Kosma radiado
Kosma radiado estas partikla radiado, kiu trafluas la kosmon. Radiado trafanta desupre la surfacon de la Tero havas precipe du fontojn: la sunan venton kaj galaksian radiadon venantan el ekster la sunsistemo.
Ĝia enhavo varias laŭ 11-jara ciklo (dependanta de la sunmakuloj) kaj laŭ 27-taga ciklo (laŭ la suna rotacio). [mankas fonto]
La kosma radiado konsistas je ca 99 % el diversaj nukleoj (ĉefe hidrogeno, malabunde helio, minimume ceteraj) kaj je ca 1 % el elektronoj (kaj minimume "pozitivaj elektronoj" = pozitronoj). Ĝiaj ŝargitaj partikloj estas kaptataj de la magneta kampo de la Tero en la "zonoj de Van Allen"; ili ofte trafas la teran atmosferon proksime de la polusoj, kaŭzante polusan lumon.
En la kernoj de interstelaj molekulaj nuboj, kosma radiado estas la ĉefa kaŭzo de jonigo.
Malkovro
[redakti | redakti fonton]La kosman radiadon konfirmis Victor Franz Hess dum jaro 1912 per flugo en balono ĝis alteco pli ol 5 Km observante fortan pliigon de la radiado, kio necesigis konkludon ke la fonto de la radiado estas ekstere de la Tero kaj ĝia atmosfero.
En fikcio
[redakti | redakti fonton]- Fantastic Four ("Fantastaj kvar") estas superherooj el komiksoj de Marvel, kiuj akiris siajn kapablojn pro nekalkulita radiado dum kosmoveturo en senŝirma ŝipo.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]