Jump to content

Ottoman Turkish

From Wikipedia, the free encyclopedia
(Redirected from ISO 639:ota)
Ottoman Turkish
لسان عثمانی
Lisân-ı Osmânî
Ottoman Turkish written in Nastaliq style
(لسان عثمانی)
RegionOttoman Empire
EthnicityOttoman Turks
Erac. 15th century; developed into modern Turkish in 1928[1]
Turkic
Early form
Ottoman Turkish alphabet
Official status
Official language in
Language codes
ISO 639-2ota
ISO 639-3ota
ota
Glottologotto1234
The Ottoman Empire was at its peak, Ottoman Turkish culture including the language also developed in the conquered areas

Ottoman Turkish (Ottoman Turkish: لِسانِ عُثمانی, romanizedLisân-ı Osmânî, Turkish pronunciation: [liˈsaːnɯ osˈmaːniː]; Turkish: Osmanlı Türkçesi) was the standardized register of the Turkish language in the Ottoman Empire (14th to 20th centuries CE). It borrowed extensively, in all aspects, from Arabic and Persian. It was written in the Ottoman Turkish alphabet. Ottoman Turkish was largely unintelligible to the less-educated lower-class and to rural Turks, who continued to use kaba Türkçe ("raw/vulgar Turkish"; compare Vulgar Latin and Demotic Greek), which used far fewer foreign loanwords and is the basis of the modern standard.[3] The Tanzimât era (1839–1876) saw the application of the term "Ottoman" when referring to the language[4] (لسان عثمانی lisân-ı Osmânî or عثمانلیجه Osmanlıca); Modern Turkish uses the same terms when referring to the language of that era (Osmanlıca and Osmanlı Türkçesi). More generically, the Turkish language was called تركچه Türkçe or تركی Türkî "Turkish".

History

[edit]

Historically, Ottoman Turkish was transformed in three eras:

  • Eski Osmanlı Türkçesi اسکی عثمانلی تورکچه‌سی (Old Ottoman Turkish): the version of Ottoman Turkish used until the 16th century. It was almost identical with the Turkish used by Seljuk empire and Anatolian beyliks and was often regarded as part of Eski Anadolu Türkçesi اسکی آناطولی تورکچه‌سی (Old Anatolian Turkish).
  • Orta Osmanlı Türkçesi اورتا عثمانلی تورکچه‌سی (Middle Ottoman Turkish) or Klasik Osmanlıca (Classical Ottoman Turkish): the language of poetry and administration from the 16th century until Tanzimat.
  • Yeni Osmanlı Türkçesi یڭی عثمانلی تورکچه‌سی (New Ottoman Turkish): the version shaped from the 1850s to the 20th century under the influence of journalism and Western-oriented literature.

Language reform

[edit]

In 1928, following the fall of the Ottoman Empire after World War I and the establishment of the Republic of Turkey, widespread language reforms (a part in the greater framework of Atatürk's Reforms) instituted by Mustafa Kemal Atatürk saw the replacement of many Persian and Arabic origin loanwords in the language with their Turkish equivalents. One of the main supporters of the reform was the Turkish nationalist Ziya Gökalp.[5] It also saw the replacement of the Perso-Arabic script with the extended Latin alphabet. The changes were meant to encourage the growth of a new variety of written Turkish that more closely reflected the spoken vernacular and to foster a new variety of spoken Turkish that reinforced Turkey's new national identity as being a post-Ottoman state.[citation needed]

See the list of replaced loanwords in Turkish for more examples of Ottoman Turkish words and their modern Turkish counterparts. Two examples of Arabic and two of Persian loanwords are found below.

English Ottoman Modern Turkish
obligatory واجب vâcib zorunlu
hardship مشكل müşkül güçlük
city شهر şehir kent (also şehir)
province ولایت vilâyet il
war حرب harb savaş

Legacy

[edit]

Historically speaking, Ottoman Turkish is the predecessor of modern Turkish. However, the standard Turkish of today is essentially Türkiye Türkçesi (Turkish of Turkey) as written in the Latin alphabet and with an abundance of neologisms added, which means there are now far fewer loan words from other languages, and Ottoman Turkish was not instantly transformed into the Turkish of today. At first, it was only the script that was changed, and while some households continued to use the Arabic system in private, most of the Turkish population was illiterate at the time, making the switch to the Latin alphabet much easier. Then, loan words were taken out, and new words fitting the growing amount of technology were introduced. Until the 1960s, Ottoman Turkish was at least partially intelligible with the Turkish of that day. One major difference between Ottoman Turkish and modern Turkish is the latter's abandonment of compound word formation according to Arabic and Persian grammar rules. The usage of such phrases still exists in modern Turkish but only to a very limited extent and usually in specialist contexts; for example, the Persian genitive construction takdîr-i ilâhî (which reads literally as "the preordaining of the divine" and translates as "divine dispensation" or "destiny") is used, as opposed to the normative modern Turkish construction, ilâhî takdîr (literally, "divine preordaining").

In 2014, Turkey's Education Council decided that Ottoman Turkish should be taught in Islamic high schools and as an elective in other schools, a decision backed by President Recep Tayyip Erdoğan, who said the language should be taught in schools so younger generations do not lose touch with their cultural heritage.[6]

Writing system

[edit]
Calendar in Thessaloniki 1896, a cosmopolitan city; the first three lines in Ottoman script

Most Ottoman Turkish was written in the Ottoman Turkish alphabet (Ottoman Turkish: الفبا, romanizedelifbâ), a variant of the Perso-Arabic script. The Armenian, Greek and Rashi script of Hebrew were sometimes used by Armenians, Greeks and Jews. (See Karamanli Turkish, a dialect of Ottoman written in the Greek script; Armeno-Turkish alphabet)

Grammar

[edit]
A poem about Rumi in Ottoman Turkish.

The actual grammar of Ottoman Turkish is not different from the grammar of modern Turkish.The focus of this section is on the Ottoman orthography; the conventions surrounding how the orthography interacted and dealt with grammatical morphemes related to conjugations, cases, pronouns, etc.

Cases

[edit]
  • Nominative and Indefinite accusative/objective: -, no suffix. گول göl 'the lake' 'a lake', چوربا çorba 'soup', گیجه gece 'night'; طاوشان گترمش ṭavşan getirmiş 'he/she brought a rabbit'.
  • Genitive: suffix ڭ/نڭ –(n)ıñ, –(n)iñ, –(n)uñ, –(n)üñ. پاشانڭ paşanıñ 'of the pasha'; كتابڭ kitabıñ 'of the book'.
  • Definite accusative: suffix ی –ı, -i: طاوشانی گترمش ṭavşanı getürmiş 'he/she brought the rabbit'. The variant suffix –u, –ü does not occur in Ottoman Turkish orthography (unlike in Modern Turkish), although it's pronounced with the vowel harmony. Thus, گولی göli 'the lake' vs. Modern Turkish gölü.[7]
  • Dative: suffix ه –e: اوه eve 'to the house'.
  • Locative: suffix ده –de, –da: مكتبده mektebde 'at school', قفسده ḳafeṣde 'in (the/a) cage', باشده başda 'at a/the start', شهرده şehirde 'in town'. The variant suffix used in Modern Turkish (–te, –ta) does not occur.
  • Ablative: suffix دن –den, -dan: ادمدن adamdan 'from the man'.
  • Instrumental: suffix or postposition ایله ile. Generally not counted as a grammatical case in modern grammars.

Table below lists nouns with a variety of phonological features that come into play when taking case suffixes. The table includes a typical singular and plural noun, containing back and front vowels, words that end with the letter ه ـه ([a] or [e]), both back and front vowels, word that ends in a ت ([t]) sound, and word that ends in either ق or ك ([k]). These words are to serve as references, to observe orthographic conventions:

  • Which vowels are written using the 4 letters: ʾalif ا, wāw و, hāʾ ه ـه, and yāʾ ي; and which are not;
  • Where words or morphemes are connected to each other, and where they are separated with the use of Zero-width non-joiner.
  • where a final letter is softened when followed by a vowel sound, and when not; both in Ottoman orthography and in modern Latin orthography.
  • Where harmony of vowel roundness exists in spoken pronounciation, and in modern Latin orthography, but not in Ottoman orthography.
  • Where the letter ڭ is used and when the letter ن.
Declension of nouns for case[8]
Case Morpheme اُوق اُوقلَر اَو اَولَر قورت چارطاق ایپك پاره پیده كوپری
ok
'arrow'
oklar
'arrows'
ev
'house'
evler
'houses'
kurt
'wolf'
çartak
'gazebo'
ipek
'silk'
para
'money'
pide
'pita'
köprü
'bridge'
Nom اوق ok اوقلر oklar او ev اولر evler قورت kurt چارطاق çartak ایپك ipek پاره para پیده pide كوپری köprü
Acc - ـی اوقی oku اوقلری okları اوی evi اولری evleri قوردی kurdu چارطاغی çartağı ایپگی ipeği پاره‌یی para پیده‌یی pideyi كوپریی köprü
-ı -i -u -ü
Dat - ـه / - ه اوقه oka اوقلره oklara اوه eve اولره evlere قورده kurda چارطاغه çartağa ایپگه ipeğe پاره‌یه paraya پیده‌یه pideye كوپریه köprüye
-a -e
Loc - ده اوقده okta اوقلرده oklarda اوده evde اولرده evlerde قورتده kurt'ta چارطاقده çartakta ایپكده ipekde پاره‌ده parada پیده‌ده pidede كوپریده köprüde
-da -de -ta -te
Abl - دن اوقدن oktan اوقلردن oklardan اودن evden اولردن evlerden قورتدن kurttan چارطاقدن çartaktan ایپكدن ipekden پاره‌دن paradan پیده‌دن pideden كوپریدن köprüden
-dan -den -tan -ten
Gen - ـڭ اوقڭ okun اوقلرڭ okların اوڭ evin اولرڭ evlerin قوردڭ kurdun چارطاغڭ çartağın ایپگڭ ipeğin پاره‌‌نڭ paranın پیده‌‌نڭ pidenin كوپرینڭ köprünün
-ın -in -un -ün
Inst - ـله اوقله okla اوقلرله oklarla اوله evle اولرله evlerle قورتله kurtla چارطاقله çartakla ایپكله ipekle پاره‌‌‌یله parala پیده‌‌یله pidele كوپریله köprü
-la -le -lu -lü

Possessives

[edit]

Table below shows the suffixes for creating possessed nouns. Each of these possessed nouns, in turn, take case suffixes as shown above.

Declension of nouns for possession[8]
Person Morpheme اُوق اُوقلَر اَو اَولَر قورت چارطاق ایپك پاره پیده كوپری
ok
'arrow'
oklar
'arrows'
ev
'house'
evler
'houses'
kurt
'wolf'
çartak
'gazebo'
ipek
'silk'
para
'money'
pide
'pita'
köprü
'bridge'
اوق ok اوقلر oklar او ev اولر evler قورت kurt چارطاق çartak ایپك ipek پاره para پیده pide كوپری köprü
1st Person Sg. - ـم اوقم okum اوقلرم oklarım اویم evim اولرم evlerim قوردم kurdum چارطاغم çartağım ایپگم ipeğim پاره‌م param پیده‌م pidem كوپری‌م köprüm
-m -ım -im -um -üm
2nd Person Sg. - ـڭ اوقڭ okun اوقلرڭ okların اویڭ evin اولرڭ evlerin قوردڭ kurdun چارطاغڭ çartağın ایپگڭ ipeğin پاره‌ڭ paran پیده‌ڭ piden كوپری‌ڭ köprün
-n -ın -in -un -ün
3rd Person Sg. - ـی - ـسی اوقی oku اوقلری okları اوی evi اولری evleri قوردی kurdu چارطاغی çartağı ایپگی ipeği پاره‌سی para پیده‌سی pidesi كوپریسی köprü
-(s)ı -(s)i -(s)u -(s)ü
1st Person Pl. - ـمز اوقمز okumuz اوقلرمز oklarımız اومز evimiz اولرمز evlerimiz قوردمز kurdumuz چارطاغمز çartağımız ایپگمز ipeğimiz پاره‌مز paramız پیده‌مز pidemiz كوپریمز köprümüz
-(ı)mız -(i)miz -(u)muz -(ü)müz
2nd Person Pl. - ـڭز اوقڭز okunuz اوقلرڭز oklarınız اوڭز eviniz اولرڭز evleriniz قوردڭز kurdunuz چارطاغڭز çartağınız ایپگڭز ipeğiniz پاره‌ڭز paranız پیده‌ڭز pideniz كوپریڭز köprünüz
-(ı)nız -(i)niz -(u)nuz -(ü)nüz
3rd Person Pl. - ـلری اوقلری okları اوقلرلری okları اولری evleri اولرلری evleri قورتلری kurtları چارطاقلری çartakleri ایپكلری ipekleri پاره‌لری paraları پیده‌لری pideleri كوپریلری köprüleri
-ları -leri

For third person (singular and plural) possessed nouns, that end in a vowel, when it comes to taking case suffixes, a letter - ـنـ [n] comes after the possessive suffix. For singular endings, the final vowel ی is removed in all instances. For plural endings, if the letter succeeding the additional - ـنـ [n] is a vowel, the final vowel ی is kept; otherwise it is removed (note the respective examples for kitaplarını versus kitaplarından). Examples below :

Nom Acc Dat Loc Abl Gen
his/her book کتابی کتابنی کتابنه کتابنده کتابندن کتابنڭ
kitabı kitabını kitabına kitabında kitabından kitabının
his/her books کتابلری کتابلرینی کتابلرینه کتابلرنده کتابلرندن کتابلرینڭ
kitapları ‌ kitaplarını kitaplarına kitaplarında kitaplarından kitaplarının
his/her maternal aunt تیزه‌سی تیزه‌‌سنی تیزه‌‌سنه تیزه‌‌سنده تیزه‌‌سندن تیزه‌‌سنڭ
teyzesi teyzesini teyzesine teyzesinde teyzesinden teyzesinin
his/her maternal aunts تیزه‌لری تیزه‌لرینی تیزه‌لرینه تیزه‌لرنده تیزه‌لرندن تیزه‌لرینڭ
teyzeleri teyzelerini teyzelerine teyzelerinde teyzelerinden teyzelerinin

Verbs

[edit]

Below table shows the positive conjugation for two sample verbs آچمق açmak (to open) and سولمك sevilmek (to be loved). The first verb is the active verb, and the other has been modified to form a passive verb. The first contains back vowels, the second front vowels; both containing non-rounded vowels (which also impacts pronounciation and modern Latin orthograhpy).[9]

آچمق açmak
'To open'
سولمك sevilmek
'To be loved'
Indicative
Present Imperfect
am/is/are opening
am/is/are being loved
آچیورم açıyorum آچیورز açıyoruz سولیورم seviliyorum سولیورز seviliyoruz
آچیورسن açıyorsun آچیورسڭز açıyorsunuz سولیورسن seviliyorsun سولیورسڭز seviliyorsunuz
آچیور açıyor آچیورلر açıyorlar سولیور seviliyor سولیورلر seviliyorlar
Past Imperfect
was/were opening
was/were being loved
آچیوردم açıyordum آچیوردق açıyorduk سولیوردم seviliyordum سولیوردك seviliyorduk
آچیوردڭ açıyordun آچیوردڭز açıyordunuz سولیوردڭ seviliyordun سولیوردڭز seviliyordunuz
آچیوردی açıyordu آچیوردیلر açıyordular سولیوردی seviliyordu سولیوردیلر seviliyordular
Present Aorist
shall habitually open
shall habitually be loved
آچارم açarım آچارز açarız سولورم sevilirim سولورز seviliriz
آچارسن açarsın آچارسڭز açarsınız سولورسن sevilirsin سولورسڭز sevilirsiniz
آچار açar آچارلر açarlar سولور sevilir سولورلر sevilirler
Past Perfect
opened
was loved
آچدم açtım آچدق açtık سولدم sevildim سولدك sevildik
آچدڭ açtın آچدڭز açtınız سولدڭ sevildin سولدڭز sevildiniz
آچدی açtı آچدیلر açtılar سولدی sevildi سولدیلر sevildiler
Future
will open
will be loved
آچه‌جغم açacağım آچه‌جغز açacağız سوله‌جگم sevileceğim سوله‌جگز sevileceğiz
آچه‌جقسن açacaksın آچه‌جقسڭز açacaksınız سوله‌جكسن sevileceksin سوله‌جكسڭز sevileceksiniz
آچه‌جق açacak آچه‌جقلر açacaklar سوله‌جك sevilecek سوله‌جكلر sevilecekler
Inferential
Perfect
have/has opened, I believe
was/were loved, I believe
آچمشم açmışım آچمشز açmışız سولمشم sevilmişim سولمشز sevilmişiz
آچمشسن açmışsın آچمشسڭز açmışsınız سولمشسن sevilmişsin سولمشسڭز sevilmişsiniz
آچمش
آچمشدر
açmış
açmışdır
آچمشلر açmışlar سولمش
سولمشدر
sevilmiş
sevilmişdir
سولمشلر sevilmişler
Necessitative
Aorist
must open
must be loved
آچملویم açmalıyım آچملویز açmalıyız سولملویم sevilmeliyim سولملویز sevilmeliyiz
آچملوسن açmalısın آچملوسڭز açmalısınız سولملوسن sevilmelisin سولملوسڭز sevilmelisiniz
آچملو açmalı آچملولر açmalılar سولملو sevilmeli سولملولر sevilmeliler
Past
must've open
must've bee loved
آچملویدم açmalıydım آچملویدق açmalıydık سولملویدم sevilmeliydim سولملویدق sevilmeliydik
آچملویدڭ açmalıydın آچملویدڭز açmalıydınız سولملویدڭ sevilmeliydin سولملویدڭز sevilmeliydiniz
آچملویدی açmalıydı آچملویدیلر açmalıydılar سولملویدی sevilmeliydi سولملویدیلر sevilmeliydiler
Optative
Present
that may open
that may be loved
آچه‌یم açayım آچه‌یز
آچه‌لم
açayız
açalım
سوله‌یم sevileyim سوله‌یز
سوله‌لم
sevileyiz
sevilelim
آچه‌سن açasın آچه‌سڭز açasınız سوله‌سن sevilesin سوله‌سڭز sevilesiniz
آچه aça آچه‌لر açalar سوله sevile سوله‌لر sevileler
Conditional
Aorist
if open
if be loved
آچسم açsam آچسق açsak سولسم sevilsem سولسك sevilsek
آچسڭ açsan آچسڭز açsanız سولسڭ sevilsen سولسڭز sevilseniz
آچسه açsa آچسه‌لر açsalar سولسه sevilse سولسه‌لر sevilseler
Past
if opened
if were loved
آچسیدم açsaydım آچسیدق açsaydık سولسیدم sevilseydim سولسیدك sevilseydik
آچسیدڭ açsaydın آچسیدڭز açsaydınız سولسدیڭ sevilseydin سولسیدڭز sevilseydiniz
آچسیدی açsaydı آچسیدیلر açsaydılar سولسیدی sevilseydi سولسیدیلر sevilseydiler
Imperative - - آچالم açalım - - سوله‌لم sevilelim
آچ
آچڭ

açın
آچڭز açınız سول
سولڭ
sevil
sevilin
سولڭز seviliniz
آچسون açsın آچسونلر açsınlar سولسون sevilsin سولسونلر sevilsinler

Negation and complex verbs

[edit]

Below table shows the conjugation of a negative verb, and a positive complex verb expressing ability. In Turkish, complex verbs can be constructed by adding a variety of suffixes to the base root of a verb. The two verbs are یازممق yazmamaq (not to write) and سوه‌بلمك sevebilmek (to be able to love).[9]

یازممق yazmamaq
'Not to write'
سوه‌بلمك sevebilmek
'To be able to love'
Indicative
Present Imperfect
am/is/are not writing
can love
یازمیورم yazmayorum یازمیورز yazmayoruz سوه‌بیلیورم sevebiliyorum سوه‌بیلیورز sevebiliyoruz
یازمیورسن yazmayorsun یازمیورسڭز yazmayorsunuz سوه‌بیلیورسن sevebiliyorsun سوه‌بیلیورسڭز sevebiliyorsunuz
یازمیور yazmayor یازمیورلر yazmayorlar سوه‌بیلیور sevebiliyor سوه‌بیلیورلر sevebiliyorlar
Past Imperfect
was/were not writing
was/were able to love
یازمیوردم yazmıyordum یازمیوردق yazmıyorduk سوه‌بیلیوردم sevebiliyordum سوه‌بیلیوردك sevebiliyorduk
یازمیوردڭ yazmıyordun یازمیوردڭز yazmıyordunuz سوه‌بیلیوردڭ sevebiliyordun سوه‌بیلیوردڭز sevebiliyordunuz
یازمیوردی yazmıyordu یازمیوردیلر yazmıyordular سوه‌بیلیوردی sevebiliyordu سوه‌بیلیوردیلر sevebiliyordular
Present Aorist
do not write
shall be able to love
یازمم yazmam یازمیز yazmayız سوه‌بلورم sevebilirim سوه‌بلورز sevebiliriz
یازمازسن yazmazsın یازمازسڭز yazmazsınız سوه‌بلورسن sevebilirsin سوه‌بلورسڭز sevebilirsiniz
یازماز yazmaz یازمازلر yazmazlar سوه‌بلور sevebilir سوه‌بلورلر sevebilirler
Past Perfect
used not to write
could love
یازمادم yazmadım یازمادق yazmadık سوه‌بلدم sevebildim سوه‌بلدك sevebildik
یازمادڭ yazmadın یازمادڭز yazmadınız سوه‌بلدڭ sevebildin سوه‌بلدڭز sevebildiniz
یازمادی yazmadı یازمادیلر yazmadılar سوه‌بلدی sevebildi سوه‌بلدیلر sevebildiler
Future
shall not write
will be able to love
یازمیه‌جغم yazmayacağım یازمیه‌جغز yazmayacağız سوه‌بله‌جگم sevibileceğim سوه‌بله‌جگز sevibileceğiz
یازمیه‌جقسن yazmayacaksın یازمیه‌جقسڭز yazmayacaksınız سوه‌بله‌جكسن sevibileceksin سوه‌بله‌جكسڭز sevibileceksiniz
یازمیه‌جق yazmayacak یازمیه‌جقلر yazmayacaklar سوه‌بله‌جك sevibilecek سوه‌بله‌جكلر sevibilecekler
Necessitative
Aorist
must open
must be loved
یازمه‌ملییم yazmamalıyım یازمه‌ملییز yazmamalıyız سوه‌بلملییم sevibilmeliyim سوه‌بلملییز sevibilmeliyiz
یازمه‌ملیسن yazmamalısın یازمه‌ملیسڭز yazmamalısınız سوه‌بلملیسن sevibilmelisin سوه‌بلملیسڭز sevibilmelisiniz
یازمه‌ملی yazmamalı یازمه‌ملیلر yazmamalılar سوه‌بلملی sevibilmeli سوه‌بلملیلر sevibilmeliler
Optative
Present
that may not open
that may not be able to love
یازمیه‌یم yazmayayım یازمیه‌یز
یازمیه‌لم
yazmayayız
yazmayalım
سوه‌بله‌یم sevibileyim سوه‌بله‌یز
سوه‌بله‌لم
sevibileyiz
sevibilelim
یازمیه‌سن yazmayasın یازمیه‌سڭز yazmayasınız سوه‌بله‌سن sevibilesin سوه‌بله‌سڭز sevibilesiniz
یازمیه yazmaya یازمیه‌لر yazmayalar سوه‌بله sevibile سوه‌بله‌لر sevibileler
Imperative - - یازمیه‌لم yazmayalım - - سوبله‌لم sevibilelim
یازمه
یازمیڭ
yazma
yazmayın
یازمیڭز yazmayınız سوبل
سوبلڭ
sevibil
sevibilin
سوبلڭز sevibiliniz
یازمسون yazmasın یازمسونلر yazmasınlar سوبلسون sevibilsin سوبلسونلر sevibilsinler

Compound verbs

[edit]

Another common category of verbs in Turkish (more common in Ottoman Turkish than in modern Turkish), is compound verbs. This consists of adding a Persian or Arabic active or passive participle to a neuter verb, to do (ایتمك etmek) or to become (اولمق olmaq). For example, note the following two verbs:

  • راضی اولمق razı olmaq (to consent) ;
  • قتل ایتمك katletmek (to slaughter); تشكر ایتمك teşekkür etmek (to thank);
  • ایو اولنمق iyi olunmak (to get better).

Below table shows some sample conjugations of these two verbs. The conjugation of the verb "etmek" isn't straightforward, because the root of the verb ends in a [t]. This sound transforms into a [d] when followed by a vowel sound. This is reflected in conventions of Ottoman orthography as well.

اولمق olmaq
'To become'
ایتمك etmek
'To do'
Indicative
Present Imperfect اولیورم oluyorum اولیورز oluyoruz ایدیورم ediyorum ایدیورز ediyoruz
اولیورسن oluyorsun اولیورسڭز oluyorsunuz ایدیورسن ediyorsun ایدیورسڭز ediyorsunuz
اولیور oluyor اولیورلر oluyorlar ایدیور ediyor ایدیورلر ediyorlar
Past Imperfect اولیوردم oluyordum اولیوردق oluyorduk ایدیوردم ediyordum ایدیوردق ediyorduk
اولیوردڭ oluyordun اولیوردڭز oluyordunuz ایدیوردڭ ediyordun ایدیوردڭز ediyordunuz
اولیوردی oluyordu اولیوردیلر oluyordular ایدیوردی ediyordu ایدیوردیلر ediyordular
Present Aorist اولورم olurum اولورز oluruz ایدرم ederim ایدرز ederiz
اولورسن olursun اولورسڭز olursunuz ایدرسن edersin ایدرسڭز edersiniz
اولور olur اولورلر olurlar ایدر eder ایدرلر ederler
Past Perfect اولدم oldum اولدق olduk ایتدم ettim ایتدك ettik
اولدڭ oldun اولدڭز oldunuz ایتدڭ ettin ایتدڭز ettiniz
اولدی oldu اولدیلر oldular ایتدی etti ایتدیلر ettiler
Future اوله‌جغم olacağım اوله‌جغز olacağız ایده‌جگم edeceğim ایده‌جگز edeceğiz
اوله‌جقسن olacaksın اوله‌جقسڭز olacaksınız ایده‌جكسن edeceksin ایده‌جكسڭز edeceksiniz
اوله‌جق olacak اوله‌جقلر olacaklar ایده‌جك edecek ایده‌جكلر edecekler
Necessitative
Aorist اولملویم olmalıyım اولملویز olmalıyız ایتملییم etmeliyim ایتملییز etmeliyiz
اولملوسن olmalısın اولملوسڭز olmalısınız ایتملیسن etmelisin ایتملیسڭز etmelisiniz
اولملو olmalı اولملولر olmalılar ایتملی etmeli ایتملیلر etmeliler
Past اولملویدم olmalıydım اولملویدق olmalıydık ایتملییدم etmeliydim ایتملییدق etmeliydik
اوللویدڭ olmalıydın اولملویدڭز olmalıydınız ایتملییدڭ etmeliydin ایتکلییدڭز etmeliydiniz
اولملویدی olmalıydı اولملویدیلر olmalıydılar ایتملییدی etmeliydi ایتملییدیلر etmeliydiler
Optative
Present اوله‌یم olayım اوله‌یز
اوله‌لم
olayız
olalım
ایده‌یم edeyim ایده‌یز
ایده‌لم
edeeyiz
edelim
اوله‌سن olasın اوله‌سڭز olasınız ایده‌سن edesin ایده‌سڭز edesiniz
اوله ola اوله‌لر olalar ایده ede ایده‌لر edeler
Imperative - - اوله‌لم olalım - - ایده‌لم edelim
اول
اولڭ
ol
olun
اولڭز olunuz ایت
ایدڭ
et
edin
ایدڭز ediniz
اولسون olsun اولسونلر olsunlar ایتسون etsin ایتسونلر etsinler


'to be' and 'not to be' Verbs

[edit]

In Turkish, there is a verb representing to be, but it is a defective verb. It doesn't have an infinitive or several other tenses. It is usually a suffix.

'To be'
Indicative
Present م
یم
-ım -im -um -üm
-yim, -yım, -yüm, -yum
ز
یز
-iz, -ız, -üz, -uz
-yiz, -yız, -yüz, -yuz
سن -sın -sin -sun -sün سڭز -sınız -siniz -sunuz -sünüz
در -tir, -tır, -tür, -tur
-dir, -dır, -dür, -dur
درلر -tirler, -tırlar, -türler, -turlar
-dirler, -dırlar, -dürler, -durlar
Past دیم idim ایدك idik
ایدڭ idin ایدڭز idiniz
ایدی idi ایدی idiler
Conditional
Aorist ایسم isem ایسك isek
ایسڭ isen ایسڭز iseniz
ایسه ise ایسه‌لر iseler
Past ایسیدم iseydim ایسیدك iseydik
ایسیدڭ iseydin ایسیدڭز iseydiniz
ایسیدی iseydi ایسیدیلر iseydiler

Negative verb to be is created with the use of the word دگل değil, followed by the appropriate conjugation of the to be verb; or optionally used as a standalone for 3rd person.

  • بن ایشجی دگلم. / ben işçi değilim: 'I am not a worker'
  • او چفتجی دگلدر. / o çiftçi değildir: 'he is not a farmer'
  • او چفتجی دگل. / o çiftçi değil: 'he is not a farmer'
  • اگر کندم ایچون حاضر دگلسیدم. / Eğer kendim için hazır değilseydim.: 'If I'm not ready for myself.'

'to exist/have' and 'not to exist/have' Verbs

[edit]

Generally, the verbs 'to exist' and 'to have' are expressed using what's called an existential copula, the word وار var.

  • او وار. / ev var.: 'There is a house'

The verb 'to have' is expressed in the same way, except that the object noun will take a possessive pronoun, producing sentences that will literally mean "there exists house of mine".

  • اوم وار. / evim var.: 'I have a house'

The verbs 'to exist' and 'to have' conjugated for other tenses, are expressed in the same way, with a possessive pronoun if needed, and copula وار var, followed by the 3rd person singular form of the verb 'to do: ایتمك etmek attached as a suffix (or separate as a stanadalone verb); as conjugated in the above section.

  • اوڭ واردی. / evin vardı.: 'You had a house'
  • بناء وارملییدی. / bina varmalıydı.: 'There had to be a building'

The verbs 'not to exist' and 'not to have' are created in the exact same manner and conjugation, except that the copula یوق yok is used.

  • او یوق. / ev yok.: 'There isn't a house'
  • اوم یوق. / evim yok.: 'I don't have a house'
  • اوڭ یوقدی. / evin yoktu.: 'You didn't have a house'
  • بناء یوقملییدی. / bina yokmalıydı.: 'There must not have been a building'

Verb Construction

[edit]

Turkish being an agglutinative language as opposed to an analytical one (generally), means that from a single root verb, with the addition of a variety of morphemes and suffixes, multiple new and different verbs meanings can be expressed in single but larger words.

Below table is a sample from the verb تپمك tepmek meaning 'to kick', whose root (which is also 2nd person imperative) is تپ tep. Each of the produced new verbs below can be made into an infinitive with the addition of ـمك -mek at the end.[8]

Classes Active
Transitive or Intransitive Transitive or Intransitive Intransitive
Determinate Indeterminate Reciprocal
Afirmative
Simple تپ (tep)
kick
تپن (tepin)
kick about, dance
تپش (tep)
mutually kick one another
Causative
(Permissive)
تپدر (teptir)
make/let s.o. kick/be kicked
تپندر (tepindir)
make s.o. kick about
تپشدر (tepiştir)
make s.o.s kick one another mutually
Negative
Simple تپمه (tepme)
don't kick
تپنمه (tepinme)
don't kick about, don't dance
تپشمه (tepişme)
don't mutually kick one another
Causative
(Permissive)
تپدرمه (teptirme)
make/let not s.o. kick/be kicked
تپندرمه (tepindirme)
make not s.o. kick about
تپشدرمه (tepiştirme)
make not s.o.s kick one another mutually
Impotential
Simple تپه‌مه (tepeme)
be unable to kick
تپنه‌مه (tepineme)
be unable to kick about, dance
تپشه‌مه (tepişeme)
be unable to mutually kick one another
Causative
(Permissive)
تپدره‌مه (teptireme)
be unable to make/let s.o. kick/be kicked
تپندره‌مه (tepindireme)
be unable to make s.o. kick about
تپشدره‌مه (tepiştireme)
be unable to make s.o.s kick one another mutually
Classes Passive
Transitive or Intransitive Transitive or Intransitive Intransitive
Determinate Indeterminate Reciprocal
Afirmative
Simple تپل (tepil)
be kicked
تپنل (tepinil)
be kicked about
تپشل (tepişil)
be mutually kick in
Causative
(Permissive)
تپدرل (teptiril)
be mad to be kicked
تپندرل (tepindiril)
be made to be kicked about
تپشدرل (tepiştiril)
be made to kick one another mutually
Negative
Simple تپلمه (tepilme)
not be kicked
تپنلمه (tepinilme)
not be kicked about
تپشلمه (tepişilme)
not be mutually kicked
Causative
(Permissive)
تپدرلمه (teptirilme)
be not made to be kicked
تپندرلمه (tepindirilme)
be not made to be kicked about
تپشدرلمه (tepiştirilme)
be not made to be one another mutually kicked
Impotential
Simple تپله‌مه (tepilme)
be unable to be kicked
تپنله‌مه (tepinileme)
be unable to be kicked about
تپشله‌مه (tepişileme)
be unable to be mutually kicked
Causative
(Permissive)
تپدرله‌مه (teptirileme)
be unable to be made to be kicked
تپندرله‌مه (tepindirileme)
be unable to be made to be kicked about
تپشدرله‌مه (tepiştirileme)
be unable to be made to be mutually kicked

Structure

[edit]
Redhouse's Turkish Dictionary, Second Edition (1880)

Ottoman Turkish was highly influenced by Arabic and Persian. Arabic and Persian words in the language accounted for up to 88% of its vocabulary.[10] As in most other Turkic and foreign languages of Islamic communities, the Arabic borrowings were borrowed through Persian, not through direct exposure of Ottoman Turkish to Arabic, a fact that is evidenced by the typically Persian phonological mutation of the words of Arabic origin.[11][12][13]

The conservation of archaic phonological features of the Arabic borrowings furthermore suggests that Arabic-incorporated Persian was absorbed into pre-Ottoman Turkic at an early stage, when the speakers were still located to the north-east of Persia, prior to the westward migration of the Islamic Turkic tribes. An additional argument for this is that Ottoman Turkish shares the Persian character of its Arabic borrowings with other Turkic languages that had even less interaction with Arabic, such as Tatar, Bashkir, and Uyghur. From the early ages of the Ottoman Empire, borrowings from Arabic and Persian were so abundant that original Turkish words were hard to find.[14] In Ottoman, one may find whole passages in Arabic and Persian incorporated into the text.[14] It was however not only extensive loaning of words, but along with them much of the grammatical systems of Persian and Arabic.[14]

In a social and pragmatic sense, there were (at least) three variants of Ottoman Turkish:

  • Fasih Türkçe فصیح تورکچه (Eloquent Turkish): the language of poetry and administration, Ottoman Turkish in its strict sense;
  • Orta Türkçe اورتا تورکچه (Middle Turkish): the language of higher classes and trade;
  • Kaba Türkçe قبا تورکچه (Rough Turkish): the language of lower classes.

A person would use each of the varieties above for different purposes, with the fasih variant being the most heavily suffused with Arabic and Persian words and kaba the least. For example, a scribe would use the Arabic asel (عسل) to refer to honey when writing a document but would use the native Turkish word bal (بال) when buying it.

Numbers

[edit]
Cardinal numbers[15]
1
١
بر
bir
2
٢
ایكی
iki
3
٣
اوچ
üç
4
٤
درت
dört
5
٥
بش
beş
6
٦
آلتی
altı
7
٧
یدی
yedi
8
٨
سكز
sekiz
9
٩
طقوز
dokuz
10
١٠
اون
on
11
١١
اون بر
on bir
12
١٢
اون ایکی
on iki

Transliterations

[edit]

The transliteration system of the İslâm Ansiklopedisi has become a de facto standard in Oriental studies for the transliteration of Ottoman Turkish texts.[16] In transcription, the New Redhouse, Karl Steuerwald, and Ferit Devellioğlu dictionaries have become standard.[17] Another transliteration system is the Deutsche Morgenländische Gesellschaft (DMG), which provides a transliteration system for any Turkic language written in Arabic script.[18] There are few differences between the İA and the DMG systems.

İA-Transliteration[19]
ا ب پ ت ث ج چ ح خ د ذ ر ز ژ س ش ص ض ط ظ ع غ ف ق ك گ ڭ ل م ن و ه ی
ʾ/ā b p t s c ç d r z j s ş ż [ʿ] Error: {{Transliteration}}: transliteration text not Latin script (pos 1) (help) ġ f k,g,ñ,ğ g ñ l m n v h y

See also

[edit]

Notes

[edit]
  1. ^ The national language was called "Turkish" in the 1921 and 1924 constitutions of the Republic of Turkey.[2]

References

[edit]
  1. ^ "Turkey – Language Reform: From Ottoman To Turkish". Countrystudies.us. Archived from the original on 9 April 2016. Retrieved 24 May 2016.
  2. ^ "5662". DergiPark.
  3. ^ Glenny, Misha (2001). The Balkans — Nationalism, War, and the Great Powers, 1804–1999. Penguin. p. 99.
  4. ^ Kerslake, Celia (1998). "Ottoman Turkish". In Lars Johanson; Éva Á. Csató (eds.). Turkic Languages. New York: Routledge. p. 108. ISBN 0415082005.
  5. ^ Aytürk, İlker (July 2008). "The First Episode of Language Reform in Republican Turkey: The Language Council from 1926 to 1931". Journal of the Royal Asiatic Society. 18 (3): 277. doi:10.1017/S1356186308008511. hdl:11693/49487. ISSN 1474-0591. S2CID 162474551.
  6. ^ Pamuk, Humeyra (December 9, 2014). "Erdogan's Ottoman language drive faces backlash in Turkey". Reuters. Istanbul. Retrieved May 25, 2019.
  7. ^ Redhouse, William James. A Simplified Grammar of the Ottoman-Turkish Language. p. 52.
  8. ^ a b c Sir James William Redhouse (1884). A simplified grammar of the Ottoman-Turkish language. Trübner.
  9. ^ a b Charles Wells (1880). A practical grammar of the Turkish language (as spoken and written). B. Quaritch. Online copies from Google Books: [1] (PDF can be accessed at: archive.org/details/in.ernet.dli.2015.31137)
  10. ^ Bertold Spuler [de]. Persian Historiography & Geography Pustaka Nasional Pte Ltd ISBN 9971774887 p 69
  11. ^ Percy Ellen Algernon Frederick William Smythe Strangford, Percy Clinton Sydney Smythe Strangford, Emily Anne Beaufort Smythe Strangford, "Original Letters and Papers of the late Viscount Strangford upon Philological and Kindred Subjects", Published by Trübner, 1878. pg 46: "The Arabic words in Turkish have all decidedly come through a Persian channel. I can hardly think of an exception, except in quite late days, when Arabic words have been used in Turkish in a different sense from that borne by them in Persian."
  12. ^ M. Sukru Hanioglu, "A Brief History of the Late Ottoman Empire", Published by Princeton University Press, 2008. p. 34: "It employed a predominant Turkish syntax, but was heavily influenced by Persian and (initially through Persian) Arabic.
  13. ^ Pierre A. MacKay, "The Fountain at Hadji Mustapha", Hesperia, Vol. 36, No. 2 (Apr. – Jun., 1967), pp. 193–195: "The immense Arabic contribution to the lexicon of Ottoman Turkish came rather through Persian than directly, and the sound of Arabic words in Persian syntax would be far more familiar to a Turkish ear than correct Arabic".
  14. ^ a b c Korkut Bugday. An Introduction to Literary Ottoman Routledge, 5 dec. 2014 ISBN 978-1134006557 p XV.
  15. ^ Hagopian, V. H. (1907). Ottoman-Turkish conversation-grammar; a practical method of learning the Ottoman-Turkish language. Heidelberg: J. Groos. p. 89. Retrieved 5 May 2018 – via Internet Archive.
  16. ^ Korkut Buğday Osmanisch, p. 2
  17. ^ Korkut Buğday Osmanisch, p. 13
  18. ^ Transkriptionskommission der DMG Die Transliteration der arabischen Schrift in ihrer Anwendung auf die Hauptliteratursprachen der islamischen Welt, p. 9 Archived 2012-07-22 at the Wayback Machine
  19. ^ Korkut Buğday Osmanisch, p. 2f.

Further reading

[edit]
English
Other languages
  • Mehmet Hakkı Suçin. Qawâ'id al-Lugha al-Turkiyya li Ghair al-Natiqeen Biha (Turkish Grammar for Arabs; adapted from Mehmet Hengirmen's Yabancılara Türkçe Dilbilgisi), Engin Yayınevi, 2003).
  • Mehmet Hakkı Suçin. Atatürk'ün Okuduğu Kitaplar: Endülüs Tarihi (Books That Atatürk Read: History of Andalucia; purification from the Ottoman Turkish, published by Anıtkabir Vakfı, 2001).
  • Kerslake, Celia (1998). "La construction d'une langue nationale sortie d'un vernaculaire impérial enflé: la transformation stylistique et conceptuelle du turc ottoman". In Chaker, Salem (ed.). Langues et Pouvoir de l'Afrique du Nord à l'Extrême-Orient. Aix-en-Provence: Edisud. pp. 129–138.
  • Korkut M. Buğday (1999). Otto Harrassowitz Verlag (ed.). Osmanisch: Einführung in die Grundlagen der Literatursprache.
[edit]