Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σταντ-απ κόμεντι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αυτή είναι μια παλιά έκδοση της σελίδας, όπως διαμορφώθηκε από τον Lorry Gundersen (συζήτηση | συνεισφορές) στις 02:37, 5 Φεβρουαρίου 2022. Μπορεί να διαφέρει σημαντικά από την τρέχουσα έκδοση.
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 5/02/2022.
Το άρθρο αυτό είναι ανεπαρκώς ανεπτυγμένο ή ανολοκλήρωτο. Η βοήθειά σας είναι καλοδεχούμενη!

To stand-up comedy (σταντ απ κόμεντι) είναι είδος κωμωδίας που πραγματοποιείται ζωντανά σε κοινό και ο/η καλλιτέχνης απευθύνεται απευθείας στο κοινό με στόχο το γέλιο, συνήθως σε όρθια στάση και με χρήση μικροφώνου, δηλαδή με την απουσία ενός θεατρικού «τέταρτου τοίχου», αφού οι κωμικοί απευθύνονται στο κοινό και τις περισσότερες φορές υπάρχει και σχετική αλληλεπίδραση με το κοινό.

Είναι διαδεδομένη τέχνη σε όλον τον κόσμο, η οποία ξεκίνησε από τις ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά άκμασε κυρίως στην Αγγλία από τη δεκαετία του 60 και μετά, και ειδικότερα από το 80 και μετά, σε συνδυασμό με την "εναλλακτική κωμωδία" που το ανταγωνιζόταν, και αυτό επειδή πριν τη δεκαετία του 60 τα περισσότερα θέματα του stand-up δεν ήταν "πολιτικώς ορθά" (ήταν προσβλητικά ή/και ρατσιστικά ή/και σεξιστικά, κ.λπ.).

Ένας καλλιτέχνης που ασχολείται με το stand up comedy ονομάζεται κωμικός (comic) ή stand up κωμικός. Αποτελεί μια τέχνη με πολλές ιδιαιτερότητες και δυσκολίες, αλλά και κάποιους βασικούς κανόνες και απαράβατους κανόνες που έχουν δομηθεί επί σκηνής τα τελευταία 50 χρόνια.

Ο/Η κωμικός συχνά διηγείται μια γρήγορη ακολουθία χιουμοριστικών ιστοριών ή σύντομων αστείων, γνωστά ως ουάν-λάινερς (one-liners) ή παρουσιάζει την άποψή του/της για ένα θέμα, τα οποία αποτελούν το μονόλογο του/της (ή αλλιώς τη ρουτίνα του/της).

Απαράβατος κανόνας του stand up είναι ότι ο/η καλλιτέχνης γράφει μόνος-η του/της τα κείμενά του/της, δεν "κλέβει" αστεία άλλων κωμικών, δε χρησιμοποιεί ανέκδοτα και δεν υποδύεται κάποιον ρόλο. Αντιθέτως, από ότι πιστεύει ο περισσότερος κόσμος, στο stand up δεν είναι απαραίτητη η άμεση συνομιλία του/της καλλιτέχνη-ιδας με το κοινό. Το κομμάτι αυτό ονομάζεται κράουντ γουόρκ (crowd work) και αποτελεί ίσως το πιο δύσκολο μέρος καθώς ο/η κωμικός πρέπει να αυτοσχεδιάσει πάνω στις απαντήσεις που θα πάρει από το κοινό, να προκαλέσει το γέλιο αλλά να μην προσβάλει ή φερθεί άσχημα στον θεατή. Η επαφή του κόσμου με τον κωμικό γίνεται μόνο όταν ο/η ίδιος-η το ζητήσει και απευθυνθεί προς το κοινό. Κάποιος θεατής που παρεμβαίνει από μόνος του, φωνάζει τη διάρκεια της παράστασης και ενοχλεί γενικότερα την παράσταση ονομάζεται χέκλερ (heckler). Στις περιπτώσεις αυτές ο/η κωμικός έχει δικαίωμα να απαντήσει όπως θέλει και σε πολλές περιπτώσεις να προβάλλει και να μιλήσει άσχημα με σκοπό να τον κάνει να σταματήσει ή να φύγει.

Το stand up παρουσιάζεται σε ειδικά για τον σκοπό «κλαμπ» (comedy club), αλλά και σε μπαρ (bar) και θέατρα.

Στην Ελλάδα το stand up comedy ήρθε τη δεκαετία του 1970 με τον Χάρρυ Κλυνν,[1] αλλά σημαντικός σταθμός της ευρείας διάδοσης του αποτελούν τα μέσα της δεκαετίας του 1990 με τη δημιουργία και τη λειτουργία του πρώτου comedy club στην Ελλάδα, τις "Νύχτες Κωμωδίας", το οποίο λειτουργούσε η Λουκία Ρικάκη[1] από το 1994–95.[2][3][4]

Μέσα από τις "Νύχτες Κωμωδίας" ξεκίνησαν πολλοί γνωστοί κωμικοί που συνεχίζουν μέχρι τις μέρες μας: συγκεκριμένα, τα αδέρφια Θανάσης[2] και Κώστας Παπαγεωργίου,[5][4] ο Σίλας Σεραφείμ,[2] ο Δημήτρης Δημόπουλος,[2] ο Χριστόφορος Ζαραλίκος,[2][3][6] ο οποίος υπήρξε και ένα από τα ιδρυτικά μέλη,[3] ο Κωνσταντίνος Ραβνιωτόπουλος,[2] ο μουσικός Μίλτος Τζαλαγιάννης (με το καλλιτεχνικό όνομα Μπεμπέκος ή Μπεμπέκος Μικρούλης), ο Γιώργος Χατζηπαύλου[7], ο Δημήτρης Δούκογλου, ο Δημήτρης Χριστοφορίδης και ο Διονύσης Ατζαράκης,[7] αλλά έχουν περάσει ως "γκεστ" (guest) και εν ενεργεία stand-up comedians που είχαν ήδη κάνει καριέρα στο εξωτερικό, οι οποίοι βοήθησαν στην εξέλιξη του είδους στην Ελλάδα, όπως ο Λάμπρος Φισφής[8][9] και η Κατερίνα Βρανά,[10] και με αρκετούς από αυτούς να έχουν κάνει και "πέρασμα" από την τηλεόραση.[11][12][13][14]

Τα τελευταία χρόνια γνωρίζει τεράστια άνθηση στη χώρα μας, με δεκάδες κωμικούς που πραγματοποιούν παραστάσεις σε όλη τη χώρα σε θέατρα, bar και σε φεστιβάλ, ενώ λειτουργούν και δύο comedy club, το Γκάζι Κόμεντι Κλαμπ (Gazi Comedy CLub) στην Αθήνα και το "Μαιευτήριο" στη Θεσσαλονίκη. Στις παραστάσεις των comedy club συμμετέχουν 2 και παραπάνω κωμικοί παρουσιάζοντας σε μια βραδιά από 5 έως 30 λεπτά το άτομο. Οι βραδιές αυτές συνήθως έχουν κάποιον-α έμπειρο-η κωμικό ως παρουσιαστή που παίζει το υλικό του/της ανάμεσα στους υπόλοιπους και παρουσιάζει τους άλλους κωμικούς. Ο ρόλος του/της παρουσιαστή-ριας, γνωστός-ή ως Εμ-Σι (από τα αρχικά "MC", από το Master of Ceremony), είναι πολύ βασικός για την επιτυχία μιας παράστασης. Πολλές φορές στις βραδιές αυτές έχουν την ευκαιρία να εμφανιστούν και κωμικοί με 5 ή 10 λεπτά υλικού ως guest.

Για να ξεκινήσει κάποιος να ασχολείται με το stand up δηλώνει συμμετοχή σε ένα "όπεν μάικ" (open mic, μετάφραση: "ανοιχτό μικρόφωνο").

Τα open mic είναι βραδιές όπου μπορεί να συμμετέχει όποιος θέλει, και έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει τη ρουτίνα του/της, διάρκειας μέχρι 5 λεπτών. Με τη συμμετοχή σε open mic οι νέοι κωμικοί αποκτούν εμπειρία, δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους και έχουν την ευκαιρία να δούνε άλλους κωμικούς. Χρειάζεται χρόνια δουλειάς για να αποκτήσει ένας/μία κωμικός υλικό μεγάλης διάρκειας σε επαγγελματικό επίπεδο.

Πάντως, στα open mic συμμετέχουν και παλαιότεροι κωμικοί με σκοπό να δοκιμάζουν τα νέα τους κείμενα, με τον θεσμό των open mic να είναι όχι μόνο γνωστός σε όλο τον κόσμο, αλλά και ένας από τους βασικούς τρόπους με τον οποίο διαδίδεται και εξαπλώνεται το stand up.

Open mic βραδιές διοργανώνονται κυρίως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, αλλά έχουν κατά καιρούς οργανωθεί και σε πολλές άλλες πόλεις της Ελλάδας.

Όταν ο/η κωμικός έχει συγκεντρώσει υλικό διάρκειας πάνω από μία ώρας παρουσιάζει, συνήθως, σόλο (solo) παραστάσεις, οι οποίες στο εξωτερικό ονομάζονται σπέσιαλς (specials). Πολλές φορές οι παρατάσεις αυτές ηχογραφούνται ή βιντεοσκοπούνται ώστε να κυκλοφορήσουν στο εμπόριο.

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 «Κατερίνα Βρανά: Μια από τις 13 stand up comedians στον κόσμο». ProtoThema.gr. 22 Οκτωβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 «"Νύχτες Κωμωδίας – RetroDb». RetroDb.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 «Βιογραφικό – Χριστόφορος Ζαραλίκος». Zaralikos.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  4. ↑ 4,0 4,1 «Covid-Free... Teza: Μία stand up comedy παράσταση με τον Κώστα Παπαγεωργίου». ProtoThema.gr. 3 Φεβρουαρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  5. ↑ «Ο Κώστας Παπαγεωργίου σε μια Stand-Up συνέντευξή στο The Machine – The Machine – Art Press». ΤheΜachine.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  6. ↑ «"1821-2021, Διακόσια Χρόνια Δανεικά" στην Πάτρα – Χριστόφορος Ζαραλίκος». Zaralikos.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  7. ↑ 7,0 7,1 «Ο… ταξιτζής του Open Διονύσης Ατζαράκης μίλησε για την εκπομπή του και την προσωπική του ζωή». TVOpen.gr. Open TV. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  8. ↑ «Λάμπρος Φισφής – Βιογραφία». Periergos.gr. 25 Απριλίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  9. ↑ «Λάμπρος Φισφής – ΝΑ ΤΟ ΦΩΣ ON TOUR». Viva.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  10. ↑ «Κατερίνα Βρανά: Από το κώμα στη Μαλαισία, όρθια στη θεατρική σκηνή της Αθήνας, με χιούμορ και πείσμα». CNN.gr. 21 Δεκεμβρίου 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  11. ↑ «Σίλας Σεραφείμ – retroDB». RetroDb.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  12. ↑ «Stand up Comedy «Νύχτες Κωμωδίας» με τον Κωνσταντίνο Ραβνιωτόπουλο στην Πτολεμαΐδα». KozaniLife.gr. 25 Μαΐου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  13. ↑ «Γιώργος Χατζηπαύλου – retroDB». RetroDb.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 
  14. ↑ «Διονύσης Ατζαράκης – retroDB». RetroDb.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2022. 

Πηγές και Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σταντ-απ_κόμεντι&oldid=9304100"