Δανισμενδίδες

Οι Ντανισμεντίδες ή Δανισμενδίδες (Τανισμάνιοι στις βυζαντινές πηγές) υπήρξαν τουρκική δυναστεία, που κυριάρχησε στην κεντρική και ανατολική Μικρά Ασία, κατά την περιόδο 1071-1178 μ.Χ. Ήταν χωρισμένη σε δύο μεγάλους κλάδους: της Σεβάστειας (1071-1174) και της Μελιτηνής (1142-1178). Ήταν οι πρώτοι που οργάνωσαν μουσουλμανικό κράτος στη Μικρά Ασία με την ονομασία «Ρουμ» (δηλαδή χώρα των Ρωμαίων), και κυριάρχησαν κατά διαστήματα και στις πόλεις: Καισάρεια της Καππαδοκίας και Κασταμονή του Πόντου. Ύστερα από πολυετείς συγκρούσεις με τους Ρωμαίους (Βυζαντινούς) και με τους Σελτζούκους του Ικονίου, υποτάχτηκαν το 1178 στους τελευταίους, που είχαν ηγέτη τον Κιλίτζ Αρσλάν Β'.

Αξιόλογη υπήρξε η δράση των πρώτων εμίρηδων, των γαζήδων Ντανισμέντ Γαζί (1071-1104) και Γκιουμιουστιγκίν Γαζί (1104-1134), που σημείωσαν στρατιωτικές επιτυχίες κατά των Σταυροφόρων, των Σελτζούκων, και των Αρμενίων της Κιλικίας. Μετά την κατάκτηση της Καισάρειας, της Άγκυρας και της Κασταμονής, ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Ιωάννης Β' Κομνηνός αναγκάστηκε να αναλάβει δράση εναντίον τους, με δύο εκστρατείες το 1130-1135 και το 1139-1140. Το 1131 οι Ρωμαίοι ανακατέλαβαν την Κασταμονή, που όμως ξανάπεσε στα χέρια των Δανισμενδιδών. Ο εμίρης Μεχμέντ (1134-1142) οχύρωσε την Καισάρεια, και κατά τη δεύτερη εκστρατεία του ο Ιωάννης Β' αναγκάστηκε να προωθηθεί μέχρι τη Νεοκαισάρεια του Πόντου, την οποία απέτυχε να ανακαταλάβει. Το 1139-1140 ο Ιωάννης Β' κατάφερε να εκδιώξει τους Δανισμενδίδες από τη Βιθυνία και την Παφλαγονία, απωθώντας τους ώς τη Χαλδία του Πόντου. Το 1141 όμως, οι Ρωμαϊκές δυνάμεις υπέστησαν σοβαρές απώλειες από τον Μεχμέντ, ο οποίος το επόμενο έτος πέθανε. Το τέλος του σήμανε την διαίρεση τού εμιράτου του στις δυναστείες της Σεβάστειας και της Μελιτηνής, που σε λίγες δεκαετίες υποτάχτηκαν στους Σελτζούκους.

Όπως και οι Σελτζούκοι του Ρουμ, έτσι και οι Δανισμενδίδες είχαν σημαντικές πολιτιστικές επιρροές από το Βυζάντιο και τον Ελληνικό πολιτισμό εν γένει. Σε σωζόμενα νομίσματά τους, ο εκάστοτε ηγέτης τους αναφέρεται ως: «εμίρης και σουλτάνος της Ρωμανίας».