
|-
|[[Δήμος Δομοκού|Δομοκού]]
|[[Δήμος Δομοκού|Δομοκού]]
|[[Δομοκός]]
|[[Δομοκός]]
|11.495
|9.159
|-
|-
|[[Δήμος Λαμιέων|Λαμιέων]]
|[[Δήμος Λαμιέων|Λαμιέων]]
|[[Λαμία]]
|[[Λαμία]]
|75.315
|66.657
|-
|-
|[[Δήμος Λοκρών|Λοκρών]]
|[[Δήμος Λοκρών|Λοκρών]]
|[[Αταλάντη]]
|[[Αταλάντη]]
|19.623
|17.788
|-
|-
|[[Δήμος Μακρακώμης|Μακρακώμης]]
|[[Δήμος Μακρακώμης|Μακρακώμης]]
|[[Σπερχειάδα]]
|[[Σπερχειάδα]]
|16.036
|13.500
|-
|-
|[[Δήμος Καμένων Βούρλων|Καμένων Βούρλων]]
|[[Δήμος Καμένων Βούρλων|Καμένων Βούρλων]]
|[[Καμένα Βούρλα]]
|[[Καμένα Βούρλα]]
|12.090
|10.924
|-
|-
|[[Δήμος Στυλίδας|Στυλίδας]]
|[[Δήμος Στυλίδας|Στυλίδας]]
|[[Στυλίδα]]
|[[Στυλίδα]]
|12.750
|11.389
|}
|}
* Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, ''έως το 2010'' και σύμφωνα με το [[Πρόγραμμα Καποδίστριας]], δείτε: [[Διοικητική διαίρεση νομού Φθιώτιδας (πρόγραμμα Καποδίστριας)|Διοικητική διαίρεση νομού Φθιώτιδας]].
* ''Για πλήρη κατάλογο των πόλεων και οικισμών του νομού, έως το 2010 και σύμφωνα με το [[Πρόγραμμα Καποδίστριας]], δείτε: [[Διοικητική διαίρεση νομού Φθιώτιδας (πρόγραμμα Καποδίστριας)|Διοικητική διαίρεση νομού Φθιώτιδας]].''
* ''Για την πλήρη διοικητική διαίρεση της Π.Ε. Φθιώτιδας όπως ισχύει από το 2011 σύμφωνα με το [[Πρόγραμμα «Καλλικράτης»]], δείτε: [[Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Φθιώτιδας]].''
* ''Για την πλήρη διοικητική διαίρεση της Π.Ε. Φθιώτιδας όπως ισχύει από το 2011 σύμφωνα με το [[Πρόγραμμα «Καλλικράτης»]], δείτε: [[Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Φθιώτιδας]].''


==Τουρισμός==
== Τουρισμός ==
===Ιαματικός τουρισμός===
=== Ιαματικός τουρισμός ===
Ο νομός είναι διάσημος για το γεωθερμικό του πεδίο και τις [[ιαματικές πηγές]] του<ref>{{Cite book|title=ΦΘΙΩΤΙΔΑ - ΛΑΜΙΑ|last=ΜΑΡΓΑΡΗΣ|first=ΒΑΣΙΛΗΣ|publisher=|year=|isbn=960-91438-0-6|location=|page=209}}</ref>. Πιο διάσημες από όλες, οι πηγές των Καμένων Βούρλων πλούσιες σε φυσικά μέταλλα, άλατα και ραδόνιο τα καθιστούν ιδανικά για τη θεραπεία ρευματικών, αρθριτικών και αγγειακών παθήσεων. Τα λουτρά της Υπάτης, με τη πηγή τους να αναβλύζει από βάθος 18 μέτρων, και με τη θερμοκρασία των νερών ίδια περίπου με του ανθρώπινου σώματος έχει επίσης υψηλή επισκεψιμότητα και χάρη στο οργανωμένο υδροθεραπευτήριο που λειτουργεί εκεί. αλλά και η ιαματική πηγή της [[Εκκάρα Φθιώτιδας|Εκκάρας]], με τις υδροθειούχες πηγές της, δέχεται κυρίως νεαρόκοσμο εξαιτίας και των άλλων δυνατοτήτων αναψυχής της περιοχής.<ref name="pste.gov.gr">http://www.pste.gov.gr</ref>
Ο νομός είναι διάσημος για το γεωθερμικό του πεδίο και τις [[ιαματικές πηγές]] του.<ref>{{Cite book|title=ΦΘΙΩΤΙΔΑ - ΛΑΜΙΑ|last=ΜΑΡΓΑΡΗΣ|first=ΒΑΣΙΛΗΣ|publisher=|year=|isbn=960-91438-0-6|location=|page=209}}</ref> Πιο διάσημες από όλες είναι οι πηγές των Καμένων Βούρλων, οι οποίες είναι πλούσιες σε φυσικά μέταλλα, άλατα, και ραδόνιο, κάτι που τις καθιστούν ιδανικές για τη θεραπεία ρευματικών, αρθριτικών, και αγγειακών παθήσεων. Τα λουτρά της Υπάτης, με τη πηγή τους να αναβλύζει από βάθος 18 μέτρων, και με τη θερμοκρασία των νερών ίδια περίπου με του ανθρώπινου σώματος, έχουν επίσης υψηλή επισκεψιμότητα. Η ιαματική πηγή της [[Εκκάρα Φθιώτιδας|Εκκάρας]], με τις υδροθειούχες πηγές της, δέχεται κυρίως νεαρό κόσμο εξαιτίας και άλλων δυνατοτήτων αναψυχής της περιοχής.<ref name="pste.gov.gr">http://www.pste.gov.gr</ref>

⚫
Οι κυριότερες ιαματικές πηγές του νομού Φθιώτιδας είναι: Η υδροθειοχλωρονατριούχος πηγή της Υπάτης, οξυπηγή θερμοκρασίας 33.5ο C και 0,11 μονάδων ραδιενέργειας, η αλκαλική θειοπηγή θερμοκρασίας 33.6ο C και 0,14 μονάδων ραδιενέργειας και υδροθειούχος θερμοκρασίας 25.5ο C και 0,36 μονάδων ραδιενέργειας πηγές του Πλατυστόμου, η υδροθειοχλωρονατριούχος πηγή 41ο C θερμοκρασίας και ραδιενέργεια 0,6 μονάδων των [[Θερμοπύλες|Θερμοπυλών]], η θειούχος πηγή 28ο θερμοκρασίας του Αρχανίου, - οι 4 ραδιενεργές χλωρονατριούχες πηγές θερμοκρασίες 31-34ο των Καμένων Βούρλων. Η υδροθειοχλωνατριούχος πηγή θερμοκρασίας 30.9ο C και ραδιενέργειας 0,1 μονάδων των [[Σιδηροπηγές|Σιδηροπηγών]] και η υδροθειοχλωρονατριούχος πηγή της Καλλυντικής.<ref>πτυχιακή εργασία της Αντιγόνης Κατσιγιάννη, για το ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ, σελ. 37</ref>


=== Περιβαλλοντικός/περιηγητικός τουρισμός ===
Οι κυριότερες ιαματικές πηγές του νομού Φθιώτιδας είναι:
⚫
Ο εθνικός δρυμός της Οίτης, με ψηλότερη οροσειρά τον Πύργο στα 2.152μ. στα σύνορα μεταξύ των νομών Φθιώτιδας και Φωκίδας, έχει ιδιαίτερη και πλούσια ποικιλομορφία σε χλωρίδα από 1200 είδη φυτών αλλά και σε πανίδα. Εκεί βρίσκεται και το φαράγγι του Ασωπού, από τις πιο όμορφες περιηγητικές διαδρομές του νομού, καθώς και το μουσείο του Εθνικού Δρυμού της Οίτης που δημιουργήθηκε από το Δασαρχείο. Επίσης, και ο εθνικός δρυμός Παρνασσού – Δάσους Τιθορέας και η λίμνη Νευρόπολη στο όρος Καλλίδρομο.
⚫
Η υδροθειοχλωρονατριούχος πηγή της Υπάτης, οξυπηγή θερμοκρασίας 33.5ο C και 0,11 μονάδων ραδιενέργειας, η αλκαλική θειοπηγή θερμοκρασίας 33.6ο C και 0,14 μονάδων ραδιενέργειας και υδροθειούχος θερμοκρασίας 25.5ο C και 0,36 μονάδων ραδιενέργειας πηγές του Πλατυστόμου, η υδροθειοχλωρονατριούχος πηγή 41ο C θερμοκρασίας και ραδιενέργεια 0,6 μονάδων των [[Θερμοπύλες|Θερμοπυλών]], η θειούχος πηγή 28ο θερμοκρασίας του Αρχανίου, - οι 4 ραδιενεργές χλωρονατριούχες πηγές θερμοκρασίες 31-34ο των Καμένων Βούρλων. Η υδροθειοχλωνατριούχος πηγή θερμοκρασίας 30.9ο C και ραδιενέργειας 0,1 μονάδων των [[Σιδηροπηγές|Σιδηροπηγών]] και η υδροθειοχλωρονατριούχος πηγή της Καλλυντικής.<ref>πτυχιακή εργασία της Αντιγόνης Κατσιγιάννη, για το ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ, σελ. 37</ref>


===Περιβαλοντικός/περιηγητικός τουρισμός===
=== Πολιτιστικός τουρισμός ===
⚫
[[Αρχείο:Hellenistic-mediaeval tower Achinos.jpg|μικρογραφία|Το κάστρο του Αχινού]]
⚫
Ο εθνικός δρυμός της Οίτης, με ψηλότερη οροσειρά τον Πύργο στα 2.152μ. στα σύνορα μεταξύ του νομού Φθιώτιδας και Φωκίδας έχει ιδιαίτερη και πλούσια ποικιλομορφία σε χλωρίδα από 1200 είδη φυτών αλλά και σε πανίδα. Εκεί βρίσκεται και το φαράγγι του Ασωπού, από τις πιο όμορφες περιηγητικές διαδρομές του νομού, καθώς και το μουσείο του Εθνικού Δρυμού της Οίτης που δημιουργήθηκε από το Δασαρχείο. Επίσης και ο εθνικός δρυμός Παρνασσού – Δάσους Τιθορέας και η λίμνη Νευρόπολη στο όρος Καλλίδρομο.
⚫
Ο νομός έχει να επιδείξει σημαντικούς αν όχι κορυφαίους για την ελληνική ιστορία αρχαιολογικούς χώρους όπως τις [[Θερμοπύλες]] και την αρχαία Τραχίνια, αλλά και μουσεία όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Λαογραφικό Μουσείο της Λαμίας, το Βυζαντινό Μουσείο της [[Υπάτη]]ς, το Μουσείο της πόλης της [[Αταλάντη]]ς. Επίσης, τα κάστρα της Λαμίας, της Υπάτης, της Δρυμαίας, του Αχινού και οι παραδοσιακοί οικισμοί όπως της [[Αμφίκλεια]]ς και της Χορευταριάς συμβάλλουν στην ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού. Στα νεότερα μουσεία ανήκουν το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, το οποίο στεγάζεται στο Δημαρχείο, και το Μουσείο Ραδιοφώνου, στεγαζόμενο στην Πλατεία Ειρήνης της συνοικίας Παγκράτι.


===Πολιτιστικός τουρισμός===
=== Θρησκευτικός τουρισμός ===
⚫
Το αντρικό μοναστήρι της Παναγίας Αγάθωνας κοντά στην Υπάτη, χτισμένο στις πλαγιές της Οίτης, αποτελεί σημαντικό κέντρο θρησκευτικού τουρισμού, ενώ και άλλα μοναστήρια, όπως το μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, και η μονή Δαδίου, έλκουν αρκετούς τουρίστες όλη τη διάρκεια του έτους.
⚫
[[File:Hellenistic-mediaeval tower Achinos.jpg|thumb|Το κάστρο του Αχινού]]
⚫
Ο νομός έχει να επιδείξει σημαντικούς αν όχι κορυφαίους για την ελληνική ιστορία αρχαιολογικούς χώρους όπως τις [[Θερμοπύλες]] και την αρχαία Τραχίνια, αλλά και μουσεία όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Λαογραφικό Μουσείο της Λαμίας, το Βυζαντινό Μουσείο της [[Υπάτη]]ς, το Μουσείο της πόλης της [[Αταλάντη]]ς. Επίσης, τα κάστρα της Λαμίας, της Υπάτης, της Δρυμαίας, του Αχινού και οι παραδοσιακοί οικισμοί όπως της [[Αμφίκλεια]]ς και της Χορευταριάς προσφέρουν ικανοποίηση συμβάλλουν στην ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού. Στα νεότερα μουσεία ανήκουν το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, το οποίο στεγάζεται στο Δημαρχείο, και το Μουσείο Ραδιοφώνου, στεγαζόμενο στην Πλατεία Ειρήνης της συνοικίας Παγκράτι.


===Θρησκευτικός τουρισμός===
=== Χειμερινός τουρισμός ===
⚫
Το χιονοδρομικό κέντρο του [[Παρνασσός|Παρνασσού]] που λειτουργεί στη θέση ''Φτερόλακκα'' σε υψόμετρο 1800 μέτρων, είναι το ισχυρό χαρτί τουριστικής ανάπτυξης του νομού, καθώς η εγγύτητά του στην πρωτεύουσα την Αθήνα, τη Λαμία και την Πάτρα και οι καλές εγκαταστάσεις του το καθιστούν από τα πιο προσβάσιμα κέντρα χειμερινού τουρισμού.<ref name="pste.gov.gr"/>
⚫
Το αντρικό μοναστήρι της Παναγίας Αγάθωνας κοντά στην Υπάτη, χτισμένο στις πλαγιές της Οίτης, με τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, αποτελεί το σημαντικότερο κέντρο του θρησκευτικού τουρισμού ενώ και άλλα σημαντικά μοναστήρια όπως το μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, η μονή Δαδίου, κ.α. έλκουν αρκετούς τουρίστες όλη τη διάρκεια του χρόνου.


⚫
== Οικονομικές δραστηριότητες ==
===Χειμερινός τουρισμός===
Ο πληθυσμός ασχολείται με αγροτικές δραστηριότητες και κυρίως τη γεωργία, την κτηνοτροφία, και την υλοτομία.
⚫
Το χιονοδρομικό κέντρο του [[Παρνασσός|Παρνασσού]] που λειτουργεί στη θέση ''Φτερόλακκα'' και σε υψόμετρο 1800 μέτρα, είναι το ισχυρό χαρτί τουριστικής ανάπτυξης του νομού, καθώς η εγγύτητά του στην πρωτεύουσα την Αθήνα, τη Λαμία και την Πάτρα και οι καλές εγκαταστάσεις του το καθιστούν από τα προσβασιμότερα κέντρο χειμερινού τουρισμού.<ref name="pste.gov.gr"/>


⚫
Συστηματική γεωργική εκμετάλλευση με επιστημονικό τρόπο γίνεται στην πεδιάδα του Δομοκού λόγω της αποξήρανσης της προϋπάρχουσας λίμνης [[Λίμνη Ξυνιάδα|Ξυνιάδας]]. Επίσης, σημαντική γεωργική εκμετάλλευση γίνεται και στην πεδιάδα του Σπερχειού. Κύρια γεωργικά προϊόντα του νομού είναι τα δημητριακά, τα όσπρια και οι πατάτες, τα λαχανικά, τα αμπέλια και τα φυτώρια καρποφόρων δέντρων. Από δενδροκαλλιέργειες, η ελαιοκαλλιέργεια και η καλλιέργεια κελυφωτού φιστικιού είναι οι πιο αναπτυγμένες.
⚫
==Οικονομικές δραστηριότητες==
⚫
Ο πληθυσμός ασχολείται με αγροτικές δραστηριότητες και κυρίως τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την υλοτομία. Συστηματική γεωργική εκμετάλλευση με επιστημονικό τρόπο οργανωμένη γίνεται στην πεδιάδα του Δομοκού λόγω της αποξήρανσης της προϋπάρχουσας λίμνης [[Λίμνη Ξυνιάδα|Ξυνιάδας]]. Επίσης σημαντική γεωργική εκμετάλλευση γίνεται και στην πεδιάδα του Σπερχειού. Κύρια γεωργικά προϊόντα του νομού είναι τα δημητριακά, τα όσπρια και οι πατάτες, τα λαχανικά, τα αμπέλια και τα φυτώρια καρποφόρων δέντρων. Από δενδροκαλλιέργειες, η ελαιοκαλλιέργεια και η καλλιέργεια κελυφωτού φιστικιού είναι οι πιο αναπτυγμένες.


Όσον αφορά τη βιομηχανία, υπάρχουν μικρά εργοστάσια ζυμαρικών, αλευρόμυλοι, ορυζόμυλοι, βαμβακοελαιουργεία και υφαντουργίες. Πιο αναπτυγμένη θεωρείται η οικοτεχνία αφού λειτουργούν πολλές βιοτεχνίες παραγωγής και επεξεργασίας προϊόντων.<ref>Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, έκδοση 1994</ref> Το 54,3% των επιχειρήσεων του νομού ασχολούνται με το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, το 14,5% στις κατασκευές, στα ξενοδοχεία και στα εστιατόρια το 13,3%.<ref>διδακτορική διατριβή Αγγελικής Κατσιγιάννη για το ΤΕΙ Κρήτης [ΠΑΕΠ, 2005]</ref>
Όσον αφορά τη βιομηχανία, υπάρχουν μικρά εργοστάσια ζυμαρικών, αλευρόμυλοι, ορυζόμυλοι, βαμβακοελαιουργεία, και υφαντουργίες. Πιο αναπτυγμένη θεωρείται η οικοτεχνία, αφού λειτουργούν πολλές βιοτεχνίες παραγωγής και επεξεργασίας προϊόντων.<ref>Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, έκδοση 1994</ref> Το 54,3% των επιχειρήσεων του νομού ασχολείται με το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, το 14,5% με τις κατασκευές, και το 13,3% με τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια.<ref>διδακτορική διατριβή Αγγελικής Κατσιγιάννη για το ΤΕΙ Κρήτης [ΠΑΕΠ, 2005]</ref>


===Ορυκτός πλούτος===
=== Ορυκτός πλούτος ===
Πλούσιος σε ορυκτά είναι ο νομός. Μεγαλύτερο και σημαντικότερο κοίτασμα είναι αυτό του σιδηρονικελίου στη [[Λάρυμνα]] που το εκμεταλλεύεται η βιομηχανία [[ΛΑΡΚΟ]]. Άλλα ορυκτά που υπάρχουν στο νομό είναι [[βωξίτης]], αχρωμίτης, λευκόλιθος, μαγγάνιο, [[νικέλιο]], [[χαλκός]], αλλά δεν είναι σε σημαντική ποσότητα. Κοιτάσματα λιγνίτη και σιδηροπυρίτη που υπήρχαν τα προηγούμενα χρόνια έχουν σήμερα εξαντληθεί.
Ο νομός είναι πλούσιος σε ορυκτά. Μεγαλύτερο και σημαντικότερο κοίτασμα είναι αυτό του σιδηρονικελίου στη [[Λάρυμνα]] που το εκμεταλλεύεται η βιομηχανία [[ΛΑΡΚΟ]]. Άλλα ορυκτά που υπάρχουν στον νομό είναι [[βωξίτης]], αχρωμίτης, λευκόλιθος, μαγγάνιο, [[νικέλιο]], [[χαλκός]], αλλά δεν είναι σε σημαντική ποσότητα. Κοιτάσματα λιγνίτη και σιδηροπυρίτη που υπήρχαν τα προηγούμενα χρόνια έχουν σήμερα εξαντληθεί.


===Γεωργία===
=== Γεωργία ===
Ιδιαίτερα ανεπτυγμένη στις πεδινές περιοχές και κυρίως στην εύφορη κοιλάδα του Σπερχειού. Οι εκτάσεις που καλλιεργούνται είναι 1.600.162 στρέμματα και κυρίως καλλιεργούνται σιτηρά, βρώσιμα όσπρια, κτηνοτροφικά όσπρια, καπνός και βαμβάκι. Από τις δενδρώδεις καλλιέργειες κυριαρχούν οι ελαιώνες, οι αμυγδαλιές, οι μηλιές, οι καρυδιές και οι καστανιές.<ref>Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, στοιχεία του 1983,</ref>
Η γεωργία είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη στις πεδινές περιοχές και κυρίως στην εύφορη κοιλάδα του Σπερχειού. Οι εκτάσεις που καλλιεργούνται είναι 1.600.162 στρέμματα. Κυρίως καλλιεργούνται σιτηρά, βρώσιμα όσπρια, κτηνοτροφικά όσπρια, καπνός, και βαμβάκι. Από τις δενδρώδεις καλλιέργειες κυριαρχούν οι ελαιώνες, οι αμυγδαλιές, οι μηλιές, οι καρυδιές, και οι καστανιές.<ref>Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, στοιχεία του 1983,</ref> Στον νομό υπάρχουν 5.530.000 ελαιόδεντρα<ref>Γενική γραμματεία εθνικής στατιστικής υπηρεσίας Ελλάδος</ref> και 70 ελαιοτριβεία. Η αμπελοκαλλιέργεια παρουσιάζει αύξηση τα τελευταία χρόνια. Η ντομάτα για τη βιομηχανία καλλιεργείται στην περιοχή του Δομοκού όπου υπάρχουν αρκετές μονάδες επεξεργασίας της ντομάτας στη Ξυνιάδα Δομοκού και στο Περιβόλι Ξυνιάδας. Το κελυφωτό φυστίκι καλλιεργείται κυρίως στη Δυτική Φθιώτιδα και στις περιοχές του Μώλου και της Λοκρίδας. Η ποικιλία «Κελυφωτό Φυστίκι Μάκρης Φθιώτιδας» μάλιστα έχει χαρακτηριστεί Π.Ο.Π. από το 1955. Στην περιοχή του Δέλτα του Σπερχειού και κυρίως στην περιοχή της Ανθήλης και της Ροδίτσας κυριαρχεί η ορυζοκαλλιέργεια από το 1950 περίπου. Τα σιτηρά είναι όμως η πιο διαδεδομένη καλλιέργεια του νομού με κυρίως καλλιεργούμενο δημητριακό το σκληρό σιτάρι. Μια προσοδοφόρα παλιά καλλιέργεια στο νομό, ήταν και αυτή του καπνού. Όταν σταμάτησαν οι επιδοτήσεις για την παραγωγή καπνού, η παραγωγή του μειώθηκε δραστικά. Το 2007 μόνο 937 στρέμματα καλλιεργήθηκαν με καπνά.<ref>http://www.stevianet.gr</ref>
Στον νομό υπάρχουν 5.530.000 ελαιόδεντρα<ref>Γενική γραμματεία εθνικής στατιστικής υπηρεσίας Ελλάδος</ref> και 70 ελαιοτριβεία. Η αμπελοκαλλιέργεια παρουσιάζει αύξηση τα τελευταία χρόνια, η ντομάτα για τη βιομηχανία καλλιεργείται στην περιοχή του Δομοκού όπου υπάρχουν αρκετές μονάδες επεξεργασίας της ντομάτας στην Ξυνιάδα Δομοκού και στο Περιβόλι Ξυνιάδας. Το κελυφωτό φυστίκι καλλιεργείται κυρίως στη Δυτική Φθιώτιδα και στις περιοχές του Μώλου και της Λοκρίδας. Η ποικιλία «Κελυφωτό Φυστίκι Μάκρης Φθιώτιδας» μάλιστα έχει χαρακτηριστεί Π.Ο.Π. από το 1955. Στην περιοχή του Δέλτα του Σπερχειού και κυρίως στην περιοχή της Ανθήλης και της Ροδίτσας κυριαρχεί η ορυζοκαλλιέργεια από το 1950 περίπου. Τα σιτηρά είναι όμως η πιο διαδεδομένη καλλιέργεια του νομού με κυρίως καλλιεργούμενο δημητριακό το σκληρό σιτάρι. Μια προσοδοφόρα παλιά καλλιέργεια στο νομό, ήταν και αυτή του καπνού. Όταν σταμάτησαν οι επιδοτήσεις για την παραγωγή καπνού, η παραγωγή του μειώθηκε δραστικά. Το 2007 μόνο 937 στρέμματα καλλιεργήθηκαν με καπνά.<ref>http://www.stevianet.gr</ref>


Με τη βιολογική γεωργία πάλι ασχολούνται 573 βιοκαλλιεργητές με 37.309 στρέμματα. Από αυτά το 35.40% καλλιεργείται με ελιές ενώ το 31.77 με ζωοτροφές όπως μηδική και τριφύλλι.
Με τη βιολογική γεωργία ασχολούνται 573 βιοκαλλιεργητές με 37.309 στρέμματα. Από αυτά, το 35.40% καλλιεργείται με ελιές ενώ το 31.77% με ζωοτροφές όπως μηδική και τριφύλλι.


===Αλιεία===
=== Αλιεία ===
435 αλιευτικά σκάφη παράκτιας αλιείας στα λιμάνια της Αγίας Μαρίνας, της Στυλίδας, της Λάρυμνας, της Αγίας Τριάδας, των Καμένων Βούρλων και του Καραβόμυλου κυρίως, 34 μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας και ιχθυογενετικοί Σταθμοί, 816 απασχολούμενοι στη θαλάσσια αλιεία. Μέση ετήσια (Μ.Ε.) αλιευτική παραγωγή ψαριών 2.500 τόνους ενώ οστράκων είναι 700 τόνοι, κυρίως κυδώνια. Υπάρχουν επίσης, σύμφωνα με τις επίσημες άδειες, 12.000 ερασιτέχνες ψαράδες και 14 αλιευτικοί σύλλογοι. Στη Φθιώτιδα λειτουργούν 46 βιομηχανίες ιχθυοκαλλιέργειας οι περισσότερες εκ των οποίων στο κόλπο της Λάρυμνας και οστρακοκαλλιέργειας, οι περισσότερες εκ των οποίων βρίσκονται στον Μαλιακό κόλπο.<ref>Δημήτρης Ρίζος: Τα προβλήματα του Μαλιακού κόλπου. m2514_rizos.pdf – Adobe Reader.</ref>
435 αλιευτικά σκάφη παράκτιας αλιείας στα λιμάνια της Αγίας Μαρίνας, της Στυλίδας, της Λάρυμνας, της Αγίας Τριάδας, των Καμένων Βούρλων και του Καραβόμυλου κυρίως, 34 μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας και ιχθυογενετικοί Σταθμοί, 816 απασχολούμενοι στη θαλάσσια αλιεία. Μέση ετήσια (Μ.Ε.) αλιευτική παραγωγή ψαριών 2.500 τόνους ενώ οστράκων είναι 700 τόνοι, κυρίως κυδώνια. Υπάρχουν επίσης, σύμφωνα με τις επίσημες άδειες, 12.000 ερασιτέχνες ψαράδες και 14 αλιευτικοί σύλλογοι. Στη Φθιώτιδα λειτουργούν 46 βιομηχανίες ιχθυοκαλλιέργειας οι περισσότερες εκ των οποίων στο κόλπο της Λάρυμνας και οστρακοκαλλιέργειας, οι περισσότερες εκ των οποίων βρίσκονται στον Μαλιακό κόλπο.<ref>Δημήτρης Ρίζος: Τα προβλήματα του Μαλιακού κόλπου. m2514_rizos.pdf – Adobe Reader.</ref>


==Προσωπικότητες==
== Προσωπικότητες ==
* [[Ιωάννης Αποστολόπουλος]] ([[1891]] - [[1959]]), Πρόεδρος του Αρείου Πάγου
* [[Ιωάννης Αποστολόπουλος]] ([[1891]] - [[1959]]), Πρόεδρος του Αρείου Πάγου
* [[Δημήτριος Χολέβας]] ([[1907]] - [[2001]]), Πρωτοπρεσβύτερος, Φιλόλογος, Στρατιωτικός Ιερέας του ΕΛΑΣ
* [[Δημήτριος Χολέβας]] ([[1907]] - [[2001]]), Πρωτοπρεσβύτερος, Φιλόλογος, Στρατιωτικός Ιερέας του ΕΛΑΣ
* [[Αντώνης Δροσογιάννης]] ([[1922]] - [[2006]]), Στρατηγός και υπουργός Εθνικής Άμυνας και Δημόσιας Τάξης
* [[Αντώνης Δροσογιάννης]] ([[1922]] - [[2006]]), Στρατηγός και υπουργός Εθνικής Άμυνας και Δημόσιας Τάξης


==Δείτε επίσης==
== Δείτε επίσης ==
*[[Περιφερειακές ενότητες της Ελλάδας]]
* [[Περιφερειακές ενότητες της Ελλάδας]]


==Εσωτερικοί σύνδεσμοι==
== Εσωτερικοί σύνδεσμοι ==
[[Αρχείο:Ekkara2.jpg|thumb|left|Αεροφωτογραφία της [[Εκκάρα]]ς Δομοκού Φθιώτιδας]]
[[Αρχείο:Ekkara2.jpg|μικρογραφία|αριστερά|Αεροφωτογραφία της [[Εκκάρα]]ς Δομοκού Φθιώτιδας]]


==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Commons|Category:Fthiotis}}
{{Commons|Category:Fthiotis}}
* [http://www.kammenavourla.gr Διαδικτυακός τόπος των Καμένων Βούρλων - Πληροφορίες, νέα, ειδήσεις και πλήρης τουριστικός οδηγός της περιοχής]
* [http://www.kammenavourla.gr Διαδικτυακός τόπος των Καμένων Βούρλων - Πληροφορίες, νέα, ειδήσεις και πλήρης τουριστικός οδηγός της περιοχής]
*[https://vimeo.com/53253880?ref=fb-share Μουσείο Ραδιοφώνου- Ντοκιμαντέρ ''Ο Μεγάκυκλος του χαμένου ραδιοτεχνίτη'' -ΜΟΥΣΕΙΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟΥ ΛΑΜΙΑΣ]
* [https://vimeo.com/53253880?ref=fb-share Μουσείο Ραδιοφώνου- Ντοκιμαντέρ ''Ο Μεγάκυκλος του χαμένου ραδιοτεχνίτη'' -ΜΟΥΣΕΙΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟΥ ΛΑΜΙΑΣ]
*[http://agserafim.blogspot.com/ Άγιος Σεραφείμ]
* [http://agserafim.blogspot.com/ Άγιος Σεραφείμ]


==Βιβλιογραφία==
== Βιβλιογραφία ==
*Ι.Ν.Γιαννόπουλου, «Η Μεσαιωνική Φθιώτις και τα εν αυτή μνημεία», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ. Η, σελ. 5-93
* Ι.Ν.Γιαννόπουλου, «Η Μεσαιωνική Φθιώτις και τα εν αυτή μνημεία», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ. Η, σελ. 5-93


==Παραπομπές==
== Παραπομπές ==
<references/>
<references/>


Γραμμή 181: Γραμμή 238:
{{Καλλικράτης-Στερεά Ελλάδα}}
{{Καλλικράτης-Στερεά Ελλάδα}}


[[Κατηγορία:Νομός Φθιώτιδας]]
[[Κατηγορία:Νομός Φθιώτιδας| ]]

Τρέχουσα έκδοση από την 14:16, 27 Νοεμβρίου 2024

Συντεταγμένες: 38°54′00″N 22°32′00″E / 38.9°N 22.5333°E / 38.9; 22.5333

Φθιώτιδα
Περιφερειακή ενότητα
Χάρτης της Ελλάδας με {{{Όνομα}}}
Θέση της Π.Ε. Φθιώτιδας στο χάρτη της Ελλάδας.
Χώρα Ελλάδα Ελλάδα
Πρωτεύουσα Λαμία
Ιστορική Πρωτεύουσα
Δήμοι 7
Διοίκηση  
 • Αντιπεριφερειάρχης Ηλίας Σανίδας
Διοικητική διαίρεση  
 • Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας
Έτος δημιουργίας νομού
Γεωγραφικό διαμέρισμα Στερεά Ελλάδα
Έκταση  
 • Συνολική 4.442 τ.χλμ
 • Κατάταξη 4η
Πληθυσμός  
 • Συνολικός 137.793 (2021)
 • Κατάταξη πληθ. 19η
 • Πυκνότητα 35.71 κάτ./χλμ²
 • Κατάταξη πυκν. 53η
ISO 3166-2 GR-06
Ταχ. κώδικες 35* **
Πιν. αυτοκινήτων MI*
Ιστότοπος http://lamia.gr

Ο Νομός Φθιώτιδας ήταν ένας από τους 54 νομούς της Ελλάδας, ενώ από το 2011 αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας, μία από τις 74 περιφερειακές ενότητες της χώρας και υπάγεται διοικητικά στην περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Έχει έκταση 4.442 τ.χμ. και πληθυσμό 137.793 κατοίκους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2021.[1] Παραδοσιακά αποτελείτο από τις, επίσης καταργημένες, επαρχίες Φθιώτιδας, Δομοκού και Λοκρίδας.

Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Φθιώτιδας είναι η Λαμία, που είναι επίσης πρωτεύουσα της περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Επίσης, σημαντικές πόλεις είναι ο Μώλος, τα Καμένα Βούρλα, ο Άγιος Κωνσταντίνος, η Αρκίτσα, η Αταλάντη, η Ελάτεια, η Λάρυμνα, η Αμφίκλεια, η Τιθορέα, η Στυλίδα, η Υπάτη, η Μακρακώμη, η Σπερχειάδα, το Πλατύστομο και ο Δομοκός.

Συνορεύει με τις περιφερειακές ενότητες Εύβοιας μέσω του Ευβοϊκού κόλπου στα ανατολικά, Βοιωτίας και Φωκίδας στα νότια, Αιτωλοακαρνανίας στα νοτιοδυτικά, Ευρυτανίας και Καρδίτσας στα δυτικά, Λάρισας στα βόρεια, και Μαγνησίας στα ανατολικά. Η Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας ανήκει στην 5η Υγειονομική Περιφέρεια Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας, με ένα δημόσιο νοσοκομείο, το Γενικό Νοσοκομείο Λαμίας.[2] Διαθέτει 5 Κέντρα Υγείας (Αμφίκλειας, Αταλάντης, Δομοκού, Μακρακώμης, και Στυλίδας).

Ο Νομός Φθιώτιδας εκλέγει 5 βουλευτές στο Ελληνικό κοινοβούλιο. Στην Φθιώτιδα εκδίδονται 5 ημερήσιες εφημερίδες και 4 εβδομαδιαίες. Εκπέμπουν 29 ραδιοφωνικοί σταθμοί[3] και λειτουργούν 2 τηλεοπτικοί σταθμοί με έδρα τη Λαμία.[4]

Γεωγραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 42.2% (ή 1.873 τ.χλμ.) του εδάφους του νομού Φθιώτιδας αποτελείται από ημιορεινές περιοχές, το 37.9% (ή 1685 τ.χλμ.) από ορεινές, και το 19.9% (ή 882 τ.χλμ.) πεδινές.[5]

Βουνά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Οίτη.

Στα βορειοδυτικά, στα σύνορα με την Ευρυτανία, τον χώρο καταλαμβάνουν οι νοτιοανατολικές απολήξεις της νότιας Πίνδου, με πιο αξιόλογη κορυφή τα Λυκομνήματα, στα 1522μ.

Νοτιότερα, ορθώνεται ο Τυμφρηστός (2315μ.) και η Καλλιακούδα, με μεγαλύτερο υψόμετρο την κορυφή Κοκκάλια στα 1720μ.

Στο νοτιοδυτικό τμήμα, στα όρια με το νομό Φωκίδας, εκτείνονται τα Βαρδούσια όρη με σημαντικότερες κορυφές τη Μεγάλη Χούνη ή Χωμήριανη (2293μ.), το Σινάνι (2054μ.) και τον Ομαλό (1750μ.).[6]

Στα ανατολικά των Βαρδουσίων βρίσκεται το όρος Οίτη που έχει μέγιστο υψόμετρο τα 2152μ. στο ανατολικό μέρος βρίσκονται τα μικρότερα βουνά, Καλλίδρομο (1372μ.), Κνημίς (938μ.) και Χλωμό (1081μ.).

Στη βορειανατολική περιοχή και στα όρια με το Νομό Μαγνησίας υψώνεται η Όθρυς με ψηλότερες κορυφές το Γερακοβούνι (1726μ.) υψόμετρο και τη Μεγάλη Ράχη (1209μ.).[7]

Ιδιαίτερης αξίας δασικά συστήματα του νομού είναι:

  • Ο εθνικός δρυμός της Οίτης[8]
  • Το αισθητικό δάσος των Μεξιατών
  • Το αισθητικό δάσος του Αγίου Γεωργίου

Πεδιάδες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μεγαλύτερη πεδινή περιοχή του νομού είναι η λεκάνη του Σπερχειού ποταμού η οποία περιλαμβάνει και την πεδιάδα της Λαμίας. Άλλα πεδινά εδάφη βρίσκονται στα παράλια του Ευβοϊκού κόλπου, όπως η πεδιάδα της Αταλάντης, της Αμφίκλειας και του Δομοκού.

Ποτάμια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο κύριος ποταμός του νομού, που μαζί με τους παραποτάμους του ποτίζει όλη τη Φθιώτιδα, είναι ο Σπερχειός με μήκος 80 χλμ., ο οποίος πηγάζει από τις χαράδρες του Τυμφρηστού σε υψόμετρο 2300 μέτρων και ρέει προς τα ανατολικά εκβάλλοντας στον Μαλιακό κόλπο. Η λεκάνη την οποία αποστραγγίζει στις εκβολές του δημιουργεί και τη μεγαλύτερη πεδιάδα του νομού.

Οι κυριότεροι παραπόταμοι του Σπερχειού είναι η Βίστριζα (ο Ίναχος των αρχαίων), ο Γοργοπόταμος στα νερά του οποίου ζουν νεροχελώνες, νερόφιδα, βάτραχοι, και στις όχθες του σαύρες, χελώνες και οχιές, ο Ρουστανίτης, και ο Ασωπός που παλιά λεγόταν Καρβουναριά. Ο Σπερχειός έχει ακόμα 63 μικρότερους παραπόταμους.

Ο άλλος ποταμός είναι ο Κηφισός ή Μαυρονέρι (ο Μέλας ποταμός των αρχαίων) ο οποίος εισέρχεται στο νομό από τη Φωκίδα, βόρεια της Άμφισσας και εκβάλλει στον Ευβοϊκό κόλπο.[9]

Υγροβιότοποι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Του Δέλτα του Σπερχειού. Σημαντικός υγροβιότοπος που σχηματίστηκε από τις προσχώσεις του ποταμού, με έκταση 196 τ.χλμ., το μεγαλύτερο τμήμα του είναι καλλιεργήσιμη γη –ορυζοκαλλιέργειες- ενώ στο υδροβιότοπο φιλοξενείται πλούσια ορνιθοπανίδα. 21 διαφορετικά είδη πουλιών παραμένουν μόνιμα στο Δέλτα, ενώ άλλα 63 είδη πουλιών περνάνε το χειμώνα στη περιοχή. Υπάρχουν και 20 με 30 ζευγάρια πελαργών κοντά στα χωριά της Αγίας Παρασκευής, της Ανθήλης και του Μοσχοχωρίου. Ζουν επίσης ψάρια όπως κέφαλοι, τσιπούρες, γλώσσες, λαβράκια, γαρίδες, κυδώνια, στρείδια και χάβαρα.
  • Της Αγίας Παρασκευής. Δίπλα στο Δέλτα του Σπερχειού ποταμού και 3 χλμ. ανατολικά της Λαμίας. Στις πηγές του χωριού ζει το μοναδικό στο κόσμο αρχέγονο είδος ψαριού, ο Ελληνοπυγόστεος (Pungitius hellinicus), ένα ψάρι με μέγεθος περίπου 4 εκατοστά.

Άλλοι υγροβιότοποι στο Δέλτα του Μαλιακού κόλπου είναι:

  • της περιοχής «Βρωμολίμνη», στον Άγιο Κωνσταντίνο
  • της Τραγάνας και του Βουρλιά, στην Αταλάντη
  • του Αλμυροπόταμου Αχλαδίου, όπου διαβιούν καβούρια, χελώνες, νερόκοτες, κέφαλοι και μπάφες
  • του χειμάρρου Ξηριά, στη Λαμία
  • της «Σβάλας» Πελασγίας, όπου σε έκταση 110 στρεμμάτων διαβιούν ερωδιοί και άλλα είδη μεταναστευτικών πουλιών
  • της λίμνης του Εθνικού Δρυμού Οίτης[10]

Ακτογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ακτογραμμή του νομού αρχίζει από βορειοανατολικά, από το ακρωτήρι Σταυρός, το ανατολικότερο σημείο της Στερεάς Ελλάδας, απέναντι από την Εύβοια από την οποία χωρίζεται από τον Δίαυλο των Ωρεών. Στη συνέχεια στρέφεται προς τα νοτιοδυτικά και σχηματίζει τους όρμους της Γλύφας και του Γαρδικίου. Μετά τα ακρωτήρια Τάπια, Δρέπανο και Καραβοφάναρο, η ακτογραμμή συνεχίζει προς τα δυτικά και σχηματίζει τον κόλπο του Μαλιακού. Μέσα στον κόλπο, βρίσκονται οι όρμοι της Στυλίδας και της Αγίας Τριάδος. Μετά το ακρωτήρι Χιλιομίλι, η ακτογραμμή στρέφεται νοτιαανατολικά μέχρι το ακρωτήριο Κνημίς που χωρίζει τον όρμο των Καμένων Βούρλων από τον όρμο του Αγίου Κωνσταντίνου. Μετά ακολουθεί το ακρωτήρι της Αρκίτσας και ο κόλπος της Αταλάντης, με τις δυο νησίδες του, την Αταλάντη και το Γαϊδουρονήσι. Ο κόλπος κλείνει στο ακρωτήριο Κέρατα και η ακτή, συνεχίζοντας ανατολικά και κατόπιν νοτιοδυτικά, σχηματίζει τον όρμο της Λάρυμνας, ο οποίος τελειώνει στο ακρωτήριο Σταυρός. Με τα τελευταία ακρωτήρια του νομού τη Μύτη της Παπαδιάς και τη Γάζα τελειώνει η ακτογραμμή του νησιού.[11]

Πληθυσμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ιστορική εξέλιξη πληθυσμού
Έτος Πληθ.   ±%  
1861 57.857 —    
1870 61.487 +6.3%
1879 76.855 +25.0%
1889 81.300 +5.8%
1896 86.825 +6.8%
1907 112.328 +29.4%
1920 117.403 +4.5%
1928 130.463 +11.1%
1940 147.108 +12.8%
1951 148.322 +0.8%
1961 160.035 +7.9%
1971 154.542 −3.4%
1981 161.995 +4.8%
1991 163.395 +0.9%
2001 169.542 +3.8%
2011 158.231 −6.7%
2021 137.793 −12.9%
Πηγή: Απογραφές Πληθυσμού ΕΛΣΤΑΤ 1861 - 2021

Ο πληθυσμός της Φθιώτιδας αυξήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό την περίοδο 1861-1961, ενώ από το 1961 μέχρι και το 2001 σταθεροποιήθηκε με μία ελαφριά αύξηση. Ωστόσο το 2011 και το 2021 κατέγραψε μεγάλες μειώσεις. Διάγραμμα ιστορικής εξέλιξης πληθυσμού από το 1861

Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από την 1η Ιανουαρίου του 2011, με την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης», ο νομός Φθιώτιδας αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας (με πρωτεύουσα τη Λαμία) της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, με τη συνένωση και συγχώνευση των δήμων από 23 (και 2 κοινότητες) σε 7, όπως προέβλεπε το Πρόγραμμα. Οι νέοι δήμοι που προέκυψαν είναι οι:[12]

Δήμος Έδρα Πληθυσμός (2011)
Αμφίκλειας - Ελάτειας Κάτω Τιθορέα 8.376
Δομοκού Δομοκός 9.159
Λαμιέων Λαμία 66.657
Λοκρών Αταλάντη 17.788
Μακρακώμης Σπερχειάδα 13.500
Καμένων Βούρλων Καμένα Βούρλα 10.924
Στυλίδας Στυλίδα 11.389

Τουρισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιαματικός τουρισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο νομός είναι διάσημος για το γεωθερμικό του πεδίο και τις ιαματικές πηγές του.[13] Πιο διάσημες από όλες είναι οι πηγές των Καμένων Βούρλων, οι οποίες είναι πλούσιες σε φυσικά μέταλλα, άλατα, και ραδόνιο, κάτι που τις καθιστούν ιδανικές για τη θεραπεία ρευματικών, αρθριτικών, και αγγειακών παθήσεων. Τα λουτρά της Υπάτης, με τη πηγή τους να αναβλύζει από βάθος 18 μέτρων, και με τη θερμοκρασία των νερών ίδια περίπου με του ανθρώπινου σώματος, έχουν επίσης υψηλή επισκεψιμότητα. Η ιαματική πηγή της Εκκάρας, με τις υδροθειούχες πηγές της, δέχεται κυρίως νεαρό κόσμο εξαιτίας και άλλων δυνατοτήτων αναψυχής της περιοχής.[14]

Οι κυριότερες ιαματικές πηγές του νομού Φθιώτιδας είναι: Η υδροθειοχλωρονατριούχος πηγή της Υπάτης, οξυπηγή θερμοκρασίας 33.5ο C και 0,11 μονάδων ραδιενέργειας, η αλκαλική θειοπηγή θερμοκρασίας 33.6ο C και 0,14 μονάδων ραδιενέργειας και υδροθειούχος θερμοκρασίας 25.5ο C και 0,36 μονάδων ραδιενέργειας πηγές του Πλατυστόμου, η υδροθειοχλωρονατριούχος πηγή 41ο C θερμοκρασίας και ραδιενέργεια 0,6 μονάδων των Θερμοπυλών, η θειούχος πηγή 28ο θερμοκρασίας του Αρχανίου, - οι 4 ραδιενεργές χλωρονατριούχες πηγές θερμοκρασίες 31-34ο των Καμένων Βούρλων. Η υδροθειοχλωνατριούχος πηγή θερμοκρασίας 30.9ο C και ραδιενέργειας 0,1 μονάδων των Σιδηροπηγών και η υδροθειοχλωρονατριούχος πηγή της Καλλυντικής.[15]

Περιβαλλοντικός/περιηγητικός τουρισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο εθνικός δρυμός της Οίτης, με ψηλότερη οροσειρά τον Πύργο στα 2.152μ. στα σύνορα μεταξύ των νομών Φθιώτιδας και Φωκίδας, έχει ιδιαίτερη και πλούσια ποικιλομορφία σε χλωρίδα από 1200 είδη φυτών αλλά και σε πανίδα. Εκεί βρίσκεται και το φαράγγι του Ασωπού, από τις πιο όμορφες περιηγητικές διαδρομές του νομού, καθώς και το μουσείο του Εθνικού Δρυμού της Οίτης που δημιουργήθηκε από το Δασαρχείο. Επίσης, και ο εθνικός δρυμός Παρνασσού – Δάσους Τιθορέας και η λίμνη Νευρόπολη στο όρος Καλλίδρομο.

Πολιτιστικός τουρισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το κάστρο του Αχινού

Ο νομός έχει να επιδείξει σημαντικούς αν όχι κορυφαίους για την ελληνική ιστορία αρχαιολογικούς χώρους όπως τις Θερμοπύλες και την αρχαία Τραχίνια, αλλά και μουσεία όπως το Αρχαιολογικό Μουσείο και το Λαογραφικό Μουσείο της Λαμίας, το Βυζαντινό Μουσείο της Υπάτης, το Μουσείο της πόλης της Αταλάντης. Επίσης, τα κάστρα της Λαμίας, της Υπάτης, της Δρυμαίας, του Αχινού και οι παραδοσιακοί οικισμοί όπως της Αμφίκλειας και της Χορευταριάς συμβάλλουν στην ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού. Στα νεότερα μουσεία ανήκουν το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, το οποίο στεγάζεται στο Δημαρχείο, και το Μουσείο Ραδιοφώνου, στεγαζόμενο στην Πλατεία Ειρήνης της συνοικίας Παγκράτι.

Θρησκευτικός τουρισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το αντρικό μοναστήρι της Παναγίας Αγάθωνας κοντά στην Υπάτη, χτισμένο στις πλαγιές της Οίτης, αποτελεί σημαντικό κέντρο θρησκευτικού τουρισμού, ενώ και άλλα μοναστήρια, όπως το μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, και η μονή Δαδίου, έλκουν αρκετούς τουρίστες όλη τη διάρκεια του έτους.

Χειμερινός τουρισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το χιονοδρομικό κέντρο του Παρνασσού που λειτουργεί στη θέση Φτερόλακκα σε υψόμετρο 1800 μέτρων, είναι το ισχυρό χαρτί τουριστικής ανάπτυξης του νομού, καθώς η εγγύτητά του στην πρωτεύουσα την Αθήνα, τη Λαμία και την Πάτρα και οι καλές εγκαταστάσεις του το καθιστούν από τα πιο προσβάσιμα κέντρα χειμερινού τουρισμού.[14]

Οικονομικές δραστηριότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο πληθυσμός ασχολείται με αγροτικές δραστηριότητες και κυρίως τη γεωργία, την κτηνοτροφία, και την υλοτομία.

Συστηματική γεωργική εκμετάλλευση με επιστημονικό τρόπο γίνεται στην πεδιάδα του Δομοκού λόγω της αποξήρανσης της προϋπάρχουσας λίμνης Ξυνιάδας. Επίσης, σημαντική γεωργική εκμετάλλευση γίνεται και στην πεδιάδα του Σπερχειού. Κύρια γεωργικά προϊόντα του νομού είναι τα δημητριακά, τα όσπρια και οι πατάτες, τα λαχανικά, τα αμπέλια και τα φυτώρια καρποφόρων δέντρων. Από δενδροκαλλιέργειες, η ελαιοκαλλιέργεια και η καλλιέργεια κελυφωτού φιστικιού είναι οι πιο αναπτυγμένες.

Όσον αφορά τη βιομηχανία, υπάρχουν μικρά εργοστάσια ζυμαρικών, αλευρόμυλοι, ορυζόμυλοι, βαμβακοελαιουργεία, και υφαντουργίες. Πιο αναπτυγμένη θεωρείται η οικοτεχνία, αφού λειτουργούν πολλές βιοτεχνίες παραγωγής και επεξεργασίας προϊόντων.[16] Το 54,3% των επιχειρήσεων του νομού ασχολείται με το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, το 14,5% με τις κατασκευές, και το 13,3% με τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια.[17]

Ορυκτός πλούτος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο νομός είναι πλούσιος σε ορυκτά. Μεγαλύτερο και σημαντικότερο κοίτασμα είναι αυτό του σιδηρονικελίου στη Λάρυμνα που το εκμεταλλεύεται η βιομηχανία ΛΑΡΚΟ. Άλλα ορυκτά που υπάρχουν στον νομό είναι βωξίτης, αχρωμίτης, λευκόλιθος, μαγγάνιο, νικέλιο, χαλκός, αλλά δεν είναι σε σημαντική ποσότητα. Κοιτάσματα λιγνίτη και σιδηροπυρίτη που υπήρχαν τα προηγούμενα χρόνια έχουν σήμερα εξαντληθεί.

Γεωργία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η γεωργία είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη στις πεδινές περιοχές και κυρίως στην εύφορη κοιλάδα του Σπερχειού. Οι εκτάσεις που καλλιεργούνται είναι 1.600.162 στρέμματα. Κυρίως καλλιεργούνται σιτηρά, βρώσιμα όσπρια, κτηνοτροφικά όσπρια, καπνός, και βαμβάκι. Από τις δενδρώδεις καλλιέργειες κυριαρχούν οι ελαιώνες, οι αμυγδαλιές, οι μηλιές, οι καρυδιές, και οι καστανιές.[18] Στον νομό υπάρχουν 5.530.000 ελαιόδεντρα[19] και 70 ελαιοτριβεία. Η αμπελοκαλλιέργεια παρουσιάζει αύξηση τα τελευταία χρόνια. Η ντομάτα για τη βιομηχανία καλλιεργείται στην περιοχή του Δομοκού όπου υπάρχουν αρκετές μονάδες επεξεργασίας της ντομάτας στη Ξυνιάδα Δομοκού και στο Περιβόλι Ξυνιάδας. Το κελυφωτό φυστίκι καλλιεργείται κυρίως στη Δυτική Φθιώτιδα και στις περιοχές του Μώλου και της Λοκρίδας. Η ποικιλία «Κελυφωτό Φυστίκι Μάκρης Φθιώτιδας» μάλιστα έχει χαρακτηριστεί Π.Ο.Π. από το 1955. Στην περιοχή του Δέλτα του Σπερχειού και κυρίως στην περιοχή της Ανθήλης και της Ροδίτσας κυριαρχεί η ορυζοκαλλιέργεια από το 1950 περίπου. Τα σιτηρά είναι όμως η πιο διαδεδομένη καλλιέργεια του νομού με κυρίως καλλιεργούμενο δημητριακό το σκληρό σιτάρι. Μια προσοδοφόρα παλιά καλλιέργεια στο νομό, ήταν και αυτή του καπνού. Όταν σταμάτησαν οι επιδοτήσεις για την παραγωγή καπνού, η παραγωγή του μειώθηκε δραστικά. Το 2007 μόνο 937 στρέμματα καλλιεργήθηκαν με καπνά.[20]

Με τη βιολογική γεωργία ασχολούνται 573 βιοκαλλιεργητές με 37.309 στρέμματα. Από αυτά, το 35.40% καλλιεργείται με ελιές ενώ το 31.77% με ζωοτροφές όπως μηδική και τριφύλλι.

Αλιεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

435 αλιευτικά σκάφη παράκτιας αλιείας στα λιμάνια της Αγίας Μαρίνας, της Στυλίδας, της Λάρυμνας, της Αγίας Τριάδας, των Καμένων Βούρλων και του Καραβόμυλου κυρίως, 34 μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας και ιχθυογενετικοί Σταθμοί, 816 απασχολούμενοι στη θαλάσσια αλιεία. Μέση ετήσια (Μ.Ε.) αλιευτική παραγωγή ψαριών 2.500 τόνους ενώ οστράκων είναι 700 τόνοι, κυρίως κυδώνια. Υπάρχουν επίσης, σύμφωνα με τις επίσημες άδειες, 12.000 ερασιτέχνες ψαράδες και 14 αλιευτικοί σύλλογοι. Στη Φθιώτιδα λειτουργούν 46 βιομηχανίες ιχθυοκαλλιέργειας οι περισσότερες εκ των οποίων στο κόλπο της Λάρυμνας και οστρακοκαλλιέργειας, οι περισσότερες εκ των οποίων βρίσκονται στον Μαλιακό κόλπο.[21]

Προσωπικότητες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εσωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αεροφωτογραφία της Εκκάρας Δομοκού Φθιώτιδας

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Ι.Ν.Γιαννόπουλου, «Η Μεσαιωνική Φθιώτις και τα εν αυτή μνημεία», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ. Η, σελ. 5-93

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2021», σελ. 65 του pdf
  2. ↑ υπουργείο υγείας/νοσοκομεία ανά υγειονομική περιοχή,
  3. ↑ http://www.radiofono.blogspot.com
  4. ↑ βικιπαίδεια κατάλογος τηλεοπτικών σταθμών της Ελλάδας
  5. ↑ εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμος 59, σελ. 254, έκδοση του 1994
  6. ↑ χλωρίδα, βλάστηση και οικολογία του ορεινού συγκροτήματος των Βαρδουσίων, διδακτορική διατριβή Βλάχου Αντρέα για το Πανεπιστήμιο Πατρών
  7. ↑ εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμος 59, σελ. 254, έκδοση του 1994.
  8. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2014. 
  9. ↑ itia.ntua.gr/filotis/SitesData/GR2440002.pdf
  10. ↑ <από Περιβαλλοντικό Οδηγό Φθιώτιδας, από το 2ο Λύκειο Λαμίας, τάξη Α2, σχολικό έτος 1997-1998>
  11. ↑ Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα, τόμος 59, του 1994, σελ. 254
  12. ↑ «Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας | ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας». www.pedstereas.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2020. 
  13. ↑ ΜΑΡΓΑΡΗΣ, ΒΑΣΙΛΗΣ. ΦΘΙΩΤΙΔΑ - ΛΑΜΙΑ. σελ. 209. ISBN 960-91438-0-6. 
  14. ↑ 14,0 14,1 http://www.pste.gov.gr
  15. ↑ πτυχιακή εργασία της Αντιγόνης Κατσιγιάννη, για το ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ, σελ. 37
  16. ↑ Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, έκδοση 1994
  17. ↑ διδακτορική διατριβή Αγγελικής Κατσιγιάννη για το ΤΕΙ Κρήτης [ΠΑΕΠ, 2005]
  18. ↑ Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, στοιχεία του 1983,
  19. ↑ Γενική γραμματεία εθνικής στατιστικής υπηρεσίας Ελλάδος
  20. ↑ http://www.stevianet.gr
  21. ↑ Δημήτρης Ρίζος: Τα προβλήματα του Μαλιακού κόλπου. m2514_rizos.pdf – Adobe Reader.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νομός_Φθιώτιδας&oldid=10848515"