User:Mcapdevila/Ms225 lt

/f. 87r/... habeat. Cuius uiroque in capite lamine compaginantur ferreae celerisque sunt in rotis grossi tud ine et latitudine aliquanto eminenciores, Longitudo autem earum est dimidium palmi aut aliquantulum amplius. Interea ab utroque unius lamine capite brachia procedunt rotunda minimum in longitudine habencia digitum. Quod simili­ter in utroque istius rotundi ferri capite, id est. utraque parte columne est ìnuenire. Verum antequam per columnam illud inducatur ferrurn iungitur ex parte una unius prephate lamine medio. Et ne ultra mensuram ualcat ilìud per columnam intrare ferrum, fit iti sui formacione secundum supradictam mensuram nodus.

/f. 87v/ Altera nero parte post columnam in foramine quod in ipso est ferro clauus includitur ferreus. Quod tamen ira debet fieri, ut late queat illud ferrum in columna uolui.

Preterea in uno ìstorum brachìorum capite, non quidem in his que uiciniora sunt columne. sed in quolibet aliorum. excrescit quasi rostrum paruissimum aliquantu-lum ferri accuti et rotundi tante quidem subtilitatis, ut tenuis fili laqueus possit ibi apte subsistere.

Est itaque in predictis peruidendum laminis, ut cum ferro copulantur rotundo, una earum iaceat prona, altera semper suis cum brachiis stet erecta.

Dicamus igitur de columna una quod a uertice

/f. 88r/ usque ad foramen quod est infra columnam ita directim perforatur terebro. ut ad foramen quod in ipsius est ferri medio absque ulla ueniat inflexione uel dilacione. Postremo in huius ferri foramine. conligato fune, et per medium columne capitis inmisso, facies alciorem aecclesiae trabem conscendere, indeque semper eodem modo descendere al lampas et ascen­dere, ita tamen ut habeat in capite plumbeum peditem qui tanti sit ponderis, ut solu­to supradicto ferro queat inde funis cursu uelocissimo descendere. Cum uero eleuatur

ad alcioni, inuoluitur ferro ubi est conligatus funis, et quousque ad ima rcdeat, laqueo fili in quolibet supradictorum

/f. 88v/ brachiorum detinetur. Quod quidem filum econ-tra in clauo ligneo in ipsa firmatur columna.

In altero uero clauo ligneo et in alierà parte columnae est quidem filum quod mino­res amplectendo dispicit pedites. Et quando ipsi  pedites ad schillas  preparantur sonan-das, tunc siquideni laqueus qui in isto est filo aderet ila illo paruissiimo rostro ferreo quod ex quolibet brachiorum, ut diximus superius. excrescit. ut cum plumbeum pedi-tem lamina superioris rote demerserit ad terram laqueus continuo soluatur a ferro et funis cum suo quod sursum est plumbo impetu ueniat magno, sonantibus interim schillis, a brachiis quae diximus ferreis /f. 89r/ ictu fortissimo atque continuato utra-que parte tintinnabulis percussis. In columne itaque unius capite utraque uidelicet parte contra brachia que sunt de subtus ferrea coaptantur in suo foramine singuli baculi lignei  pedem in longitudine unum uel plus habentes. In quibus nimirum schil-1e singillatim in suis corrigiis ansis earum insertis dependentes sustinentur ita. ut ferro ubi funis est inuolutus soluto tintinnabula schillarum queant brachia de subtus a quibus instantissime percuciantur attingere ferrea.

Pandamus igitur qualiter pedites ad schillas per quaslibet oras sonandas stabi-liantur. In illa quidem columne parte

/f. 89v/ qua rostrum ferreum a quolibet excres-cit brachiorum clauo in ligneo firmatur filum quod in capite per foramen iniectum continet in summo plumbeum peditem. In quo denique filo fit tali in loco laqueus, ut rostrum ferreum ualeat sursum attingere et ita in sumo tenere, ut cadente pedite continuo et absque ulla mora soluatur laqueus inde.

Horis autem quibus fuerit uelle schillas sonare laminas peditum in foraminibus que contra oras quas uclis fuerint inmittes. Postremo peditem in sinistra lamine parte et in ipsa lamine ora pones ita. ut ueniente desuper lamina superioris rote queat inde ab

/f. 90r/ ipsa leuissimo tactu deici. Cuius casu soluto a rostro ferreo lacu deuolui-tur a ferro ubi fuerat inuolutus, infra columnam funis, et descendit cum plumbo suo ad terram sonantibus eo, quo diximus superius, modo schillis.

Est igitur scire de inferiori rota quod antequam excauetur in lineis IIII per cen­trum diuiditur. Quarum quidem in una que ad hostium est scrinii incipiunt diei ac noctis hore. In quarum VI et XII et XVIII est semper mensura uidere quo distet equa-liter iam dicta a scrìnio rota.

Hac enim dimensione et uasis in quo est aqua

/f. 90v/ legitima sessione debet ita omnino peruideri, ut uas ad excipiendam aquam desuper pendens in medio consistât aquae, non tangens quicquam ulla in parte iam dictum uas aquae.

Si uero postquam bene uoluitur rota uoluendi difficullas euenerit. euenit hoc, aut pro foramine caldarie clauso, aut pro aqua .sordida, aut corrigii inuoluti ariditate uel siccitate. aut edam nimia si fuerit in ipso corrigio superfluitate olei. aut pro forami­ne quo fcrrum uoluitur oleo carente, aut pro intcriore corrigii parte si adeserit ferro, aut rota supcriore non distante equaliter a scrìnio. Haec enim omnia sunt

/f. 91r/ dili-genter inspicienda ne impediantur ullo modo in supradicta uolucione.

Principio igitur uolucionis quocunque uoluatur modo transeundo uidelicet V aut VI aut amplius oras per duos aut tres aut per dice VIII nichili  pcnditur. Verum cotidie mane et uespere aut amplius manum super manum super rote ferrum ponendo ac fortiter pre­mendo atque ila utraque parte aliquid uoluendo postque edam inuoluto corrigio. manu ut deuoluatur trahendo, aptabis ita cotidie ad uoluendum usque quo bene uoluatur.

/f. 91 v/ De pauimento uero illius loci ubi ponendum est scrinium est omnino perui-dedum, ut omni ex parte sit equale totum. Similiter etiam de ipso est sciendum scri-nio quod in longitudine uel altitudine nullam aliqua in parte habeat in equalitate, ut dum rota fuerit ibi posita, inueniat toto in ambitu sessionem rectam. Pedites namque quos instar lampadis alciorem aecclesiae trabem conscendere et descendere diximus fìunt hoc modo. Fuste aut quolibet ferro accuto fit in terra fouca de foris quidem lata, intus ucro angusta. In qua si quidem fouea clauum ferreum habentem in capite anu-lum firmabis intus ita. ut ipse anulus sit subtus terram totus et desuper stet erectus clauus. dehinc plumbo calido im

/f. 92r/ pietà fouca inuenies ita factum plumbeum peditem unum. quem, si fuerit necesse. emendabis cum cultro et firmabis in ipso anulo unius columne funem et facies postea sicul in supcrioribus liquet.

Foramen ergo quod prope rotam in ferro quo uoluitur rota ad detinendum fit corri-gium contra sextam et XVIII debet respicere horam. Ipsam dico horam que est dici ac noctis.

Domus namque orologi i habet in unaquaque parcium cubitus VI et palmuin unum. Et si fuerit uelle. poteri! etiam

/f. 92v/ maior esse. Est tarnen scire quod ita debes esse ut unus inter columnas et scrinium queat spaciose transire homo.

Igitur columne except us hoc quod in pert oral i s intromittitur petris habent in lon­gitudine usque ad schillarum loca palmos VI. Schillarum autem locus est palmus unus aut dimidium pedis.

Scrinium itaque in longitudine habet palmos V. Et de his est unus ab inferiori inquoacione (inchoatione) usque ad postev In latitudine autem habet in unaquaque par-cium palmos de foris II et dimidium pedis.

/f. 93r/ Ostium denique scrinii habet in longitudine palmos II et dimidium pedis. Et in latitudine quantum scrinii est latitudo.

Libet igitur de scrinio dicere quod debet poni in rotunda aut quadrata petra, quae in sui superficie sit equalis tota et bene cum regula plana atque etiam in ipso chopo-nilur (compo-) pauimento, ita circino coaptata ut omni in parte equa omnino repe-riatur mensura. In circino nempe isto in superiori uidelicet capite, ita unum conuexum est filum. ut quando in loco consistit aequali per ligni medium quod utrumque tenet pedem ueniat in directum iam dictum filum plumbi in capite habens aliquantulum.

/f. 94r/IM

In rotunda et plana equaliter petra circulos eque latitudinis in quibus ut sunt pares que-ant describi menses XII facies. VI remanente in medio spacio ad gnominem (-mo-) centro in ipso firmandutn eius ut umbra pateani tocius diei hore. Erit autem tante lon-gitudinis gnomon iste ut totam petram queat eius ambire umbra. Designatis namque VI, ut diximus, circulis, diuides totam per medium petram ut per centron ipsa ucniat linea. Dchinc in leua in ipsa uidelicet quae noctis est parte et in circulo qui uicinus est centro mensis designatur lunius et econtra post ipsam Iineam qua tota diuiditur

/f. 94v/ petra designatur in dextera lulius. In II" autem circulo, Madius in leua et Augustus in dextera. In 111°, Aprilius in leua et September in dextera. In 1111°, Marcius in leua et October en dextera. In V", Febroarius in leua et Nouembcr in dextera. In VI", lanuarius