Νιτρικό οξύ

Νιτρικό οξύ
Γενικά
Όνομα IUPAC	Υδρογόνο νιτρικό
Άλλες ονομασίες	Ακουαφόρτε
Χημικά αναγνωριστικά
Χημικός τύπος	ΗΝΟ3
Μοριακή μάζα	62,995642903 g/mol
Αριθμός CAS	7697-37-2
SMILES	[N+](=O)(O)[O-]
InChI	1/HNO3/c2-1(3)4/h(H,2,3,4)/f/h2H
Αριθμός EINECS	231-714-2
Αριθμός RTECS	QU5775000
Αριθμός UN	2031
PubChem CID	944
ChemSpider ID	919
Δομή
Διπολική ροπή	2,17 ± 0,02 D
Φυσικές ιδιότητες
Σημείο τήξης	-42 °C (231K) (-44 °F)
Σημείο βρασμού	83 °C (356K) (181 °F)
Πυκνότητα	1,5129 g/mL
Διαλυτότητα στο νερό	πλήρως διαλυτό
Ιξώδες	1,2 (20 °C)
Δείκτης διάθλασης , nD	1,397 (16,5 °C)
Τάση ατμών	7,999 mmHg
Εμφάνιση	άχρωμο υγρό
Χημικές ιδιότητες
pKa	-1,4
Ελάχιστη θερμοκρασία ανάφλεξης	Μη αναφλέξιμο
Ενθαλπία σχηματισμού	−207 KJ/mol
Επικινδυνότητα
Φράσεις κινδύνου	R8, R35
Φράσεις ασφαλείας	S1/2, S23, S26, S36, S45
Κίνδυνοι κατά NFPA 704	0 3 1
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa).

Το Νιτρικό οξύ (HNO₃), είναι ισχυρά διαβρωτικό και τοξικό οξύ. Αν έρθει σε επαφή με την επιδερμίδα δύναται να προκαλέσει σοβαρά εγκαύματα. Είναι άχρωμο όταν είναι εντελώς καθαρό, αλλά πρακτικά εμφανίζει κιτρινωπό χρώμα λόγω της παρουσίας οξειδίων του αζώτου.

Αραιό διάλυμα νιτρικού οξέος είναι γνωστό από το Μεσαίωνα ως ακουαφόρτε (ιταλικά: acquaforte, το οποίο σημαίνει ισχυρό νερό).

Σημείωση: ο όρος "ακουαφόρτε", έχει χρησιμοποιηθεί λανθασμένα και για προϊόντα του εμπορίου στα οποία το κύριο συστατικό ήταν αραιό διάλυμα υδροχλωρικού οξέος.

Το ακουαφόρτε είναι ισχυρό οξύ και ισχυρό οξειδωτικό και γι' αυτό πιο αποτελεσματικό, συνήθως, στο καθάρισμα και την απολύμανση. Μεταξύ άλλων διαβρώνει χαλκό, άργυρο και μόλυβδο, που δεν διαβρώνει το υδροχλωρικό οξύ, που είναι ισχυρότερο οξύ αλλά πολύ ασθενέστερο οξειδωτικό. Κατά τη χρήση του εκλύει αποπνικτικά οξείδια του αζώτου, και κατά συνέπεια χρειάζεται προσοχή.

Το νιτρικό οξύ σε ανάμειξη αναλογίας 1:3 με το υδροχλωρικό οξύ δίνει το μείγμα που αποκαλείται βασιλικό νερό, η μόνη ουσία που διαβρώνει τον χρυσό και τον λευκόχρυσο.