Σύστημα ποδοσφαιρικών πρωταθλημάτων Κύπρου

Το Σύστημα ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος Κύπρου είναι μια σειρά αλληλοσυνδεόμενων πρωταθλημάτων για τις ποδοσφαιρικές ομάδες στην Κύπρο. Το σύστημα έχει ιεραρχική δομή με προβιβασμό και υποβιβασμό μεταξύ των πρωταθλημάτων διαφορετικών επιπέδων. Τα τρία κορυφαία πρωταθλήματα διοργανώνονται από την Κυπριακή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (ΚΟΠ), το τέταρτο από την Συνομοσπονδία Τοπικών Ομοσπονδιών Κύπρου (ΣΤΟΚ) και τα υπόλοιπα από τοπικές ομοσπονδίες.

Δομή

Κορυφαίο πρωτάθλημα είναι η Α΄ κατηγορία ποδοσφαίρου ανδρών Κύπρου, στην οποία συμμετέχουν 14 ομάδες. Ακολουθούν, κατά επίπεδο, η Β΄ κατηγορία ποδοσφαίρου ανδρών Κύπρου και η Γ΄ κατηγορία ποδοσφαίρου ανδρών Κύπρου στις οποίες συμμετέχουν από 16 ομάδες.

Ακολουθεί η Επίλεκτη κατηγορία ΣΤΟΚ στην οποία συμμετέχουν 16 ομάδες και διοργανώνεται από την ΣΤΟΚ, η οποία ταυτόχρονα είναι μέλος στην ΚΟΠ και ελέγχεται από αυτή, αφού τα σωματεία που συμμετέχουν σε αυτή την κατηγορία γίνονται ταυτόχρονα μέλη της ΚΟΠ. Στη συνέχεια ακολουθούν τα αγροτικά πρωταθλήματα, τα οποία διοργανώνονται από κάθε τοπική ομοσπονδία αγροτικού ποδοσφαίρου και ελέγχονται από τη ΣΤΟΚ. Κάθε πρωτάθλημα αφορά μια γεωγραφική περιοχή και μπορεί να χωρίζεται σε επιμέρους κατηγορίες. Κάθε επαρχία μπορεί να έχει περισσότερες από μία τοπικές ομοσπονδίες και περισσότερα από ένα αγροτικά πρωταθλήματα.

Κάθε πρωτάθλημα καθορίζει τους δικούς του κανόνες, αλλά σε όλα τα πρωταθλήματα κάθε ομάδα έρχεται αντιμέτωπη με όλες τις υπόλοιπες ομάδες, με τη νίκη να επιβραβεύεται με 3 βαθμούς, η ισοπαλία με 1 και η ήττα με 0. Στον πίνακα βαθμολογίας οι ομάδες κατατάσσονται με βάση τους βαθμούς που συγκεντρώνουν (πρώτη η ομάδα με τους περισσότερους βαθμούς και τελευταία η ομάδα με τους λιγότερους). Σε περίπτωση ισοβαθμίας, κάθε πρωτάθλημα καθορίζει τους δικού του κανόνες.

Στο τέλος κάθε ποδοσφαιρικής περιόδου, οι πρώτες ομάδες κάθε πρωταθλήματος προβιβάζονται σε ανώτερη κατηγορία και οι τελευταίες υποβιβάζονται σε χαμηλότερη κατηγορία. Ο προβιβασμός στην Επίλεκτη κατηγορία ΣΤΟΚ προκύπτει από το πρωτάθλημα ένταξης που διοργανώνει η ΣΤΟΚ. Η συμμετοχή σε αυτό είναι προαιρετική και δικαίωμα συμμετοχής στο πρωτάθλημα ένταξης έχουν οι ομάδες που τερμάτισαν στις πρώτες θέσεις του πρωταθλήματος Α΄ κατηγορίας κάθε τοπικής ομοσπονδίας, καθώς και οι κυπελλούχοι κάθε ομοσπονδίας. Επιπρόσθετα, η ΣΤΟΚ διοργανώνει το πρωτάθλημα πρωταθλητριών στο οποίο συμμετέχουν οι πρωταθλήτριες ομάδες κάθε περιόδου των τοπικών ομοσπονδιών και το κύπελλο κυπελλούχων στο οποίο συμμετέχουν οι κυπελλούχες ομάδες κάθε περιόδου των τοπικών ομοσπονδιών. Οι διοργανώσεις αυτές πραγματοποιούνται μετά την ολοκλήρωση των πρωταθλημάτων και των κυπέλλων των τοπικών ομοσπονδιών.

Προβιβασμός και υποβιβασμός

• Α΄ κατηγορία ποδοσφαίρου ανδρών Κύπρου (επίπεδο 1, 14 ομάδες): Η πρώτη ομάδα ανακηρύσσεται πρωταθλήτρια (δεν υπάρχει προβιβασμός). Οι τελευταίες τρεις ομάδες υποβιβάζονται.
• Β΄ κατηγορία ποδοσφαίρου ανδρών Κύπρου (επίπεδο 2, 16 ομάδες): Οι πρώτες τρεις ομάδες προβιβάζονται. Οι τελευταίες τρεις υποβιβάζονται.
• Γ΄ κατηγορία ποδοσφαίρου ανδρών Κύπρου (επίπεδο 3, 16 ομάδες): Οι πρώτες τρεις ομάδες προβιβάζονται. Οι τελευταίες τρεις υποβιβάζονται.
• Επίλεκτη κατηγορία ΣΤΟΚ (επίπεδο 4, 16 ομάδες) . Οι πρώτες τρεις ομάδες προβιβάζονται. Οι τελευταίες τέσσερεις ομάδες υποβιβάζονται.
• Αγροτικό ποδόσφαιρο (επίπεδα 5 και 6): Με τον όρο «αγροτικό ποδόσφαιρο» στο κυπριακό ποδόσφαιρο ονομάζονται οι διοργανώσεις που διεξάγονται από τις δώδεκα τοπικές ομοσπονδίες οι οποίες είναι μέλη της Συνομοσπονδία Τοπικών Ομοσπονδιών Κύπρου (ΣΤΟΚ). Κάθε τοπική ομοσπονδία διεξάγει δικά της πρωταθλήματα (από 1 έως 2 επίπεδα). Οι πρώτες ομάδες κάθε πρωταθλήματος συμμετέχουν στο Πρωτάθλημα Ένταξης ΣΤΟΚ το οποίο διεξάγεται μετά τη λήξη των πρωταθλημάτων αυτών με το σύστημα νοκ-άουτ. Οι τέσσερις νικητές των αγώνων ένταξης της ΣΤΟΚ προβιβάζονται στην Επίλεκτη κατηγορία ΣΤΟΚ και οι υπόλοιπες συμμετέχουν στα πρωταθλήματα των τοπικών ομοσπονδιών από τις οποίες προέρχονται. Επιπλέον, κάθε χρόνο μετά τη λήξη των πρωταθλημάτων και των κυπέλλων των τοπικών ομοσπονδιών, η ΣΤΟΚ διοργανώνει το πρωτάθλημα πρωταθλητριών ΣΤΟΚ στο οποίο συμμετέχουν οι πρωταθλήτριες ομάδες κάθε τοπικής ομοσπονδίας και το κύπελλο κυπελλούχων ΣΤΟΚ στο οποίο συμμετέχουν οι κυπελλούχες ομάδες κάθε τοπικής ομοσπονδίας. Η νικήτρια ομάδα κάθε διοργάνωσης δεν αποκομίζει κάποιο όφελος πέρα από το τρόπαιο και τον τίτλο του νικητή της κάθε διοργάνωσης.

Κύπελλα

Η συμμετοχή σε κάθε πρωτάθλημα καθορίζει τη διοργάνωση κυπέλλου στην οποία δικαιούται να συμμετέχει κάθε ομάδα.

• Κύπελλο Κύπρου: Ομάδες Α΄ και Β΄ κατηγορίας.
• Κύπελλο Γ΄ κατηγορίας και Επίλεκτης κατηγορίας ΣΤΟΚ: Ομάδες Γ΄ κατηγορίας και Επίλεκτης κατηγορίας ΣΤΟΚ.
• Αγροτικό ποδόσφαιρο: Κάθε τοπική ομοσπονδία διεξάγει δική της διοργάνωση κυπέλλου. Οι κυπελλούχες ομάδες κάθε τοπικής ομοσπονδίας συμμετέχουν στο κύπελλο κυπελλούχων ΣΤΟΚ. Η διοργάνωση αυτή πραγματοποιείται αμέσως μετά την ολοκλήρωση των κυπέλλων των τοπικών ομοσπονδιών.

Σύστημα

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει την τρέχουσα δομή του συστήματος. Για κάθε κατηγορία αναφέρεται η επίσημη ονομασία της και ο αριθμός των ομάδων που συμμετέχουν. Οι ομάδες κάθε κατηγορίας μπορούν να προβιβαστούν στην κατηγορία που βρίσκεται από πάνω της και να υποβιβαστούν στην κατηγορία που βρίσκεται από κάτω της.

Επίπεδο	Πρωτάθλημα/Κατηγορία
1	Α΄ κατηγορία ποδοσφαίρου ανδρών Κύπρου (Πρώτη κατηγορία) 14 ομάδες – 3 υποβιβασμοί
2	Β΄ κατηγορία ποδοσφαίρου ανδρών Κύπρου (Δεύτερη κατηγορία) 16 ομάδες – 3 προβιβασμοί, 3 υποβιβασμοί
3	Γ΄ κατηγορία ποδοσφαίρου ανδρών Κύπρου (Τρίτη κατηγορία) 16 ομάδες – 3 προβιβασμοί, 3 υποβιβασμοί
4	Επίλεκτη κατηγορία ΣΤΟΚ 16 ομάδες – 3 προβιβασμοί, 4 υποβιβασμοί
5	Πρωτάθλημα ΑΟΚΝΕΛ 12 ομάδες	Πρωτάθλημα ΑΠΟΕΣΠ 11 ομάδες	Κοινό Πρωτάθλημα ΕΠΕΛ-ΟΠΝ ΣΕΚ-ΠΟΕΠΑ 16 ομάδες	Πρωτάθλημα ΕΠΟΛ Α΄ όμιλος 8 ομάδες Β΄ όμιλος 8 ομάδες	Πρωτάθλημα ΕΠΟΠΛ 11 ομάδες	Πρωτάθλημα Α΄ Κατηγορίας ΠΑΑΟΚ 8 ομάδες	Πανσόλειο Πρωτάθλημα ΠΑΟ 7 ομάδες	Πρωτάθλημα ΠΟΑΛ 15 ομάδες	Πρωτάθλημα Α΄ κατηγορίας ΠΟΕΛ 12 ομάδες	Πρωτάθλημα ΠΟΑΣΠ 14 ομάδες
6						Πρωτάθλημα Επίλεκτης Κατηγορίας ΠΑΑΟΚ 8 ομάδες			Πρωτάθλημα Β΄ κατηγορίας ΠΟΕΛ 12 ομάδες

Οι ομάδες των παγκυπρίων πρωταθλημάτων περιόδου 2021-2022

• Α΄ κατηγορία ποδοσφαίρου ανδρών Κύπρου 2024-25

ΑΕΚ Λάρνακας, ΑΕΛ Λεμεσού, Ανόρθωσις Αμμοχώστου, ΑΠΟΕΛ Λευκωσίας, Απόλλων Λεμεσού, Άρης Λεμεσού, Εθνικός Άχνας, Ένωσις Νέων Παραλιμνίου, Καρμιώτισσα Πάνω Πολεμιδιών, Νέα Σαλαμίνα Αμμοχώστου, Ομόνοια Αραδίππου, Ομόνοια Λευκωσίας, Ομόνοια 29ης Μαϊου, Πάφος FC

• Β΄ κατηγορία ποδοσφαίρου ανδρών Κύπρου 2024-25

ΑΕΖ Ζακακίου, Ακρίτας Χλώρακας, Α.Ο Αγία Νάπα, Αναγέννηση Δερύνειας, ΑΣΙΛ Λύσης, Διγενής Ακρίτας Μόρφου, Δόξα Κατωκοπιάς, ΜΕΑΠ Πέρα Χωρίου-Νήσου, Οθέλλος Αθηαίνου, Ολυμπιακός Λευκωσίας, Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αχυρώνας-Ονήσιλος, Ποδοσφαιρική Αθλητική Ένωση Επαρχίας Κερύνειας, Πέγεια 2014, Σπάρτακος Κιτίου, Χαλκάνορας Ιδαλίου, Freedom 24 Ένωση Νέων Ύψωνα

• Γ΄ κατηγορία ποδοσφαίρου ανδρών Κύπρου 2024-25

Αθλητική Ένωση Πάνω Πολεμιδιών, Ανόρθωσις Μουτταγιάκας, ΑΠΕΑ Ακρωτηρίου, ΑΠΟΠ Πόλης Χρυσοχούς, ΑΣΠΙΣ Πύλας, Γεροσκήπου FC, Δόξα Παλαιομετόχου, Εθνικός Λατσιών, Ένωση Νέων ΘΟΪ Λακατάμιας, Ερμής Αραδίππου, Ηρακλής Γερολάκκου, Κέδρος Αγίας Μαρίνας Σκυλλούρας, Κούρης Ερήμης, FC Λειβάδια, Ομόνοια Ψευδά, Ορμήδεια FC

• Επίλεκτη κατηγορία ΣΤΟΚ 2024-25

Άδωνις Ιδαλίου, ΑΕΚ Κοράκου, ΑΕΝ Αγίου Γεωργίου Βρυσούλλων-Αχερίτου, Αθλητική Ένωση Τρούλλων, Η Ακανθού, Αθλητικός Όμιλος Αυγόρου, ΑΠΕΠ Πιτσιλιάς, ΑΠΟΝΑ Ανάγυιας, Άτλας Αγλαντζιάς, Εθνικός Άσσιας, ΘΟΪ Πύργου, Αθλητικός Όμιλος Θύελλα Αγίου Θεοδώρου, Κόρνος FC 2013, Ξυλοφάγου FC, Ολυμπιάς Λυμπιών, Ορφέας Λευκωσίας