Τάμα του Έθνους
Το Τάμα του Έθνους ήταν υπόσχεση των Ελλήνων επαναστατών του 1821 προς τον Χριστό για την ανέγερση ενός Ιερού Ναού ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον Οθωμανικό ζυγό.
Eμπνευστής του τάματος θεωρείται ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο οποίος και το πρότεινε στους συναγωνιστές του, ενώ ο ίδιος μεσολάβησε επί δυναστείας του Όθωνα προκειμένου να εκδοθούν δυο σχετικά βασιλικά διατάγματα (1834 και 1838)[1]. Ο Ναός θα ήταν αφιερωμένος στον «Σωτήρα» Χριστό, όπως αποφασίσθηκε με ειδικό ψήφισμα κατά την Εθνική Συνέλευση του 1829[2], εν συνεχεία υπογράφτηκε από τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια και δημοσιεύθηκε ως διάταγμα στην «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως» με τον τίτλο «Περί ανεγέρσεως Ναού του Σωτήρος εν Αθήναις»[3]. Σαν πιθανές τοποθεσίες για την ανέγερση του ναού, είχαν κατά καιρούς προταθεί το Ζάππειο, ο Εθνικός Κήπος ή το Αττικό Άλσος[4].
Από το 1838 μέχρι το 1968 έγιναν από διάφορες προσωπικότητες πάρα πολλές προσπάθειες[5], οι σημαντικότερες των οποίων είναι:
- Του Βασιλέως Όθωνος για περιοχές περί την Πλ. Ομονοίας ή την Πλ. Θεάτρου ή την οδό Πανεπιστημίου
- του Βασιλέως Γεωργίου Α΄ το 1870 για την Πλ. Ομονοίας
- του Θρασύβουλου Ζαΐμη το 1870 για την Πλ. Ομονοίας
- του Δημήτριου Βικέλα το 1908 στο Λυκαβηττό
- του Σπυρίδωνος Λάμπρου το 1910 στο Ζάππειο
- του Θεμιστοκλή Σοφούλη το 1918
- του Ελευθερίου Βενιζέλου ως Προέδρου της Ειδικής Επιτροπής για την κατασκευή στον Λόφο Αρδηττού το 1928
- του Αλεξάνδρου Ζαΐμη, ο οποίος ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας έθεσε τον θεμέλιο λίθο του μνημείου την 30.3.1930 στο Πεδίο του Άρεως. Η κατασκευή, ωστόσο, του ναού δεν πραγματοποιήθηκε έως σήμερα, παρότι το θέμα ανακινήθηκε κατά καιρούς[6].
Την περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας, το Δεκέμβριο του 1968 ο δικτάτορας πρωθυπουργός Γεώργιος Παπαδόπουλος ανακοίνωσε ότι το επόμενο έτος, κατά το οποίο συμπληρώνονταν 140 χρόνια από το 1829, θα ξεκινούσε η κατασκευή του ναού του Σωτήρος στα Τουρκοβούνια ως εκπλήρωση του «τάματος». Η ανέγερση του ναού εγκρίθηκε τον Ιανουάριο του 1969 σε κοινή συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου και του αρχιεπισκόπου, το Μάιο συγκροτήθηκε μια ανώτατη επιτροπή για την επίβλεψη του έργου με πρόεδρο τον Παπαδόπουλο και μέλη τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, τον Παττακό, το Μακαρέζο κ.ἀ. και τον Ιούνιο συστάθηκε ένα Ειδικό Ταμείο για τη διαχείριση των οικονομικών του έργου. Συγκροτήθηκε επίσης ένα Γνωμοδοτικό Συμβούλιο, στο οποίο αρνήθηκε να συμμετάσχει ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, Αμίλκας Αλιβιζάτος, θεωρώντας ότι το τάμα είχε ήδη εκπληρωθεί με την ανέγερση του μητροπολιτικού ναού των Αθηνών.
Ελλείψει αρχιτεκτόνων πρόθυμων να σχεδιάσουν το ναό, προκηρύχθηκαν από το 1970 ως το 1973 τρεις διαγωνισμοί, στους οποίους κατατέθηκαν 73 προτάσεις, αλλά, καθώς καμία από αυτές δεν κρίθηκε ικανοποιητική, οι διαγωνισμοί κηρύχθηκαν άγονοι, αλλά τα ποσά της προκήρυξης διανεμήθηκαν σε «επαίνους». Το Ειδικό Ταμείο συγκέντρωσε 230 εκατομμύρια δραχμές από δάνεια, 45 εκατομμύρια από τον κρατικό προϋπολογισμό και 180 εκατομμύρια από εισφορές και δωρεές, χάρη στην προπαγανδιστική εκστρατεία του καθεστώτος για το μεγαλοπρεπές έργο. Τον Ιανουάριο του 1974, μετά την πτώση του Παπαδόπουλου, ανακοινώθηκε ότι τα 406 από τα 455 εκατομμύρια που είχε συγκεντρώσει το Ταμείο είχαν καταναλωθεί δίχως να έχουν γίνει ούτε τα σχέδια του ναού και το έργο εγκαταλείφθηκε.[7][8]
Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος την 8.6.2012 εξέδωσε σχετική απόφαση[9] να πραγματοποιηθεί το Τάμα του Έθνους μέχρι την 200η επέτειο της Εθνικής Παλιγγενεσίας. Ακολούθησαν πολλές άλλες σχετικές εγκύκλιοι της Εκκλησίας της Ελλάδος και άνω των εξήντα Πατριαρχών, Αρχιεπισκόπων, Μητροπολιτών, δηλαδή η συντριπτική πλειοψηφία της ελλαδικής Εκκλησίας όχι μόνο προφορικώς αλλά και γραπτώς ετάχθη υπέρ της αμέσου πραγματοποιήσεως του Τάματος – του Τάματος Κολοκοτρώνη – Καποδιστρίου. Στις 13 Φεβρουαρίου του 2017 το θέμα ανακινήθηκε εκ νέου, όταν 16 βουλευτές του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας κατέθεσαν σχετικό ερώτημα στη Βουλή των Ελλήνων, για να το αποσύρουν όμως, στη συνέχεια, λόγω των αντιδράσεων που προκλήθηκαν.[10]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Η αλήθεια για το Τάμα του Έθνους»
- ↑ Το περιεχόμενο του H’ Ψηφίσματος είχε ως εξής: «Η Δ’ Εθνική Συνέλευσις των Ελλήνων νομίζει εαυτήν ευτυχή, γενομένη το όργανον δι’ ου το Έθνος εκπληροί το πλέον εφετόν των χρεών του, το να αναπέμψη την ευγνωμοσύνην του προς τον Θεόν, όστις έδειξε τοιαύτα θαύματα διά την σωτηρίαν του. Όταν η τοπική περιφέρεια της Ελλάδος και η καθέδρα της Κυβερνήσεώς της κατασταθώσιν οριστικώς και οι οικονομικοί πόροι του Κράτους επιτρέψωσιν, θέλει ανεγερθή κατά διαταγήν της Κυβερνήσεως εις την καθέδραν αυτής, Ναός επ’ ονόματι του Σωτήρος τιμώμενος»
- ↑ «Το Τάμα του Έθνους»
- ↑ Φύλλο εφημερίδας "Έθνος" της 6 Ιανουαρίου 1969, σελ. 5: "Εις αυτήν την θέσιν θα ανεγερθή ο Ναός του Σωτήρος"
- ↑ «Οι προτάσεις για Πανελλήνιο Ηρώο του Εικοσιένα (1830-1930)», Μνήμων 17(1995), σ. 37-68 της Αναπληρωματικής Καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Θεοδώρας Μαρκάτου http://dx.doi.org/10.12681/mnimon.524.
- ↑ «Τάμα του Έθνους: Από τα Τουρκοβούνια στο Ζάππειο»
- ↑ Αχιλλέας Χεκίμογλου (18 Φεβρουαρίου 2017). «Το Τάμα του Έθνους: Μια κομπίνα 406 εκατομμυρίων». Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2018.
- ↑ Ο Ιός (2018-07-25). «Το «Τάμα του Έθνους»». Ελευθεροτυπία. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-04-06. https://web.archive.org/web/20150406061959/http://www.enet.gr/?i=news.el.article. Ανακτήθηκε στις 2018-03-31.
- ↑ «H ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ : Ιερά Σύνοδος Εκκλησίας Ελλάδος - Δελτία Τύπου της Ιεράς Συνόδου». www.ecclesia.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2018.
- ↑ «Από το τάμα του έθνους στο θάμα των ελλήνων βουλευτών»