Σερβία

Βελιγράδι
Δημοκρατία της Σερβίας Република Србија / Republika Srbija
; Σημαία	; Εθνόσημο
	Εθνικός ύμνος: Μπόζε Πράβντε; Θεέ της Δικαιοσύνης
	Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο Η θέση της Σερβίας (πράσινο)- Κοσόβου (ανοιχτό πράσινο) στην Ευρωπαϊκή ήπειρο (σκούρο γκρι)
Πρωτεύουσακαι μεγαλύτερη πόλη	Βελιγράδι ; 44°49′14″N 20°27′44″E / 44.8206°N 20.4622°E
Επίσημες γλώσσες	Σερβικά
Πολίτευμα	Ημιπροεδρική Δημοκρατία
Πρόεδρος; Πρωθυπουργός	Αλεξάνταρ Βούτσιτς; Μίλος Βούτσεβιτς
Νομοθετικό σώμα	Εθνοσυνέλευση
Ανεξαρτησία ; Επανάσταση; Πρώτο Σύνταγμα; Ντε φάκτο ανεξαρτησία; Διεθνής αναγνώριση; Διάλυση ένωσης με το Μαυροβούνιο; Ισχύον Σύνταγμα	; 15 Φεβρουαρίου 1804; 15 Φεβρουαρίου 1835; 25 Μαρτίου 1867; 13 Ιουλίου 1878; 5 Ιουνίου 2006; ; Καθιερώθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2006 (τέθηκε σε ισχύ δύο ημέρες μετά)
Έκταση • Σύνολο; • % Νερό; • Σύνορα; Ακτογραμμή	; 88.3611 km2 (117η); 0,13; 2.322 km; 0 km
Πληθυσμός; • Εκτίμηση 2024 ; • Πυκνότητα	; 6.605.168 (110η) ; 85,3 κατ./km2 (129η)
ΑΕΠ (ΙΑΔ); • Ολικό (2016); • Κατά κεφαλή	; 101,752 δισ. $ ; 14.493 $
ΑΕΠ (ονομαστικό); • Ολικό (2016); • Κατά κεφαλή	; 37,745 δισ. $ ; 5.376 $
ΔΑΑ (2021)	0,802 (63η) – πολύ υψηλός
Νόμισμα	Σερβικό δηνάριο (RSD)
Ζώνη ώρας • Θερινή ώρα	CET (UTC +1) ; (UTC +2)
ISO 3166-1	RS
Internet TLD	.rs
Οδηγούν στα	δεξιά
Κωδικός κλήσης	+381
	1 Συμπεριλαμβάνεται το Κόσοβο, χωρίς το Κόσοβο 77.474 km².; Στα στοιχεία για την πυκνότητα του πληθυσμού και το ΑΕΠ δεν συμπεριλαμβάνεται το Κόσοβο.

Συντεταγμένες: 43°49′00″N 21°08′00″E / 43.8167°N 21.1333°E / 43.8167; 21.1333

Η Σερβία (σερβικά: Србија / Srbija‎‎, προφέρεται: Σ'ρμπγια), επίσημα Δημοκρατία της Σερβίας (σερβικά: Република Србија/Republika Srbija‎‎, προφέρεται: Ρεπούμπλικα Σρμπίγια), είναι κυρίαρχο κράτος, που βρίσκεται στο σταυροδρόμι της Κεντρικής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, το νότιο τμήμα της Πεδιάδας της Παννονίας και τα κεντρικά Βαλκάνια. Σε σχέση με τη μικρή έκτασή της είναι μια ποικιλόμορφη χώρα, που διακρίνεται από ένα μεταβατικό χαρακτήρα και βρίσκεται πάνω σε πολιτιστικά, γεωγραφικά, κλιματικά και άλλα σύνορα. Η Σερβία είναι μεσόγεια και συνορεύει με την Ουγγαρία στα βόρεια, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία στα ανατολικά, τη Βόρεια Μακεδονία στα νότια, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και την Κροατία στα δυτικά και το Μαυροβούνιο στα νοτιοδυτικά. Διεκδικεί επίσης σύνορα με την Αλβανία μέσω της διαφιλονικούμενης περιοχής του Κοσσυφοπεδίου. Η Σερβία αριθμεί περίπου 7 εκατομμύρια κατοίκους και η πρωτεύουσά της, το Βελιγράδι, κατατάσσεται μεταξύ των μεγαλύτερων πόλεων της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Μετά τις Σλαβικές μεταναστεύσεις προς τα Βαλκάνια από τον 6ο αιώνα και μετά οι Σέρβοι ίδρυσαν αρκετά κράτη κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα. Το Βασίλειο της Σερβίας αναγνωρίστηκε από τη Ρώμη και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία το 1217. Έφτασε στο αποκορύφωμά του το 1346 ως σχετικά βραχύβια Σερβική Αυτοκρατορία. Στα μέσα του 16ου αιώνα ολόκληρη η σύγχρονη Σερβία είχε προσαρτηθεί από τους Οθωμανούς, που κατά καιρούς διακόπτονταν από την Αυτοκρατορία των Αψβούργων, που άρχισε να επεκτείνεται προς την Κεντρική Σερβία από το τέλος του 17ου αιώνα, διατηρώντας σταθερή βάση στη σημερινή Βοϊβοντίνα. Στις αρχές του 19ου αιώνα η Σερβική Επανάσταση εγκαθίδρυσε το έθνος-κράτος ως την πρώτη συνταγματική μοναρχία της περιοχής, που στη συνέχεια επεξέτεινε το έδαφός του. Μετά τη Σερβική νίκη στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την εν συνεχεία συνένωση με το Μαυροβούνιο, την απελευθέρωση της Βοσνίας και της Βοϊβοντίνας από τους Αψβούργους με το Βασίλειο της Σερβίας, η χώρα συνίδρυσε το Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, αργότερα Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας, με τους Σλοβένους και τους Κροάτες, απελευθερώνοντάς τους από την Αυτοκρατορία των Αψβούργων. Η χώρα βρέθηκε σε διάφορα πολιτικά σχήματα μέχρι τους Γιουγκοσλαβικούς πολέμους της δεκαετίας του 1990. Έτσι η Σερβία σχημάτισε μια ένωση με το Μαυροβούνιο το 1992, που διαλύθηκε το 2006, όταν η Σερβία έγινε και πάλι ανεξάρτητη χώρα. Το 2008, το κοινοβούλιο του Κοσσυφοπεδίου, νότιας επαρχίας της Σερβίας με Αλβανική εθνοτική πλειοψηφία, διακήρυξε την ανεξαρτησία, με ανάμεικτες αντιδράσεις από τη διεθνή κοινότητα.

Η Σερβία είναι μέλος του ΟΗΕ, του Συμβουλίου της Ευρώπης, του ΟΑΣΕ, του ΟΣΕΠ, και της ΚΕΣΕΕ. Υποψήφια για μέλος της ΕΕ από το 2012, η Σερβία διαπραγματεύεται την ένταξή της σε αυτή από τον Ιανουάριο του 2014 μετά από τις εγκρίσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Επιτροπής το 2013. Η χώρα είναι υπό ένταξη στον ΠΟΕ και είναι στρατιωτικά ουδέτερο κράτος. Η Σερβία είναι μια οικονομία ανώτερου-μεσαίου εισοδήματος με επικρατούντα τον τομέα των υπηρεσιών, με επόμενους τον βιομηχανικό και τον γεωργικό τομέα. Η χώρα κατέχει υψηλή θέση στον Δείκτη Κοινωνικής Προόδου (45η) καθώς και στον Παγκόσμιο Δείκτη Ειρήνης (46η), σχετικά υψηλή στον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (66η) και είναι μια οικονομικά μέτρια ελεύθερη χώρα.

Γεωγραφία

Στο σταυροδρόμι μεταξύ της Κεντρικής και της Νότιας Ευρώπης, η Σερβία βρίσκεται στη Βαλκανική χερσόνησο και την Πεδιάδας της Παννονίας. Η Σερβία βρίσκεται σε γεωγραφικό πλάτος μεταξύ 41 ° και 47 ° Β και μήκος μεταξύ 18 ° και 23 ° Α. Η χώρα καλύπτει συνολικά 88.361 τ.χλμ. (συμπεριλαμβανομένου του Κοσσυφοπεδίου), που την κατατάσσει στην 113η θέση στον κόσμο, ενώ χωρίς το Κοσσυφοπέδιο η συνολική έκταση είναι 77.474 τ.χλμ., που θα την καθιστούσε 117η. Το συνολικό μήκος των συνόρων της ανέρχεται σε 2.027 χιλιόμετρα (Αλβανία 115, Βοσνία και Ερζεγοβίνη 302, Βουλγαρία 318, Κροατία 241, Ουγγαρία 151, Βόρεια Μακεδονία 221, Μαυροβούνιο 203 και Ρουμανία 476). Όλα τα σύνορα του Κοσσυφοπεδίου με την Αλβανία (115 χλμ.), τη Βόρεια Μακεδονία (159 χλμ.) και το Μαυροβούνιο (79 χλμ.) βρίσκονται υπό τον έλεγχο της συνοριακής αστυνομίας του Κοσσυφοπεδίου. Η Σερβία διαχειρίζεται τα μήκους 352 χιλιομέτρων σύνορα μεταξύ του Κοσσυφοπεδίου και της υπόλοιπης Σερβίας ως «διοικητική γραμμή», που είναι υπό τον επιμερισμένο έλεγχο της συνοριακής αστυνομίας του Κοσσυφοπεδίου και των αστυνομικών δυνάμεων της Σερβίας, με 11 σημεία διέλευσης.

Η Πεδιάδα της Παννονίας καλύπτει το βόρειο τρίτο της χώρας (Βοϊβοντίνα και Μάτσβα), ενώ το ανατολικότερο άκρο της Σερβίας εκτείνεται στην Πεδιάδα της Βλαχίας. Το έδαφος του κεντρικού τμήματος της χώρας, με κέντρο του την περιοχή της Σουμάντζιγια, αποτελείται κυρίως από λόφους και διασχίζεται από ποταμούς. Βουνά κυριαρχούν στο νότιο τρίτο της Σερβίας. Οι Δειναρικές Άλπεις εκτείνονται στα δυτικά και τα νοτιοδυτικά ακολουθώντας τη ροή των ποταμών Δρίνου και Ιμπάρ. Τα Καρπάθια Όρη και ο Αίμος εκτείνονται σε κατεύθυνση βορρά-νότου στην ανατολική Σερβία

Η επαρχία του Κοσσυφοπεδίου, παρ' ότι ήταν μέρος της Σερβίας, από τον πόλεμο του 1999 κι έπειτα ήταν προτεκτοράτο του ΟΗΕ και de facto εκτός του ελέγχου των σερβικών αρχών. Από τις 17 Φεβρουαρίου 2008 η περιοχή κήρυξε μονομερώς ανεξαρτησία και συνεπώς την απόσχιση από τη Σερβία. Το ανεξάρτητο πλέον Κοσσυφοπέδιο αναγνωρίζεται διεθνώς από 104 χώρες, από όλες τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας (Κροατία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Σλοβενία) εκτός της ίδιας της Σερβίας και της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης.

Αρχαία βουνά στη νοτιοανατολική γωνιά της χώρας ανήκουν στο σύστημα της Οροσειράς Ρίλα-Ροδόπη. Το υψόμετρο κυμαίνεται από την κορυφή Μίτζορ της οροσειράς του Αίμου στα 2.169 μέτρα (ψηλότερη κορυφή της Σερβίας, εξαιρουμένου του Κοσσυφοπεδίου) μέχρι το χαμηλότερο σημείο μόλις 17 μέτρα, κοντά στον ποταμό Δούναβη στο Πράχοβο (σύνορα με τη Ρουμανία). Η μεγαλύτερη λίμνη είναι η (τεχνητή) λίμνη Τζέρνταπ (163 τετραγωνικά χιλιόμετρα στη Σερβία, 253 συνολικά) και το μακρύτερο ποτάμι που διέρχεται από τη Σερβία ο Δούναβης (587,35 χιλιόμετρα στη Σερβία, 2.860 συνολικά).

Κλίμα

Το κλίμα της Σερβίας επηρεάζεται από την ξηρά της Ευρασίας και τον Ατλαντικό Ωκεανό και τη Μεσόγειο Θάλασσα. Με μέσες θερμοκρασίες τον Ιανουάριο περίπου 0 °C και τον Ιούλιο 22 °C μπορεί να ταξινομηθεί ως θερμό-υγρό ηπειρωτικό ή υγρό υποτροπικό κλίμα. Στον βορρά το κλίμα είναι περισσότερο ηπειρωτικό, με κρύους χειμώνες και ζεστά, υγρά καλοκαίρια μαζί με καλά κατανεμημένες βροχοπτώσεις. Στον νότο τα καλοκαίρια και τα φθινόπωρα είναι ξηρότερα και οι χειμώνες είναι σχετικά κρύοι, με έντονες χιονοπτώσεις στα βουνά της ενδοχώρας.

Οι υψομετρικές διαφορές, η γειτνίαση με την Αδριατική Θάλασσα και μεγάλες λεκάνες ποταμών, καθώς και η έκθεση στους ανέμους εξηγούν τις διακυμάνσεις του κλίματος. Η Νότια Σερβία υπόκειται σε μεσογειακές επιρροές. Ωστόσο οι Δειναρικές Άλπεις και άλλες οροσειρές συμβάλλουν στην ψύξη των περισσότερων θερμών αέριων μαζών. Οι χειμώνες είναι αρκετά δριμείς στο οροπέδιο Πέστερ, λόγω των βουνών που το περιβάλλουν. Ένα από τα κλιματολογικά χαρακτηριστικά της Σερβίας είναι ο Κόσαβα, ένας κρύος και πολύ ριπαίος άνεμος νοτιοανατολικός άνεμος που ξεκινάει από τα Καρπάθια Όρη και ακολουθεί τον Δούναβη βορειοδυτικά μέσω των Σιδηρών Πυλών, όπου λειτουργεί ως αεροχείμαρρος και συνεχίζει στο Βελιγράδι και μπορεί να εξαπλωθεί νότια μέχρι τη Νις.

Η μέση ετήσια θερμοκρασία του αέρα για την περίοδο 1961-1990 για τις περιοχές με υψόμετρο μέχρι 300 μέτρα είναι 10,9 °C. Οι περιοχές με υψόμετρο 300-500 μ. έχουν μέση ετήσια θερμοκρασία γύρω στους 10,0 °C και πάνω από 1.000 μ. υψόμετρο περίπου 6,0 °C. Η χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί στη Σερβία ήταν -39,5 °C στις 13 Ιανουαρίου 1985, στο Καραγιούκιτσα Μπούναρι στο Πέστερ και η υψηλότερη στις 24 Ιουλίου 2007 στη Σμεντέρεφσκα Παλάνκα.

Η Σερβία είναι μία από τις λίγες ευρωπαϊκές χώρες με πολύ υψηλή έκθεση σε κίνδυνο των φυσικών καταστροφών (σεισμοί, καταιγίδες, πλημμύρες, ξηρασίες). Εκτιμάται ότι δυνητικά πλημμύρες, ιδιαίτερα σε περιοχές της Κεντρικής Σερβίας, απειλούν πάνω από 500 μεγάλους οικισμούς και μια έκταση 16.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Πιο καταστροφικές ήταν οι πλημμύρες του Μαίου του 2014, όταν 57 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και προκλήθηκαν ζημιές πάνω από ένα 1,5 δισ. €.

Υδρολογία

Σχεδόν όλα τα ποτάμια της Σερβίας καταλήγουν στη Μαύρη Θάλασσα, μέσω του ποταμού Δούναβη. Ο Δούναβης, ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός της Ευρώπης, περνά μέσα από τη Σερβία με 588 χιλιόμετρα (21% του συνολικού μήκους του) και αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή γλυκού νερού. Με αυτόν ενώνονται οι μεγαλύτεροι παραπόταμοί του, ο Μεγάλος Μοράβας (ο μεγαλύτερος ποταμός εξ ολοκλήρου στη Σερβία με 493 χιλιόμετρα μήκος), ο Σάβος και ο Τίσα. Αξιοσημείωτη εξαίρεση είναι ο Πτσίνια, που καταλήγει (μέσω του Αξιού) στο Αιγαίο. Λόγω της διαμόρφωσης του εδάφους οι φυσικές λίμνες είναι λίγες και μικρές. Οι περισσότερες βρίσκονται στην πεδιάδα της Βοϊβοντίνας, όπως η αιολική λίμνη Πάλιτς ή πολλές λίμνες κατά μήκος της ροής ποταμών (όπως του Ζασάβιτσα και της Κάρσκα ΜπάραC). Ωστόσο υπάρχουν πολλές τεχνητές λίμνες, κυρίως από υδροηλεκτρικά φράγματα, με μεγαλύτερη τη Τζέρνταπ (Σιδηρές Πύλες) στον Δούναβη με 163 τ.χλμ. στην πλευρά της Σερβίας (η συνολική έκταση 253 τ.χλμ. μοιράζεται με τη Ρουμανία), που είναι και η βαθύτερη (με μέγιστο βάθος 92 μ.), και τις Πέρουτσατς στον Δρίνο και Βλάσινα. Ο μεγαλύτερος καταρράκτης, Γελόβαρνικ, που βρίσκεται στο Κοπαονίκ, έχει ύψος 71 μ. Αφθονία σχετικά αμόλυντων επιφανειακών υδάτων και πολλές υπόγειες πηγές φυσικού και μεταλλικού νερού υψηλής ποιότητας αποτελούν ευκαιρία για εξαγωγές και οικονομική ανάπτυξη. Ωστόσο η πιο εκτεταμένη εκμετάλλευση και παραγωγή εμφιαλωμένου νερού άρχισαν μόλις πρόσφατα.

Περιβάλλον

Με 29,1% του εδάφους της καλυπτόμενο από δάση, η Σερβία θεωρείται μια μεσαίας δασοκάλυψης χώρα, σε σύγκριση με την παγκόσμια δασική κάλυψη του 30% και τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 35%. Η συνολική έκταση των δασών στη Σερβία είναι 22.520 τ.χλμ. (11.940 ή 53% είναι κρατική και 10.580 ή 47% είναι ιδιόκτητη) ή 3 στρέμματα ανά κάτοικο. Τα πιο συνηθισμένα δέντρα είναι βελανιδιές, οξιές, πεύκα και έλατα.

Η Σερβία είναι μια χώρα με πλούσιο οικοσύστημα και ποικιλότητα ειδών - καταλαμβάνοντας μόλις το 1,9% του συνολικού εδάφους της Ευρώπης η Σερβία φιλοξενεί το 39% της ανώτερης χλωρίδας, το 51% της ιχθυοπανίδας, το 40% της πανίδας ερπετών και αμφιβίων, το 74% της πανίδας πτηνών και το 67% της πανίδας θηλαστικών της Ευρώπης. Η αφθονία των βουνών και των ποταμών της είναι ιδανικό περιβάλλον για μια ποικιλία ζώων, πολλά από τα οποία προστατεύονται, όπως λύκοι, λύγκες, αρκούδες, αλεπούδες και ελάφια.

Το Ὀρος Τάρα στη δυτική Σερβία είναι μία από τις τελευταίες περιοχές στην Ευρώπη, όπου οι αρκούδες μπορούν ακόμη να ζουν σε απόλυτη ελευθερία. Η Σερβία φιλοξενεί επίσης περίπου 380 είδη πουλιών. Στην Κάρσκα Μπάρα υπάρχουν πάνω από 300 είδη πουλιών σε λίγα μόλις τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το φαράγγι του Ούβατς θεωρείται ένας από τους τελευταίους βιότοπους του όρνιου στην Ευρώπη.

Υπάρχουν στη Σερβία 377 προστατευόμενες περιοχές της Σερβίας, που περιλαμβάνουν 4.947 τετραγωνικά χιλιόμετρα ή 6,4% της χώρας. Το «Χωροταξικό σχέδιο της Δημοκρατίας της Σερβίας» αναφέρει ότι συνολικά οι προστατευόμενες περιοχές πρέπει να αυξηθούν σε 12% μέχρι το 2021. Αυτές οι προστατευόμενες περιοχές περιλαμβάνουν 5 εθνικά πάρκα (Τζέρνταπ, Tάρα, Κοπαονίκ, Φρούσκα Γκόρα και Σαρ), 15 φυσικά πάρκα, 15 «τοπία ιδιαίτερων χαρακτηριστικών», 61 φυσικά καταφύγια, και 281 μνημεία της φύσης.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι σημαντικό πρόβλημα στην περιοχή του Μπορ, που οφείλεται στις εργασίες μεγάλου συγκροτήματος ορυχείων και εκκαμίνευσης χαλκού και του Πάντσεβο, όπου έχει την έδρα της βιομηχανία πετρελαίου και πετροχημικών. Ορισμένες πόλεις υποφέρουν από προβλήματα υδροδότησης, λόγω κακοδιαχείρισης και ανεπαρκών επενδύσεων στο παρελθόν καθώς και από ρύπανση των υδάτων (όπως η ρύπανση του Ποταμού Ιμπάρ από το συγκρότημα ψευδαργύρου-μολύβδου της Τρέπτσα, που επηρεάζει την πόλη Κράλιεβο, ή την παρουσία φυσικού αρσενικού στα υπόγεια νερά στο Ζρένιανιν).

Η κακή διαχείριση των αποβλήτων έχει αναγνωριστεί ως ένα από τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα στη Σερβία και η ανακύκλωση είναι μια καινούργια δραστηριότητα, με μόνο το 15% των αποβλήτων της να ανακτώνται για επαναχρησιμοποίηση. Οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ του 1999 προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στο περιβάλλον, με αρκετές χιλιάδες τόνους τοξικών χημικών ουσιών αποθηκευμένων σε στοχευμένα εργοστάσια και διυλιστήρια να καταλήγουν στο έδαφος και σε υδάτινους αποδέκτες.

Ιστορία

Προϊστορία

Λιγοστές είναι οι αρχαιολογικές μαρτυρίες παλαιολιθικών οικισμών στο έδαφος της σημερινής Σερβίας. Ένα θραύσμα μιας ανθρώπινης γνάθου βρέθηκε στο Σίτσεβο (Μάλα Μπαλάνιτσα) και πιστεύεται ότι είναι 525.000-397.000 ετών.

Περίπου γύρω στο 6.500 π.Χ., κατά τη διάρκεια της Νεολιθικής περιόδου, οι πολιτισμοί του Στάρτσεβο και του Βίντσα υπήρξαν μέσα ή κοντά στο σύγχρονο Βελιγράδι και κυριάρχησαν στο μεγαλύτερο μέρος της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (καθώς επίσης και σε τμήματα της Κεντρικής Ευρώπης και της Μικράς Ασίας). Δύο σημαντικοί τοπικοί αρχαιολογικοί χώροι από την εποχή αυτή σώζονται ακόμη κοντά στις όχθες του Δούναβη.

Αρχαία ιστορία

Κατά την Εποχή του Σιδήρου Θράκες, Δάκες και Ιλλυριοί αντιμετωπίστηκαν από τους Αρχαίους Έλληνες κατά την επέκτασή τους στα νότια της σημερινής Σερβίας κατά τον 4ο αιώνα π.Χ., με βορειοδυτικότερο σημείο της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου είναι η πόλη του Καλέ-Κρσέβιτσα. Μετά την ελληνική εισβολή ακολούθησε λίγο αργότερα η Κελτική φυλή των Σκορδίσκων, που εγκαταστάθηκαν σε όλη την περιοχή τον 3ο αιώνα π.Χ. Οι Σκορδίσκοι σχημάτισαν το δικό τους φυλετικό κράτος σε αυτή την περοχή και έχτισαν πολλές οχυρώσεις, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας του κράτους τους στο Σίγκιντουν (σημερινό Βελιγράδι) και της Ναϊσσού (σημερινή Νις).

Οι Ρωμαίοι κατέκτησαν μεγάλο μέρος της χώρας τον 2ο αι. π.Χ. Το 167 π.Χ. ιδρύθηκε η Ρωμαϊκή επαρχία του Ιλλυρικού, το υπόλοιπο κατακτήθηκε περίπου το 75 π.Χ., σχηματίζοντας τη ρωμαϊκή επαρχία της Άνω Μοισίας, ενώ η σημερινή περιοχή του Σρεμ κατακτήθηκε το 9 π.Χ. και η Μπάτσκα και το Βανάτο το 106 μ.Χ., μετά τους Δακικούς πολέμους του Τραϊανού. Έτσι η σύγχρονη Σερβία εκτείνεται πλήρως ή εν μέρει σε αρκετές πρώην ρωμαϊκές επαρχίες, όπως η Μοισία, η Παννονία, η Πραιβαλιτάνα, η Δαλματία, η Δακία και η Μακεδονία. Οι κύριες πόλεις της Άνω Μοισίας (και ευρύτερα) ήταν: το Σιγκίντουνουμ (Βελιγράδι), το Βιμινάκιουμ (σημερινό Παλιό Κόστολατς), η Ρεμεσιάνα (σημερινή Μπέλα Παλάνκα), η Ναϊσσός (Νις) και το Σίρμιουμ (σημερινή Σρέμσκα Μιτρόβιτσα), η τελευταία εκ των οποίων υπηρέτησε ως μια από τις τέσσερις ρωμαϊκές πρωτεύουσες κατά τη διάρκεια της Τετραρχίας. Δεκαεπτά Ρωμαίοι αυτοκράτορες γεννήθηκαν στην περιοχή της σημερινής Σερβίας, δεύτερης ως προς αυτό μόνο μετά τη σημερινή Ιταλία. Ο πιο διάσημος από αυτούς ήταν ο Μέγας Κωνσταντίνος, ο πρώτος Χριστιανός αυτοκράτορας, που εξέδωσε ένα διάταγμα που επέβαλλε την ανεξιθρησκεία σε όλη την Αυτοκρατορία.

Όταν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία διχοτομήθηκε το 395 το μεγαλύτερο μέρος της Σερβίας παρέμεινε υπό την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ενώ δυτικά τμήματά της συμπεριλήφθηκαν στη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Από τις αρχές του 6ου αιώνα οι Νότιοι Σλάβοι ήταν παρόντες σε όλη τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία σε μεγάλους αριθμούς.

Μεσαίωνας

Οι Σέρβοι στον Βυζαντινό κόσμο ζούσαν στις λεγόμενες Σκλαβηνίες, εδάφη αρχικά εκτός Βυζαντινού ελέγχου και ανεξάρτητα. Η δυναστεία Βλαστιμίροβιτς ίδρυσε το Πριγκιπάτο της Σερβίας τον 8ο αιώνα. Το 822 οι Σέρβοι «κατοικούσαν το μεγαλύτερο μέρος της Δαλματίας» και ο Χριστιανισμός υιοθετήθηκε ως επίσημη θρησκεία του κράτους περί το 870. Στα μέσα του 10ου αιώνα το κράτος είχε αναδειχθεί σε μια φυλετική συνομοσπονδία που απλωνόταν στις ακτές της Αδριατικής Θάλασσας από τον Νερέτβα, τον Σάβο, τον Μοράβα και τη Σκόδρα.

Το κράτος διαλύθηκε μετά τον θάνατο του τελευταίου γνωστού ηγεμόνα των Βλαστιμίροβιτς, οι Βυζαντινοί προσάρτησαν την περιοχή και την κράτησαν για έναν αιώνα μέχρι το 1040, όταν οι Σέρβοι υπό την ηγεσία της μέλλουσας δυναστείας Βοϊσλάβλιεβιτς επαναστάτησαν στη Διοκλεία, μια παραθαλάσσια περιοχή. Το 1091, η δυναστεία Βουκάνοβιτς ίδρυσε το Μεγάλο Σερβικό Πριγκιπάτο, με έδρα τη Ράσκα. Τα δύο μισά επανενώθηκαν το 1142.

Το 1166 ο Στέφανος Νεμάνια ανέλαβε τον θρόνο, σηματοδοτώντας την αρχή μιας ακμάζουσας Σερβίας, πλέον υπό την κυριαρχία της δυναστείας Νεμάνια. Ο γιος του Νεμάνια Ράστκο (μεταγενέστερα Άγιος Σάββας), κέρδισε την αυτοκεφαλία της Εκκλησίας της Σερβίας το 1217 και συνέγραψε τοαρχαιότερο γνωστό σύνταγμα, και την ίδια στιγμή ο Στέφανος ο Πρωτόστεπτος ίδρυσε το Βασίλειο της Σερβίας. Η μεσαιωνική Σερβία έφτασε στο αποκορύφωμά της κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Στέφανου Δουσάν, που εκμεταλλεύτηκε τον Βυζαντινό εμφύλιο πόλεμο και διπλασίασε το μέγεθος του κράτους από την κατάκτηση εδαφών στα νότια και ανατολικά εις βάρος του Βυζαντίου, φτάνοντας έως την Πελοπόννησο, στεφόμενος επίσης καθ' οδόν αυτοκράτορας των Σέρβων και των Ελλήνων. Η Σερβική Αυτοκρατορία διήρκεσε μέχρι το 1371.

Η Μάχη του Κοσσυφοπεδίου κατά της ανερχόμενης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1389 σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής και θεωρείται ως αρχή της πτώσης της Σερβικής Αυτοκρατορίας. Οι αρχοντικές οικογένειες Λαζάρεβιτς και Μπράνκοβιτς κυβέρνησαν το Δεσποτάτο της Σερβίας στη συνέχεια (τον 15ο και 16ο αιώνα). Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς το 1453 και την Πολιορκία του Βελιγραδίου (1456), το Δεσποτάτο της Σερβίας έπεσε το 1459 μετά την πολιορκία της προσωρινής πρωτεύουσάς της Σμεντέρεβο. Το 1455 η Κεντρική Σερβία είχε πλήρως κατακτηθεί από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Μετά την απώθηση οθωμανικών επιθέσεων για πάνω από 70 χρόνια το Βελιγράδι έπεσε τελικά το 1521, ανοίγοντας τον δρόμο για την οθωμανική επέκταση στην Κεντρική Ευρώπη. Η Βοϊβοντίνα, ως μέρος της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων, αντιστάθηκε στην οθωμανική κυριαρχία μέχρι και τον 16ο αιώνα.

Οθωμανοί και Αψβούργοι

Μετά την απώλεια της ανεξαρτησίας από το Βασίλειο της Ουγγαρίας και την Οθωμανική Αυτοκρατορία η Σερβία ανέκτησε εν μέρει και για λίγο (1526-1527) κυριαρχία υπό το Γιόβαν Νέναντ τον 16ο αιώνα. Τρεις εισβολές των Αψβούργων και πολλές εξεγέρσεις αμφισβητούσαν συνεχώς την Οθωμανική κυριαρχία. Σημαντικό γεγονός ήταν η Εξέγερση του Βανάτου το 1595, που ήταν μέρος των Μακρών Πολέμων μεταξύ των Οθωμανών και των Αψβούργων. Η περιοχή της σημερινής Βοϊβοντίνα υπέμεινε έναν αιώνα Οθωμανικής κυριαρχίας, πριν παραχωρηθεί στην Αυτοκρατορία των Αψβούργων, στο τέλος του 17ου αιώνα, σύμφωνα με τη Συνθήκη του Κάρλοβιτς.

Σε όλα τα σερβικά εδάφη νότια των ποταμών Δούναβη και Σάβου η αριστοκρατία εξαλείφθηκε και οι αγρότες έγιναν δουλοπάροικοι σε Οθωμανούς αφέντες, ενώ μεγάλο μέρος του κλήρου έφυγε ή περιορίστηκε στα απομονωμένα μοναστήρια. Σύμφωνα με το οθωμανικό σύστημα οι Σέρβοι, ως Χριστιανοί, θεωρήθηκαν κατώτερη τάξη ανθρώπων και υποβλήθηκαν σε βαριά φορολογία ενώ ένα μικρό μέρος του σερβικού πληθυσμού εξισλαμίστηκε. Οι Οθωμανοί κατάργησαν το Σερβικό Πατριαρχείο (1463), αλλά το επανίδρυσαν το 1557, παραχωρώντας περιορισμένη συνέχιση των σερβικών πολιτιστικών παραδόσεων στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας.

Οταν οι Μεγάλες Σερβικές Μεταναστεύσεις ερήμωσαν το μεγαλύτερο μέρος της νότιας Σερβίας, οι Σέρβοι ζήτησαν καταφύγιο απέναντι από τον ποταμό Δούναβη στη Βοϊβοντίνα στα βόρεια και στις Μεθοριακές Επαρχίες (Κροατία-Σλαβονία των Αψβούργων) στα δυτικά, όπου τους χορηγήθηκαν δικαιώματα από το Αυστριακό στέμμα στο πλαίσιο μέτρων, όπως το Statuta Wallachorum του 1630. Το εκκλησιαστικό κέντρο των Σέρβων μετακινήθηκε επίσης προς τα βόρεια, στη Μητρόπολη του Σρέμσκι Καρλόβτσι, καθώς το Σερβικό Πατριαρχείο για μια ακόμη φορά και πάλι καταργήθηκε από τους Οθωμανούς το 1766. Μετά από αρκετά αιτήματα ο αυτοκράτορας Λεοπόλδος Α΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας χορήγησε επίσημα στους Σέρβους, που επιθυμούσαν να εγκαταλείψουν (τη Σερβία) το δικαίωμα να ζήσουν στην αυτόνομη επαρχία τους υπό το στέμμα του.

Μεταξύ 1718-1739 η Μοναρχία των Αψβούργων κατείχε την Κεντρική Σερβία και ίδρυσε το Βασίλειο της Σερβίας. Εκτός από τη Βοϊβοντίνα και το Βόρειο Βελιγράδι, που είχαν απορροφηθεί από την Αυτοκρατορία των Αψβούργων, η Κεντρική Σερβία κατελήφθη από τους Αψβούργους και πάλι μεταξύ 1686-1691 και 1788-1792.

Επανάσταση και ανεξαρτησία

Η επανάσταση της Σερβίας για την ανεξαρτησία της από την οθωμανική αυτοκρατορία διήρκεσε έντεκα χρόνια, από το 1804 έως το 1815. Η επανάσταση περιλαμβάνει δύο ξεχωριστές εξεγέρσεις, που κέρδισαν την αυτονομία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και τελικά κατέληξαν στην πλήρη ανεξαρτησία (1835-1867). Κατά τη διάρκεια της Πρώτης Σερβικής Εξέγερσης, με επικεφαλής τον Δούκα Καραγιώργη Πέτροβιτς, η Σερβία ήταν ανεξάρτητη για σχεδόν μια δεκαετία πριν ο οθωμανικός στρατός μπορέσει να ανακαταλάβει τη χώρα. Λίγο αργότερα ξεκίνησε η Δεύτερη Σερβική Εξέγερση. Με επικεφαλής τον Μίλος Ομπρένοβιτς, τελείωσε το 1815 με έναν συμβιβασμό μεταξύ των Σέρβων επαναστατών και των Οθωμανικών αρχών. Ομοίως, η Σερβία ήταν μία από τις πρώτες χώρες των Βαλκανίων, όπου καταργήθηκε η φεουδαρχία. Η Σύμβαση του Άκερμαν το 1826, η Συνθήκη της Αδριανούπολης το 1829 και, τέλος, το Χαττ-ι-Σερίφ αναγνώρισε την αυτονομία της Σερβίας. Το πρώτο Σερβικό Σύνταγμα εγκρίθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 1835.

Μετά τις συγκρούσεις μεταξύ του Οθωμανικού στρατού και των Σέρβων στο Βελιγράδι το 1862 και υπό την πίεση των Μεγάλων Δυνάμεων το 1867 οι τελευταίοι Τούρκοι στρατιώτες εγκατέλειψαν το Πριγκιπάτο, καθιστώντας τη χώρα ντε φάκτο ανεξάρτητη. Θεσπίζοντας ένα νέο σύνταγμα χωρίς διαβούλευση με την Υψηλή Πύλη, οι Σέρβοι διπλωμάτες επιβεβαίωσαν την ντε φάκτο ανεξαρτησία της χώρας. Το 1876 η Σερβία κήρυξε τον πόλεμο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ανακηρύσσοντας την ένωσή της με τη Βοσνία.

Η επίσημη ανεξαρτησία της χώρας αναγνωρίστηκε διεθνώς στο Συνέδριο του Βερολίνου το 1878, που τερμάτισε επίσημα τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο. Η συνθήκη αυτή, όμως, απαγόρευε στη Σερβία τη συνένωσή της με τη Βοσνία, με τη θέση της τελευταίας υπό Αυστροουγγρική κατοχή, παράλληλα με την κατάληψη του Σαντζακίου του Νόβι Παζάρ. Από 1815 έως το 1903 το Πριγκιπάτο της Σερβίας κυβερνήθηκε από τον Οίκο των Ομπρένοβιτς, με εξαίρεση τον Πρίγκιπα Αλέξανδρο Καραγεώργεβιτς μεταξύ 1842 και 1858. Το 1882 η Σερβία έγινε Βασίλειο, υπό τον Βασιλιά Μίλαν Α΄. Ο Οίκος των Καραγεώργεβιτς, απόγονος του επαναστάτη ηγέτη Καραγιώργη Πέτροβιτς, ανέλαβε την εξουσία το 1903 μετά το Πραξικόπημα του Μαΐου. Στον βορρά η επανάσταση του 1848 στην Αυστρία οδήγησε στην ίδρυση της αυτόνομης περιοχής της Σερβικής Βοϊβοντίνα. Το 1849 η περιοχή μετασχηματίστηκε σε Βοεβοδάτο Σερβίας και Βανάτο Τέμεσβαρ.

Στις αρχές του 20ου αιώνα το Βασίλειο της Σερβίας γνώρισε σημαντική πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη. Οι Γιόβαν Τσβίγιτς, Νίκολα Τέσλα, Μιχαήλο Πούπιν, Γιόσιφ Πάντσιτς και Μιλουτίν Μιλάνκοβιτς είναι μερικά από τα ονόματα με ιδιαίτερα σημαντική συμβολή στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.

Βαλκανικοί Πόλεμοι, Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος και η Πρώτη Γιουγκοσλαβία

Κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πολέμο ο Βαλκανικός Συνασπισμός νίκησε την Οθωμανική Αυτοκρατορία και κατέλαβε τα ευρωπαϊκά εδάφη της, γεγονός που επέτρεψε την εδαφική επέκταση στη Ράσκα και το Κοσσυφοπέδιο. Γρήγορα ακολούθησε ο Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος, όταν η Βουλγαρία στράφηκε κατά των πρώην συμμάχων της αλλά ηττήθηκε, με αποτέλεσμα τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου. Σε δύο χρόνια η Σερβία αύξησε την έκτασή της κατά 80% και τον πληθυσμό της κατά 50%, υπέστη όμως επίσης μεγάλες απώλειες τις παραμονές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με περίπου 20.000 νεκρούς. Η Αυστροουγγαρία ανησύχησε για την αυξανόμενη περιφερειακή δύναμη στα σύνορά της και το ενδεχόμενο να γίνει ο πόλος για την ενοποίηση όλων των Νότιων Σλάβων και οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών εντάθηκαν.

Η δολοφονία του Αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου της Αυστρίας στις 28 Ιουνίου 1914 στο Σαράγεβο από το Γκαβρίλο Πρίντσιπ, μέλος της οργάνωσης «Νεαρά Βοσνία», έκανε την Αυστροουγγαρία να κηρύξει τον πόλεμο στη Σερβία. Προς υπεράσπιση της συμμάχου της Σερβίας η Ρωσία κινητοποίησε τα στρατεύματά της, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα η σύμμαχος της Αυστροουγγαρίας Γερμανία να κηρύξει τον πόλεμο στη Ρωσία. Τα αντίποινα της Αυστροουγγαρίας εναντίον της Σερβίας ενεργοποίησαν μια σειρά από στρατιωτικές συμμαχίες που πυροδότησαν μια αλυσιδωτή αντίδραση κηρύξεων πολέμου σε όλη την ήπειρο, οδηγώντας στο ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέσα σε ένα μήνα. Η Σερβία κέρδισε τις πρώτες μεγάλες μάχες του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όπως η Μάχη του Τσερ και Μάχη του Κολούμπαρα - σημειώνοντας τις πρώτες Συμμαχικές νίκες εναντίον των Κεντρικών Δυνάμεων στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Νικόλα Πάσιτς, Πρωθυπουργός κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Παρά την αρχική επιτυχία, τελικά καταβλήθηκε από τις Κεντρικές Δυνάμεις μετά την προσχώρηση σε αυτές της Βουλγαρίας, τον Σεπτέμβριο του 1915. Το μεγαλύτερο μέρος του στρατού της (150.000 στρατιώτες), ο Βασιλιάς, η κυβέρνηση, οι αρχιερείς, και αρκετοί άμαχοι υποχώρησαν εξόριστοι μέσω Αλβανίας (με τεράστιες απώλειες) στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κέρκυρα, και κατόπιν μεταφέρθηκαν με τρένα στη Θεσσαλονίκη, όπου ανασυντάχθηκαν στη Στρατιά της Ανατολής για να επιστρέψουν στο Μακεδονικό Μέτωπο. Το Σερβικό κομμάτι της Στρατιάς της Ανατολής, χαρακτηρισμένο ως «μικρή δύναμη της Αντάντ», με τον αγώνα του συνέβαλε αποφασιστικά στην απελευθέρωση της Σερβίας, στις 15 Σεπτεμβρίου του 1918, αλλά και στη γενικότερη νίκη των Συμμάχων στην περιοχή των Βαλκανίων εναντίον της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας και της Βουλγαρίας, τον Νοέμβριο του 1918, ιδίως βοηθώντας τη Γαλλική δύναμη στη συνθηκολόγηση της τελευταίας.

Οι απώλειες της Σερβίας αντιπροσωπεύουν το 8% του συνόλου των στρατιωτικών θανάτων της Αντάντ. Το 58% (243.600) των στρατιωτών του Σερβικού στρατού έχασαν τη ζωή τους στον πόλεμο. Ο συνολικός αριθμός των θυμάτων τοποθετείται περίπου στις 700.000, περισσότερο από το 16% του προπολεμικού πληθυσμού της Σερβίας και πλειοψηφία (57%) του συνολικού ανδρικού πληθυσμού της. Όταν κατέρρευσε η Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, η περιοχή της Σιρμίας ενώθηκε με τη Σερβία στις 24 Νοεμβρίου του 1918 και ακολούθησε το Βανάτο, Μπάτσκα και Μπαράνια την επόμενη ημέρα, φέρνοντας έτσι το σύνολο της Βοϊβοντίνα στο Σερβικό Βασίλειο. Στις 26 Νοεμβρίου του 1918 η Συνέλευση της Ποντγκόριτσα εκθρόνισε τον οίκο Πέτροβιτς-Νιέγκος και ένωσε το Μαυροβούνιο με τη Σερβία. Την 1η Δεκεμβρίου του 1918, στην Οικία Κρσμάνοβιτς της Τεράζιγιε (κεντρική πλατεία του Βελιγραδίου), ο Αντιβασιλέας της Σερβίας Αλέξανδρος ανακήρυξε το Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων με βασιλιά τον Πέτρο Α΄ της Σερβίας.

Μεγάλη Λαϊκή Συνέλευση των Σέρβων, και άλλων Σλάβων στο Βανάτο, Μπάτσκα και Μπαράνια (επαρχία), είσοδος της Βοϊβοντίνα στη Σερβία.

Τον βασιλιά Πέτρο διαδέχθηκε ο γιος του Αλέξανδρος τον Αύγουστο του 1921. Σέρβοι συγκεντρωτιστές και Κροάτες αυτονομιστές συγκρούονταν στο κοινοβούλιο και οι περισσότερες κυβερνήσεις ήταν εύθραυστες και βραχύβιες. Ο Νικόλα Πάσιτς, ένας συντηρητικός πρωθυπουργός, ήταν επικεφαλής ή κυριαρχούσε στις περισσότερες κυβερνήσεις μέχρι τον θάνατό του. Ο βασιλιάς Αλέξανδρος άλλαξε το όνομα της χώρας σε Γιουγκοσλαβία και την εσωτερική διάρθρωση από 33 «όμπλαστ» σε 9 νέες μπανόβινες. Αποτέλεσμα της δικτατορίας του Αλεξάνδρου ήταν η περαιτέρω αποξένωση των μη Σέρβων από την ιδέα της ενότητας.

Ο Αλέξανδρος δολοφονήθηκε στη Μασσαλία, κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης το 1934 από τον Βλάντο Τσερνοζέμσκι, μέλος της ΕΜΕΟ. Τον διαδέχθηκε ο ενδεκάχρονος γιος του Πέτρος Β΄ και ένα συμβούλιο αντιβασιλείας με επικεφαλής τον ξάδελφό του Πρίγκιπα Παύλο. Τον Αύγουστο του 1939 η Συμφωνία Τσβέτκοβιτς-Μάτσεκ δημιούργησε ένα αυτόνομο Βανάτο της Κροατίας ως λύση για τις κροατικές ανησυχίες.

Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος και η Δεύτερη Γιουγκοσλαβία

Το 1941, παρά τις προσπάθειες της Γιουγκοσλαβίας να παραμείνει ουδέτερη στον πόλεμο, οι δυνάμεις του Άξονα εισέβαλαν στη Γιουγκοσλαβία. Το έδαφος της σύγχρονης Σερβίας διαμοιράσθηκε μεταξύ της Ουγγαρίας, της Βουλγαρίας, του Ανεξάρτητου Κράτους της Κροατίας και της Ιταλίας (Μεγάλη Αλβανία και Μαυροβούνιο), ενώ το υπόλοιπο τμήμα της Σερβίας τέθηκε υπό Γερμανική Στρατιωτική διοίκηση, με Σερβικές κυβερνήσεις-μαριονέτες με επικεφαλής τους Μίλαν Ατσίμοβιτς και Μίλαν Νέντιτς. Τα κατεχόμενα εδάφη υπήρξαν το θέατρο ενός εμφυλίου πολέμου μεταξύ των βασιλικών Τσέτνικ υπό τη διοίκηση του Ντράζα Μιχαΐλοβιτς και κομμουνιστών ανταρτών υπό τη διοίκηση του Γιόσιπ Μπροζ Τίτο. Ενάντια σε αυτές τις δυνάμεις παρατάσσονταν βοηθητικές του Άξονα μονάδες των Σερβικών Σωμάτων Εθελοντών και της Σερβικής Εθνοφρουράς. Οι σφαγές του Ντράγκινατς και της Λοζνίτσα 2.950 χωρικών στη Δυτική Σερβία το 1941 ήταν η πρώτη μεγάλη εκτέλεση αμάχων στην κατεχόμενη Σερβία από τους Γερμανούς, ενώ η σφαγή του Κραγκούγιεβατς και οι Επιθέσεις στο Νόβι Σαντ κατά Εβραίων και Σέρβων από τους Ούγγρους φασίστες ήταν οι πιο διαβόητες, με πάνω από 3.000 θύματα σε κάθε περίπτωση. Μετά από ένα χρόνο κατοχής, περίπου 16.000 Σέρβοι Εβραίοι είχαν δολοφονηθεί στην περιοχή, ή περίπου το 90% του προπολεμικού εβραϊκού πληθυσμού της. Πολλά στρατόπεδα συγκέντρωσης δημιουργήθηκαν σε όλη την περιοχή. Το στρατόπεδο συγκέντρωσης της Μπάνιτσα, στα περίχωρα του Βελιγραδίου, ήταν το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης, με θύματα κυρίως Σέρβους Εβραίους, Ρομά και Σέρβους πολιτικούς κρατούμενους.

Το Αξονικό κράτος-μαριονέτα Ανεξάρτητο Κράτος της Κροατίας διέπραξε μεγάλης κλίμακας διώξεις και γενοκτονία Σέρβων, Εβραίων και Ρομά. Οι εκτιμήσεις του Μουσείου Μνήμης Ολοκαυτώματος των ΗΠΑ δείχνουν ότι 320.000 έως 340.000 Σέρβοι, κάτοικοι της Κροατίας, της Βοσνίας και της βόρειας Σερβίας δολοφονήθηκαν κατά την εκστρατεία γενοκτονίας των Ουστάσι. Τα παραπάνω στοιχεία υποστηρίζονται και από την «Εβραϊκή Εικονική Βιβλιοθήκη» (διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια). Επίσημες Γιουγκοσλαβικές πηγές εκτιμούσαν τα θύματα σε περισσότερα από 700.000, κυρίως Σέρβους. Το μνημείο στο Γιασένοβατς απαριθμεί μέχρι στιγμής 82.085 ονόματα που σκοτώθηκαν μόνο σε αυτό το στρατόπεδο συγκέντρωσης, από περίπου 100.000 εκτιμώμενα θύματα (75% των οποίων ήταν σερβικής καταγωγής). Από περίπου 1 εκατομμύριο θύματα σε όλη τη Γιουγκοσλαβία μέχρι το 1944, περίπου 250.000 ήταν πολίτες της Σερβίας διαφόρων εθνικοτήτων.

Η Δημοκρατία του Ούζιτσε ήταν μια βραχύβια απελευθερωμένη περιοχή, που ιδρύθηκε από τους Παρτιζάνους και το πρώτη απελευθερωμένη έδαφος στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ευρώπη, οργανωμένο ως στρατιωτικό κρατίδιο που υπήρξε το φθινόπωρο του 1941 στα δυτικά της κατεχόμενης Σερβίας. Στα τέλη του 1944 η Επίθεση κατά του Βελιγραδίου έκρινε τον εμφύλιο πόλεμο υπέρ των Παρτιζάνων, που στη συνέχεια απέκτησαν τον έλεγχο της Γιουγκοσλαβίας. Μετά την Επίθεση κατά του Βελιγραδίου το Μέτωπο της Σιρμίας (21 Οκτωβρίου 1944 – 12 Απριλίου 1945) ήταν η τελευταία σημαντική στρατιωτική δράση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στη Σερβία. Η νίκη των Κομμουνιστών Παρτιζάνων είχε ως αποτέλεσμα την κατάργηση της μοναρχίας και στη συνέχεια ένα συνταγματικό δημοψήφισμα. Σύντομα ιδρύθηκε στη Γιουγκοσλαβία ένα μονοκομματικό κράτος από την Ένωση Κομμουνιστών της Γιουγκοσλαβίας, με 60.000 έως 70.000 νεκρούς στη Σερβία κατά τη διάρκεια της κατάληψης της εξουσίας. Όλη η αντιπολίτευση κατεστάλη και οι άνθρωποι που θεωρείτο ότι προωθούσαν την αντιπολίτευση στον σοσιαλισμό ή αποσχιστικές τάσεις φυλακίστηκαν ή εκτελέστηκαν για ανατρεπτικές ενέργειες. Η Σερβία έγινε συστατική δημοκρατία εντός της ΣΟΔΓ, γνωστή ως Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Σερβίας, και είχε ένα παράρτημα της δημοκρατίας αυτής του ομοσπονδιακού κομμουνιστικού κόμματος, την Ένωση Κομμουνιστών της Σερβίας.

Ο ισχυρότερος και με τη μεγαλύτερη επιρροή πολιτικός της Σερβίας στην Τιτοϊκή Γιουγκοσλαβία ήταν ο Αλεξάνταρ Ράνκοβιτς, ένας από τους «τέσσερις μεγάλους» Γιουγκοσλάβους ηγέτες, μαζί με τον Τίτο, τον Έντβαρντ Καρντέλι και τον Μίλοβαν Τζίλας. Ο Ράνκοβιτς αργότερα έχασε τη θέση του, λόγω των διαφωνιών σχετικά με τη νομενκλατούρα (ιθύνουσα γραφειοκρατία) του Κοσσυφοπεδίου και την ενότητα της Σερβίας. Η απόλυση του Ράνκοβιτς ήταν εξαιρετικά μη δημοφιλής μεταξύ των Σέρβων. Οι μεταρρυθμιστές υπέρ της αποκέντρωσης στη Γιουγκοσλαβία πέτυχαν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 να επιβάλλουν ουσιαστική αποκέντρωση των εξουσιών, δημιουργώντας ουσιαστική αυτονομία στο Κοσσυφοπέδιο και τη Βοϊβοντίνα, και αναγνωρίζοντας Γιουγκοσλαβική Μουσουλμανική εθνικότητα. Αποτέλεσμα των μεταρρυθμίσεων αυτών ήταν μια μαζική αναδιάρθρωση της νομενκλατούρας και της αστυνομίας του Κοσσυφοπεδίου, που μεταλλάχθηκαν από Σερβοκρατούμενες σε Αλβανοκρατούμενες μέσω και εκτελέσεων Σέρβων σε μια μεγάλη κλίμακα. Στους Αλβανούς του Κοσσυφοπεδίου έγιναν περαιτέρω παραχωρήσεις ως απάντηση στην αναταραχή, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας του Πανεπιστημίου της Πρίστινας ως Αλβανόγλωσσου ιδρύματος. Αυτές οι αλλαγές προκάλεσαν ευρύτατο φόβο μεταξύ των Σέρβων ότι αντιμετωπίζονται ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας.

Διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και πολιτική μετάβαση

Το 1989 ανήλθε στην εξουσία στη Σερβία ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Ο Μιλόσεβιτς είχε υποσχεθεί μείωση των εξουσιών των αυτόνομων επαρχιών του Κοσσυφοπεδίου και της Βοϊβοντίνα, όπου στη συνέχεια οι σύμμαχοί του ανέλαβαν την εξουσία, κατά την «αντιγραφειοκρατική επανάσταση». Αυτό πυροδότησε εντάσεις με την κομμουνιστική ηγεσία των άλλων δημοκρατιών και ξύπνησε τον εθνικισμό σε όλη τη χώρα, που τελικά οδήγησαν στη Διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, με τη Σλοβενία, την Κροατία, τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη και τη Βόρεια Μακεδονία να ανακηρύσσουν την ανεξαρτησία τους. Η Σερβία και το Μαυροβούνιο παρέμειναν μαζί ως Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας (ΟΔΓ).

Τροφοδοτούμενοι από εθνοτικές εντάσεις ξέσπασαν οι Πόλεμοι της Γιουγκοσλαβίας, με τις πιο σοβαρές συγκρούσεις να λαμβάνουν χώρα στην Κροατία και στη Βοσνία, όπου οι Σερβικοί πληθυσμοί αντιτάχθηκαν στην ανεξαρτησία από τη Γιουγκοσλαβία. Η ΟΔΓ παρέμεινε έξω από τις συγκρούσεις, αλλά παρείχε υλικοτεχνική, στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη προς τις σερβικές δυνάμεις στην Κροατία και στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Σε απάντηση ο ΟΗΕ επέβαλε κυρώσεις κατά της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας τον Μάιο του 1992, που οδήγησαν σε πολιτική απομόνωση και κατάρρευση της οικονομίας.

Η πολυκομματική δημοκρατία εισήχθη στη Σερβία το 1990, με επίσημη κατάργηση του μονοκομματικού συστήματος. Οι επικριτές του Μιλόσεβιτς υποστήριζαν ότι η κυβέρνηση εξακολουθούσε να είναι αυταρχική, παρά τις συνταγματικές αλλαγές, καθώς ο Μιλόσεβιτς διατηρούσε ισχυρή πολιτική επιρροή στα κρατικά μέσα ενημέρωσης και των μηχανισμών ασφάλειας. Όταν το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας αρνήθηκε να αποδεχθεί την ήττα του στις δημοτικές εκλογές του 1996, οι Σέρβοι προέβησαν σε μεγάλες διαδηλώσεις ενάντια στην κυβέρνηση. Μεταξύ 1998 και 1999 η ειρήνη διεράγη και πάλι, όταν η κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο επιδεινώθηκε με συνεχιζόμενες συγκρούσεις μεταξύ των Γιουγκοσλαβικών δυνάμεων ασφαλείας και των Αλβανικού αντάρτικου Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου. Οι αντιπαραθέσεις οδήγησαν στον σύντομο Πόλεμο του Κοσόβου, που κατέληξε στην αποχώρηση των σερβικών δυνάμεων από εκεί και την εγκατάσταση της διοίκησης του ΟΗΕ στην επαρχία. Μετά τις προεδρικές εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2000, τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατηγόρησαν τον Μιλόσεβιτς για εκλογική νοθεία. Μια καμπάνια πολιτικής αντίστασης που ακολούθησε, με επικεφαλής τη Δημοκρατική Αντιπολίτευση της Σερβίας (DOS), ευρείας συμμαχία των αντι-Μιλόσεβιτς κομμάτων. Αυτό κορυφώθηκε στις 5 Οκτωβρίου, όταν μισό εκατομμύριο άνθρωποι από όλη τη χώρα συγκεντρώθηκαν στο Βελιγράδι, αναγκάζοντας τον Μιλόσεβιτς να παραδεχτεί την ήττα του. Η πτώση του Μιλόσεβιτς τερμάτισε τη διεθνή απομόνωση της Γιουγκοσλαβίας. Ο Μιλόσεβιτς παραπέμφθηκε στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία. Το DOS ανακοίνωσε ότι η ΟΔ της Γιουγκοσλαβίας θα επιδιώξει να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2003 η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας μετονομάστηκε σε Σερβία και Μαυροβούνιο. Η ΕΕ άρχισε διαπραγματεύσεις με τη χώρα για τη Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης. Το πολιτικό κλίμα στη Σερβία παρέμεινε τεταμένο και το 2003 ο πρωθυπουργός Ζόραν Τζίντζιτς δολοφονήθηκε από κύκλους του οργανωμένου εγκλήματος και πρώην αξιωματούχους των υπηρεσιών ασφαλείας.

Στις 21 Μαΐου 2006 το Μαυροβούνιο πραγματοποίησε δημοψήφισμα για να αποφασιστεί αν θα τερματίσει την ένωσή του με τη Σερβία. Το αποτέλεσμα ήταν 55,4% υπέρ της ανεξαρτησίας, που μόλις πάνω από το 55% που απαιτείτο. Στις 5 Ιουνίου 2006 η Εθνοσυνέλευση της Σερβίας κήρυξε τη Σερβία νόμιμο διάδοχο της πρώην κρατικής ένωσης. Η επαρχία του Κοσσυφοπεδίου ανακήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία της από τη Σερβία στις 17 Φεβρουαρίου 2008. Η Σερβία καταδίκασε αμέσως την ανακήρυξη και εξακολουθεί να αρνείται οποιαδήποτε κρατική υπόσταση στο Κοσσυφοπέδιο. Η ανακήρυξη έχει προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις από τη διεθνή κοινότητα, με άλλους να την αποδέχονται ενώ άλλοι να καταδικάζουν τη μονομερή κίνηση. Στις Βρυξέλλες διεξάγονται στάσιμες συνομιλίες μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου, με τη μεσολάβηση της ΕΕ.

Τον Απρίλιο του 2008 η Σερβία κλήθηκε να ενταχθεί στο πρόγραμμα Εντατικού Διαλόγου με το ΝΑΤΟ, παρά τη διπλωματική ρήξη με τη συμμαχία για το Κοσσυφοπέδιο. Η Σερβία υπέβαλε επίσημη αίτηση ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις 22 Δεκεμβρίου 2009 και έλαβε καθεστώς υποψήφιας την 1η Μαρτίου του 2012, μετά από μια αναβολή τον Δεκέμβριο του 2011. Μετά τη θετική εισήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Ιούνιο του 2013, οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη στην ΕΕ ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2014.

Πολιτική

Η Σερβία είναι ημιπροεδρική δημοκρατία. Απέκτησε ένα από τα πρώτα σύγχρονα συντάγματα στην Ευρώπη, το Σύνταγμα του 1835 (γνωστό ως «Σύνταγμα Σρετένιε (της Υπαπαντής)», που τότε θεωρήθηκε από τα πιο προοδευτικά και φιλελεύθερα συντάγματα του κόσμου. Από τότε έχουν υιοθετηθεί 10 διαφορετικά συντάγματα. Το σημερινό σύνταγμα εγκρίθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2006 στον απόηχο του δημοψηφίσματος ανεξαρτησίας του Μαυροβουνίου που, κατά συνέπεια, αναβίωσε την ανεξαρτησία της ίδιας της Σερβίας. Το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφαίνεται για θέματα που αφορούν το Σύνταγμα.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (Πρεντσέντνικ Ρεπούμπλικε) είναι ο αρχηγός του κράτους, εκλέγεται με καθολική ψηφοφορία για μια πενταετή θητεία και περιορίζεται από το Σύνταγμα με ανώτατο όριο δύο θητειών. Εκτός του ότι είναι ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων, ο πρόεδρος έχει τη διαδικαστική υποχρέωση διορισμού του πρωθυπουργού με τη συγκατάθεση του κοινοβουλίου και κατευθύνει τις διευθυντήριες γραμμές στην εξωτερική πολιτική και στην άμυνα της χώρας ενώ την εσωτερική και οικονομική πολιτική την καθορίζει ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση. Ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς είναι ο σημερινός πρόεδρος μετά τις προεδρικές εκλογές του 2017. Έδρα της προεδρίας είναι το Νόβι Ντβορ.

Η Κυβέρνηση (Βλάντα) αποτελείται από τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς. Η Κυβέρνηση είναι υπεύθυνη να προτείνει τη νομοθεσίας και τον προϋπολογισμό, να εφαρμόζει τους νόμους και να κατευθύνει την εσωτερική και την οικονομική πολιτική.

Η Εθνοσυνέλευση (Ναρόντνα Σκούπστινα) είναι το μοναδικό νομοθετικό σώμα. Η Εθνοσυνέλευση έχει την εξουσία να θεσπίζει νόμους, να εγκρίνει τον προϋπολογισμό, το χρονοδιάγραμμα προεδρικών εκλογών, να εκλέγει και να αποπέμπει τον Πρωθυπουργό και άλλους υπουργούς, να κηρύσσει πόλεμο και να επικυρώνει τις διεθνείς συνθήκες και συμφωνίες. Αποτελείται από 250 αναλογικά εκλεγμένα μέλη που υπηρετούν τετραετή θητεία. Τα μεγαλύτερα πολιτικά κόμματα στη Σερβία είναι το κεντροδεξιό Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα, το αριστερό Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας και το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα.

Διεθνείς σχέσεις

Η Σερβία έχει συνάψει διπλωματικές σχέσεις με 188 κράτη μέλη του ΟΗΕ, την Αγία Έδρα, το Κυρίαρχο Στρατιωτικό Τάγμα της Μάλτας και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Σερβία έχει ένα δίκτυο 65 πρεσβειών και 23 προξενείων διεθνώς. Στη χώρα υπάρχουν 65 ξένες πρεσβείες και 5 προξενεία.

Η εξωτερική πολιτική της Σερβίας επικεντρώνεται στην επίτευξη του στρατηγικού στόχου της να γίνει κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Ξεκίνησε τη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ, με την υπογραφή της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης, στις 29 Απριλίου 2008 και υπέβαλε επίσημη αίτηση ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις 22 Δεκεμβρίου 2009. Έλαβε ένα πλήρες καθεστώς υποψήφιας την 1η Μαρτίου του 2012 και άρχισε τις ενταξιακές συνομιλίες στις 21 Ιανουαρίου 2014.

Η επαρχία του Κοσσυφοπεδίου ανακήρυξε την ανεξαρτησία της από τη Σερβία στις 17 Φεβρουαρίου 2008, η οποία προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις από τη διεθνή κοινότητα, με άλλους να την αποδέχονται ενώ άλλοι να καταδικάζουν τη μονομερή κίνηση. Η Σερβία, σε πρώτη φάση, ανακάλεσε τους πρεσβευτές της από κράτη που έχουν αναγνωρίσει το Κοσσυφοπέδιο, σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Ένοπλες δυνάμεις

Οι Σερβικές Ένοπλες Δυνάμεις υπάγονται στο Υπουργείο Άμυνας και αποτελούνται από τον Στρατό και την Αεροπορία. Αν και ηπειρωτική χώρα, η Σερβία διαθέτει ένα Ποτάμιο Στολίσκο, που περιπολεί στους ποταμούς Δούναβη, Σάβο και Τίσα. Ο Σέρβος Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου αναφέρεται Υπουργό Άμυνας ο οποίος με τη σειρά του αναφέρεται στον Πρόεδρο. Ο Αρχηγός του Επιτελείου διορίζεται από τον Πρόεδρο, που είναι αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων τις οποίες και διοικεί. Το 2012 ο αμυντικός προϋπολογισμός της Σερβίας ανερχόταν στο ποσό των 612 εκατομ. $ ή περίπου 1,6% του ΑΕΠ της χώρας.

Βασιζόμενες παραδοσιακά στο μεγάλο αριθμό των κληρωτών οι Σερβικές Ένοπλες Δυνάμεις πέρασαν μια περίοδο συρρίκνωσης, αναδιάρθρωσης και επαγγελματικοποίησης. Η στρατιωτική θητεία καταργήθηκε την 1η Ιανουαρίου 2011. Οι Σερβικές Ενοπλες Δυνάμεις έχουν 28.000 στρατό εν ενεργεία, που συμπληρώνεται από «ενεργό εφεδρεία» που αριθμεί 20.000 μέλη και «παθητική εφεδρεία» με περίπου 170.000.

Η Σερβία συμμετέχει στο πρόγραμμα Σχέδιο Δράσης Μεμονωμένης Συνεργασίας του ΝΑΤΟ, αλλά δεν έχει δείξει καμία πρόθεση ένταξης στο ΝΑΤΟ στο εγγύς μέλλον, λόγω της σημαντικής λαϊκής απόρριψης, που προέρχεται σε μεγάλο βαθμό από τους ΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς της Γιουγκοσλαβίας το 1999. Είναι παρατηρητής του Οργανισμού Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (διακυβερνητικής συμμαχίας της Ρωσίας και άλλων 5 πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών). Η χώρα υπέγραψε επίσης το Σύμφωνο Σταθερότητας για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη (ουσιαστικά τις Βαλκανικές χώρες πλην Ελλάδας και Τουρκίας). Οι Σερβικές Ενοπλες Δυνάμεις συμμετάσχουν σε αρκετές πολυεθνικές ειρηνευτικές αποστολές, όπως στον Λίβανο, την Κύπρο, την Ακτή Ελεφαντοστού και τη Λιβερία. Η Σερβία είναι μια μεγάλος παραγωγός και εξαγωγέας στρατιωτικού εξοπλισμού στην περιοχή. Οι εξαγωγές αμυντικού υλικού ανήλθαν σε περίπου $ 250 εκατομμύρια το 2011, σε όλο τον κόσμο, κυρίως στη Μέση Ανατολή, την Αφρική, τη Νοτιοανατολική Ασία και τη Βόρεια Αμερική. Η αμυντική βιομηχανία έχει γνωρίσει σημαντική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια και συνεχίζει να αυξάνεται σε ετήσια βάση.

Διοικητική διαίρεση

Η Σερβία είναι ενιαίο κράτος αποτελούμενο από δήμους/πόλεις, περιφέρειες και δύο αυτόνομες επαρχίες. Στη Σερβία, με εξαίρεση το Κοσσυφοπέδιο, υπάρχουν 138 δήμοι (οπστίνε) και 23 πόλεις (γκράντοβι), που αποτελούν τις βασικές μονάδες της τοπικής αυτοδιοίκησης. Εκτός από τους δήμους υπάρχουν 24 περιφέρειες (οκρούζι), με την Πόλη του Βελιγραδίου να αποτελεί πρόσθετη περιοχή. Εκτός από το Βελιγράδι, που έχει εκλεγμένη τοπική κυβέρνηση, οι περιφέρειες είναι περιφερειακά κέντρα της κρατικής εξουσίας και δεν έχουν δικές τους εξουσίες, αποτελώντας καθαρά διοικητικές διαιρέσεις. Η Σερβία έχει δύο αυτόνομες επαρχίες, τη Βοϊβοντίνα στα βόρεια, και το [Κοσσυφοπέδιο και Μετόχια στον νότο, ενώ η υπόλοιπη περιοχή, η «Κεντρική Σερβία», ποτέ δεν είχε δική της περιφερειακή εξουσία. Μετά τον Πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου, οι ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ εισήλθαν στο Κοσσυφοπέδιο, σύμφωνα με το ψήφισμα 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το 2008 το Κοσσυφοπέδιο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του. Η κυβέρνηση της Σερβίας δεν αναγνωρίζει την ανακήρυξη, θεωρώντας την παράνομη και αθέμιτη.

Δημογραφία

Σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2024, η Σερβία (με εξαίρεση το Κοσσυφοπέδιο) είχε συνολικό πληθυσμό 6.605.168 κατοίκους^[1] και η πυκνότητα πληθυσμού είναι 85,3 κάτοικοι ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο. Η απογραφή δεν έγινε στο Κοσσυφοπέδιο, που έκανε τη δική του απογραφή, που αριθμούσε συνολικό πληθυσμό 1.739.825, εξαιρουμένου του κατοικούμενου από Σέρβους Βορείου Κοσσυφοπεδίου, καθώς οι Σέρβοι της εν λόγω περιοχής (περίπου 50.000) μποϊκόταραν την απογραφή.

Η Σερβία έχει υποστεί μια δημογραφική κρίση από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, με ποσοστό θανάτων που υπερβαίνει συνεχώς το ποσοστό γεννήσεων και συνολικό ποσοστό γονιμότητας 1,44 παιδιά ανά μητέρα, ένα από τα χαμηλότερα στον κόσμο. Η Σερβία έχει κατά συνέπεια ένα από τους πιο γερασμένους πληθυσμούς στον κόσμο, με μέσο όρο ηλικίας τα 42,2 χρόνια και ο πληθυσμός της συρρικνώνεται με ένα από τους ταχύτερους ρυθμούς στον κόσμο. Το ένα πέμπτο του συνόλου των νοικοκυριών αποτελείται από ένα μόνο άτομο και μόνο το ένα τέταρτο από τέσσερα ή περισσότερα άτομα. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 75,9 χρόνια (73,5 χρόνια οι άνδρες και 78,3 οι γυναίκες).^[4]

Τη δεκαετία του 1990 η Σερβία είχε το μεγαλύτερο πληθυσμό προσφύγων στην Ευρώπη. Πρόσφυγες και εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα στη Σερβία αποτελούσαν μεταξύ 7% και 7,5% του πληθυσμού της - περίπου μισό εκατομμύριο πρόσφυγες κατέφυγαν στη χώρα μετά τη σειρά των Γιουγκοσλαβικών πολέμων, κυρίως από την Κροατία (και σε μικρότερο βαθμό από τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη) και οι εσωτερικά εκτοπισμένοι από το Κοσσυφοπέδιο. Εν τω μεταξύ υπολογίζεται ότι 300.000 άνθρωποι έφυγαν από τη Σερβία τη δεκαετία του 1990, εκ των οποίων το 20% είχε τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Οι Σέρβοι με 5.988.150 είναι η μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα στη Σερβία, αντιπροσωπεύοντας το 83% του συνολικού πληθυσμού (με εξαίρεση το Κοσσυφοπέδιο). Με πληθυσμό 253.899 οι Ούγγροι αποτελούν τη μεγαλύτερη εθνοτική μειονότητα στη Σερβία, συγκεντρωμένοι κυρίως στη βόρεια Βοϊβοντίνα και αντιπροσωπεύουν το 3,5% του πληθυσμού της χώρας (13% στη Βοϊβοντίνα). Ο πληθυσμός των Ρομά ανέρχεται σε 147.604 (2,1 %), σύμφωνα με την απογραφή του 2011, αλλά ανεπίσημες εκτιμήσεις τοποθετούν τον πραγματικό αριθμό τους μεταξύ 400.000 και 500.000. Οι Βόσνιοι Μουσουλμάνοι με 145.278 (2 %) είναι συγκεντρωμένοι στη Ράσκα (Σαντζάκ), στα νοτιοδυτικά. Άλλες μειονοτικές ομάδες περιλαμβάνουν Κροάτες (0,8 %), Σλοβάκους (0,7 %), Αλβανούς, Μαυροβούνιους, Βλάχους, Ρουμάνους, Σλαβομακεδόνες και Βούλγαρους. Οι Κινέζοι, που υπολογίζονται σε περίπου 15.000, είναι η μόνη σημαντική μειονότητα μεταναστών. Η Βοϊβοντίνα έχει πολυεθνική και πολυπολιτισμική ταυτότητα. Υπάρχουν εκεί πάνω από 26 εθνοτικές ομάδες με έξι επίσημες γλώσσες.

Η πλειοψηφία του πληθυσμού, ή 59,4%, διαμένει σε αστικές περιοχές και 16,1% μόνο στο Βελιγράδι. Το Βελιγράδι είναι η μόνη πόλη με περισσότερους από ένα εκατομμύριο κατοίκους και υπάρχουν τέσσερις ακόμη με πάνω από 100.000 κατοίκους.

Κατάταξη	Πόλη	Πληθυσμός 1991	Πληθυσμός 2002	Πληθυσμός 2011
1	Βελιγράδι	1.130.241	1.120.092	1.166.763
2	Νόβι Σαντ	177.055	191.405	250.439
3	Νις	173.250	173.724	183.164
4	Κραγκούγιεβατς	144.608	146.373	150.835
5	Σουμπότιτσα	98.873	99.981	97.910
6	Ζρένιανιν	80.174	79.773	76.511
7	Πάντσεβο	71.668	77.087	76.203
8	Τσάτσακ	69.625	73.217	73.331
9	Νόβι Παζάρ	50.149	54.604	66.527
10	Κράλιεβο	56.643	57.411	64.175
11	Σμεντέρεβο	61.990	62.805	64.175
12	Λέσκοβατς	61.487	63.185	60.288
13	Βάλιεβο	58.172	61.035	58.932
14	Κρούσεβατς	57.871	57.347	58.745
15	Βράνιε	51.122	55.052	55.138
16	Σάμπατς	53.604	55.163	53.919
17	Ούζιτσε	53.279	54.717	52.646
18	Σόμπορ	48.145	51.471	47.623
19	Ποζάρεβατς	41.160	41.736	44.183
20	Σρέμσκα Μιτρόβιτσα	38.162	39.084	41.624
21	Πίροτ	39.850	40.632	38.785
22	Ζάγετσαρ	39.160	39.491	38.165
23	Κίκιντα	42.707	41.825	38.065
24	Γιάγκοντινα	36.662	35.589	37.282
25	Βρσατς	35.586	36.623	36.040
26	Μπορ	40.325	39.387	34.160
27	Ρούμα	28.135	32.229	30.076

Θρησκεία

Το Σύνταγμα της Σερβίας επιτρέπει τη θρησκευτική ελευθερία. Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί με 6.416.054 πιστούς αποτελούν το 89,4% του πληθυσμού της χώρας. Η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η μεγαλύτερη και η παραδοσιακή εκκλησία της χώρας, πιστοί της οποίας είναι η συντριπτική πλειοψηφία των Σέρβων. Άλλες Ορθόδοξες Χριστιανικές κοινότητες στη Σερβία περιλαμβάνουν τους Μαυροβούνιους, τους Ρουμάνους, τους Βλάχους, τους Ρομά και τους Βούλγαρους.

Καθεδρικός Ναός Αγίου Σάββα (Βελιγράδι)
Καθεδρικός Ναός Αγίου Σάββα (Βελιγράδι)

Μανασίγια
Μανασίγια

Μονή Στουντένιτσα
Μονή Στουντένιτσα

Η Ορθόδοξη εκκλησία στο Σρέμσκι Κάρλοβτσι
Η Ορθόδοξη εκκλησία στο Σρέμσκι Κάρλοβτσι

Τζαμί στο Νις
Τζαμί στο Νις

Συναγωγή της Σουμπότιτσα
Συναγωγή της Σουμπότιτσα

Καθολική Εκκλησία, Σουμπότιτσα
Καθολική Εκκλησία, Σουμπότιτσα

Μονή Ζίτσα
Μονή Ζίτσα

Οι Ρωμαιοκαθολικοί αριθμούν 356.957 στη Σερβία, ή περίπου το 6% του πληθυσμού, κυρίως στη Βοϊβοντίνα (ειδικά το βόρειο τμήμα της), που έχει μειονοτικές εθνοτικές ομάδες, όπως οι Ούγγροι, οι Κροάτες, οι Μπούνιεβτσι (προερχόμενοι από την Ερζεγοβίνη), καθώς και μερικοί Σλοβάκοι και Τσέχοι.

Ο Προτεσταντισμός 71.768 που αντιπροσωπεύει περίπου το 1% του πληθυσμού της χώρας, κυρίως μεταξύ των Σλοβάκων της Βοϊβοντίνα και των Μεταρρυθμιστών Ούγγρων. Στην Ανατολική Καθολική Εκκλησία ανήκουν περίπου 25.000 πολίτες (0,37% του πληθυσμού), ως επί το πλείστον Ρουθηνοί στη Βοϊβοντίνα.

Οι Μουσουλμάνοι, με 222.282 ή 3% του πληθυσμού, αποτελούν την τρίτη μεγαλύτερη θρησκευτική ομάδα. Το Ισλάμ έχει ιστορικά έντονη παρουσία στις νότιες περιοχές της Σερβίας, κυρίως στη νότια Ράσκα. Οι Βόσνιοι είναι η μεγαλύτερη ισλαμική κοινότητα στη Σερβία. Εκτιμάται ότι περί το ένα τρίτο των Ρομά της χώρας είναι Μουσουλμάνοι.

Υπάρχουν μόνο 578 Εβραίοι το θρήσκευμα στη Σερβία. Άθεοι ήταν 80.053 ή 1,1% του πληθυσμού και επιπλέον 4.070 δηλώθηκαν ως αγνωστικιστές.

Γλώσσα

Επίσημη γλώσσα είναι η Σερβική, μια τυποποιημένη μορφή της Σερβοκροατικής, μητρική του 88% του πληθυσμού. Η Σερβική είναι η μόνη πραγματικά δίγραφη ευρωπαϊκή γλώσσα, χρησιμοποιώντας τόσο το Κυριλλικό όσο και το Λατινικό αλφάβητο. Η Σερβική Κυριλλική ορίζεται στο Σύνταγμα ως η «επίσημη γραφή», σε σύγκριση με το καθεστώς της Λατινικής «γραφής σε επίσημη χρήση». Επινοήθηκε το 1814 από τον Σέρβο φιλόλογο Βουκ Κάρατζιτς, που δημιούργησε το αλφάβητο με φθογγική αρχές. Ερευνα από το 2014 έδειξε ότι το 47% του σερβικού πληθυσμού ευνοεί το Λατινικό αλφάβητο, το 36% το Κυριλλικό και το 17% δεν έχει καμία προτίμηση.

Αναγνωρισμένες μειονοτικές γλώσσες είναι: η Ουγγρική, η Σλοβακική, η Αλβανική, η Ρουμανική, η Βουλγαρική και η Ρουθηνική, καθώς και οι άλλες τυποποιημένες μορφές της Σερβοκροατικής: Βοσνιακή και Κροατική. Όλες αυτές οι γλώσσες είναι σε επίσημη χρήση σε δήμους ή πόλεις, όπου η αντίστοιχη εθνοτική μειονότητα υπερβαίνει το 15% του συνολικού πληθυσμού. Στη Βοϊβοντίνα η επαρχιακή διοίκηση χρησιμοποιεί, εκτός της Σερβικής, πέντε ακόμη γλώσσες (Ουγγρική, Σλοβακική, Κροατική, Ρουμανική και Ρουθηνική).

Οικονομία

Η Σερβία έχει μια αναδυόμενη οικονομία της αγοράς στην κατηγορία ανώτερου-μεσαίου εισοδήματος. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, το Σερβικό ονομαστικό ΑΕΠ το 2015 εκτιμάται επίσημα σε 36,56 δισ. $ ή $ 5.102 κατά κεφαλή, ενώ του ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης ήταν 97,27 δισ. $ ή $ 13.577 κατά κεφαλή. Στη οικονομία επικρατούν οι υπηρεσίες που αντιπροσωπεύουν το 60,3% του ΑΕΠ, ακολουθούμενες από τη βιομηχανία με 31,8% του ΑΕΠ και τη γεωργία με 7,9% του ΑΕΠ. Επίσημο νόμισμα της Σερβίας είναι το Σερβικό δηνάριο. Το Χρηματιστήριο του Βελιγραδίου είναι το μόνο της χώρας, με κεφαλαιοποίηση των 8,65 δισ. $ (τον Αύγουστο του 2014) και κύριο δείκτη τον BELEX15, που αντιπροσωπεύει 15 μετοχές.

Η οικονομία έχει επηρεαστεί από την παγκόσμια οικονομική κρίση. Μετά από οκτώ χρόνια ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης (μέσος όρος 4,45% ανά έτος) η Σερβία εισήλθε στην ύφεση το 2009 με αρνητική ανάπτυξη -3% και πάλι το 2012 με -1,5%. Καθώς η κυβέρνηση αντιμετώπιζε τις επιπτώσεις της κρίσης το δημόσιο χρέος διπλασιάστηκε μέσα σε 4 χρόνια: από την προ της κρίσης επίπεδα του 29,2% σε 63,8% του ΑΕΠ. Το ενεργό εργατικό δυναμικό το 2014 ανερχόταν σε 1.703.000, εκ των οποίων το 59,6% απασχολείτο στον τομέα των υπηρεσιών, το 23,9% στον τομέα της γεωργίας και 16,5% στη βιομηχανία. Ο μέσος μηνιαίος καθαρός μισθός στον Ιούνιο του 2014 ήταν 44.883 δηνάρια (US $ 528.50). Η ανεργία παραμένει οξύ πρόβλημα, με ποσοστό 17,9% το 2015.

Από το 2000 η Σερβία έχει προσελκύσει πάνω από $ 25 δισ. σε άμεσες ξένες επενδύσεις. Εταιρείες μπλου-τσιπ με επενδύσεις στη Σερβία είναι οι FIAT, Siemens, Bosch, Philip Morris, Michelin, Coca-Cola, Carlsberg και άλλες. Στον τομέα της ενέργειας έχουν κάνει μεγάλες επενδύσεις οι Ρωσικοί ενεργειακοί γίγαντες Gazprom και Lukoil.

Η Σερβία έχει αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο: οι εισαγωγές υπερβαίνουν τις εξαγωγές κατά 28,9%. Οι εξαγωγές της Σερβίας, ωστόσο, σημείωσαν σταθερή αύξηση τη διετία 2011-2013 φθάνοντας τα 14,61 δισ. $ το 2013. Η χώρα έχει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με τις χώρες της ΕΖΕΣ και της ΚΕΣΕΕ, προτιμησιακό εμπορικό καθεστώς με την Ευρωπαϊκή Ένωση, Γενικευμένο Σύστημα Προτιμήσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες και μεμονωμένες συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με τη Ρωσία, τη Λευκορωσία, το Καζακστάν και την Τουρκία.

Αγροτική οικονομία

Η Σερβία έχει πολύ ευνοϊκές φυσικές συνθήκες (έδαφος και κλίμα) για ποικιλία γεωργικών προϊόντων. Έχει 50.560 τετ. χλμ. γεωργικής γης (7 στρέμματα ανά κάτοικο), εκ των οποίων 32.940 καλλιεργήσιμης γης (4,5 στρέμματα ανά κάτοικο). Το 2013 η Σερβία εξήγαγε γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα αξίας 2,8 δισ. $, και η αναλογία εξαγωγών-εισαγωγών ήταν 180%. Οι γεωργικές εξαγωγές αποτελούν το ένα πέμπτο του συνόλου των εξαγωγών της Σερβίας στην παγκόσμια αγορά. Η Σερβία είναι ένας από τους μεγαλύτερος προμηθευτές κατεψυγμένων φρούτων στην ΕΕ (1η στη γαλλική αγορά και 2η στη γερμανική). Η γεωργική παραγωγή είναι σημαντικότερη στη Βοϊβοντίνα, στην εύφορη πεδιάδα της Παννονίας. Άλλες γεωργικές περιοχές είναι οι Μάτσβα, Πομοράβλιε, Τάμναβα, Ράσινα και Γιαμπλάνιτσα. Από την αγροτική παραγωγή το 70% είναι από τον τομέα των καλλιεργειών και το 30% από την κτηνοτροφία. Η Σερβία είναι πρώτη στον κόσμο στην παραγωγή δαμάσκηνων (582.485 τόνοι, με δεύτερη την Κίνα), η δεύτερη σε σμέουρα (89.602 τόνοι) και επίσης σημαντικός παραγωγός καλαμποκιού (6,48 εκατομμύρια τόνοι, 32η στον κόσμο) και σιταριού (2,07 εκατομμύρια τόνοι, 35η στον κόσμο). Άλλα σημαντικά γεωργικά προϊόντα είναι: ηλίανθος, ζαχαρότευτλα, σόγια, πατάτες, μήλα, χοιρινό κρέας, βόειο κρέας, τα πουλερικά και γαλακτοκομικά.

Στη Σερβία υπάρχουν 560 τετ. χλμ. αμπελώνων, που παράγουν περίπου 230 εκατομμύρια λίτρα κρασιού ετησίως. Οι πιο γνωστές περιοχές αμπελοκαλλιέργειας βρίσκονται στη Βοϊβοντίνα και στη Σουμάντιγια.

Βιομηχανία

Η βιομηχανία είναι ο τομέας της οικονομίας που επλήγη περισσότερο από την επιβολή κυρώσεων και το εμπορικό εμπάργκο των Ηνωμένων Εθνών και τους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ τη δεκαετία του 1990 και τη μετάβαση στην οικονομία της αγοράς τη δεκαετία του 2000. Η βιομηχανική παραγωγή συρρικνώθηκε δραματικά: το 2013 ήταν ακόμη μόνο το μισό εκείνης του 1989. Κύριοι βιομηχανικοί τομείς είναι: αυτοκινήτων, ορυχείων, μη σιδηρούχων μετάλλων, επεξεργασίας τροφίμων, ηλεκτρονικών ειδών, φαρμακευτικών προϊόντων και ρούχων.

Στην αυτοκινητοβιομηχανία (με επικεφαλής τη FIAT) δεσπόζει το σύμπλεγμα που βρίσκεται στο Κραγκούγιεβατς και τη γύρω περιοχή και συμβάλλει στις εξαγωγές με περίπου $ 2 δισ. εξορυκτική βιομηχανία της Σερβίας είναι συγκριτικά ισχυρή: Η Σερβία είναι ο 18ος μεγαλύτερος παραγωγός άνθρακα στον κόσμο (7ος στην Ευρώπη), που προέρχεται από μεγάλα αποθέματα στις λεκάνες Koλούμπαρα και Kόστολατς. Είναι επίσης ο 23ος μεγαλύτερος παγκοσμίως (3ος στην Ευρώπη) παραγωγός χαλκού, που εξορύσσεται από την RTB Bor, μεγάλη εγχώρια εταιρεία εξόρυξης χαλκού, ενώ σημαντική εξόρυξη χρυσού έχει αναπτυχθεί γύρω από το Μάζντανπεκ. Η Σερβία κατασκευάζει έξυπνα κινητά Intel ονομάζονται «Tesla smartphone».

Η βιομηχανία τροφίμων είναι ονομαστή τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο και αποτελεί ένα από τα ισχυρά σημεία της οικονομίας. Μερικές από τις διεθνείς φίρμες έχουν εγκαταστήσει μονάδες παραγωγής στη Σερβία: η PepsiCo και η Nestlé στον τομέα επεξεργασίας τροφίμων, η Coca-Cola (Βελιγράδι), η Heineken (Nόβι Σαντ) και η Carlsberg (Μπάτσκα Παλάνκα) στη βιομηχανία ποτών και η Nordzucker στη βιομηχανία ζάχαρης. Η βιομηχανία ειδών ένδυσης και κλωστοϋφαντουργίας έχει αυξηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια με σημαντικές επενδύσεις από ξένες εταιρείες: Benneton στη Νις, Geox στη Βράνιε, Calzedonia στο Σόμπορ, Falke στο Λέσκοβατς και άλλες. Η βιομηχανία ηλεκτρονικών ειδών της Σεβίας κορυφώθηκε τη δεκαετία του 1980 και σήμερα είναι μόνο το ένα τρίτο από αυτό που ήταν τότε, αλλά έχει γνωρίσει κάποια ανάκαμψη την τελευταία δεκαετία με επενδύσεις εταιρειών όπως η Siemens (ανεμογεννήτριες) στη Σουμπότιτσα, η Panasonic (συσκευές φωτισμού) σε Σβίλαζνατς και η Gorenje (ηλεκτρικές οικιακές συσκευές) στο Βάλιεβο. Η φαρμακευτική βιομηχανία της Σερβίας περιλαμβάνει 20 κατασκευαστές γενόσημων φαρμάκων, εκ των οποίων η Hemofarm στο Βρσατς και η Galenika στο Βελιγράδι αντιπροσωπεύουν το 80% του όγκου παραγωγής. Η εγχώρια παραγωγή καλύπτει πάνω από το 60% της τοπικής ζήτησης.

Ενέργεια

Ο τομέας της ενέργειας είναι από τους μεγαλύτερους και σημαντικότερους για την οικονομία της χώρας. Η Σερβία είναι καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας και εισαγωγέας των βασικών καυσίμων (όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο).

Η Σερβία έχει αφθονία ενός φυσικού και σχετικά σημαντικού καυσίμου (άνθρακας), αλλά όχι επαρκή από τα άλλα (πετρέλαιο και φυσικό αέριο). Τα αποδεδειγμένα αποθέματα λιγνίτη της Σερβίας των 5,5 δισ. τόνων είναι τα 5α μεγαλύτερα στον κόσμο (δεύτερα στην Ευρώπη, μετά τη Γερμανία). Ο άνθρακας βρίσκεται σε δύο μεγάλες εναποθέσεις: Κολύμπαρα (4 δισ. τόνοι αποθεμάτων) και Kόστολατς (1,5 δισ. τόνοι). Αν και είναι μικροί σε παγκόσμια κλίμακα, οι πόροι πετρελαίου και φυσικού αερίου της Σερβίας (77.400 εκατομμύρια τόννοι και 48.100 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αντίστοιχα) έχουν κάποια περιφερειακή σημασία, δεδομένου ότι είναι οι μεγαλύτεροι στην περιοχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας, καθώς και των Βαλκανίων (εκτός της Ρουμανίας). Σχεδόν το 90% του πετρελαίου και του φυσικού αέριου που έχει ανακαλύφθεί πρέπει να βρίσκεται στο Βανάτο και αυτά τα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι από τα μεγαλύτερα στη λεκάνη της Παννονίας, αλλά μεσαία σε ευρωπαϊκή κλίμακα.

Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας το 2012 στη Σερβία ήταν 36,06 δισ. κιλοβατώρες (KWh), ενώ η τελική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας ανήλθε σε 35,5 δισ. κιλοβατώρες (KWh). [208] Το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται προέρχεται από θερμικές μονάδες ισχύος (72,7% του συνόλου της ηλεκτρικής ενέργειας) και σε μικρότερο βαθμό από εγκαταστάσεις υδροηλεκτρικής ισχύος (27,3%). Υπάρχουν 6 λιγνιτικές που θερμοηλεκτρικές μονάδες, με εγκατεστημένη ισχύ 3.936 MW, μεγαλύτερες από τις οποίες είναι η 1.502 MW-Nikola Tesla 1 και η 1.160 MW-Nikola Tesla 2, και οι δύο στο Ομπρένοβατς. Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των 9 μονάδων υδροηλεκτρικής ισχύος είναι 2.831 MW, μεγαλύτερη από τις οποίες είναι η Τζέρνταπ 1 με ισχύ 1.026 MW. Εκτός από αυτά, υπάρχουν θερμοηλεκτρικά εργοστάσια που λειτουργούν με μαζούτ και φυσικό αέριο, με εγκατεστημένη ισχύ 353 MW. Το σύνολο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συγκεντρώνεται στην Elektroprivreda Srbije (EPS), δημόσια επιχείρηση ηλεκτρικής ενέργειας.

Η τρέχουσα παραγωγή πετρελαίου στη Σερβία ανέρχεται σε πάνω από 1,1 εκατομμύρια τόνους και καλύπτει περίπου το 43% των αναγκών της χώρας, ενώ το υπόλοιπο εισάγεται. Η εθνική εταιρεία πετρελαίου, Naftna Industrija Srbije (NIS), εξαγοράστηκε το 2008 από την Gazprom Neft. Η εταιρεία έχει ήδη ολοκληρώσει εκσυγχρονισμό 700 εκατομ. $ του διυλιστηρίου πετρελαίου στο Πάντσεβο (δυναμικότητας 4,8 εκατομμυρίων τόνων) και σήμερα είναι στη φάση μετατροπής του διυλιστηρίου πετρελαίου στο Νόβι Σαντ σε διυλιστήριο μόνο λιπαντικών. Διαχειρίζεται επίσης το δίκτυο των 334 πρατηρίων καυσίμων της Σερβίας (74% της εγχώριας αγοράς) και επιπλέον 36 πρατήρια στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, 31 στη Βουλγαρία και 28 στη Ρουμανία. Υπάρχουν 155 χιλιόμετρα αγωγών αργού πετρελαίου, που συνδέουν τα διυλιστήρια του Πάντσεβο και του Νόβι Σαντ, ως τμήμα του διακρατικού αγωγού πετρελαίου Adria.

Η Σερβία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ξένες πηγές φυσικού αερίου, με μόνο το 17% να προέρχεται από την εγχώρια παραγωγή (συνολικά 491 εκατομμύρια κυβικά μέτρα το 2012) και το υπόλοιπο να εισάγεται, κυρίως από τη Ρωσία (μέσω αγωγών αερίου που διασχίζουν την Ουκρανία και την Ουγγαρία). Η Srbijagas, η δημόσια επιχείρηση φυσικού αερίου, λειτουργεί το σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου που αποτελείται από 3.177 χιλιόμετρα κορμού και περιφερειακών αγωγών φυσικού αερίου και μια υπόγεια εγκατάσταση αποθήκευσης αερίου 450 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων στο Μπανάτσκι Ντβορ.

Μεταφορές

Η Σερβία κατέχει στρατηγική θέση για τις μεταφοράς αφού η ραχοκοκαλιά της χώρας, η Κοιλάδα του Μοράβα, αποτελεί μακράν τον ευκολότερο χερσαίο δρόμο από την ηπειρωτική Ευρώπη προς τη Μικρά Ασία και την Εγγύς Ανατολή.

Το οδικό δίκτυο δέχεται το μεγαλύτερο μέρος της κυκλοφορίας στη χώρα. Το συνολικό μήκος του οδικού δικτύου είναι 40.845 χιλιόμετρα, εκ των οποίων 1.372 χιλιόμετρα είναι «Κατηγορίας 1α» (δηλαδή μεγάλες εθνικές οδοί, συμπεριλαμβανομένων 675 χιλιόμετρα αυτοκινητοδρόμων), 4.153 «Κατηγορίας 1β», 11.540 «Κατηγορίας 2» (περιφερειακές οδοί) και 23.780 «δημοτικοί δρόμοι». Το οδικό δίκτυο, εκτός από το μεγαλύτερο μέρος του «Κατηγορίας 1α», είναι συγκριτικά χαμηλότερης ποιότητας για τα δυτικοευρωπαϊκά πρότυπα, λόγω της έλλειψης οικονομικών πόρων για τη συντήρησή του τα τελευταία 20 χρόνια.

Υπάρχουν 241 χλμ. αυτοκινητοδρόμων (autoputevi) υπό κατασκευή, που όλα αναμένεται να ολοκληρωθούν το 2017: δύο τμήματα μήκους 40 χλμ. του αυτοκινητοδρόμου Α1 (από τα νότια του Λέσκοβατς έως το Μπουγιάνοβατς), 102 χλμ. του Α2 (μεταξύ Ομπρένοβατς και Τσάτσακ) και 70 χλμ. του Α4 (ανατολικά της Νις προς τα βουλγαρικά σύνορα). Οι εργασίες για την κατασκευή του υπόλοιπου Α2 (τμήματα 52 χλμ. Βελιγραδίου-Ομπρένοβατς και Τσάτσακ-Πόζεγκα) θα ολοκληρωθούν το 2018 και το 2019, αντίστοιχα. Το δίκτυο υπεραστικών μεταφορών είναι πολύ εκτεταμένο: σχεδόν όλα τα μέρη της χώρας συνδέονται με λεωφορεία, από τις μεγαλύτερες πόλεις μέχρι τα χωριά. Επιπλέον υπάρχουν διεθνή δρομολόγια (κυρίως προς τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης με πολλόυς Σέρβους απόδημους). Τόσο εγχώριες όσο και διεθνείς γραμμές εξυπηρετούνται από περισσότερες από 100 εταιρείες λεωφορείων, μεγαλύτερες των οποίων είναι οι Lasta και Νις-Ekspres. Το 2011 υπήρχαν 1.677.510 επιβατικά αυτοκίνητα ή 1 ανά 4,3 κατοίκους.

Η Σερβία έχει 3.819 χιλιόμετρα σιδηροδρομικών γραμμών, εκ των οποίων 1.279 είναι με ηλεκτροκίνηση και 283 με διπλή γραμμή. Μεγαλύτερος σιδηροδρομικός κόμβος είναι το Βελιγράδι (και σε μικρότερο βαθμό η Νις), ενώ οι πιο σημαντικές γραμμές είναι: Βελιγράδι-Μπαρ (Μαυροβούνιο), Βελιγράδι-Ζάγκρεμπ (Κροατία) / Βελιγράδι-Νις-Σόφια (Βουλγαρία) (τμήμα του Πανευρωπαϊκού Διαδρόμου Χ), Βελιγράδι-Σουμπότιτσα-Βουδαπέστη (Ουγγαρία) και Νις-Θεσσαλονίκη (Ελλάδα). Αν και ακόμα σημαντικός τρόπος εμπορευματικών μεταφορών, οι σιδηρόδρομοι αντιμετωπίζουν αυξανόμενα προβλήματα με τη συντήρηση της υποδομής και τη μείωση των ταχυτήτων. Όλες οι υπηρεσίες σιδηροδρομικών μεταφορών γίνονται από τη δημόσια εταιρεία των Σερβικών Σιδηροδρόμων. Υπάρχουν μόνο δύο διεθνή αεροδρόμια με τακτική επιβατικές πτήσεις. Το Αεροδρόμιο Βελιγραδίου Νίκολα Τέσλα που εξυπηρέτησε 4.770.000 επιβάτες το 2015 και είναι κομβικό σημείο του εθνικού αερομεταφορέα Air Serbia, που μετέφερε περίπου 2.550.000 επιβάτες το 2015 και το «Αεροδρόμιο της Νις Κωνσταντίνος ο Μέγας» εξυπηρετεί κυρίως αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους.

Η Σερβία έχει αναπτυγμένες εσωτερικές πλωτές μεταφορές, δεδομένου ότι υπάρχουν 1.716 χιλιόμετρα εσωτερικών πλωτών οδών (1.043 χιλιόμετρα πλωτών ποταμών και 673 χιλιόμετρα πλωτών καναλιών), που σχεδόν όλα βρίσκονται στο βόρειο τρίτο της χώρας. Η σημαντικότερη εσωτερική πλωτή οδός είναι ο Δούναβης (τμήμα του Πανευρωπαϊκού Διαδρόμου VII). Άλλοι πλωτοί ποταμοί είναι οι Σάβος, Τίσα, Μπέγκα και Τίμις, που συνδέουν τη Σερβία με τη Βόρεια και τη Δυτική Ευρώπη μέσω του Καναλιού Ρήνου-Μάιν-Δούναβη και της Βόρειας Θάλασσας, με την Ανατολική Ευρώπη μέσω των Τίσα, Μπέγκα, Δούναβη και της Μαύρης Θάλασσας και με τη Νότια Ευρώπη μέσω του ποταμού Σάβου. Περισσότεροι από 2,1 εκατομμύρια τόνους εμπορευμάτων μεταφέρθηκαν στα ποτάμια και τις διώρυγες της Σερβίας το 2011, ενώ τα μεγαλύτερα ποτάμια λιμάνια είναι τα Βελιγράδι, Νόβι Σαντ, Πάντσεβο, Σμεντέρεβο, Πράχοβο και Σάμπατς.

Τουρισμός

Η Σερβία δεν είναι μαζικός τουριστικός προορισμός, αλλά παρ' όλα αυτά έχει ένα ευρύ φάσμα τουριστικών προϊόντων. Το 2015 συνολικά πάνω από 2,4 εκατομμύρια τουρίστες καταγράφηκαν σε καταλύματα, εκ των οποίων περίπου 1,1 εκατομμύρια ήταν ξένοι. Τα έσοδα σε ξένο συνάλλαγμα από τον τουρισμό υπολογίστηκαν σε 1,14 δισ. $. Ο τουρισμός στη Σερβία είναι επίσημα αναγνωρισμένος ως πρωταρχικός τομέας για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Αντιπροσώπευε περίπου το 6% του ΑΕΠ το 2015 και απασχολεί περίπου 75.000 άτομα, περίπου το 3% του εργατικού δυναμικού της χώρας. Τα τελευταία χρόνια η Σερβία σημείωσε σημαντική αύξηση του αριθμού των ξένων τουριστών (περίπου 10-15% αύξηση ανά έτος).

Ο τουρισμός εστιάζεται κυρίως στα βουνά και στις ιαματικές πηγές της χώρας, που ως επί το πλείστον τα επισκέπτονται εγχώριοι τουρίστες, καθώς και στο Βελιγράδι, που είναι επιλογή των ξένων τουριστών. Τα πιο διάσημα ορεινά θέρετρα είναι το Κοπαονίκ, ο Αίμος και το Ζλάτιμπορ. Υπάρχουν επίσης πολλές ιαματικές πηγές στη Σερβία, οι μεγαλύτερες από τις οποίες είναι οι Βρνιάσκα Μπάνια, Σόκο Μπάνια και Μπάνια Κοβιλιάτσα. Ο ολιγοήμερος (City-break) και ο συνεδριακός τουρισμός αναπτύσσεται στο Βελιγράδι (που το επισκέφθηκαν 517.401 ξένοι τουρίστες το 2013, περισσότερο από το μισό του συνόλου των ξένων επισκεπτών στη χώρα) και σε μικρότερο βαθμό το Νόβι Σαντ. Άλλα τουριστικά προϊόντα που προσφέρει η Σερβία είναι τα θαύματα της φύσης όπως το «Τζαβόλια Βάρος» (Πόλη του Διαβόλου), Χριστιανικό προσκύνημα στα πολλά Ορθόδοξα μοναστήρια σε όλη τη χώρα και κρουαζιέρες κατά μήκος του Δούναβη. Υπάρχουν αρκετά διεθνώς δημοφιλή μουσικά φεστιβάλ που πραγματοποιούνται στη Σερβία, όπως EXIT (με 25-30.000 ξένους επισκέπτες που προέρχονται από 60 διαφορετικές χώρες) και το Φεστιβάλ Τρομπέτας της Γκούτσα.

Ολιγοήμεροι προορισμοί

Βελιγράδι

Το Βελιγράδι είναι μια ιδιαίτερη πρωτεύουσα για μια εξερεύνηση του Σαββατοκύριακου. Ένα συναρπαστικό μείγμα πλούσιας και ποικίλης ιστορίας, πολιτισμού, αρχιτεκτονικής και αστικού πνεύματος. Μερικές από τις πιο ελκυστικές περιοχές του, το Φρούριο του Βελιγραδίου - το παλαιότερο πολιτιστικό και ιστορικό μνημείο, η Σκαντάρλιγια-μποέμ συνοικία στο κέντρο της πόλης, η Οδός Κνεζ Μιχαήλοβα, τα Παλιά και τα Νέα Ανάκτορα, το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο, η Εκκλησία του Αγίου Σάββα, το Ζεμούν και πολλά άλλα, κάνουν το Βελιγράδι πολιτιστικό κέντρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Η συμβολή του Σάβου και του Δούναβη είναι μια φυσική όαση στην καρδιά μιας σύγχρονης πόλης, αυτό το σπουδαίο σημείο, δίπλα στο μνημείο του Νικητή, παρέχει την πιο όμορφη θέα του Βελιγραδίου. Οι όχθες του ποταμού δεν κοιμούνται ποτέ: σε εστιατόρια εν πλω και καφετέριες οι επισκέπτες μπορούν να πάρουν ένα φλιτζάνι καφέ, να φάνε σπεσιαλιτέ ψαριών, να ακούσουν μουσική και να διασκεδάσουν. Το Ζεμούν είναι ρομαντικό και ποιητικό με τα στενά πλακόστρωτα δρομάκια, τον δρόμο δίπλα στον Δούναβη, τις πλωτές καφετέριες και τον διάσημο Πύργο Γκάρντος.

Νέο επίκεντρο της αστικής κουλτούρας, της ψυχαγωγίας και του λαϊφστάιλ είναι η Σαβαμάλα, με μοντέρνα εστιατόρια, κλαμπ, μπαρ και γκαλερί. Η σύγχρονη σκηνή του ντιζάιν έχει πολλά δημοφιλή σημεία: Belgrade Design District, KC Grad, Mikser House, Supermarket Concept Store και αστικές εμπορικές περιοχές, που συνεχώς προσελκύουν τη διεθνή προσοχή με τοπικά προϊόντα και μάρκες ντιζάιν. Το Βελιγράδι περπατιέται πολύ εύκολα: όλα τα σημαντικά για ένα σαββατοκύριακο στην πόλη βρίσκονται σε κοντινή απόσταση με τα πόδια και επιπλέον αξιοθέατα βλέπονται εύκολα με οργανωμένες περιηγήσεις.

Nόβι Σαντ

Η πόλη του Νόβι Σαντ έχει την αναγκαία ποικιλομορφία ενός σύγχρονου τουριστικού κέντρου, που έχει στόχο και τη δυνατότητα να μπει στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη. Βρίσκεται στον Δούναβη, στη διασταύρωση των σημαντικότερων δρόμων, κοντά στην οροσειρά Φρούσκα Γκόρα με 17 πολιτιστικά και ιστορικά σημαντικά μοναστήρια, και περιβάλλεται από αγροκτήματα χαρακτηριστικά της Βοϊβοντίνα. Επιπλέον υπάρχουν το Φρούριο Πετροβαραζντίν του 17ου αιώνα, το ελκυστικό κέντρο της παλιάς πόλης, πολλά μουσεία, η περίφημη Εκθεση του Νόβι Σαντ καθώς και πολλά παγκοσμίου φήμης φεστιβάλ και εκδηλώσεις.

Το Φρούριο Πετροβαραζντίν, που καλύπτει μια έκταση 1220 στρεμμάτων και χτίστηκε τον 17ο και 18ο αιώνα, αποτελεί πολιτιστικό-ιστορικό μνημείο. Μέσα στο φρούριο βρίσκεταιτο Μουσείο της Πόλης του Νόβι Σαντ, η Ακαδημία Τεχνών, το Αστεροσκοπείο καθώς και τα Αρχεία της πόλης και εδώ, παραδοσιακά, τον μήνα Ιούλιο λαμβάνει χώρα το Μουσικό Φεστιβάλ ΕΧΙΤ, που έχει ανακηρυχθεί το καλύτερο στην Ευρώπη.

Η αρχιτεκτονική της πόλης αντιπροσωπεύει ένα μείγμα πολλών διαφορετικών ρυθμών.

Το παλαιότερο σπίτι «Στο Ασπρο Λιοντάρι» χτίστηκε λίγο πριν το 1740. Οι δρόμοι της πόλης διαθέτουν πολλά ωραία μέγαρα από τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα: «Τανουρτζίτσεβα», «Μενράτοβα», «Βάτικαν», «Κλάζνοβα», κ.α. καθώς και θρησκευτική αρχιτεκτονική διαφόρων δογμάτων.

Η Φρούσκα Γκόρα με το εθνικό πάρκο της περίπου 250 τετ. χλμ., όπου βρίσκονται 17 Ορθόδοξα μοναστήρια (που ιδρύθηκαν από τον 15ο έως τον 18ο αιώνα ως ευσεβή κληροδοτήματα των Σέρβων δεσποτών), με δασωμένες εκτάσεις, σπάνια φυτό και άγρια ζωή, φυσικά καταφύγια, πολλές λίμνες (14 συνολικά), ορεινά μονοπάτια (περίπου 800 χιλιόμετρα σηματοδοτημένα μονοπάτια), γεμάτη ορειβατικά καταφύγιο και με ένα ξενοδοχείο, βρίσκεται εν μέρει στην περιφέρεια του Νόβι Σαντ και αποτελεί έναν από τους πιο ευχάριστους τουριστικούς προορισμούς στις χαλαρωτικές περιοχές περιοχές του Δούναβη.

Νις

Η πόλη της Νις, στα νοτιοανατολικά της Σερβίας, είναι μία από τις αρχαιότερες πόλεις της Ευρώπης και είναι επί αιώνες σημαντική γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Δύο χιλιετίες πριν είχε χρησιμοποιηθεί ως σύνδεσμος μεταξύ του σημερινού Βελιγραδίου και της Κωνσταντινούπολης. Από ιστορική άποψη είναι πιο γνωστή ως η γενέτειρα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Μεγάλου Κωνσταντίνου.

Είναι μια πόλη με χαώδη ιστορία που καλύπτει πολλούς αιώνες - μεγάλο μέρος από αυτούς σκοτεινοί, αλλά αναμφισβήτητα ιστορικά σημαντική. Η Νις είναι σημαντική πόλη για την ιστορία της Σερβίας και μια καλή βάση για μερικά από τα καλύτερα αρχαία ερείπια της χώρας.

Στην καρδιά της πόλης είναι το Φρούριο της Νις. Αυτό το οικοδόμημα του 18ου αιώνα βρίσκεται κατά μήκος της ακτής του Ποταμού Νίσαβα, πάνω στα ερείπια της αρχαίας ρωμαϊκής στρατιωτικής στρατόπεδο της Ναϊσσού. Το κάστρο χτίστηκε κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας (1386 - 1878) και θεωρείται ένα από τα πιο όμορφα οικοδομήματα στην περιοχή των Βαλκανίων. Χρησιμοποιήθηκε ως οπλοστάσιο, χαμάμ (λουτρό) και φυλακή. Μεγάλο μέρος του αρχικού κτιρίου στέκεται ακόμα. Πρόκειται για ένα ελεύθερο αξιοθέατο. όπου οι άνθρωποι είναι ευπρόσδεκτοι να περπατήσουν στα μονοπάτια και να δουν τις υπόλοιπες κατασκευές στο εσωτερικό του, όπου υπάρχουν εστιατόρια, πωλητές παγωτών και σκηνές, όπου πραγματοποιούνται κάθε χρόνο τον Αύγουστοτα τα κύρια προγράμματα του Τζαζ Φεστιβάλ της Πόλης της Νις.

Η μποέμ συνοικία της Νις είναι το «Καζαντζίσκο σοκάτσε», που σημαίνει «Δρόμος των Γανωματάδων» ή «Δρόμος των Χαλκωματάδων», και βρίσκεται στην παλιά πόλη, σε ένα δρόμο που ήταν γεμάτος με εργαστήρια χειροτεχνίας. Σήμερα αποτελεί μια φιλική προς τους πεζούς ζώνη εστιατορίων και καφέ. Πολλά από τα κτίρια εδώ χρονολογούνται από την Τουρκοκρατία.

Το όνομα του Πύργου των Κρανίων (Brace Tasković) δεν είναι απλώς μεταφορά. Είναι στην πραγματικότητα ένας πύργος από κρανία, ύψους περίπου 3 μέτρων, που χτίστηκε από τους Τούρκους με διαταγή του Χουρσίτ Πασά. Τα κρανία είναι εκείνα των Σέρβων που σκοτώθηκαν από τους Τούρκους στη Μάχη του Τσέγκαρ κατά την Πρώτη Σερβική Επανάσταση του 1809. Ο αρχικός πύργος είχε 952 κρανία και τοποθετήθηκε σε έναν από τους δρόμους που οδηγούσαν στη Νις ως προειδοποίηση προς τον σερβικό λαό. Σήμερα ο πύργος περιέχει μόνο 58 κρανία. Ο πύργος είναι επισκέψιμος μέσα από ένα παρεκκλήσι που χρονολογείται από το 1892.

Σουμπότιτσα

Η πόλη της Σουμπότιτσα βρίσκεται στα βόρεια της Δημοκρατίας της Σερβίας, κατά μήκος των κύριων ευρωπαϊκών διαδρόμους και ανάμεσα σε δυο ποταμούς, τον Δούναβη και τον Τίσα. Πλούσιο κεφάλαιο πολιτιστικής κληρονομιάς, πλούσια διακοσμημένα κτίρια, πολυπολιτισμικό πνεύμα και ευρωπαϊκή γοητεία - αυτά είναι τα χαρακτηριστικά που κάνουν αυτή την πόλη ξεχωριστή. Η Σουμπότιτσα είναι γνωστή για τη χαλαρή ατμόσφαιρα, το καλό φαγητό και την ποιότητα των κρασιών της. Φεστιβάλ, εκδηλώσεις, συναυλίες, ζωντανή πολιτιστική ζωή όλο τον χρόνο είναι ένας ακόμη λόγος να επισκεφθεί κανείς την πόλη. Μαζί με αυτά η Σουμπότιτσα προσφέρει πολλά ενδιαφέροντα μέρη για ξεκούραση και αναψυχή, για δραστηριότητες γύρω από τις λίμνες, σε αγροκτήματα με άλογα, αγροικίες, σε δάση και περιοχές κυνηγιού.

Η λίμνη Πάλιτς και ο ομώνυμος οικισμός είναι 8 χιλιόμετρα ανατολικά της Σουμπότιτσα. Εξαιρετικές εγκαταστάσεις από τις αρχές του 20ου αιώνα: ο Πύργος του Νερού, η Μεγάλη Βεράντα, το Λίντο των Γυναικών και το Μουσικό Περίπτερο, το υπέροχο πάρκο, η γνωστό λίμνη, η ειρήνη και η ησυχία κάνουν το Πάλιτς ιδανικό χώρο για ξεκούραση και χαλάρωση. Σήμερα το Πάλιτς διαθέτει ξενοδοχεία υψηλής κατηγορίας, ανακαινισμένες πολυτελείς και άνετες βίλες στο λεγόμενο «στυλ Πάλιτς», πολλά καταλύματα και πανσιόν. Εξαιρετικά εστιατόρια και καφέ, χώροι αθλητισμού και ψυχαγωγίας, τρεις οργανωμένες παραλίες, μια θερμική πισίνα, ένας ζωολογικό κήπος, ποδηλατόδρομοι, μονοπάτια, ένα σύνολο πολύπλευρων εκδηλώσεων, δυναμική πολιτιστική ζωή και δυνατότητες ψυχαγωγίας αποτελούν τη συνολική προσφορά του Τουριστικού Κέντρου του Πάλιτς.

Βρσατς

Το Βρσατς, μια πόλη 40.000 κατοίκων, είναι μια από τις παλαιότερες και ωραιότερες πόλεις στη Βοϊβοντίνα. Βρίσκεται στο άκρο της Πεδιάδας της Παννονίας, στις πλαγιές του Όρους Βρσατς, μόλις 14 χιλιόμετρα από τα ρουμανικά σύνορα. Η ιστορία, ο πολιτισμός και η παράδοση του Βρσατς είναι στενά συνδεδεμένα με την κουλτούρα του κρασιού και αυτός είναι ο κύριος λόγος να έρθει κανείς στον «Δρόμο του Κρασιού».

Στο Βρσατς μην παραλείψετε να επισκεφθείτε: το Επισκοπικό Μέγαρο και το Δημαρχείο του 18ου αιώνα, τον Καθολικό Καθεδρικό Ναό «Αγ. Γεράρδου» του 1863, την Ορθόδοξη Εκκλησία του Αγίου Νικολάου του 1785, τον Πύργο του Βρσατς του 14ου αιώνα, το μουσείο κλπ. Πρέπει επίσης να επισκεφθείτε το περίφημο θέατρο «Στέριγια». Μπορείτε επίσης να αποδράσετε στην πράσινη όαση στο κεντρικό πάρκο, που είναι το παλαιότερο στη Βοϊβοντίνα και χρονολογείται από το 1797. Ιδανικό μέρος για ένα διάλειμμα είναι η πλατεία του Βρσατς, γεμάτη καφετέριες, με σημαντικό μείγμα διαφόρων αρχιτεκτονικών ρυθμών του 18ου και του 19ου αιώνα.

Το Βρσατς περιβάλλεται από βουνά που φέρνουν δροσερό αέρα. Πάνω από 17.500 στρέμματα αμπελώνων είναι φυτεμένα στις πλαγιές του Όρους Βρσατς. Η εταιρεία «Vršacki Vinogradi» (Αμπελώνες Βρσατς) είναι ανοικτή για την περιήγηση στα πιο ευρύχωρα κελάρια κρασιού της Κεντρικής Ευρώπης. Κοντά από τα χωριά Γκουντούριτσα και Βελίκο Σρέντιστε διατηρούν την παράδοση του κρασιού και πολλά σπίτια έχουν ιδιωτικά οινοποιεία. Η περιήγηση του «Δρόμου του Κρασιού» προσφέρει γευσιγνωσία και επισκέψεις σε οινοποιεία. Για επισκέπτες εραστές της περιπέτειας προσφέρεται πανοραμική πτήση με μια από τις καλύτερες Ακαδημίες Πτήσεων στην Ευρώπη.

Ορεινά θέρετρα

Κοπαονίκ

Το Κοπαονίκ, η μεγαλύτερη οροσειρά της κεντρικής Σερβίας, απλώνει την ευρεία κορυφογραμμή του, μήκους 83 χιλιομέτρων, στην κατεύθυνση από την ορεινή περιοχή πάνω από τη Μιτρόβιτσα προς τα βόρειοδυτικά με σειρά κορυφών υψηλότερων των 1600 μ., στο υψηλότερο μέρος του ορεινού όγκου που ονομάζεται Ράβνι Κοπαονίκ (Επίπεδο Κοπαονίκ) με τις κορυφές: Γκόμπελια (1934 μ.), Καρμάν Βούτσακ (1936 μ.), Σούβο Ρούντιστε (1976 μ.) και Πάντσιτσεβ Βρχ (Κορυφή Πάντσιτσεβ) (2017 μ.).

Το βόρειο άκρο του ορεινού όγκου χωρίζεται από τον ορεινό όγκο του βουνού Ζέλινα από τους ποταμούς Γιοσάνιτσκα Ρέκα και Kόζνιτσκα Ρέκα.

Η γεωλογία της περιοχής χρονολογείται πριν από 70 εκατομμύρια χρόνια, όταν τα παλαιότερα ιζηματογενή πετρώματα εκτέθηκαν στις ισχυρές τεκτονικές κινήσεις και στην ηφαιστειακή δραστηριότητα, που προκάλεσαν καθοδικές και ανοδικές κινήσεις των μαγματικών βράχων. Για το λόγο αυτό το Κοπαονίκ διακρίνεται για τη γεωλογική του δομή πετρωμάτων ποικίλης αρχής και ηλικίας (γρανίτες, σερπεντίνες, σχιστόλιθοι,μάρμαρα, ανδεσίτες, ασβεστόλιθοι). Οι μετέπειτα διεργασίες διάβρωσης τις επόμενες χιλιετίες δημιούργησαν το σημερινό περίγραμμα του ανάγλυφου του Κοπαονίκ. Το Εθνικό Πάρκο του Κοπαονίκ ιδρύθηκε το 1981. Δάση φυλλοβόλων και αυτοφυών κωνοφόρων αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της δασοκάλυψης. Το Κοπαονίκ έχει πολλά είδη πουλιών, όπως η πετροπέρδικα, ο γκιώνης, ο αετομάχος και ο κορυδαλλός ο δενδρόβιος. Η διάβρωση του εδάφους είναι μεγάλη απειλή, καθώς υπάρχει πολλή υλοτομία και αποψίλωση των δασών στο πάρκο. Αθλητισμός και αναψυχή αποτελούν βασικούς παράγοντες για τον τουρισμό του Κοπαονίκ. Το Κοπαονίκ είναι κυρίως προορισμός για σκι και χιονοσανίδα. Υπάρχουν διάφορες άλλες δραστηριότητες, όπως το τένις. Άλλα χαρακτηριστικά που προσελκύουν τουρίστες είναι ένα πολυτελές ξενοδοχείο και η ψυχαγωγία. Το Κοπαονίκ έχει πολλές καφετέριες, μπαρ και νυχτερινά κέντρα.

Ζλάτιμπορ

Το Ζλάτιμπορ είναι μια σημαντική τουριστική περιοχή της Σερβίας, με δυνατότητες υγιεινού τουρισμού, σκι και πεζοπορίας. Η κύρια πόλη της περιοχής είναι το Ούζιτσε, που βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού, και το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής ανήκει στον Δήμο Τσαγέτινα. Η πόλη του Ζλάτιμπορ προέκυψε από μια ομάδα εξοχικών κατοικιών σε ένα πλήρως αναπτυγμένο αστικό χώρο.

Ευρισκόμενο σε υψόμετρο λίγο πάνω από 1.000 μέτρα, το Ζλάτιμπορ είναι υγιεινό θέρετρο, που χαρακτηρίζεται από δροσερό αλπικό κλίμα, καθαρό αέρα, μεγάλες περιόδους ηλιοφάνειας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και έντονη χιονοκάλυψη τον χειμώνα. Οι τουριστικές εγκαταστάσεις περιλαμβάνουν μοντέρνα ξενοδοχεία, κέντρα διακοπών και εξοχικές κατοικίες, αθλητικές εγκαταστάσεις και πίστες σκι. Τα τελευταία χρόνια το τουριστικό προϊόν του Ζλάτιμπορ συμπληρώνεται με πολύ και διαφοροποιημένο περιεχόμενο. Έχει κατασκευασθεί μεγάλος αριθμός αθλητικών χώρων, ανοικτών και κλειστών πισινών και αναβατήρων και διαδρομών για σκι, η λίμνη, ένα νέο εμπορικό κέντρο, αγορά, στάση λεωφορείου και άλλα. Επίσης, μεγάλος αριθμός νέων ξενοδοχείων, καταφυγίων, ενοικιαζόμενων δωματίων και εστιατορίων.

Το Ζλάτιμπορ προσφέρει διακοπές και αναψυχή μέσω διάφορων μορφών ψυχαγωγικού, αθλητικού, κυνηγετικού, ιατρικού και συνεδριακό τουρισμού. Περίπου 200.000 επισκέπτες τον χρόνο πραγματοποιούν περίπου 1.000.000 διανυκτερεύσεις στο Ζλάτιμπορ.

Ζλάταρ

Το Όρος Ζλάταρ βρίσκεται μεταξύ των ποταμών Λιμ, Μιλέσεβκα και Μπίστριτσα. Η ψηλότερη κορυφή του είναι η Γκόλο Μπρντό (1627 μέτρα). Τα χαρακτηριστικά του είναι ευωδιαστά λιβάδια και καθαρές λίμνες που περιβάλλονται από πεύκα και σημύδες, συνδυασμός μεσογειακού και ορεινού κλίματος, πολλές ηλιόλουστες ημέρες, καθαρός αέρας, ατελείωτες αξιοθέατα.

Λόγω της μορφολογίας, του κλίματος, της πανίδας και της αυθεντικής φύσης του το όρος Ζλάταρ είναι ένα από τους κύριους τουριστικούς προορισμύς. Βρίσκουμε εκεί αθλητισμό και διασκέδαση, αναψυχή, υγεία και ευεξία, το κυνήγι, συνέδρια, εκδρομές, και αγροτουρισμό. Στο Ζλάταρ βρίσκεται το «Ινστιτούτο για την πρόληψη, θεραπεία και αποκατάσταση των καρδιαγγειακών παθήσεων και της αρτηριακής πίεσης του αίματος». Τον χειμώνα είναι διαθέσιμη για τους επισκέπτες μια πίστα μήκους 800 μέτρων με σκι-λιφτ 420 μέτρων, σε απόσταση 200 μέτρων από το ξενοδοχείο «Πανόραμα». Υπάρχει δυνατότητα ενοικίασης εξοπλισμού για σκι. Όχι μακριά από το βουνό Ζλάταρ, οι επισκέπτες μπορούν να επισκεφθούν το φαράγγι του ποταμού Ούβατς, όπου ζουν πολύ αρχαία είδη πουλιών των Βαλκανίων - όπως το όρνιο. Αυτό το φυσικό καταφύγιο, καθώς και το τοπίο του βιότοπου, κρυστάλλινα νερά πλούσια σε ψάρια, ράφτινγκ και φωτοτουρισμός προσελκύουν πολλούς επισκέπτες. Τρεις τεχνητές λίμνες, Ζλάταρσκο, Σγένιτσα και Ραντόινσκο και τα μοναστήρια Μιλέσεβα και Μπάνια, η ξύλινη εκκλησία στην Κουτσάν και το Ραντιγέβιτσι ολοκληρώνουν το τουριστικό προϊόν του βουνού Ζλάταρ.

Δούναβης

Ο Δούναβης είναι ο δημοφιλέστερος ποταμός στον κόσμο για ποτάμιες κρουαζιέρες και είναι σημαντικό στοιχείο της τουριστικής βιομηχανίας της Σερβίας, με τα δύο μεγαλύτερα αστικά κέντρα της - Βελιγράδι και Νόβι Σαντ - να βρίσκονται στις όχθες του.

Κατά μήκος της 588 χιλιομέτρων πορείας του μέσω της Σερβίας ο Δούναβης περνά μέσα από τις γραφικές πεδιάδες της Βοϊβοντίνα και τα εθνικά πάρκα Φρούσκα Γκόρα και Τζέρνταπ. Εκτός από το φυσικό του πλούτο, υπάρχουν στις όχθες του πολλές τοποθεσίες πολιτιστικής και ιστορικής αξίας, όπως το Σμεντέρεβο και το Γκόλουμπατς και αρχαιολογικοί χώροι, όπως το Βιμινάκιουμ και το Λεπένσκι Βιρ.

Θαύματα της φύσης

Πόλη του Διαβόλου Το Τζαβόλια Βάρος (Πόλη του Διαβόλου) είναι ένας ιδιόρρυθμος σχηματισμός βράχων, που βρίσκεται στη νότια Σερβία στο βουνό Ράνταν κοντά στην Κουρσούμλιγια. Διαθέτει 202 εξωτικούς σχηματισμούς που περιγράφονται ως γαιοπυραμίδες ή «πύργοι», όπως τους λένε οι ντόπιοι. Έχουν ύψος 2-15 μέτρα ύψος και 4-6 μέτρα πλάτος στη βάση τους. Αυτοί οι σχηματισμοί δημιουργήθηκαν από την έντονη αποσάθρωση του εδάφους, όπου συνέβαινε έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα εκατομμύρια χρόνια πριν. Οι περισσότεροι από τους πύργους έχουν «καπάκια» ή «κεφαλές» ανδεσίτη, που τους προστατεύει από περαιτέρω διάβρωση.

Από το 1959 το Τζαβόλια Βάρος προστατεύεται από το κράτος και την απόφαση της Σερβικής Κυβέρνησης το 1995 να το ανακηρύξει σημαντικό μνημείο της φύσης, υποκείμενο σε 1ης κατηγορίας προστασία.

Δύο φυσικές πηγές βρίσκονται κάτω από τους σχηματισμούς και έχουν υψηλή συγκέντρωση μετάλλων. Η «Τζαβόλια βοντά» (Νερό του διαβόλου), με εξαιρετικά όξινο νερό (pH 1,5) και υψηλή συγκέντρωση μετάλλων (15 g / l νερού) και η «Τσρβένο βρέλο» (Κόκκινο Πηγάδι).

Έρημος Ντελίμπλατσκα

Η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ηπειρωτική αμμώδης έκταση. Η χλωρίδα αποτελείται από 1.000 είδη φυτών που ανήκουν στις κοινότητες της άμμου, της στέπας, του δάσους, του έλους και των υδρόφυτων. Το μεγαλύτερο μέρος της είναι καλυμμένο με δάση ακακίας και πεύκου. Τα πιο χαρακτηριστικά είδη της άγριας ζωής στο κεντρικό τμήμα της είναι: η παιώνια της στέπας, η βελανιδιά, το ενδημικό έντομο τεντύρια και ο γέρβιλος (μικρό τρωκτικό) της στέπας, ενώ η περιοχή του Δούναβη είναι το σπίτι για να Λαγγόνες και χιλιάδες αποδημητικά πουλιά.

Μια από τα τελευταία ερήμους της Ευρώπης, που εκτείνεται σε πάνω από 300 τετραγωνικά χιλιόμετρα, η Ντελίμπλατσκα δημιουργήθηκε από τον άνεμο που μετέφερε την άμμο.

Η απουσία επιφανειακών νερών και ο θυελλώδης άνεμος «κοσάβα» που πνέει με ταχύτητες τυφώνα 180 χιλιομέτρων την ώρα συμβάλλουν στην πραγματική αίσθηση της ερήμου. Λόγω ποικιλία χλωρίδας και πανίδας της αυτή η περιοχή ανακηρύχθηκε το ειδικό καταφύγιο της φύσης. Οι αμμοθίνες της περιβάλλονται από γόνιμους λόφους κίτρινης ασβεστώδους αργίλου με πολλά είδη φυτών και ζώων. Αυτό είναι πραγματικός παράδεισος για τους εξερευνητές της φύσης που αναζητούν μια περιπέτεια στο πραγματικά μοναδικό οικοσύστημα.

Στατιστικές

Αφίξεις ανά έτος

Έτος	Συνολικές αφίξεις τουριστών	Εγχώριοι	Ξένοι
2003^[5]	1,997,947	1,658,664	339,283
2004^[6]	1,971,683	1,579,857	391,826
2005^[7]	1,988,469	1,535,790	452,679
2006^[8]	2,006,488	1,537,646	468,842
2007^[9]	2,306,558	1,610,513	696,045
2008^[10]	2,266,166	1,619,672	646,494
2009^[11]	2,021,166	1,375,865	645,301
2010	2,000,597	1,317,916	682,681
2011	2,068,610	1,304,443	764,167
2012	2,079,643	1,269,676	809,967
2013	2,192,435	1,270,667	921,768
2014^[12]	2,194,268	1,165,536	1,028,732
2015^[13]	2,437,165	1,304,944	1,132,221
2016 ^[14]	2,826,865	1,510,757	1,316,108

Αφίξεις ανά χώρα

Σειρά	Χώρα	Αριθμός
1	Βοσνία και Ερζεγοβίνη	87,397
2	Βουλγαρία ! Βουλγαρία	70,891
3	Μαυροβούνιο ! Μαυροβούνιο	70,861
4	Κροατία ! Κροατία	65,886
5	Σλοβενία ! Σλοβενία	65,754
6	Τουρκία ! Τουρκία	64,191
7	Γερμανία ! Γερμανία	60,886
8	Ιταλία ! Ιταλία	44,314
9	Ρουμανία ! Ρουμανία	44,225
10	Ελλάδα ! Ελλάδα	43,869
	Αλλες χώρες^[15]	601,704

Φωτογραφίες

Πλαγιές για σκι στον Αίμο.
Φαράγγι Ούβατς.
Φελίξ Ρομουλιάνα, Μνημείο κληρονομιάς της UNESCO.
Σάργκσνσκα όσμιτσα, αναβιωμένος μνημειακός σιδηρόδρομος μικρού πλάτους.
Ντρβένγκραντ, παραδοσιακό χωριό, που κατασκεύασε ο σκηνοθέτης Εμίρ Κουστουρίτσα για ταινία του.
Λίμνη Βλάσινα.
Φεστιβάλ Τρομπέτας της Γκούτσα.
Πόλη της Νις.
Φαράγγι Οβτσαρ-Κάλμπαρ

Εκπαίδευση και επιστήμη

Μιλουτίν Μιλάνκοβιτς, μαθηματικός, αστρονόμος, κλιματολόγος και γεωφυσικός, που περιελήφθη από τη NASA στην έκδοση της «Στους Ωμους Γιγάντων» και κατατάσσεται μεταξύ των κορυφαίων δέκα πέντε μυαλών όλων των εποχών στον τομέα των επιστημών της Γης]]

Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 το ποσοστό αλφαβητισμού στη Σερβία ανέρχεται στο 98% του πληθυσμού, ενώ ο ηλεκτρονικός αλφαβητισμός είναι 49%. Η ίδια απογραφή έδειξε τα ακόλουθα επίπεδα εκπαίδευσης: 16,2% των κατοίκων έχουν τριτοβάθμια εκπαίδευση (10,6% ανώτατη, 5.6% ανώτερη), 49% δευτεροβάθμια, 20,7% στοιχειώδη και 13,7% δεν έχουν ολοκληρώσει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Η εκπαίδευση στη Σερβία ρυθμίζεται από το Υπουργείο Παιδείας και Επιστημών. Εκπαίδευση αρχίζει σε νηπιαγωγεία ή σε δημοτικά σχολεία. Οι μαθητές εγγράφονται σε δημοτικά σχολεία στην ηλικία των επτά. Η υποχρεωτική εκπαίδευση αποτελείται από οκτώ τάξεις. Οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν γυμνάσιο και σχολές επαγγελματικής κατάρτισης για άλλα τέσσερα χρόνια ή να εγγραφούν σε επαγγελματική κατάρτιση για 2 έως 3 χρόνια. Μετά την ολοκλήρωση του γυμνασίου ή της επαγγελματικής σχολής, οι μαθητές μπορούν να πάνε στο πανεπιστήμιο. Πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι επίσης διαθέσιμες στις γλώσσες των αναγνωρισμένων μειονοτήτων της Σερβίας, όπου τα μαθήματα γίνονται στα ουγγρικά, σλοβακικά, αλβανικά, ρουμανικά, ρουθηνικά, βουλγαρικά, καθώς και στα βοσνιακά και τα κροατικά.

Στη Σερβία υπάρχουν 17 πανεπιστήμια (οκτώ δημόσια πανεπιστήμια με συνολικό αριθμό 85 σχολών και εννέα ιδιωτικά με 51 σχολές). Το ακαδημαϊκό έτος 2010/2011 181.362 φοιτητές παρακολούθησαν 17 πανεπιστήμια (148.248 στα δημόσια πανεπιστήμια και 33.114 στα ιδιωτικά), ενώ 47.169 παρακολούθησαν 81 «ανώτερες σχολές». Δημόσια πανεπιστήμια στη Σερβία είναι: το Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου (το παλαιότερ, που ιδρύθηκε το 1808, και το μεγαλύτερο με 89.827 φοιτητές), το Πανεπιστήμιο του Νόβι Σαντ (που ιδρύθηκε το 1960 και με 47.826 φοιτητές), το Πανεπιστήμιο της Νις (που ιδρύθηκε το 1965, με 27.000 φοιτητές), το Πανεπιστήμιο του Κραγκούγιεβατς (ιδρύθηκε το 1976, με 14.000 μαθητές), το Πανεπιστήμιο της Πρίστινα-Κόσοβσκα Μιτρόβιτσα (ιδρύθηκε στην Πρίστινα το 1969 αλλά το 1999 μεταφέρθηκε στη Βόρεια Κόσοβσκα Μιτρόβιτσα]], το Δημόσιο Πανεπιστήμιο του Νόβι Παζάρ (2006, 4500 φοιτητές), καθώς και δύο εξειδικευμένα πανεπιστήμια - το Πανεπιστήμιο των Τεχνών και η στρατιωτική ακαδημία. Μεγαλύτερα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι το Πανεπιστήμιο Τζον Ναίσμπιτ και το Πανεπιστήμιο Σινγκίντουνουμ στο Βελιγράδι και το Πανεπιστήμιο Εντουκονς στο Νόβι Σαντ. Δημόσια πανεπιστήμια τείνουν να είναι ποιοτικά καλύτερα και επομένως με καλύτερη φήμη από τα ιδιωτικά. Το Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου (καταταχθέν στη σειρά 301-400 της Κατάταξης Πανεπιστημίων του Κόσμου της Σαγκάης, τρίτο στη Νοτιοανατολική Ευρώπη μετά από εκείνα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης) και το Πανεπιστήμιο του Νόβι Σαντ γενικά θεωρούνται ως τα καλύτερα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα.

Η Σερβία δαπάνησε 0,64% του ΑΕΠ για επιστημονική έρευνα το 2012, που είναι ένα από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη. Η χώρα έχει μακρά ιστορία αριστείας στα μαθηματικά και τις επιστήμες των υπολογιστών, που έχει δημιουργήσει μια μεγάλη δεξαμενή ταλαντούχων μηχανικών, αν και οι οικονομικές κυρώσεις της δεκαετίας του 1990 και οι χρόνιες ανεπαρκείς επενδύσεις στην έρευνα ανάγκασαν πολλές επαγγελματίες επιστήμονες να εγκαταλείψουν τη χώρα. Παρ 'όλα αυτά, υπάρχουν αρκετοί τομείς στους οποίους η Σερβία εξακολουθεί να υπερέχει, όπως ο αναπτυσσόμενος τομέας της τεχνολογίας των πληροφοριών, που περιλαμβάνει την ανάπτυξη λογισμικού, καθώς και την εξωτερική ανάθεση (outsourcing). Ο τομέας αυτός πραγματοποίησε $ 200 εκατομ. εξαγωγές το 2011, τόσο από διεθνείς επενδυτές και από σημαντικό αριθμός δυναμικών ντόπιων επιχειρήσεων. Το 2005 ο παγκόσμιoς γίγαντας της τεχνολογίας Microsoft ίδρυσε το Κέντρο Ανάπτυξης Microsoft, ένα από τα τέσσερα τέτοια κέντρα της στον κόσμο. Ανάμεσα στα επιστημονικά ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στη Σερβία, μεγαλύτερα είναι το Μιχαήλο Πούπιν και το Πυρηνικό Ινστιτούτο Βίντσα στο Βελιγράδι. Η Σερβική Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών προωθεί την επιστήμης και τις τέχνες από την ίδρυσή της το 1841. Με ένα ισχυρό επιστημονικό και τεχνολογικό οικοσύστημα, η Σερβία έχει αναδείξει σειρά καταξιωμένων επιστημόνων που έχουν συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας.

Ο Νίκολα Τέσλα, ηλεκτρολόγος μηχανικός και εφευρέτης, περισότερο γνωστός για τη συνεισφορά του στον σχεδιασμό των σύγχρονων δικτύων εναλλασσόμενου ρεύματος (AC), συμπεριλαμβανομένου του επαγωγικού κινητήρα εναλλασσόμενου ρεύματος. Το τέσλα είναι η μονάδα πυκνότητας μαγνητικής ροής του SI και πήρε το όνομά του από τον Τέσλα.
Ο Μιχαήλο Πούπιν ανακάλυψε ένα μέσο σημαντικής επέκτασης του φάσματος των τηλεφωνικών επικοινωνιών σε μεγάλες αποστάσεις με την τοποθέτηση πηνίων φόρτωσης (γνωστά ως πηνία Πούπιν) σε προκαθορισμένα διαστήματα κατά μήκος του καλωδίου μετάδοσης (γνωστή ως «πουπινοποίηση»).
Ο Μιλουτίν Μιλάνκοβιτς είναι γνωστός για τη θεωρία του των εποχών των παγετώνων, που υποστηρίζει μια σχέση μεταξύ των μακροπρόθεσμων αλλαγών του κλίματος της Γης και των περιοδικών μεταβολών της τροχιάς της, γνωστών σήμερα ως «κύκλων Μιλάνκοβιτς».
Ο Μιχαήλο Πέτροβιτς είναι γνωστή για τη σημαντική συμβολή του στις διαφορικές εξισώσεις και στη φαινομενολογία καθώς και για την εφεύρεση ενός από τους πρώτους αναλογικούς υπολογιστές.

Πολιτισμός

Επί αιώνες στα όρια μεταξύ Ανατολής και Δύσης, το έδαφος της Σερβίας είχε διαιρεθεί μεταξύ του Ανατολικού και του Δυτικού μισού της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Στη συνέχεια μεταξύ του Βυζαντίου και του Βασιλείου της Ουγγαρίας και στις αρχές των νέων χρόνων μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων. Αυτές οι επικαλυπτόμενες επιρροές οδήγησαν σε πολιτιστική ποικιλία σε όλη τη Σερβία. Ο βορράς κλίνει προς το προφίλ της Κεντρικής Ευρώπης, ενώ ο νότος είναι χαρακτηριστικός των ευρύτερων Βαλκανίων, ακόμη και της Μεσογείου. Βαθειά ήταν η Βυζαντινή επιρροή στη Σερβία, αρχικά μέσω της εισαγωγής του Ανατολικού Χριστιανισμού (Ορθοδοξία) τον Πρώιμο Μεσαίωνα. Η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία είχε μια διαρκή υπόσταση στη Σερβία, με τα πολλά Σερβικά μοναστήρια να αποτελούν τα πολυτιμότερα πολιτιστικά μνημεία που σώζονται από τη Μεσαιωνική Σερβία.

Η Σερβία έχει πέντε πολιτιστικά μνημεία καταγεγραμμένα στον κατάλογο των Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO: την πρώιμη μεσαιωνική πρωτεύουσα Στάρι Ρας και το μοναστήρι του 13ου αιώνα Σοποτσάνι, το μοναστήρι Στουντένιτσα του 12ου αιώνα, το Ρωμαϊκό συγκρότημα Γκάμιζγκραντ-Φελίξ Ρομουλιάνα, τις μεσαιωνικές επιτύμβιες στήλες Στέτσι και, τέλος, τα σε κίνδυνο Μεσαιωνικά Μνημεία στο Κόσοβο (τα μοναστήρια Βισόκι Ντέτσανι, Παναγίας της Λιέβισκα, Γκρατσάνιτσα και το Μοναστήρι του Πατριαρχείου του Πετς).

Υπάρχουν δύο λογοτεχνικά μνημεία στο Πρόγραμμα Παγκόσμιας Μνήμης της UNESCO: του 12ου αιώνα Ευαγγέλιο του Μίροσλαβ και το πολύτιμο αρχείο του επιστήμονα Νίκολα Τέσλα. Η σλάβα (γιορτή οικογενειακού προστάτη αγίου) είναι καταγεγραμμένη στους Καταλόγους της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Το Υπουργείο Πολιτισμού και Πληροφόρησης της είναι επιφορτισμένη με τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς του έθνους και την επίβλεψη της ανάπτυξής της. Περαιτέρω δραστηριότητες που υποστηρίζουν την ανάπτυξη του πολιτισμού που αναλαμβάνονται σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης.

Τέχνη

Ιχνη αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ρωμαϊκής και της πρώιμης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας βρίσκονται σε πολλές βασιλικές πόλεις και ανάκτορα της Σερβίας, όπως το Σίρμιουμ, η Φελίξ Ρομουλιάνα και η Ιουστινιανή Πρώτη.

Τα μοναστήρια της Σερβίας, με τις τοιχογραφίιες και τις εικόνες τους, είναι το αποκορύφωμα της σερβικής μεσαιωνικής τέχνης. Στην αρχή ήταν υπό την επήρεια της Βυζαντινής Τέχνης, που έγινε ιδιαίτερα αισθητή μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1204) Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204, όταν πολλοί Βυζαντινοί καλλιτέχνες κατέφυγαν στη Σερβία. Το πιο φημισμένο από αυτά τα μοναστήρια είναι της Στουντένιτσα (χτισμένο γύρω στα 1190). Ήταν πρότυπο για μεταγενέστερα μοναστήρια, όπως τα Μιλέσεβα, Σοπότσανι, Ζίτσα, Γκρατσάνιτσα και Βισόκι Ντέτσανι. Η περιφημότερη σερβική μεσαιωνική τοιχογραφία είναι η Mironosnice na Grobu (ή ο «Λευκός Άγγελος») του μοναστηριού Μιλέσεβα. Στα τέλη του 14ου και το 15ο αιώνα στην περιοχή γύρω από την Κοιλάδα του Μοράβα αναπτύχθηκε ένα αυτόχθον αρχιτεκτονικό ύφος γνωστό ως «σχολή Μοράβα». Χαρακτηριστικό του ήταν ο πλούσιος διάκοσμος των προσόψεων της εκκλησίας. Παραδείγματά του είναι τα μοναστήρι Μανάσιγια, Ραβάνιτσα και Κάλενιτς. Η χώρα είναι διάσπαρτη με πολλές καλοδιατηρημένες μεσαιωνικές οχυρώσεις και κάστρα, όπως το Φρούριο του Σμεντέρεβο (το μεγαλύτερο πεδινό φρούριο στην Ευρώπη), του Γκόλουμπατς, του Μάγκλιτς και του Ραμ.

Κατά την Οθωμανική κατοχή, η Σερβικής τέχνη ήταν σχεδόν ανύπαρκτη, με εξαίρεση μερικούς Σέρβες καλλιτέχνες που έζησαν στα εδάφη που κυβερνιόνταν από τη Μοναρχία των Αψβούργων. Η παραδοσιακή Σερβική τέχνη εμφάνισε κάποιες Μπαρόκ επιρροές στα τέλη του 18ου αιώνα, όπως φαίνεται στα έργα του Νίκολα Νέσκοβιτς, Τέοντορ Κρατσούν, Ζαχάριγιε Ορφελιν και Γιάκοβ Ορφελιν.

Η Σερβική ζωγραφική επηρεάστηκε τον 19ο αιώνα από το γερμανικό στυλ Biedermeier (1815 - 1848], τον Νεοκλασικισμό και τον Ρομαντισμό. Οι σημαντικότεροι Σέρβοι ζωγράφοι του πρώτου μισού του 20ού αιώνα ήταν οι Πάγια Γιοβάνοβιτς και Ούρος Πρέντιτς του Ρεαλισμού, ο κυβιστής Σάβα Σουμάνοβιτς, η Μιλένα Πάβλοβιτς-Μπαρίλι και η Ναντέζντα Πέτροβιτς του Ιμπρεσιονισμού και ο εξπρεσιονιστής Μίλαν Kόνιοβιτς. Διάσημοι ζωγράφοι του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα είναι και οι Mάρκο Τσελεμπόνοβιτς, Πέταρ Λουμπάρντα, Mίλο Μιλούνοβιτς και Βλαντιμίρ Βελίτσκοβιτς.

Ο Αναστάς Γιοβάνοβιτς ήταν ένας από τους πρώτους φωτογράφους στον κόσμο, ενώ η Μαρίνα Αμπράμοβιτς είναι μια από τους παγκοσμίως κορυφαίους καλλιτέχνες της περφόρμανς αρτ. Το χαλί του Πίροτ είναι γνωστό ως ένα από τα σημαντικότερα παραδοσιακά χειροτεχνήματα στη Σερβία.

Στη Σερβία πάρχουν περίπου 100 μουσεία τέχνης, από τα οποία το σημαντικότερο είναι το Εθνικό Μουσείο της Σερβίας, που ιδρύθηκε το 1844 και στεγάζει μια από τις μεγαλύτερες συλλογές έργων τέχνης στα Βαλκάνια με περισσότερα από 400.000 εκθέματα, πάνω από 5.600 έργα ζωγραφικής και 8.400 σχέδια και χαρακτικά, συμπεριλαμβανομένων πολλών συλλογών ξένων αριστουργημάτων. Άλλα αξιοσημείωτα μουσεία τέχνης είναι το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Βελιγράδι και το Μουσείο της Βοϊβοντίνα στο Νόβι Σαντ.

Λογοτεχνία

Η αρχή της σερβικής γραφής και ανάγνωσης χρονολογείται από τη δραστηριότητα των αδελφών Κυρίλλου και Μεθοδίου στα Βαλκάνια. Μνημεία σερβικής γραφής υπάρχουν από τις αρχές του 11ου αιώνα, γραμμένα στη Γλαγολιτική γραφή. Από τον 12ο αιώνα, τα βιβλία γράφονταν στην Κυριλλική γραφή. Από αυτή την εποχή είναι το παλαιότερο Σερβικό βιβλίο σε Κυριλλική γραφή, τα Ευαγγέλια του Μίροσλαβ, που θεωρούνται το παλαιότερο βιβλίο της σερβικής μεσαιωνικής ιστορίας.

Σημαντικοί μεσαιωνικοί συγγραφείς ήταν ο Άγιος Σάββας, η Μοναχή Ευφημία, ο Στέφανος Λαζάρεβιτς, ο Κωνσταντίνος του Κόστενετς και άλλοι. Μπαρόκ τάσεις στη σερβική λογοτεχνία εμφανίστηκαν στα τέλη του 17ου αιώνα. Σημαντικοί συγγραφείς επηρεασμένοι από το Μπαρόκ ήταν ο Γαβριήλ Στεφάνοβιτς Βένκλοβιτς, ο Γιόβαν Ράγιτς, ο Ζαχάριγιε Ορφελιν, ο Αντρίγια Ζμάγεβιτς και άλλοι. ο Ντοσιντέι Ομπράντοβιτς ήταν η πιο εξέχουσα φυσιογνωμία της Εποχής του Διαφωτισμού, ενώ ο σημαντικότερος κλασικιστής συγγραφέας ήταν ο Γιοβάν στέριγια Πόποβιτς, αν και στα έργα του περιλαμβάνονται επίσης τα στοιχεία από τον Ρομαντισμό. Την εποχή της εθνικής αναγέννησης, το πρώτο μισό του 19ου αιώνα, ο Βουκ Στεφάνοβιτς Κάρατζιτς συνέλεξε σερβική λαϊκή λογοτεχνία και αναμόρφωσε τη σερβική γλώσσα και την ορθογραφία, ανοίγοντας τον δρόμο για τον Σερβικό Ρομαντισμό. Το πρώτο μισό του 19ου αιώνα κυριαρχείται από τον Ρομαντισμό, με σημαντικότερους εκπροσώπους τους Μπράνκο Ραντίτσεβιτς, Τζούρα Γιάκσιτς, Γιοβάν Γιοβάνοβιτς Ζμάι και Λάζα Κόστιτς, ενώ το δεύτερο μισό του αιώνα σημαδεύτηκε από ρεαλιστές συγγραφείς όπως ο Μίλοβαν Γκλίσιτς, Λάζα Λαζάρεβιτς, Σίμο Ματάβουλι, Στέβαν Σρέματς, Βόισλαβ Ιλιτς, Μπράνισλαβ Νούσιτς, Ράντογιε Ντόμανοβιτς και Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς.

Τον 20ό αιώνα ξεχώρισαν οι πεζογράφοι Μίλος Τσρνιάνσκι, Ισιδώρα Σέκουλιτς, Ίβο Άντριτς (που τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1961), Μπράνκο Κόπιτς, Μίοντραγκ Μπουλάτοβιτς, Μέσα Σελίμοβιτς, Μπόρισλαβ Πέκιτς, Ντανίλο Κις, Ντόμπριτσα Τσόσιτς, Αλεξάνταρ Tίσμα, Ντράγκοσλαβ Μιχαΐλοβιτς, Μίλοραντ Πάβιτς και άλλοι. Παρήχθησαν επίσης πολλά πολύτιμα ποιητικά έργα, όπως φαίνεται από τα γραπτά των Μίλαν Ράκιτς, Γιοβάν Ντούτσιτς, Βλάντισλαβ Πέτκοβιτς Ντις, Ράστκο Πέτροβιτς, Στάνισλαβ Βίναβερ, Ντούσαν Μάτιτς, Ντέσανκα Μαξίμοβιτς, Μπράνκο Μίλκοβιτς, Βάσκο Πόπα, Οσκαρ Ντάβιτσο, Μίοντραγκ Πάβλοβιτς, Στέβαν Ράιτσκοβιτς και άλλοι. Σημαντικότεροι σύγχρονοι συγγραφείς είναι οι Δαβίδ Αλμπαχάρι, Σβέτισλαβ Μπάσαρα, Γκόραν Πέτροβιτς, Βλαντιμίρ Αρσενίεβιτς, Ζόραν Ζίβκοβιτς και άλλοι.

Υπάρχουν 551 δημόσιες βιβλιοθήκες στη Σερβία (με εξαίρεση το Κοσσυφοπέδιο), μεγαλύτερες από τις οποίες είναι οι δύο εθνικές βιβλιοθήκες: η Εθνική Βιβλιοθήκη της Σερβίας στο Βελιγράδι με περίπου 5 εκατομμύρια τόμους, και η «Μάτιτσα Σρπσκα» (παλαιότερο σερβικό πολιτιστικό ίδρυμα, που ιδρύθηκε το 1826) στο Νόβι Σαντ με σχεδόν 3,5 εκατομμύρια τόμους. Το 2010 εκδόθηκαν 10.989 βιβλία. Η εκδοτική αγορά του βιβλίου κυριαρχείται από αρκετούς σημαντικούς εκδότες, όπως οι Laguna και Vulkan (που διαθέτουν τις δικές τους αλυσίδες βιβλιοπωλείων) και το κεντρικό γεγονός του κλάδου, η ετήσια Έκθεση Βιβλίου του Βελιγραδίου, είναι η πολιτιστική εκδήλωση στη Σερβία με τους περισσότερους επισκέπτες (158.128 το 2013). Το αποκορύφωμα της λογοτεχνικής σκηνής είναι η απονομή του Βραβείου NIN κάθε Ιανουάριο από το 1954, για το καλύτερο νεοδημοσιευμένο μυθιστόρημα στη σερβική γλώσσα (την εποχή της Γιουγκοσλαβίας στη σερβο-κροατική γλώσσα).

Μoυσική

Ο συνθέτης και μουσικολόγος Στέβαν Στογιάνοβιτς Μόκρανιατς θεωρείται ο ιδρυτής της σύγχρονης σερβικής μουσικής. Οι Σέρβοι συνθέτες της πρώτης γενιάς Πέταρ Kόνιοβιτς, Στέβαν Χρίστιτς και Μιλόγιε Μιλόγεβιτς διατήρησαν την εθνική έκφραση και εκσυγχρόνισαν τον ρομαντισμό προς την κατεύθυνση του ιμπρεσιονισμού. Άλλοι διάσημοι κλασικοί Σέρβοι συνθέτες είναι οι Ισιντορ Μπάγιτς, Στάνισλαβ Μπινίτσκι και Ιωσήφ Μαρίνκοβιτς. Υπάρχουν τρεις όπερες στη Σερβία: η Όπερα του Εθνικού Θεάτρου και η Όπερα Μαντλενιάνουμ στο Βελιγράδι και η Όπερα του Εθνικού Θεάτρου της Σερβίας στο Νόβι Σαντ. Τέσσερις συμφωνική ορχήστρα λειτουργούν στη χώρα: η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Βελιγραδίου, η Συμφωνική Ορχήστρα της Νις, Συμφωνική Ορχήστρα Ραδιοτηλεόρασης της Σερβίας και η Φιλαρμονική Ορχήστρα του Νόβι Σαντ. Η Χορωδία της Ραδιοτηλεόρασης της Σερβίας είναι το κορυφαίος φωνητικό σύνολο της χώρας. Το BEMUS (Μουσικό Φεστιβάλ Βελιγραδίου) είναι ένα από τα πιο γνωστά φεστιβάλ κλασικής μουσικής στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η παραδοσιακή σέρβικη μουσική περιλαμβάνει διαφόρων ειδών γκάιντες, φλάουτα, κέρατα, τρομπέτες, λαούτα, ψαλτήρια, τύμπανα και κύμβαλα. Ο κόλο είναι παραδοσιακός ομαδικός λαϊκός χορός, που έχει αρκετές παραλλαγές σε διαφορετικές περιοχές. Δημοφιλέστερες είναι εκείνες από το από το Ούζιτσε και την περιοχή του Μοράβα. Η δημοτική ποίηση ήταν αναπόσπαστο μέρος της Σερβικής και της Βαλκανικής μουσικής επί αιώνες. Στα υψίπεδα της Σερβίας αυτά τα μεγάλα ποιήματα συνήθως συνοδεύονται από μονόχορδο βιολί που ονομάζεται γκούσλε και ασχολούνται με θέματα από την ιστορία και τη μυθολογία. Υπάρχουν αναφορές ότι γκούσλε παιζόταν στην αυλή του βασιλιά του 13ου αιώνα Στέφανου Νεμάνιτς.

Η Σερβική ροκ που αποτελούσε τη δεκαετία του 1960, του 1970 και του 1980 μέρος της ροκ σκηνής της τότε Γιουγκοσλαβίας, που ήταν αρκετά αναπτυγμένη, με διάφορα είδη της ροκ, και είχε ευρεία κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης, που περιελάμβανε πολλά περιοδικά, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές. Κατά τη δεκαετία του 1990 και του 2000 η δημοτικότητα της ροκ μουσικής μειώθηκε στη Σερβία και, παρόλο που αρκετές μεγάλες μέινστριμ συγκροτήματα κατάφεραν να διατηρήσουν τη δημοτικότητά τους, αναπτύχθηκαν μια αντεργκράουντ και μια ανεξάρτητη μουσική σκηνή. Τα σημαντικότερα σερβική ροκ συγκροτήματα είναι τα Μπαγιάγκα ι Ινστρουκτόρι, Τζόρτζε Μπαλάσεβιτς, Ντιστσιπλίνα Κίτσμε, Εκαταρίνα Βελίκα, Ελεκτρίτσνι Οργκαζάμ, Γκαλίγια, Ιντόλι, Κέρμπερ, Κόρνι Γκρούπα, Παρτιμπρέικερς, Πεκίνσκα Πάτκα, Ποπ Μασίνα, Ράμπο Αμαντέους, Ο Ρίμπλια Τσόρμπα, Σμακ, Σάρλο Ακρομπάτα, Βαν Γκογκ, Γιου Γκρούπα και άλλα.

Η ποπ μουσική είναι πολύ δημοφιλής. Ο Ζέλικο Γιοκσίμοβιτς κατέκτησε τη δεύτερη θέση στον Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision το 2004 και η Μαρία Σερίφοβιτς κατάφερε να κερδίσει τον Διαγωνισμό Τραγουδιού της Eurovision το 2007 με το τραγούδι «Μoλίτβα» και η Σερβία φιλοξένησε τον διαγωνισμό του 2008. Δημοφιλέστεροι ποπ τραγουδιστές είναι οι Ζντράβκο Τσόλιτς, Βλάντο Γκεοργκίεφ, Νατάσα Μπέκβαλατς και άλλοι.

Η τούρμπο-φόλκ μουσική είναι υποείδος που αναπτύχθηκε στη Σερβία στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές εκείνης του 1990 και από τότε απολαμβάνει τεράστια δημοτικότητα. Είναι μείγμα δημοτικής μουσικής με στοιχεία ποπ ή / και χορευτικής και μπορεί να θεωρηθεί αποτέλεσμα της αστικοποίησης της δημοτικής μουσικής. Τελευταία την τούρμπο-φολκ χαρακτηρίζουν ακόμη περισσότερα στοιχεία ποπ μουσικής και μερικοί από τους ερμηνευτές της έχουν χαρακτηρισθεί ως ποπ-φολκ. Οι πιο γνωστοί από αυτούς είναι η Τσέκα (συχνά θεωρείται ότι είναι το μεγαλύτερο μουσικό αστέρι της Σερβίας), η Γελένα Καρλέουσα, ο Ακα Λούκας, η Σέκα Αλέξιτς, η Ντραγκάνα Μίρκοβιτς, η Ντάρα Μπουμπάμαρα, η Ιντιρα Ράντιτς και η Λέπα Μπρένα, αναμφισβήτητα η σημαντικότερη ερμηνεύτρια της πρώην Γιουγκοσλαβίας.

Τα Βαλκανικά Χάλκινα ή τρούμπα («τρομπέτα») είναι δημοφιλές είδος, ιδιαίτερα στην Κεντρική και Νότια Σερβία, από όπου προήλθε. Η παράδοσή τους ανάγεται στην Πρώτη Σερβική Εξέγερση. Η τρομπέτα χρησιμοποιήθηκε ως στρατιωτικό μουσικό όργανο για να ξυπνάει και να συγκεντρώνει τους στρατιώτες και να αναγγέλλει μάχες και ανέλαβε τον ρόλο της ψυχαγωγίας κατά τα διαλείμματα των μαχών, καθώς οι στρατιώτες τη χρησιμοποιούσαν για τη διασκευή δημοφιλών λαϊκών τραγουδιών. Όταν τελείωσε ο πόλεμος, και οι στρατιώτες επέστρεψαν στην αγροτική ζωή, η μουσική μπήκε στην καθημερινή ζωή και τελικά έγινε ένα μουσικό είδος, που συνόδευε γεννήσεις, βαπτίσεις, γάμους και κηδείες. Υπάρχουν δύο κύριες ποικιλίες αυτού του είδους, το ένα από τη Δυτική και το άλλο από τη Νότια Σερβία. Ο πιο γνωστός Σέρβος μουσικός Χάλκινων είναι ο Μπόμπαν Μάρκοβιτς, που είναι επίσης ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα στον κόσμο των σύγχρονων συγκροτημάτων χάλκινων πνευστών.

Τα πιο δημοφιλή φεστιβάλ μουσικής είναι το Φεστιβάλ Τρομπέτας της Γκούτσαμε με πάνω από 300.000 επισκέπτες ετησίως και το EXIT του Νόβι Σαντ («Το καλύτερο ευρωπαϊκό φεστιβάλ» το 2007 σύμφωνα με τα Βραβεία Φεστιβάλ του Ηνωμένου Βασιλείου και το Yourope - Ευρωπαϊκή Ένωση των 40 μεγαλύτερων φεστιβάλ της Ευρώπης) με 200.000 επισκέπτες το 2013. Άλλα φεστιβάλ περιλαμβάνουν είναι το Νίσβιλ Φεστιβάλ Τζαζ στη Νις και το ροκ φεστιβάλ Γκιταρίγιαντα στο Ζάγετσαρ.

Θέατρο και κινηματογράφος

Η Σερβία έχει μια καθιερωμένη θεατρική παράδοση με τον Ιωακείμ Βούισιτς θεωρούμενο ιδρυτή του σύγχρονου σερβικού θεάτρου. Η Σερβία έχει 38 επαγγελματικά θέατρα, σημαντικότερα από τα οποία είναι το Εθνικό Θέατρο του Βελιγραδίου, το Σερβικό Εθνικό Θέατρο στο Νόβι Σαντ, το Εθνικό Θέατρο στη Σουμπότιτσα, το Εθνικό Θέατρο στο Νις και το Βασιλικό-Σερβικό Θέατρο στο Κραγκούγιεβατς (το παλαιότερο θέατρο στη Σερβία, που ιδρύθηκε το 1835 ). Το Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου του Βελιγραδίου - BITEF, που ιδρύθηκε το 1967, είναι ένα από τα παλαιότερα φεστιβάλ θεάτρου στον κόσμο και έχει γίνει ένα από τα πέντε μεγαλύτερα ευρωπαϊκά φεστιβάλ. Αφ' ετέρου το «Στερίγινο ποζόριε» είναι φεστιβάλ προβολής της εθνικής δραματουργίας. Οι πιο σημαντικοί Σέρβοι θεατρικοί συγγραφείς ήταν οι Γιοβάν Στερίγια Πόποβιτς και Μπράνισλαβ Νούσιτς, ενώ σήμερα διάσημα ονόματα είναι των Ντούσαν Κοβάτσεβιτς και Μπιλιάνα Σρμπλιάνοβιτς.

Ο Σερβικός κινηματογράφος είναι μια από τις δυναμικότερες μικρότερες ευρωπαϊκές κινηματογραφίες. Η κινηματογραφική βιομηχανία της Σερβίας επιδοτείται σε μεγάλο βαθμό από την κυβέρνηση, κυρίως μέσω επιχορηγήσεων που εγκρίνονται από το Κέντρο Κινηματογράφου της Σερβίας. Το 2011 παρήχθησαν 17 εγχώριες ταινίες μεγάλου μήκους. Το σύνολο των εισιτηρίων υπερβαίνει τα 2,6 εκατομμύρια και το συγκριτικά υψηλό ποσοστό 32,3% αφορά εγχώριες ταινίες. Στο Σιμάνοβτσι βρίσκονται σύγχρονα στούντιο, που είναι σήμερα το μοναδικό συγκρότημα κινηματογραφικών στούντιο της Σερβίας. Αποτελείται από 9 υπερσύγχρονες σκηνές και προσελκύει κυρίως διεθνείς παραγωγές, περισσότερο από την Αμερική και τη Δυτική Ευρώπη. Η Γιουγκοσλαβική Ταινιοθήκη ήταν η εθνική ταινιοθήκη της πρώην Γιουγκοσλαβία και σήμερα είναι της Σερβίας - με πάνω από 95.000 φιλμ, είναι μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων ταινιοθηκών στον κόσμο.

Ο Σερβικός κινηματογράφος χρονολογείται από το 1896 με την κυκλοφορία της παλαιότερης ταινίας στα Βαλκάνια, Η Ζωή και τα Έργα του Αθάνατου Βοζντ Καραγιώργη, μια βιογραφία του Σέρβου επαναστάτη ηγέτη Καραγιώργη.

Ο πιο διάσημος Σέρβος σκηνοθέτης είναι ο Εμίρ Κουστουρίτσα, που κέρδισε δύο Χρυσούς Φοίνικες Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών, για το Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές το 1985 και το Underground το 1995. Άλλοι διάσημοι σκηνοθέτες είναι οι Γκόραν Πασκάλιεβιτς, Ντούσαν Μακαβέγιεφ, Γκόραν Μάρκοβιτς, Σρντάν Ντραγκόγιεβιτς και Σρντάν Γκολούμποβιτς. Ο στηβ Τέσιτς, Σερβοαμερικανός σεναριογράφος, κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου το 1979 για την ταινία Breaking Away.

Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης

Η ελευθερία του τύπου και η ελευθερία του λόγου είναι εγγυημένες από το Σύνταγμα της Σερβίας. Η Σερβία κατατάχθηκε 54η μεταξύ 180 χωρών στην έκθεση του 2014 του Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου που καταρτίζεται από τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα. Και οι δύο εκθέσεις σημείωναν ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και οι δημοσιογράφοι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν κομματικές και κυβερνητικές πιέσεις. Επίσης τα μέσα μαζικής ενημέρωσης εξαρτώνται τώρα σε μεγαλύτερο βαθμό από διαφημιστικές συμβάσεις και κρατικές επιδοτήσεις για να επιβιώσουν οικονομικά.

Σύμφωνα με την AGB Nielsen το 2009 οι Σέρβοι παρακολουθούσαν κατά μέσο όρο πέντε ώρες τηλεόραση την ημέρα, χρόνος ο υψηλότερος στην Ευρώπη. Υπάρχουν επτά εθνικής εμβέλειας τηλεοπτικά κανάλια, με τον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα Ραδιοτηλεόραση της Σερβίας (RTS) να λειτουργεί τρία απ αυτά (RTS1, RTS2 και RTS3) και ιδιωτικά τα υπόλοιπα τέσσερα: Prva, Β92, Pink και Happy TV. Τα μερίδια τηλεθέασης για αυτά τα κανάλια το 2012 είχαν ως εξής: 23,5% RTS1, 19,6% Pink, 16,1% Prva, 8,1% Β92, 3,6% RTS2, και 2,8% Happy TV. Υπάρχουν 28 περιφερειακοί τηλεοπτικοί σταθμοί και 74 τοπικά τηλεοπτικά κανάλια. Εκτός από επίγεια κανάλια υπάρχουν δεκάδες σερβική τηλεοπτικά κανάλια καλωδιακά ή δορυφορικά.

Υπάρχουν στη Σερβία 220 ραδιοφωνικοί σταθμοί. Από αυτά, επτά είναι ραδιοφωνικοί σταθμοί με εθνική κάλυψη, μεταξύ των οποίων τρεις του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα της Σερβικής Ραδιοτηλεόρασης (Ράδιο Βελιγράδι 1, Ράδιο Βελιγράδι 2/Ράδιο Βελιγράδι 3 και Ράδιο Βελιγράδι 202), και τέσσερα ιδιωτικά (Radio S1, Ραδιόφωνο S2, Play Radio και Radio Hit FM). Επίσης, υπάρχουν 49 περιφερειακοί σταθμοί και 162 τοπικοί σταθμοί.

Στη Σερβία εκδίδονται 340 εφημερίδες, εκ των οποίων 13 είναι ημερήσιες. Οι ημερήσιες Politika και Danas είναι οι εγκυρότερες εφημερίδες της Σερβίας, η πρώτη είναι η αρχαιότερη, ακόμη σε κυκλοφορία, εφημερίδα των Βαλκανίων, που ιδρύθηκε το 1904. Υψηλότερη κυκλοφορίας εφημερίδες είναι ταμπλόιντ Vecernje Novosti, Blic, Kurir και Informer, όλα με κυκλοφορία άνω των 100.000 αντιτύπων. Υπάρχουν μία ημερήσια αθλητική εφημερίδα - Sportski žurnal, η ημερήσια οικονομική Privredni pregled, δύο περιφερειακές (Dnevnik που εκδίδεται στο Νόβι Σαντ και Narodne novine από τη Νις), μία ημερήσια σε ουγγρική γλώσσα (Magyar Szo που εκδίδεται στη Σουμπότιτσα) και η δωρεάν εφημερίδα 24 sata (24 ώρες), πουδιανέμεται μόνο στο Βελιγράδι και το Νόβι Σαντ.

Στη χώρα εκδίδονται 1.262 περιοδικά. Μεταξύ αυτών είναι τα εβδομαδιαία ειδησεογραφικά περιοδικά ΝΙΝ, Vreme και Nedeljnik, το περιοδικό εκλαϊκευμένης επιστήμης Politikin Zabavnik, το γυναικείο Lepota & Zdravlje, το περιοδικό για το αυτοκίνητο SAT revija και το περιοδικό για υπολογιστές IT Svet. Επιπλέον υπάρχει μια ευρεία επιλογή σερβικών εκδόσεων διεθνών περιοδικών, όπως τα Cosmopolitan, Elle, Grazia, Men'sHealth, National Geographic, Le Monde diplomatique, Playboy, Hello! και άλλα.

Υπάρχουν δύο κύρια πρακτορεία ειδήσεων, τα Beta και Fonet.

Κουζίνα

Πλιεσκάβιτσα, εθνική συνταγή της Σερβίας

Η Σερβική κουζίνα είναι σε μεγάλο βαθμό ετερογενής, καθώς μοιράζεται χαρακτηριστικά της Βαλκανικής (κυρίως της πρώην Γιουγκοσλαβίας), της Μεσογειακής (κυρίως Ελληνικής), της Τουρκικής και της Κεντροευρωπαϊκής (ιδιαίτερα Αυστριακής και Ουγγρικής) κουζίνας. Το φαγητό είναι πολύ σημαντικό στη σερβική κοινωνική ζωή, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια θρησκευτικών εορτών, όπως τα Χριστούγεννα, το Πάσχα και η γιορτή του οικογενειακού αγίου σλάβα.

Τη βάση της Σερβικής διατροφής αποτελούν το ψωμί, το κρέας, τα φρούτα, τα λαχανικά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Το ψωμί είναι η βάση όλων των φαγητά της Σερβίας, και αυτό παίζει σημαντικό ρόλο στη σερβική κουζίνα και το βρίσκουμε σε θρησκευτικές τελετές. Παραδοσιακό σερβικό καλωσόρισμα είναι η προσφορά στους επισκέπτες ψωμιού και αλατιού. Καταναλώνεται ευρέως κρέας, όπως και ψάρι. Σερβικές σπεσιαλιτέ είναι το τσεβάπτσιτσι (ατύλιχτα λουκάνικα από κιμά, που είναι πάντα στη σχάρα και με καρυκεύματα), η πλιεσκαβίτσα, οι σαρμάδες, το καϊμάκ (γαλακτοκομικό προϊόν παρόμοιο με πηχτή κρέμα), η γκιμπάνιτσα (πίτα με τυρί και καϊμάκ), το άιβαρ (ψητή κόκκινη πιπεριά λειωμένη), πρόγια (καλαμποκόψωμο) και το kačamak (χυλός από καλαμποκάλευρο).

Οι Σέρβοι υποστηρίζουν τη χώρα τους ως η γενέτειρα της ρακίγια, ενός ιδιαίτερα αλκοολούχου ποτού απόσταξης κυρίως από φρούτα. Η ρακίγια σε διάφορες μορφές βρίσκεται σε όλα τα Βαλκάνια, κυρίως στη Βουλγαρία, την Κροατία, τη Σλοβενία, το Μαυροβούνιο, την Ουγγαρία και την Τουρκία. Η Σλιβοβίτσα, ένα μπράντι από δαμάσκηνο, είναι ένα είδος ρακίγια, που θεωρείται το εθνικό ποτό της Σερβίας.

Αθλητισμός

Ο αθλητισμός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη σερβική κοινωνία και η χώρα έχει μεγάλη αθλητική ιστορία. Τα πιο δημοφιλή αθλήματα στη Σερβία είναι το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, το τένις, το βόλεϊ, η υδατοσφαίριση και το χάντμπολ.

Τα επαγγελματικά αθλήματα στη Σερβία οργανώνονται από αθλητικές ομοσπονδίες και πρωταθλήματα (στην περίπτωση των ομαδικών αθλημάτων). Μία από τις ιδιαιτερότητες του σερβικού επαγγελματικού αθλητισμού είναι ύπαρξη πολλών πολυαθληματικών συλλόγων (που λέγονται «αθλητικές ενώσεις»), με μεγαλύτερους και πιο επιτυχημένοι από τους οποίους είναι ο Ερυθρός Αστέρας, η Παρτιζάν, και η Μπέογκραντ στο Βελιγράδι, η Βοϊβοντίνα στο Νόβι Σαντ, η Ραντνίτσκι στο Κραγκούγιεβατς και η Σπάρτακ στη Σουμπότιτσα.

Το ποδόσφαιρο είναι το πιο δημοφιλές άθλημα στη Σερβία και η Ποδοσφαιρική Ένωση Σερβίας, με 146.845 εγγεγραμμένους παίκτες, είναι η μεγαλύτερη αθλητική ένωση της χώρας. Ο Ντράγκαν Τζάγιτς αναγνωρίστηκε επίσημα ως «ο καλύτερος Σέρβος παίκτης όλων των εποχών» από την ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Σερβίας, και, πιο πρόσφατα, οι Νεμάνια Βίντιτς, Ντέγιαν Στάνκοβιτς και Μπράνισλαβ Ιβάνοβιτς παίζουν στους κορυφαίους συλλόγους της Ευρώπης, αναπτύσσοντας τη φήμη της χώρας ως ένα από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς ποδοσφαιριστών στον κόσμο. Η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της Σερβίας δεν έχει ανάλογη επιτυχία αν και προκρίθηκε στα τρία από τα τελευταία τέσσερα Παγκόσμια Κύπελλα της FIFA. Οι ποδοσφαιρικές εθνικές ομάδες νέων της Σερβίας κέρδισαν το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κάτω των 19 του 2013 και το Παγκόσμιο Κύπελλο Κάτω των 20 του 2015. Οι δύο μεγαλύτεροι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι στη Σερβία είναι ο Ερυθρός Αστέρας (νικητής του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου το 1991) και η Παρτιζάν (φιναλίστ του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου το 1966), και οι δύο από το Βελιγράδι. Η αντιπαλότητα μεταξύ των δύο συλλόγων είναι γνωστή ως η «Αιώνιο Ντέρμπυ» και αναφέρεται συχνά ως μια από τις πιο συναρπαστικές αθλητικές αντιπαλότητες στον κόσμο.

Η Σερβία είναι μία από τις παραδοσιακές υπερδυνάμεις του παγκόσμιου μπάσκετ, καθώς η εθνική ομάδα μπάσκετ ανδρών της Σερβίας έχει κερδίσει δύο Παγκόσμια Πρωταθλήματα (1998 και 2002), τρία Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα (1995, 1997 και 2001) και δύο αργυρά Ολυμπιακά μετάλλια (το 1996 και το 2016). Η εθνική ομάδα μπάσκετ γυναικών κέρδισε το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα το 2015 και το χάλκινο Ολυμπιακό μετάλλιο το 2016. Συνολικά 22 σερβικής παίκτες έχουν παίξει στο ΝΒΑ τις δύο τελευταίες δεκαετίες, συμπεριλαμβανομένων του Πρέντραγκ «Πέγια» Στογιάκοβιτς (τρεις φορές NBA All-Star) και Βλάντε Ντίβατς (2001 NBA All-Star και FIBA Hall of Famer). Η περίφημη «Σερβική προπονητική σχολή» έχει αναδείξει πολλούς από τους πιο πετυχημένους Ευρωπαίους προπονητές μπάσκετ όλων των εποχών, όπως ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς, που έχει κερδίσει ρεκόρ 8 τίτλους Ευρωλίγκας ως προπονητής, τους 5 ως προπονητής του Παναθηναϊκού. Η Παρτιζάν ήταν η πρωταθλήτρια Ευρώπης το 1992.

Οι πρόσφατες επιτυχίες των τενιστών και τενιστριών της Σερβίας έχουν οδηγήσει σε τεράστια αύξηση της δημοτικότητας του τένις στη Σερβία. Ο Νόβακ Τζόκοβιτς, δώδεκα φορές πρωταθλητής Γκραντ Σλαμ, τελείωσε το 2011, το 2012, το 2014 και το 2015 ως Νο 1 στον κόσμο. Η Άνα Ιβάνοβιτς (πρωταθλητής του γαλλικού Ρολάν Γκαρός του 2008) και η Γελένα Γιάνκοβιτς έχουν καταταγεί Νο1 στην Κατάταξη της WTA. Κατετάγησαν επίσης στο διπλό παιχνίδι Νο 1 οι Nέναντ Ζιμόνιτς (πρωταθλητής του Grand Slam τρεις φορές στο διπλό και τέσσερις φορές στο μικτό διπλό) και ο Σλόμπονταν Ζιβόινοβιτς. Η εθνική ομάδα ανδρών τένις της Σερβίας κέρδισε το Κύπελλο Ντέιβις το 2010, ενώ η αντίστοιχη γυναικών έφτασε στον τελικό του Φεντ Καπ του 2012.

Η Σερβία είναι μία από τις πρωταγωνίστριες χώρες του κόσμου στο βόλεϊ. Η εθνική της ομάδα ανδρών κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000 και έχει κερδίσει το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα δύο φορές. Η εθνική ομάδα βόλεϊ γυναικών κέρδισε το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα το 2011 και το Ολυμπιακό αργυρό μετάλλιο το 2016.

Η εθνική ομάδα υδατοσφαίρισης ανδρών της Σερβίας είναι η δεύτερη σε επιτυχίες εθνική ομάδα μετά την Ουγγαρία, έχοντας κερδίσει χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο το 2016, τρία Παγκόσμια Πρωταθλήματα (2005, 2009 και 2015), καθώς και έξι Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα το 2001, 2003, 2006, 2012, 2014 και το 2016. Η ΒK Παρτιζάν έχει κερδίσει ένα σερί επτά τίτλων πρωταθλητή Ευρώπης.

Άλλοι διακεκριμένοι Σέρβοι αθλητές είναι: οι κολυμβητές Μίλοραντ Σάβιτς (Παγκόσμιος πρωταθλητής το 2009 στα 50 μέτρα πεταλούδα και ασημένιο μετάλλιο στα 100 μέτρα πεταλούδα, καθώς και ασημένιο μετάλλιο Ολυμπιακό το 2008 στα 100 μέτρα πεταλούδα στον ιστορικό αγώνα με τον αμερικανό κολυμβητή Μάικλ Φελπς) και η Νάτζα Χιγκλ (Παγκόσμια πρωταθλήτρια το 2009 στα 200 μέτρα πρόσθιο - η πρώτη γυναίκα παγκόσμιοα πρωταθλήτρια στην κολύμβηση από τη Σερβία), η αθλήτρια στίβου Ιβάνα Σπάνοβιτς (άλμα εις μήκος, πρωταθλήτρια Ευρώπης 2016 και χάλκινο μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016), ο παλαιστής Νταβόρ Στεφάνεκ (2016 χρυσό Ολυμπιακό μετάλλιο), και η αθλήτρια του τάε-κβοντό Μίλιτσα Μάντιτς (2012 χρυσή Ολυμπιονίκης).

Η Σερβία έχει φιλοξενήσει πολλές μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις κατά τα τελευταία δώκα χρόνια, όπως το Ευρωμπάσκετ 2005, το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Βόλεϊ Ανδρών το 2005, το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Υδατοσφαίρισης Ανδρών το 2006 και το 2016, τη Θερινή Πανεπιστημιάδα 2009, το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα Χάντμπολ Ανδρών το 2012 και το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Χάντμπολ Γυναικών το 2013. Οι πιο σημαντικές ετήσιες αθλητικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στη χώρα είναι ο Μαραθώνιος του Βελιγραδίου και ο ποδηλατικός αγώνας Γύρος της Σερβίας.

Δείτε επίσης

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 «Estimates of population». Statistical Office of the Republic of Serbia. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2024.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 «Σερβία». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017.
↑ Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022.
↑ Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα
↑ «2003 statistics». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.
↑ «2004 statistics». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.
↑ «2005 statistics». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.
↑ «2006 statistics». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.
↑ «2007 statistics». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.
↑ «2008 statistics». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.
↑ «2009-2013 statistics» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 17 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.
↑ «2014 statistics» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.
↑ «Statistical Yearbook of the Republic of Serbia – Tourism, 2015» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.
↑ 2016 statistics
↑ «Statistical Yearbook of the Republic of Serbia – Tourism, 2015» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

wiktionary logo

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:
Σερβία

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Σερβία

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Atlas of Serbia
(Άτλας της Σερβίας)

Πληροφορίες σχετικά με τη Σερβία και τον πολιτισμό της
Σερβική Προεδρία
Εθνικός Οργανισμός Τουρισμού της Σερβίας
Σερβική Εθνοσυνέλευση
Michael Boro Petrovich, The History of Modern Serbia 1804-1918, 2 vols. I-II, Harcourt Brace Jovanovich, New York 1976.
Stevan K. Pavlowitch, (2002). Serbia: the History behind the Name, London: C. Hurst & Co. Publishers. ISBN 978-1-85065-476-6.
Dušan T. Bataković, Histoire du peuple serbe, (sous la direction de) D. T. Bataković, L'Age d'Homme, Lausanne 2005.
Dušan T. Bataković, The Kosovo Chronicles, Plato Books, Belgrade 1992.
The Serbs and Their National Interest, N. Von Ragenfeld-Feldman & D. T. Bataković (eds.), SUC, San Francisco & Belgrade 1997
Kosovo and Metohija. Living in the Enclave, D. T. Bataković (ed.), Institute for Balkan Studies, SASA, Belgrade 2007.
Dušan T. Bataković, Kosovo. Un conflit sans fin ?, Lausanne, L`Age d`Homme 2008.
Dušan T. Bataković, Serbia’s Kosovo Drama. A Historical Perspective, Čigoja Štampa, Belgrade 2012.
Σερβία στο Curlie

[εκτίμηση-1] 1,0 ^1,1 «Estimates of population». Statistical Office of the Republic of Serbia. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2024.

[imf-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 «Σερβία». ΔΝΤ. Απρίλιος 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2017.

[HDI-3] Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World (PDF). hdr.undp.org. United Nations Development Programme. 8 Σεπτεμβρίου 2022. σελίδες 272–276. ISBN 978-9-211-26451-7. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2022.

[4] Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα

[5] «2003 statistics». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.

[6] «2004 statistics». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.

[7] «2005 statistics». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.

[8] «2006 statistics». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.

[9] «2007 statistics». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.

[10] «2008 statistics». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.

[11] «2009-2013 statistics» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 17 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.

[12] «2014 statistics» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.

[13] «Statistical Yearbook of the Republic of Serbia – Tourism, 2015» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.

[14] 2016 statistics

[15] «Statistical Yearbook of the Republic of Serbia – Tourism, 2015» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

π σ ε Υποψήφιες χώρες για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Σε Διαπραγμάτευση	Αλβανία (Κατάσταση) (Ελληνοαλβανικές Σχέσεις) (Ανθρώπινα Δικαιώματα στην Βόρεια Ήπειρο) Βόρεια Μακεδονία ! Βόρεια Μακεδονία (Κατάσταση) (Μακεδονικό) (Συμφωνία των Πρεσπών) (Σχέσεις Βουλγαρίας - Βόρειας Μακεδονίας)
Υποψήφιες Χώρες	Μαυροβούνιο ! Μαυροβούνιο (Κατάσταση) (Νομισματική Πολιτική) Μολδαβία ! Μολδαβία (Κατάσταση) (Υπερδνειστερία) Σερβία (Κατάσταση) (Κόσοβο) (Ανθρώπινα Δικαιώματα) (Εγκλήματα πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία)
Χώρες που έχει παγώσει η Ενταξιακή Διαπραγμάτευση	Τουρκία (Κατάσταση) (Σχέσεις) (Κυπριακό) (Ανθρώπινα Δικαιώματα)
Δυνητικά Υποψήφιες Χώρες	Βοσνία και Ερζεγοβίνη (Κατάσταση) Γεωργία ! Γεωργία (Κατάσταση) (Αμπχαζία και Νότια Οσσετία) Ουκρανία (Κατάσταση) (Σχέσεις) (Εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία) (Ανθρώπινα Δικαιώματα)
Μη Αναγνωρισμένες Χώρες	Κοσσυφοπέδιο ! Κοσσυφοπέδιο (Κατάσταση) Διεθνής Αναγνώριση