wydawać: difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
Content deleted Content added
m add period to {{etydate}} template (formerly automatically added) |
|||
(38 intermediate revisions by 7 users not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
==Old Polish== |
|||
===Etymology=== |
|||
{{inh+|zlw-opl|sla-pro|*vydavati}}. {{surf|zlw-opl|wy-|dawać}}. {{etydate|1415}}. |
|||
===Pronunciation=== |
|||
* {{zlw-opl-IPA|wyda:wać}} |
|||
===Verb=== |
|||
{{zlw-opl-verb|impf|pf=wydać}} |
|||
# {{lb|zlw-opl|attested in|Greater Poland}} to [[give]] {{gl|to transfer one's possession or holding of (something) to (someone)}} |
|||
#: {{syn|zlw-opl|dawać}} |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:Puł|67, 32|Tobie będø '''wydawacz''' krolyowye dary (tibi offerent reges munera)|Tobie będą '''wydawać''' krolowie dary (tibi offerent reges munera)|-}} |
|||
# {{lb|zlw-opl|attested in|Lesser Poland|Sieradz}} to [[give out]] {{gl|to give on a special occasion}} |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:MW|39a|[U]czinilem sød y sprawiedliwoscz, nye '''widaway''' mie potwarzaianczim mnie (non tradas me calumniantibus me Psal 118, 121)|Uczyniłem sąd i sprawiedliwość, nie '''wydawaj''' mie potwarzającym mnie (non tradas me calumniantibus me Psal 118, 121)|-}} |
|||
# {{lb|zlw-opl|law|attested in|Greater Poland}} to [[bring]] someone to a different [[court]] |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:Kościan|553|1415|Jako Andrzich po vyednanu ne '''widawal''' pana Dobrogosta w duchowne prawo sz yego zoną|Jako Andrzych po ujednaniu nie '''wydawał''' pana Dobrogosta w duchowne prawo s jego żoną|-}} |
|||
# {{lb|zlw-opl|intransitive|of|reflexive-się|attested in|Lesser Poland}} to [[engage]] in something, to [[give]] oneself to {{+obj|zlw-opl|:na(acc)<to what>}} |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:Dział|39|[P]rzygadza syą, ysze porodzony s plemyenya slacheczskyego, cząstokrocz swey czczy nye szanvyącz '''wydawayą syą''' na lotrowstwo (furta seu latrocinia committentes)|Przygadza się, iże porodzoni z plemienia ślachecskiego częstokroć swej czci nie szanując, '''wydawają się''' na łotrowstwo (furta seu latrocinia committentes)|-}} |
|||
# {{lb|zlw-opl|attested in|Silesia}} to [[spend]] {{gl|to give money or material goods on}} |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:GlWroc|64r|Middle of the 15th century|Wlt namque deus ab homine, ut de bonis sibi collatis racio assignetur, ... an prudenter dispensabat '''widawal'''|Wlt namque deus ab homine, ut de bonis sibi collatis racio assignetur, ... an prudenter dispensabat '''wydawał'''|-}} |
|||
# to [[give away]], to [[betray]] someone |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:Rozm|310|Bądzczye mądrzy yako wązovye..., alye boyczye szye od lyvdzy, bocz vasz bądą '''vydavacz''' w ych radach (tradent enim vos in conciliis Mat 10, 17) y badą byczovacz [w] ych synagogach|Bądźcie mądrzy jako wężowie... Ale bojcie sie od ludzi, boć was będą '''wydawać''' w ich radach (tradent enim vos in conciliis Mat 10, 17) i będą biczować w ich synagogach|-}} |
|||
# {{lb|zlw-opl|attested in|Greater Poland}} to [[birth]], to [[give birth]] |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:MamLub|129|c. 1470|Plod '''wydawąyącz''' germinans (in stillicidiis eius, sc. dei, laetabitur germinans, sc. terra Psal 64, 11)|Płod '''wydawając''' germinans (in stillicidiis eius, sc. dei, laetabitur germinans, sc. terra Psal 64, 11)|-}} |
|||
# to [[think up]], to [[come up with]] |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:R|XLVII|368|c. 1500|Item eo modo excogitant et exquirunt (sc. parentes) habitus '''vidavayv''' vel vymyslayv kroge|Item eo modo excogitant et exquirunt (sc. parentes) habitus '''wydawają''' vel wymyślają kroje|-}} |
|||
# to [[protrude]], to [[exsert]], to [[stick out]] |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:RRp XXV|180|End of the 15th century|Serpens omnia membra sua exponit, '''vydawa''', pro capite|Serpens omnia membra sua exponit, '''wydawa''', pro capite|-}} |
|||
# to [[cause]], to [[make]] [[happen]] |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:StPPP|IX|418|1447|Ego procurator domini abbatis et tocius conuentus do vlg. '''wydawam''' iudicium sev sentenciam|Ego procurator domini abbatis et tocius conuentus do vlg. '''wydawam''' iudicium sev sentenciam|-}} |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:R|XXV|208|1453|W pyathek... vyedzon (sc. Chrystus) przeth Pylatha, tamo nąn '''vydavano''' szvyadeczstwo nyesbadne|W piątek... wiedzion (sc. Chrystus) przed Piłata, tamo nań '''wydawano''' świadecstwo niezbędne|-}} |
|||
# to [[present]] [[orally]] or in [[text]] |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:MamKal|238|1471|'''Vydavamy''' prosternimus (prosternimus preces ante faciem tuam Dan 9, 18)|'''Wydawamy''' prosternimus (prosternimus preces ante faciem tuam Dan 9, 18)|-}} |
|||
# {{lb|zlw-opl|attested in|Silesia}} to [[confirm]]; to [[testify]] |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:GlKazB|II|53|1435|Ipse enim spiritus reddit, '''vydawa''', testimonium spiritui nostro (ipse enim spiritus testimonium reddit spiritui nostro, quod sumus filii dei Rom 8, 16)|Ipse enim spiritus reddit, '''wydawa''', testimonium spiritui nostro (ipse enim spiritus testimonium reddit spiritui nostro, quod sumus filii dei Rom 8, 16)|-}} |
|||
# {{lb|zlw-opl|reflexive-się|attested in|Masovia}} to [[announce]] one's [[readiness]] for something |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:Sul|34.|Ian vstawycznye myenyl, eszbi szą Pyotr szam vrenil a tho '''wydawal szą''' vrządnye doswyathczicz (quod offerebat se legitime probaturum)|Jan ustawicznie mienił, eżby się Piotr sam urenił, a to '''wydawał się''' urzędnie doświadczyć (quod offerebat se legitime probaturum)|-}} |
|||
# {{lb|zlw-opl|attested in|Silesia}} to [[issue]], to [[turn out]] to be; to [[become]] |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:GlKazB|II|51|1435|In omnibus exhibeamus, '''vid[y]awaymy''', nosmetipsos sicut dei ministros in multa paciencia (II Cor 6, 4)|In omnibus exhibeamus, '''wyd[y]awajmy''', nosmetipsos sicut dei ministros in multa paciencia (II Cor 6, 4)|-}} |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:VergGeorg|82|End of the 15th century|[Quae] (sc. humus) grau[is est ipso], tacitam se pondere prodit, '''vydawa *szyv''', [q]ueque levis|[Quae] (sc. humus) grau[is est ipso], tacitam se pondere prodit, '''wydawa się''', [q]ueque levis|-}} |
|||
# {{lb|zlw-opl|of hits}} to [[hit]] from all [[side]]s by [[wave|waving]] a [[weapon]] |
|||
#* {{RQ:zlw-opl:RRp XXII|17|1466|Ictos ipse, gl. miles, suos steriles effudit, gl. exponit '''vydava''', in vsus|Ictos ipse, gl. miles, suos steriles effudit, gl. exponit '''wydawa''', in vsus|-}} |
|||
====Derived terms==== |
|||
{{col-auto|zlw-opl|title=nouns|wydawanie|wydawca}} |
|||
{{zlw-opl-derived verbs|-/wydawać za mąż}} |
|||
====Related terms==== |
|||
{{col-auto|zlw-opl|title=nouns|wydanie}} |
|||
====Descendants==== |
|||
* {{desc|pl|wydawać}} |
|||
* {{desc|szl|wydŏwać}} |
|||
===References=== |
|||
* {{R:zlw-opl:SPJSP}} |
|||
==Polish== |
==Polish== |
||
===Etymology=== |
===Etymology=== |
||
{{ |
{{dercat|pl|sla-pro|inh=1}} |
||
{{inh+|pl|zlw-opl|wydawać}}. {{surf|pl|wy-|dawać}}. |
|||
===Pronunciation=== |
===Pronunciation=== |
||
{{pl-p|a=Pl-wydawać.ogg|mp=wydáwać}} |
|||
* {{pl-IPA}} |
|||
* {{audio|pl|Pl-wydawać.ogg|Audio}} |
|||
===Verb=== |
===Verb=== |
||
{{pl-verb| |
{{pl-verb|impf|pf=wydać}} |
||
# {{lb|pl|transitive}} to [[spend]] |
# {{lb|pl|transitive}} to [[spend]] {{gl|to pay out money}} {{+obj|pl|:na(acc)<on what>}} |
||
#: {{syn|pl|wykładać|wywalać}} |
|||
# {{lb|pl|transitive}} to [[hand out]], to [[pass over]], to [[give out|give something out]] |
|||
# {{lb|pl|transitive}} to [[ |
# {{lb|pl|transitive}} to [[give]] [[change]] {{gl|to refund a customer money overpaid during a transaction}} {{+obj|pl|ins<with what>|:z(gen)<from what>}} |
||
# {{lb|pl|transitive}} to [[issue]] {{gl|to give someone something that they should receive in a given situation related to a certain type of behavior or action, e.g. a passport}} {{+obj|pl|dat<to whom>}} |
|||
# {{lb|pl|transitive}} to [[convey]] |
|||
# {{lb|pl|transitive}} to [[give away]] |
# {{lb|pl|transitive}} to [[give away]] {{gl|to give information on punishable actions someone has done to people who can punish said actions}} |
||
#: {{syn|pl| |
#: {{syn|pl|sypać|śpiewać|wkopywać|wsypywać|wysypywać}} |
||
# {{lb|pl| |
# {{lb|pl|transitive|of trees, plants, etc.}} to [[bear]], to [[produce]] {{gl|to create fruit or something similar}} |
||
#: {{syn|pl|obradzać|plonować|rodzić}} |
|||
# {{lb|pl|transitive}} to [[make]] {{gl|to create a sound}} |
|||
#: {{syn|pl|dobywać|wydobywać}} |
|||
# {{lb|pl|transitive}} to [[give off]] {{gl|to create a particular smell}} |
|||
#: {{syn|pl|wydzielać}} |
|||
# {{lb|pl|transitive|publishing}} to [[publish]] {{gl|to issue (something, such as printed work) for distribution and/or sale}} |
|||
#: {{syn|pl|drukować|ogłaszać|publikować}} |
|||
# {{lb|pl|transitive}} to [[issue]], to [[hand out]] {{gl|to decide on something due to rank or function, which then becomes officially binding or valid, e.g. an order}} |
|||
# {{lb|pl|transitive}} to [[throw]], to [[hold]] {{gl|to organize or ensure the happening of a particular event}} |
|||
#: {{syn|pl|dawać|urządzać|wyprawiać}} |
|||
# {{lb|pl|transitive}} to [[give away]] {{gl|to formally hand over a bride to the bridegroom}} {{+obj|pl|:za(acc)<to whom>}} |
|||
# {{lb|pl|transitive|literary}} to [[distinguish]] oneself {{gl|to be distinguished by the origin or initial action of some later known person or group of persons}} |
|||
# {{lb|pl|transitive}} to [[hand out]] {{gl|to pass and announce something}} |
|||
# {{lb|pl|transitive|obsolete}} to [[give of oneself]] |
|||
#: {{syn|pl|dawać z siebie}} |
|||
# {{lb|pl|transitive|obsolete}} to [[utter]] |
|||
#: {{syn|pl|wypowiadać}} |
|||
# {{lb|pl|transitive|obsolete}} to [[emphasize]] {{gl|to bring special attention to}} |
|||
# {{lb|pl|intransitive|obsolete}} to [[stand out]], to [[stick out]] |
|||
#: {{syn|pl|odstawać|wystawiać|wysuwać}} |
|||
# {{lb|pl|transitive|obsolete}} to [[hand]], to [[pass]] |
|||
#: {{syn|pl|podawać}} |
|||
# {{lb|pl|transitive|obsolete|fishing}} to [[cast]] {{gl|to throw a net into water}} |
|||
# {{lb|pl|transitive|Middle Polish}} to [[betray]] |
|||
# {{lb|pl|reflexive-się}} to [[seem]], to [[appear]] {{gl|to create some impression}} {{+obj|pl|dat<to what/whom> + ins<as what/whom>/inf<to do what>}} |
|||
#: {{syn|pl|zdawać<alt:zdawać się>}} |
|||
#: {{coi|pl|'''Wydaje''' mi '''się''', że...|It '''seems''' to me that...}} |
|||
# {{lb|pl|reflexive-się}} to [[appear]]; to [[be]] [[reveal]]ed |
|||
#: {{syn|pl|ujawniać<alt:ujawniać się>}} |
|||
# {{lb|pl|reflexive-się}} to [[give away|give oneself away]] {{gl|to unintentionally reveal a secret, divulge undisclosed information, or expose oneself}} |
|||
#: {{syn|pl|ujawniać<alt:ujawniać się>}} |
|||
# {{lb|pl|reflexive-się}} to [[give away|give oneself away]] {{gl|to give information about oneself on punishable actions one has done to people who can punish said actions}} |
|||
# {{lb|pl|reflexive-się}} to [[put at risk|put oneself at risk]] {{+obj|pl|:na(acc)<at what risk>}} |
|||
#: {{syn|pl|narażać<alt:narażać się>}} |
|||
# {{lb|pl|reflexive-się|colloquial|chiefly of women}} to [[marry]], to [[wed]] {{+obj|pl|:za(acc)<whom>}} |
|||
# {{lb|pl|reflexive-się|authorship}} to [[self-publish]] |
|||
# {{lb|pl|reflexive-się|obsolete}} to be [[publish]]ed |
|||
# {{lb|pl|reflexive-się|obsolete}} to be [[issue]]ed |
|||
# {{lb|pl|reflexive-się|obsolete}} to [[happen]], to [[occur]] |
|||
#: {{syn|pl|następować|zdarzać<alt:zdarzać się>}} |
|||
# {{lb|pl|reflexive-się|obsolete}} to [[leave]] |
|||
#: {{syn|pl|Thesaurus:uciekać}} |
|||
====Conjugation==== |
====Conjugation==== |
||
{{pl-conj-ai|wydawać|wydaję|wydaje|wydają|wydawa|wydawa|wydawa|wydawaj|pp=wydawan|pp2=wydawani|ip=wydawano|vn=wydawanie}} |
{{pl-conj-ai|wydawać|wydaję|wydaje|wydają|wydawa|wydawa|wydawa|wydawaj|pp=wydawan|pp2=wydawani|ip=wydawano|vn=wydawanie}} |
||
====Derived terms==== |
|||
{{pl-derived verbs|wydać owoce/wydawać owoce|wydać bitwę/wydawać bitwę|wydać na śmierć/wydawać na śmierć|wydać na świat/wydawać na świat|wydać ostatnie tchnienie/wydawać ostatnie tchnienie|wydać w ręce/wydawać w ręce|wydać za mąż/wydawać za mąż|wydać na łup/wydawać na łup}} |
|||
===Trivia=== |
|||
{{pl-freq 1990|25|4|67|42|24|162|358|693|2|head=wydawać się}} |
|||
===References=== |
|||
{{reflist}} |
|||
===Further reading=== |
===Further reading=== |
||
* {{R:pl:WSJP}} |
* {{R:pl:WSJP}} |
||
* {{R:PWN}} |
* {{R:pl:PWN}} |
||
* {{R:pl:SXVI|+|27653}} |
|||
* {{R:pl:SXVI|wydawać się|27654}} |
|||
* {{R:pl:SXVII|WYDAWAĆ|14441|SPas|07.03.2017}} |
|||
* {{R:pl:SXVII|WYDAWAĆ%20SIĘ|13904|SPas|30.06.2009}} |
|||
* {{R:pl:SJP1807}} |
|||
* {{R:pl:SJP1861}} |
|||
* {{R:pl:SJP1900||839|7}} |
|||
* {{R:pl:NFJP}} |
|||
{{C|pl|Books|Publishing}} |
Latest revision as of 09:08, 12 July 2024
Old Polish
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Proto-Slavic *vydavati. By surface analysis, wy- + dawać. First attested in 1415.
Pronunciation
[edit]Verb
[edit]wydawać impf (perfective wydać)
- (attested in Greater Poland) to give (to transfer one's possession or holding of (something) to (someone))
- Synonym: dawać
- 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski[1], Greater Poland, pages 67, 32:
- Tobie będø wydawacz krolyowye dary (tibi offerent reges munera)
- [Tobie będą wydawać krolowie dary (tibi offerent reges munera)]
- (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca) to give out (to give on a special occasion)
- 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski[2], Krakow, Brodnia, page 39a:
- [U]czinilem sød y sprawiedliwoscz, nye widaway mie potwarzaianczim mnie (non tradas me calumniantibus me Psal 118, 121)
- [Uczyniłem sąd i sprawiedliwość, nie wydawaj mie potwarzającym mnie (non tradas me calumniantibus me Psal 118, 121)]
- (law, attested in Greater Poland) to bring someone to a different court
- 1967 [1415], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 553, Kościan:
- Jako Andrzich po vyednanu ne widawal pana Dobrogosta w duchowne prawo sz yego zoną
- [Jako Andrzych po ujednaniu nie wydawał pana Dobrogosta w duchowne prawo s jego żoną]
- (intransitive, of reflexive with się, attested in Lesser Poland) to engage in something, to give oneself to [with na (+ accusative) ‘to what’]
- 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I[3], Lesser Poland, page 39:
- [P]rzygadza syą, ysze porodzony s plemyenya slacheczskyego, cząstokrocz swey czczy nye szanvyącz wydawayą syą na lotrowstwo (furta seu latrocinia committentes)
- [Przygadza się, iże porodzoni z plemienia ślachecskiego częstokroć swej czci nie szanując, wydawają się na łotrowstwo (furta seu latrocinia committentes)]
- (attested in Silesia) to spend (to give money or material goods on)
- 1956 [Middle of the 15th century], Jerzy Woronczak, editor, Teksty polskie w rękopisie nr 43 Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu z połowy XV wieku[4], Silesia, page 64r:
- Wlt namque deus ab homine, ut de bonis sibi collatis racio assignetur, ... an prudenter dispensabat widawal
- [Wlt namque deus ab homine, ut de bonis sibi collatis racio assignetur, ... an prudenter dispensabat wydawał]
- to give away, to betray someone
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[5], page 310:
- Bądzczye mądrzy yako wązovye..., alye boyczye szye od lyvdzy, bocz vasz bądą vydavacz w ych radach (tradent enim vos in conciliis Mat 10, 17) y badą byczovacz [w] ych synagogach
- [Bądźcie mądrzy jako wężowie... Ale bojcie sie od ludzi, boć was będą wydawać w ich radach (tradent enim vos in conciliis Mat 10, 17) i będą biczować w ich synagogach]
- (attested in Greater Poland) to birth, to give birth
- 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie[6], [7], [8], Lubin, page 129:
- Plod wydawąyącz germinans (in stillicidiis eius, sc. dei, laetabitur germinans, sc. terra Psal 64, 11)
- [Płod wydawając germinans (in stillicidiis eius, sc. dei, laetabitur germinans, sc. terra Psal 64, 11)]
- to think up, to come up with
- 1874-1891 [c. 1500], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[9], [10], [11], volume XLVII, page 368:
- Item eo modo excogitant et exquirunt (sc. parentes) habitus vidavayv vel vymyslayv kroge
- [Item eo modo excogitant et exquirunt (sc. parentes) habitus wydawają vel wymyślają kroje]
- to protrude, to exsert, to stick out
- End of the 15th century, Józefa Reczka, Elżbieta Belcarzowa, editors, Glosy z rękopisu, number nr 414/11, Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Lwowie, obecnie we Wrocławiu, page 180:
- Serpens omnia membra sua exponit, vydawa, pro capite
- [Serpens omnia membra sua exponit, wydawa, pro capite]
- to cause, to make happen
- 1856-1870 [1447], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki[12], volume IX, number 418:
- Ego procurator domini abbatis et tocius conuentus do vlg. wydawam iudicium sev sentenciam
- [Ego procurator domini abbatis et tocius conuentus do vlg. wydawam iudicium sev sentenciam]
- 1874-1891 [1453], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[13], [14], [15], volume XXV, page 208:
- W pyathek... vyedzon (sc. Chrystus) przeth Pylatha, tamo nąn vydavano szvyadeczstwo nyesbadne
- [W piątek... wiedzion (sc. Chrystus) przed Piłata, tamo nań wydawano świadecstwo niezbędne]
- to present orally or in text
- 1977-1980 [1471], Wanda Żurowska-Górecka, Vladimír Kyas, editors, Mamotrekty staropolskie [Old Polish-Latin Dictionaries and wordlists], page 238:
- Vydavamy prosternimus (prosternimus preces ante faciem tuam Dan 9, 18)
- [Wydawamy prosternimus (prosternimus preces ante faciem tuam Dan 9, 18)]
- (attested in Silesia) to confirm; to testify
- 1981-2001 [1435], Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy polskie w łacińskich kazaniach średniowiecznych, volume II, Legnica, page 53:
- Ipse enim spiritus reddit, vydawa, testimonium spiritui nostro (ipse enim spiritus testimonium reddit spiritui nostro, quod sumus filii dei Rom 8, 16)
- [Ipse enim spiritus reddit, wydawa, testimonium spiritui nostro (ipse enim spiritus testimonium reddit spiritui nostro, quod sumus filii dei Rom 8, 16)]
- (reflexive with się, attested in Masovia) to announce one's readiness for something
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 34.:
- Ian vstawycznye myenyl, eszbi szą Pyotr szam vrenil a tho wydawal szą vrządnye doswyathczicz (quod offerebat se legitime probaturum)
- [Jan ustawicznie mienił, eżby się Piotr sam urenił, a to wydawał się urzędnie doświadczyć (quod offerebat se legitime probaturum)]
- (attested in Silesia) to issue, to turn out to be; to become
- 1981-2001 [1435], Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy polskie w łacińskich kazaniach średniowiecznych, volume II, Legnica, page 51:
- In omnibus exhibeamus, vid[y]awaymy, nosmetipsos sicut dei ministros in multa paciencia (II Cor 6, 4)
- [In omnibus exhibeamus, wyd[y]awajmy, nosmetipsos sicut dei ministros in multa paciencia (II Cor 6, 4)]
- 1977 [End of the 15th century], “Vergili Georgicorum schedae Gnesnenses”, in Bogdanus Bolz, Wanda Żurowska-Górecka, editors, Symbolae Philologorum Posnaniensium, volume 3, page 82:
- [Quae] (sc. humus) grau[is est ipso], tacitam se pondere prodit, vydawa *szyv, [q]ueque levis
- [[Quae] (sc. humus) grau[is est ipso], tacitam se pondere prodit, wydawa się, [q]ueque levis]
- (of hits) to hit from all sides by waving a weapon
- 1466, Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy z rkpsu Biblioteki Jagiellońskiej nr 2195 oraz z rękopisu, numbers 1490/11, 1945/1, Biblioteka Kapitulna w Pradze, page 17:
- Ictos ipse, gl. miles, suos steriles effudit, gl. exponit vydava, in vsus
- [Ictos ipse, gl. miles, suos steriles effudit, gl. exponit wydawa, in vsus]
Derived terms
[edit]nouns
verbs
- wydawać za mąż impf
Related terms
[edit]nouns
Descendants
[edit]References
[edit]- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “wydawać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
[edit]Etymology
[edit]Inherited from Old Polish wydawać. By surface analysis, wy- + dawać.
Pronunciation
[edit]- IPA(key): /vɘˈda.vat͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /vɨˈdɒ.vat͡ɕ/
Audio: (file) - Rhymes: -avat͡ɕ
- Syllabification: wy‧da‧wać
Verb
[edit]wydawać impf (perfective wydać)
- (transitive) to spend (to pay out money) [with na (+ accusative) ‘on what’]
- (transitive) to give change (to refund a customer money overpaid during a transaction) [with instrumental ‘with what’; or with z (+ genitive) ‘from what’]
- (transitive) to issue (to give someone something that they should receive in a given situation related to a certain type of behavior or action, e.g. a passport) [with dative ‘to whom’]
- (transitive) to give away (to give information on punishable actions someone has done to people who can punish said actions)
- (transitive, of trees, plants, etc.) to bear, to produce (to create fruit or something similar)
- (transitive) to make (to create a sound)
- (transitive) to give off (to create a particular smell)
- Synonym: wydzielać
- (transitive, publishing) to publish (to issue (something, such as printed work) for distribution and/or sale)
- Synonyms: drukować, ogłaszać, publikować
- (transitive) to issue, to hand out (to decide on something due to rank or function, which then becomes officially binding or valid, e.g. an order)
- (transitive) to throw, to hold (to organize or ensure the happening of a particular event)
- (transitive) to give away (to formally hand over a bride to the bridegroom) [with za (+ accusative) ‘to whom’]
- (transitive, literary) to distinguish oneself (to be distinguished by the origin or initial action of some later known person or group of persons)
- (transitive) to hand out (to pass and announce something)
- (transitive, obsolete) to give of oneself
- Synonym: dawać z siebie
- (transitive, obsolete) to utter
- Synonym: wypowiadać
- (transitive, obsolete) to emphasize (to bring special attention to)
- (intransitive, obsolete) to stand out, to stick out
- (transitive, obsolete) to hand, to pass
- Synonym: podawać
- (transitive, obsolete, fishing) to cast (to throw a net into water)
- (transitive, Middle Polish) to betray
- (reflexive with się) to seem, to appear (to create some impression) [with dative ‘to what/whom’, along with instrumental ‘as what/whom’ or infinitive ‘to do what’]
- Synonym: zdawać się
- Wydaje mi się, że... ― It seems to me that...
- (reflexive with się) to appear; to be revealed
- Synonym: ujawniać się
- (reflexive with się) to give oneself away (to unintentionally reveal a secret, divulge undisclosed information, or expose oneself)
- Synonym: ujawniać się
- (reflexive with się) to give oneself away (to give information about oneself on punishable actions one has done to people who can punish said actions)
- (reflexive with się) to put oneself at risk [with na (+ accusative) ‘at what risk’]
- Synonym: narażać się
- (reflexive with się, colloquial, chiefly of women) to marry, to wed [with za (+ accusative) ‘whom’]
- (reflexive with się, authorship) to self-publish
- (reflexive with się, obsolete) to be published
- (reflexive with się, obsolete) to be issueed
- (reflexive with się, obsolete) to happen, to occur
- Synonyms: następować, zdarzać się
- (reflexive with się, obsolete) to leave
- Synonyms: see Thesaurus:uciekać
Conjugation
[edit]Derived terms
[edit]verbs
- wydać bitwę pf, wydawać bitwę impf
- wydać na łup pf, wydawać na łup impf
- wydać na śmierć pf, wydawać na śmierć impf
- wydać na świat pf, wydawać na świat impf
- wydać ostatnie tchnienie pf, wydawać ostatnie tchnienie impf
- wydać owoce pf, wydawać owoce impf
- wydać w ręce pf, wydawać w ręce impf
- wydać za mąż pf, wydawać za mąż impf
Trivia
[edit]According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), wydawać się is one of the most used words in Polish, appearing 25 times in scientific texts, 4 times in news, 67 times in essays, 42 times in fiction, and 24 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 162 times, making it the 358th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
[edit]- ^ Ida Kurcz (1990) “wydawać się”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 693
Further reading
[edit]- wydawać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- wydawać in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wydawać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “wydawać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “WYDAWAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.03.2017
- “WYDAWAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 30.06.2009
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “wydawać”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “wydawać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “wydawać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 839
- wydawać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Categories:
- Old Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Old Polish terms derived from Proto-Slavic
- Old Polish terms prefixed with wy-
- Old Polish terms with IPA pronunciation
- Old Polish lemmas
- Old Polish verbs
- Old Polish imperfective verbs
- Greater Poland Old Polish
- Old Polish terms with quotations
- Lesser Poland Old Polish
- Sieradz-Łęczyca Old Polish
- zlw-opl:Law
- Old Polish intransitive verbs
- Old Polish reflexive verbs
- Silesia Old Polish
- Masovia Old Polish
- Polish terms derived from Proto-Slavic
- Polish terms inherited from Proto-Slavic
- Polish terms inherited from Old Polish
- Polish terms derived from Old Polish
- Polish terms prefixed with wy-
- Polish 3-syllable words
- Polish terms with IPA pronunciation
- Polish terms with audio links
- Rhymes:Polish/avat͡ɕ
- Rhymes:Polish/avat͡ɕ/3 syllables
- Polish lemmas
- Polish verbs
- Polish imperfective verbs
- Polish transitive verbs
- pl:Publishing
- Polish literary terms
- Polish terms with obsolete senses
- Polish intransitive verbs
- pl:Fishing
- Middle Polish
- Polish reflexive verbs
- Polish terms with collocations
- Polish colloquialisms
- pl:Books