Κήρυγμα του Πιοτρ Σκάργκα
| Κήρυγμα του Πιοτρ Σκάργκα | |
|---|---|
 | |
| Ονομασία | Κήρυγμα του Πιοτρ Σκάργκα |
| Δημιουργός | Γιαν Ματέικο |
| Έτος δημιουργίας | 1864 |
| Είδος | Ελαιογραφία |
| Ύψος | 224 εκ. |
| Πλάτος | 397 εκ. |
| Μουσείο | Εθνικό Μουσείο της Βαρσοβίας, Πολωνία |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα | |
Το Κήρυγμα του Πιοτρ Σκάργκα[1] ή Κήρυγμα του Σκάργκα (πολωνικά: Kazanie Skargi) είναι μεγάλη ελαιογραφία του Γιαν Ματέικο, που ολοκληρώθηκε το 1864, η οποία τώρα βρίσκεται στο Εθνικό Μουσείο της Βαρσοβίας στην Πολωνία. Απεικονίζει ένα κήρυγμα για πολιτικά ζητήματα από τον Ιησουίτη ιερέα Πιοτρ Σκάργκα, μια ηγετική προσωπικότητα της Αντιμεταρρύθμισης στην Πολωνία, όπου επιπλήττει την πολωνική ελίτ για παραμέληση του εθνικού συμφέροντος.[2]
Το Κήρυγμα του Σκάργκα είναι ένα από τα πιο διάσημα έργα του Ματέικο[3] και όπως και άλλοι ιστορικοί πίνακες του Ματέικο περιλαμβάνει πολλά πορτρέτα αναγνωρίσιμων ιστορικών προσώπων της περιόδου που απεικονίζεται, καθώς και σε αυτή την περίπτωση μια αυτοπροσωπογραφία του καλλιτέχνη στη φιγούρα του Σκάργκα.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ματέικο ολοκλήρωσε τον πίνακα τον Μάιο του 1864.[4] Ήταν ο πρώτος «μεγάλος» πίνακας του Ματέικο (ο καμβάς είχε μέγεθος πάνω από 8 τ.μ., αρκετές φορές μεγαλύτερο από οποιαδήποτε προηγούμενη δουλειά του).[4] Εκτέθηκε στη έκθεση της Εταιρείας Φίλων των Καλών Τεχνών της Κρακοβίας (Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie).[4] Η πρεμιέρα του πίνακα προσέλκυσε πλήθη και κριτικές συγκρίσιμες με τις σύγχρονες πρεμιέρες ταινιών.[5] Λίγο αργότερα ο Κόμης Μαουρίτσι Ποτότσκι τον αγόρασε για 10.000 φλορίνια.[6]
Σύνθεση και σημασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο πίνακας δείχνει την Πολωνία των αρχών του 17ου αιώνα, μια χώρα διχασμένη ανάμεσα στους μεγιστάνες και τους εκλεγμένους βασιλιάδες του Οίκου των Βάσα, με μια περήφανη και εγωιστική αρχοντιά, που ξεκινά μια διολίσθηση σε μια ακυβέρνητη αναρχία. Σε αυτό το πλαίσιο, ελάχιστη προσοχή δόθηκε στις εκκλήσεις πολλών ατόμων (όπως του Σκάργκα) για μεταρρυθμίσεις.[2] Το έργο του Ματέικο έγινε ένα από τα κύρια στοιχεία του «θρύλου του Πιοτρ Σκάργκα», βοηθώντας τους Ιησουίτες να αποκτήσουν μια διαρκή φήμη στην Πολωνία.[7][8] Αν και το έργο του Ματέικο εντάσσεται στο είδος της ιστορικής ζωγραφικής, με το Κήρυγμα... απομακρύνθηκε από την αυστηρή τήρηση της ιστορικής ακρίβειας, εστιάζοντας περισσότερο στο μήνυμα. Έτσι αυτός ο πίνακας, όπως και πολλά από τα επόμενα έργα του, περιελάμβανε χαρακτήρες ή αντικείμενα που δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν στην εικονιζόμενη σκηνή.[9][2]
Ο πίνακας απεικονίζει τον Πιοτρ Σκάργκα, έναν Ιησουίτη, να κάνει ένα κήρυγμα στο πρεσβυτέριο του Καθεδρικού Ναού του Βάβελ. Διακρίνεται πάνω δεξιά, ντυμένος στα μαύρα, με τα χέρια υψωμένα, σταματημένος στη μέση της ομιλίας.[2] Το πρόσωπό του είναι αυτό του ίδιου του Ματέικο, αρκετά ηλικιωμένο[2] (μια άλλη πηγή, ωστόσο, υποδηλώνει ότι ο Ματέικο ζήτησε από τον Μίχαου Σφέιτσερ να ποζάρει για τον Σκάργκα).[10] Ο Σκάργκα είναι ο μόνος χαρακτήρας με κινούμενη σχεδίαση στη σύνθεση, καθώς όλα τα άλλα άτομα εμφανίζονται ακίνητα, όρθια ή καθισμένα.[9] Ο τίτλος του πίνακα υποδηλώνει ότι το θέμα της ομιλίας του Σκάργκα είναι η περίφημη κριτική του στην πολωνική κυβέρνηση και μια προφητεία για την καταστροφή της.[2] Στην πραγματικότητα, ωστόσο, δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι το έργο του Σκάργκα εκφωνήθηκε ποτέ με τη μορφή πραγματικού κηρύγματος.[2][11][8]
Διάφορα ιστορικά πρόσωπα, ακούγοντας το κήρυγμα, αντιδρούν σε αυτό μέσω της στάσης του σώματος και των εκφράσεων του προσώπου με τρόπο που υποδηλώνει την άποψη του Ματέικο για τον ιστορικό τους ρόλο.[2][9] Στο κέντρο, οι άρχοντες Γιάνους Ραντζίβιουου (1579-1620) (με χρυσή ρόμπα), Στανίσουαφ Σταντνίτσκι, Μικόουαϊ Ζεμπζιντόφσκι, στέκονται μαζί, αλαζονικοί και αμέτοχοι.[2] Ο Γέζι Μνίσεχ, ο Γιαν Πιοτρ Σαπιέχα και ο Γιάνους Ζμπαράσκι[α] στα δεξιά, φαίνεται να ακούνε, αλλά ένας γηραιότερος ευγενής κοιμάται εκεί κοντά ως υπενθύμιση ότι οι περισσότεροι ευγενείς δεν νοιάζονταν καθόλου για τα θέματα που συζητούσε ο Σκάργκα.[2] Στα αριστερά τους, ο βασιλιάς, Σιγισμούνδος Γ΄ Βάσα, φαίνεται να μην δίνει πολλή προσοχή στον κήρυκα. Το ξένο ένδυμά του τονίζει την απροθυμία του να ενσωματωθεί με τους υπηκόους του. Πάντα θεωρούσε τον εαυτό του περισσότερο Σουηδό παρά Πολωνό και θα προτιμούσε να είναι βασιλιάς της Σουηδίας.[2] Ο Σιγισμούνδος απεικονίζεται από τον Ματέικο ως ο δεύτερος πιο σημαντικός χαρακτήρας του πίνακα, καθώς φωτίζεται επίσης από το φως, αν και ακίνητος, σε σύγκριση με τον Σκάργκα.[9] Ο γιος του Σιγισμούνδου, πρίγκιπας και μελλοντικός βασιλιάς Βλαδίσλαος Δ΄, στέκεται πάνω και στα αριστερά του βασιλιά.[2] Στα δεξιά του, δύο γυναίκες - η Βασίλισσα Άννα Γιαγκελλόνσκα και η Ελιζαβέτα Οστρόγκσκα είναι παρούσες.[2] Ένα γάντι στο πάτωμα μεταξύ του βασιλιά και των αρχόντων είναι σημάδι του επερχόμενου εμφυλίου πολέμου.[2]
Πάνω αριστερά, ακούει κουρασμένος ο Καγκελάριος Γιαν Ζαμόισκι. Αυτός ο φιλόδοξος και επιτυχημένος πολιτικός και στρατιωτικός διοικητής φαίνεται να καταλαβαίνει τη βαρύτητα των λόγων του Σκάργκα, αλλά είναι κοντά στο τέλος της ζωής του.[2] Ο Μικόουαϊ Βόλσκι είναι ορατός ανάμεσα στον πρίγκιπα και τον καγκελάριο.[2] Κάτω από τον Ζαμόισκι, ο Αρχιεπίσκοπος Στανίσουαφ Καρνκόφσκι με τα μωβ προσεύχεται, και μεταξύ αυτών των δύο ο μητροπολίτης των Ενωσιτών, Υπάτιος Πότσιεϊ, εμφανώς δεν καταλαμβάνεται από τη ρητορική των Ιησουιτών.[2]
Ο παπικός νούντσιος Γκερμάνικους Μαλασπίνα, επίσκοπος του Σαν Σεβέρο, είναι ορατός κάτω δεξιά από το Σκάργκα. Ο Καρδινάλιος Ενρίκο Καετάνι (με κόκκινο) φαίνεται κάτω από τον Σκάργκα, και οι Ισπανοί και οι Αυστριακοί απεσταλμένοι, βαριεστημένοι και αποστασιοποιημένοι, βρίσκονται πίσω του.[2]
Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Ο Ρέζλερ προσδιορίζει τον τρίτο άρχοντα ως Γιάνους Ζμπορόφσκι. Ωστόσο, δεν υπήρχε μέλος της οικογένειας Ζμπορόφσκι με αυτό το όνομα. Ο Γκοζκόφσκι χρησιμοποιεί επίσης το ίδιο όνομα, αλλά του δίνει επίσης έναν τίτλο - βοεβόδα του Βοεβοδάτου Μπράτσλαβ.[12] Ο Γιάνους Ζμπορόφσκι κατείχε αυτή τη θέση στα έτη 1576-1608, που αντιστοιχεί στο χρονικό πλαίσιο που απεικονίζεται στον πίνακα.[13]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Jan Adamczewski (1973). In Cracow. Βαρσοβία: Interpress. σελ. 100. Jan Matejko's 'The Sermon of Piotr Skarga'.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 Μάρεκ Ρέζλερ, Z Matejką przez polskie dzieje: Kazanie Skargi. Interklasa: polski portal edukacyjny. Τελευταία πρόσβαση στις 3 Μαρτίου 2014. (πολωνικά)
- ↑ Janina Falkowska (2007). Andrzej Wajda: History, Politics, and Nostalgia in Polish Cinema. Berghahn Books. σελ. 269. ISBN 978-1-84545-508-8.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Adam Bochnak; Władysław Konopczyński (1975). «Stefan Batory» (στα πολωνικά). Stefan Batory. XX, σελ. 186.
- ↑ Maria Szypowska (Σεπτεμβρίου 2011) [1996]. Jan Matejko wszystkim znany (στα Πολωνικά). Fundacja Artibus-Wurlitzer oraz Wydawn. Domu Słowa Polskiego. σελ. 109.
- ↑ «Jan Matejko: The Painter and Patriot Fostering Polish Nationalism». Info-poland.buffalo.edu. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαΐου 2007. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2011.
- ↑ «Złota i czarna legenda Piotra Skargi | Dwie legendy księdza Skargi». Polityka.pl. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2014.
- ↑ 8,0 8,1 Tazbir, Janusz (1978). Piotr Skarga, Szermierz kontrreformacji (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna". σελίδες 300–306.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 1mar'14. «Jan Matejko "Kazanie Skargi" | Culture» (στα Πολωνικά). Culture.pl. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2014.
- ↑ «Znane rody województwa łódzkiego: Szweycerowie, właściciele Rzeczycy i ziem łaskich». Dzienniklodzki.pl. 14 Νοεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2014.
- ↑ Tazbir, Janusz (1978). Piotr Skarga, Szermierz kontrreformacji (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna". σελίδες 132–134.
- ↑ Marian Gorzkowski (1993). Jan Matejko: epoka od r. 1861 do końca życia artysty z dziennika prowadzonego w ciągu lat siedemnastu (στα Πολωνικά). Tow. Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. σελ. 29. ISBN 978-83-7052-167-7.
- ↑ Bonawentura Czarliński· Stephan Giźicki (Ιανουαρίου 2007). Książę Janusz Wiśniowiecki (1598-1636) w lubelskich kazaniach progrzebowych (στα Πολωνικά). Wydawn. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. σελ. 56. ISBN 978-83-227-2737-9.
Περαιτέρω ανάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Mieczysław Porębski (1953). Jana Matejki Kazanie Skargi (στα Πολωνικά). Panstw. Inst. wydawn.
- Janusz Tazbir (2002). Szkice o literaturze i sztuce. Tow. Autorów i Wydawców Prac Nauk. Universitas. σελ. 49. ISBN 978-83-7052-559-0.
