Τυρός
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Συντεταγμένες: 37°15′N 22°50′E / 37.250°N 22.833°E Ο Τυρός είναι χωριό της επαρχίας Κυνουρίας του νομού Αρκαδίας που ανήκει στον Δήμο Νότιας Κυνουρίας. Βρίσκεται στο μέσο της Κυνουρίας, ανάμεσα στις υπώρειες του Πάρνωνα και τις ακτές του Μυρτώου πελάγους. Είναι μία από τις παλαιότερες ναυτικές πολιτείες της Πελοποννήσου και ανήκει στην περιοχή της ιστορικής Τσακωνιάς και ομιλείται η Τσακωνική διάλεκτος.
Ο Τυρός απέχει 180 χιλιόμετρα από την Αθήνα, 71 χιλιόμετρα από την Τρίπολη, 62 από το Άργος,18 από το Λεωνίδιο,30 από το Άστρος και 14 νμ από τις Σπέτσες.
Ιστορία
Ο Τυρός κατοικείται από τους προϊστορικούς χρόνους. Στο λόφο πάνω από το σημερινό λιμάνι, υπάρχουν τα ερείπια προϊστορικού κάστρου της αρχαίας κόμης του Τυρού που βοηθούσε στην εποπτεία του αρχαίου λιμένα που βρισκόταν 500μ. ενδότερα στη σημερινή θέση Καραβοστάσι.
Ο Τυρός έχει πάρει την ονομασία του από το ιερό του Απόλλωνα Τυρίτη- (ΑΠΕΛΛΟΝΙ ΤΥΡΙΤΑ), τοπικής θεότητας που λατρευόταν στην περιοχή. Η θέση του ιερού βρίσκεται στο λόφο του Προφήτη Ηλία νοτιοδυτικά της κωμόπολης. Αρχαία ευρήματα έχουν βρεθεί και στο οροπέδιο Παλαιόχωρα του Τυρού και στο βουνό Οριώντα (1.194 μ). Τα ευρήματα από την περιοχή βρίσκονται σήμερα στα μουσεία Σπάρτης,Τρίπολης,Άστρους,Μουσείο Μπενάκη όπως επίσης και στο μουσείο του Λούβρου. Εκτενείς ανασκαφές έκανε ο καθηγητής Ρωμαίος.
Στα Λακωνικά του Παυσανία αναφέρεται ως «κόμη μετά λιμένος αλιέων και στόλου εμπορικού».
Στον Τυρό από το 1840 έως το 1939 λειτουργούσαν μεταλλεία παραγωγής βαρίττη στο ακρωτήριο Τρίκερι βορειοανατολικά της κωμόπολης, τελευταίος ιδιοκτήτης τους ήταν ο μεγαλέμπορος της Αθήνας Σγούρδας.
Στην περιοχή του Τυρού βρίσκονται και τα γεωλογικά στρώματα Τυρού της ζώνης Τρίπολης που σύμφωνα με γεωλόγους του Πανεπιστημίου Πατρών απαντάται μόνο στην περιοχή, πρόκειται για ένα πολύ σκληρό πέτρωμα μπλε και πράσινης απόχρωσης,οι ντόπιοι το ονομάζουν (Γερανιά).
Γλώσσα
Στον Τυρό, στο Λεωνίδιο, και σε επτά χωριά της Κυνουρίας που καλούνται Τσακωνιά, ομιλείται η τσακωνική διάλεκτος η οποία προέρχεται από την αρχαία δωρική διάλεκτο.
Ο Τυρός σήμερα
Κατά την απογραφή του 2001 το Τ.Δ. Τυρού είχε 1.211 κατοίκους και το Τ.Δ. Σαπουνακαιίκων 568 κατοίκους πραγματικό πληθυσμό. Τα δύο αυτά τοπικά διαμερίσματα είναι οικιστικά ενωμένα σε ενιαίο σύνολο με 1.779 κατοίκους και αποτελούν τον Τυρό. Στην Δημοτική Ενότητα Τυρού ανήκει και το Τ.Δ. Πέρα Μελάνων με 337 κατοίκους. Όλη η Δημοτική Ενότητα έχει 2.116 κατοίκους.
Κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι ο τουρισμός, η εμπορική ναυτιλία και η αλιεία. Ο Τυρός έχει επίσης πολλούς μετανάστες σε Αμερική, Καναδά και Αυστραλία, οι οποίοι κάθε χρόνο επιστρέφουν στα πάτρια εδάφη για διακοπές. Διαθέτει σύγχρονη τουριστική υποδομή και παραλίες. Το εμπορικό, διοικητικό και τουριστικό κέντρο είναι η παραλιακή οδός μήκους 2χλμ. Εκεί βρίσκεται και σύγχρονο λιμάνι όπου μπορούν να ελλιμενιστούν τουριστικά σκάφη κάθε είδους.
Στον Τυρό κάθε Πάσχα γίνεται η περιφορά των επιταφίων στην παραλιακή οδό, με τη συνοδεία των καϊκιών του αλιευτικού στόλου, και κάψιμο του Ιούδα μέσα στη θάλασσα πάνω σε πλωτή εξέδρα (μπουρλότο) από τους Τσάκωνες πυρπολητές που το συνοδεύουν με δυναμίτες και βεγγαλικά. Χιλιάδες κεριά που ρίχνουν τα μικρά παιδιά μέσα στη θάλασσα συμβολίζουν τις ψυχές των χαμένων Τσακώνων ναυτικών και ψαράδων. Το τσακωνικό γλέντι γίνεται την Κυριακή του Πάσχα στην κεντρική πλατεία, με την ανάγνωση του Ευαγγελίου στην τσακωνική διάλεκτο.
Στην Δημοτική Ενότητα Τυρού υπάρχουν πολιτιστικά και αθλητικά σωματεία, όπως ο Αθλητικός σύλλογος ο Απόλλων, ο Πολιτιστικός-Μορφωτικός σύλλογος ο Απόλλων, ο Πολιτιστικός σύλλογος Πέρα Μελάνων ο Σύλλογος Εμπόρων-βιοτεχνών-Καταστημάτων Εστίασης-Ξενοδόχων & Ενοικ.Δωματίων και ο Αλιευτικός σύλλογος Τυρού. Ο Ταχυδρομικός Κώδικας είναι 220 29 ενώ ο τηλεφωνικός υπεραστικός κωδικός είναι 2757.
Στο οροπέδιο Παλαιόχωρα του Τυρού, σε υψόμετρο 710μ, βρίσκεται το σπηλαιοβάραθρο Δέρσιος το οποίο τα τελευταία χρόνια εξερευνάται από ξένους και Έλληνες σπηλαιολόγους.