-ία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από Βικιλεξικό
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
Δείτε την προηγούμενη 'διαφορά'
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
ΝΕΛΛ +Χρηστικό ΑΡΧ μείον perseus, αρκεί η Κατηγορία: 'σοφία'
 
(9 ενδιάμεσες εκδόσεις από 4 χρήστες δεν εμφανίζονται)
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
{{δείτε|-ιά|-ια|κείμενο= και '''Κατηγορίες''' για λέξεις με επίθημα -ία [[:Κατηγορία:Λέξεις με επίθημα -ία (νέα ελληνικά)|στα νέα ελληνικά]] - [[:Κατηγορία:Λέξεις με επίθημα -ία (μεσαιωνικά ελληνικά)|στα μεσαιωνικά ελληνικά]] - [[:Κατηγορία:Λέξεις με επίθημα -ία (αρχαία ελληνικά)|στα αρχαία ελληνικά]]}}
{{επέκταση}}
=={{-el-}}==
=={{-el-}}==
{{el-κλίση-'σοφία'}}
==={{ετυμολογία}}===
: '''{{PAGENAME}}''' < {{ετυμ|grc|el|-ία}}
: ''για σύγχρονους επιστημονικούς όρους'' < καταλήξεις [[αγγλικά|''αγγλικές'']] ({{l|-ia|en}}, {{l|-y|en}}), [[γαλλικά|''γαλλικές'']] ({{l|-ie|fr}}) < {{etym|la|el|-ia}} < {{αρχ}} {{λ|-ία|grc}}<ref>{{Π:ΛΚΝ|%-ία"|-ία}}</ref><ref>{{Π:Χρηστικό}}</ref>


==={{επίθημα|el}}===
==={{επίθημα|el}}===
'''{{PAGENAME}}'''
'''{{PAGENAME}}''' {{θ}}
* [[επίθημα]] για τη δημιουργία [[αφηρημένος|αφηρημένων]] θηλυκών ουσιαστικών που εκφράζουν ό,τι η πρωτότυπη λέξη
* [[αβλεψία]]
*# παράγωγων από ρήματα
* [[αβουλία]]
*#: [[επιθυμώ|επιθυμ(ώ)]] > [[επιθυμία|επιθυμ'''ία''']]
* [[αφετηρία]]
*#: {{βλ|και=1|0=-|-ιά}}
* [[ηγεσία]]
*# παράγωγων από επίθετα
* [[επιδημία]]
*#: [[ψύχραιμος|ψύχραιμ(ος)]] > [[ψυχραιμία|ψυχραιμ'''ία''']]
* [[κατηγορία]]
*# {{ειδικ}} για επιστημονικούς όρους που δηλώνουν [[πάθηση]] ή [[απόκλιση]] από το φυσιολογικό
* [[ναυτία]]
*#: [[ακρομεγαλία|ακρομεγαλ'''ία''']]
* [[απροσεξία]]
*# [[κατάληξη]] [[λόγιος|λόγιων]], αρχαιοπρεπών θηλυκών επιθέτων από αρσενικά σε [[-ιος]]
* [[διπλοτυπία]]
*#: [[αιώνιος]] ({{α}}), [[αιωνία|αιων'''ία]], όπως στην έκφραση ''αιωνία του η μνήμη''
* [[φωτοτυπία]]

* [[δαιμονοπιστία]]
===={{συγγενικά}}====
* [[πολιορκία]]
* [[πεοληξία]]
* [[-εία]]
* [[κατασκοπία]]
* [[-σία]]

* [[εμπυροσκοπία]]
===={{βλέπε}}====
* [[μεσοτοιχία]]
* {{π-κατ}}
* [[αψιθυμία]]

* [[δουλεμπορία]]
==={{αναφορές}}===
* [[κυριολεξία]]
<references/>
* [[ωραιολεξία]]

* [[επιδειξιομανία]]
* [[επιδειξιομανία]]
* [[επιθεωρησιογραφία]]
* [[κυριαρχία]]
* [[επικυριαρχία]]
* [[
[[Κατηγορία:Καταλήξεις θηλυκών ουσιαστικών]]
[[Κατηγορία:Καταλήξεις θηλυκών ουσιαστικών]]


----

=={{-gkm-}}==

==={{ετυμολογία}}===
: '''{{PAGENAME}}''' < {{κλη|grc|gkm|-ία}}

==={{επίθημα|gkm}}===
'''{{PAGENAME}}''' {{θ}}
# [[επίθημα]] για τη δημιουργία [[αφηρημένος|αφηρημένων]] θηλυκών ουσιαστικών που εκφράζουν ό,τι η πρωτότυπη λέξη
#: {{λ|ἀβροχία|gkm|ἀβροχ'''ία'''}}, {{λ|δροσοφορία|gkm|δροσοφορ'''ία'''}}
# [[κατάληξη]] [[λόγιος|λόγιων]] θηλυκών επιθέτων από αρσενικά σε {{λ|-ιος|gkm}}
#: {{λ|ἄξιος|grc}} ({{α}}), {{λ|χθονία|grc|ἀξ'''ία'''}} ({{θ}})

===={{βλέπε}}====
* {{π-κατ|gkm}}


----

=={{-grc-}}==
{{grc-κλίση-'σοφία'}}
==={{ετυμολογία}}===
: '''{{PAGENAME}}''' < {{ετυμ|ine-pro|grc|*-h}}

==={{επίθημα|grc}}===
'''{{PAGENAME}}''' [<big>ῐᾱ</big>] {{θ}}
# [[επίθημα]] για τη δημιουργία [[μετονοματικός|μετονοματικών]] θηλυκών ουσιαστικών
#: {{λ|ἄγγελος|grc|ἄγγελ(ος)}} {{λ|ἀγγελία|grc|ἀγγελ'''ία'''}}
# [[κατάληξη]] θηλυκών επιθέτων από αρσενικά σε {{λ|-ιος|grc}}
#: {{λ|χθόνιος|grc}} ({{α}}), {{λ|χθονία|grc|χθον'''ία'''}} ({{θ}})

===={{συγγενικά}}====
* {{λ|-αία|grc}}
* {{λ|-εία|grc}}

===={{βλέπε}}====
* {{π-κατ|grc}}
* {{βλ κατ|0=-|grc|ουσιαστικά που κλίνονται όπως το 'σοφία'}}

==={{πηγές}}===
* {{Π:Μπαμπινιώτης 2010}}
* [[:en:Reconstruction:Proto-Indo-European/-h₂|*-h]] στο αγγλόγλωσσο Βικιλεξικό


{{κλείδα-ελλ}}
{{κλείδα-ελλ}}

Τελευταία αναθεώρηση της 11:47, 30 Μαρτίου 2023

Δείτε και Κατηγορίες για λέξεις με επίθημα -ία στα νέα ελληνικά - στα μεσαιωνικά ελληνικά - στα αρχαία ελληνικά -ιά, -ια

Νέα ελληνικά (el)

[επεξεργασία]
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική η -ία οι -ίες
      γενική της -ίας των -ιών
    αιτιατική τη(ν) -ία τις -ίες
     κλητική -ία -ίες
Κατηγορία όπως «σοφία» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

[επεξεργασία]
-ία < αρχαία ελληνική -ία
για σύγχρονους επιστημονικούς όρους < καταλήξεις αγγλικές (-ia, -y), γαλλικές (-ie) < λατινική -ia < αρχαία ελληνική -ία[1][2]

Επίθημα

[επεξεργασία]

-ία θηλυκό

Συγγενικά

[επεξεργασία]

Δείτε επίσης

[επεξεργασία]

Αναφορές

[επεξεργασία]
  1. ↑ -ία - Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής (1998) του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη (συντομογραφίες-σύμβολα). Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας
  2. ↑ -ία - Χαραλαμπάκης, Χριστόφορος (επιμέλεια) (2014). Χρηστικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Ακαδημία Αθηνών.  (ψηφιοποιημένη έκδοση από το 2023, συντομογραφίες-σύμβολα)


Μεσαιωνικά ελληνικά (gkm)

[επεξεργασία]

Ετυμολογία

[επεξεργασία]
-ία < (κληρονομημένο) αρχαία ελληνική -ία

Επίθημα

[επεξεργασία]

-ία θηλυκό

  1. επίθημα για τη δημιουργία αφηρημένων θηλυκών ουσιαστικών που εκφράζουν ό,τι η πρωτότυπη λέξη
    ἀβροχία, δροσοφορία
  2. κατάληξη λόγιων θηλυκών επιθέτων από αρσενικά σε -ιος
    ἄξιος (αρσενικό), ἀξία (θηλυκό)

Δείτε επίσης

[επεξεργασία]


Αρχαία ελληνικά (grc)

[επεξεργασία]
↓ πτώσεις       ενικός         πληθυντικός  
ονομαστική ἡ -ίᾱ αἱ -ίαι
      γενική τῆς -ίᾱς τῶν -ιῶν
      δοτική τῇ -ίᾳ ταῖς -ίαις
    αιτιατική τὴν -ίᾱν τὰς -ίᾱς
     κλητική ὦ! -ίᾱ -ίαι
  δυϊκός
ονομ-αιτ-κλ τὼ  -ίᾱ
γεν-δοτ τοῖν  -ίαιν
1η κλίση, ομάδα 'χώρα', Κατηγορία 'σοφία' όπως «σοφία» - Παράρτημα:Ουσιαστικά

Ετυμολογία

[επεξεργασία]
-ία < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *-h

Επίθημα

[επεξεργασία]

-ία [ῐᾱ] θηλυκό

  1. επίθημα για τη δημιουργία μετονοματικών θηλυκών ουσιαστικών
    ἄγγελ(ος) ἀγγελία
  2. κατάληξη θηλυκών επιθέτων από αρσενικά σε -ιος
    χθόνιος (αρσενικό), χθονία (θηλυκό)

Συγγενικά

[επεξεργασία]

Δείτε επίσης

[επεξεργασία]

Πηγές

[επεξεργασία]
  • Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2010). Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Β' ανατύπωση. 2009: A' έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. 
  • *-h στο αγγλόγλωσσο Βικιλεξικό
Ανακτήθηκε από "https://el.wiktionary.org/w/index.php?title=-ία&oldid=5672680"