Πριστήριο

Πριστήριο (στα αγγλικά: Sawmill, lumber mill) είναι η επιχείρηση ξύλου η οποία κατεργάζεται για πρώτη φορά κορμούς (που προέρχονται από τα δάση) και τους μετατρέπει σε μια πρισματική μορφή, γνωστή ως πριστή ξυλεία (sawn timber). Το πριστήριο ονομάζεται επίσης και πριονιστήριο, για προφανείς λόγους.

Κύρια πρίση κορμών σε πριστά, με ένα ‘κινητό πριστήριο’.

Για τη µορφοποίηση της στρογγυλής ξυλείας είναι απαραίτητη η χρήση κοπτικών µηχανηµάτων, ώστε η ξυλεία να λάβει τη γνωστή της πρισµατική µορφή (τετραγωνισμένη ή ορθογωνισμένη). Οι τοµές (κοψίµατα) γίνονται τις περισσότερες φορές κατά µήκος (δηλ. αξονικές τοµές). Τα µηχανήµατα πρίσης είναι ποικίλα και διαφορετικής τεχνολογίας.

Η όλη διαδικασία της πρίσης µπορεί να ολοκληρωθεί σε µία ή περισσότερες φάσεις. Στην πρώτη περίπτωση, που ολοκληρώνεται σε µια φάση, γίνεται µια συνολική πρίση, συνήθως µε τη χρήση πολυπρίονου.

Στη δεύτερη περίπτωση που γίνεται σε περισσότερες φάσεις, η πρίση αποτελείται από την πρόπλαση, κατά την οποία διαµορφώνεται ο κορµός, την κυρίως πρίση και διαδοχικές επαναπρίσεις µε σκοπό την καλύτερη αξιοποίηση όλου του κορµού.

Εικόνα από μοντέρνο πριστήριο που είναι εφοδιασμένο με λέϊζερ για βέλτιστη κοπή.

Πολυπρίονο

Βασικό μηχάνημα, στα περισσότερα πριστήρια, είναι το πολυπρίονο. Το πολυπρίονο (σε κοινή ελληνική: καταρράκτης) αποτελείται από πολλά πριονοελάσµατα, τα οποία κινούνται παλινδροµικά κατά τη διάρκεια της πρίσης. Τα πριονοελάσµατα φέρουν δόντια από τη µία πλευρά, όταν είναι να γίνει πρίση προς τη µία κατεύθυνση ή και από τις δύο πλευρές, όταν πρόκειται να γίνει πρίση και προς τις δύο κατευθύνσεις.

Τα πλεονεκτήµατα που παρουσιάζουν τα µηχανήµατα αυτής της κατηγορίας είναι ότι διαθέτουν λεπτά πριονοελάσµατα, µε αποτέλεσµα να υπάρχει µικρότερη απώλεια κατά τη διάρκεια της πρίσης.

Τα µειονεκτήµατα που παρουσιάζουν τα µηχανήµατα αυτά είναι το µεγάλο τους κόστος και η γρήγορη φθορά των πριονοελασµάτων. Ως µειονέκτηµα θα πρέπει να αναφερθεί και το γεγονός ότι η πρίση θα πρέπει να είναι προκαθορισµένη. Αυτό σηµαίνει ότι δεν µπορεί να αλλάζει κατά τη διάρκειά της. Για το λόγο αυτό τα κορµοτεµάχια θα πρέπει να αποθηκεύονται, αφού πρώτα γίνει η ταξινόµησή τους µε βάση τη διάµετρό τους. Αυτό αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της πρίσης.

Μέθοδοι πρίσης

Υπάρχουν πολλές µέθοδοι πρίσης (τεχνικές πρίσης) των κορµοτεµαχίων, οι οποίες εξαρτώνται από τα µηχανήµατα που χρησιµοποιούνται, το µέγεθος και την κατηγορία των κορµοτεµαχίων (λεπτά κορµίδια ή µεγάλοι κορµοί, κωνοφόρα ή πλατύφυλλα), τις διαστάσεις των πριστών και τη σχεδίαση που επιδιώκουµε στις επιφάνειες (βλ. Σχεδίαση ξύλου, εφαπτομενικές τομές και ακτινικές τομές).

Οι βασικές µέθοδοι είναι: Η ολική πρίση σε πολυπρίονο ή τµηµατική πρίση σε ταινιοπρίονο. Η µέθοδος αυτή εφαρµόζεται κυρίως στα κωνοφόρα και στην οξιά, όταν παραµένει απαρύφωτη για φυσική ξήρανση.

Πρίση ύστερα από πρόπλαση. Η µέθοδος αυτή εφαρµόζεται σε κορµούς κωνοφόρων µε διάµετρο πάνω από 30 cm και µε βασικό µηχάνηµα πρίσης το πολυπρίονο.

Τµηµατική πρίση σε ταινιοπρίονο, κατά την οποία µετά από κάθε τοµή υπάρχει δυνατότητα στρέψης του κορµού κατά 90°, ώστε να περιορίζονται τυχόν σφάλµατα ραγαδώσεων ή θλιψιγενούς ξύλου σε µικρότερο αριθµό πριστών. Η µέθοδος χρησιµοποιείται σε όλους τους κορµούς κωνοφόρων και πλατύφυλλων.

Υπολείμματα ξύλου σε ένα πριστήριο.

Τµηµατική πρίση σε ταινιοπρίονο (ή σε συνδυασµό και µε δισκοπρίονο), για παραγωγή πριστών µε ακτινική σχεδίαση. Η µέθοδος χρησιµοποιείται σε κορµούς πολύ καλής ποιότητας µε υψηλή εµπορική αξία, όπως δρυ, φράξο, καρυδιά κ.ά.

Τα µηχανήµατα πρίσης και οι εγκαταστάσεις τοποθετούνται στο κυρίως πριστήριο και σε συγκεκριµένες θέσεις, κατά τρόπο που να διευκολύνεται η ροή της παραγωγής, δηλ. η οµαλή µεταφορά των κορµών και των προϊόντων πρίσης από µηχάνηµα σε µηχάνηµα. Μεταξύ των µηχανηµάτων πρίσης υπάρχουν αυτόµατες εγκαταστάσεις µεταφοράς των προϊόντων πρίσης, συνήθως αλυσοµεταφορείς, ραουλοµεταφορείς και ταινιοµεταφορείς.

Το πριονίδι µεταφέρεται µέσω σωληνώσεων µε αέρα (πνευµατικό σύστηµα) απ’ όλα τα µηχανήµατα πρίσης σε σιλό, ενώ τα εξακρίδια µεταφέρονται µε ταινίες σε σπαστήρα, όπου θρυµµατίζονται σε ξυλοτεµαχίδια και στη συνέχεια µε πνευµατικό σύστηµα µεταφέρονται σε ξεχωριστό σιλό. Όταν δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις θρυµµατισµού, τα υπολείµµατα δεµατοποιούνται και διατίθενται στο εµπόριο. Πελάτες για όλα τα υπολείμματα των πριστηρίων είναι οι κοντινές μονάδες μοριοσανίδων, ινοσανίδων και πελλετών.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Sawmills στο Wikimedia Commons