Apunteak Eta Ariketak
Apunteak Eta Ariketak
Apunteak Eta Ariketak
SINGULARRA: PLURALA:
Buruko mina daukat Hanketako mina daukat
Belauneko mina daukat Haginetako mina daukat
Aldakako mina daukat
B. NOLA DAGO?
(. BIHURRITU, BIHURRITUA, BIHURRITU (TA) (Torcer-se-, , torcido-a-)
HIZTEGIA
Arindu: aliviar Handitu: inflamarse Ubeldu: amoratarse
Bero: calor Hantura: hinchazón Urratu: raspar
Bihurritu: torcerse Haustura: rotura Zapi: pañuelo
Ebaki: corte Hautsi: romperse
Edari: bebida Hotz: frío
Eukalipto-lurrun: vaho de Koskor: chichón
eucalipto Tipula: cebolla
C. ZER EGITEN DUZU?
(. JAIKITZEN NAIZ ( Me levanto / Me suelo levantar )
- TEN / -TZEN NAIZ/dut se utiliza para expresar acciones que se realizan habitualmente:
Nik bulego honetan lan egiten dut (Yo trabajo / suelo trabajar en esta oficina)
Ni aulki honetan esertzen naiz ( Yo me siento / me suelo sentar en esa silla)
La partícula –ten / -tzen se añade a la raíz del verbo principal
En las frases negativas, cambia e lorden del verbo, y la partícula ez va delante del auxiliar:
Asteburuan ez naiz lasai egoten (El fin de semana no estoy / no suelo estar tranquilo)
Ez dut egunero gosaltzen (No desayuno / no suelo desayunar todos los días)
D. ZER ORDUTAN? ( ¿A QUÉ HORA?)
HIZTEGIA
Abizen: apellido Erretzaile: fumador Indartsu: fuerte
Ahul: débil Eztul egin: toser Ireki: abrir
Arnasa hartu: respirar Gaizki: mal Izen: nombre
Arratsalde: tarde Gaixorik: enfermo Jantzi: vestirse
Arratsaldean: por la tarde Gau: noche Jateko gogo: ganas de
Atera (mihia): sacar (la Gauean: a la noche comer
lengua) Gaur: hoy Nahiko: suficiente
Eguerdi: mediodía Geratu: quedarse Ondoezik: enfermo
Eguerdian: al mediodía Goiz: mañana Sendatu: curarse
Erantzi: desvestirse Goizean: a la mañana Txanda: vez
Zutik, de pie Hitzordu: cita Zaindu: curarse
E. NORENGANA (A dónde quién?)
HIZTEGIA
Alde batera: a un lado Estali: cubrir Mugitu: moverse
Altzatu: levantarse Etzan: tumbarse Oheratu: acostarse
Atseden hart: descansar Ezkerrera: a la izquierda Okertu: Torcerse
Azterketa: examen Gaitz erdi: menos mal Oraindik: todavía
Behera: abajo Gora: arriba Orratz: aguja
Bestera (beste aldera): al Ibili: fumar Sakon: en profundidad
otro (lado) Igeri egin: nadar Segituan: enseguida
Egin: hacer Joan: ir Tolestu: doblar
Eman: dar Larri: grave Zauri: herida
Eraman: llevar Lehenbailehen: cuanto antes Zulatu: pinchar
Erre: fumar Lehortu. secar
Eskuinera: a la derecha Luzatu: alargarse
F. NONGO?
+
DENBORAZKO ADIERAZLEAK (Marcadores temporales)
ZENBATEAN BEHIN?
Askotan: muchas veces Egunero: todos los días
Astean behin: una vez a la semana Gehienetan: la mayoría de las veces
Astean bitan: dos veces a la semana Gutxitan: pocas veces
Astean hirutan: tres vees a la semana Inoiz ez: nunca
Asteburuan: el fin de semana Noizean behin: de vez en cuando
Batzuetan: a veces Normalean: normalmente
Beti: siempre
INOIZ EZ
Ni ez naiz inoiz gaixorik egon: Yo nunca he estado enfermo
Inoiz ez? : ¿Nunca?
Ez, inoiz ez: No, nunca.
HIZTEGIA
Berandu: tarde Bat – batean: de repente
Lantoki: lugar de trabajo Bizimodu: modo de vida
Oinez: a pie Desordu: a deshoras
Otordu: comida Erlaxatu: relajarse
Presaka: de prisa Errutina: rutina
ARIKETAK
SINTOMAK: Esan ezazu zeintzuk diren gripearen sintomak eta zeintzuk gastroenteritisekoak. Di
cuáles son los síntomas de la gripe y cuáles los de la gastroenteritis.
- Beherakoa:
- Buruko mina:
- Mukiak:
- Giharretako mina:
- Eztula:
- Zorabioak:
- Eztarriko mina:
- Doministikuak:
- Haginetako mina:
- Sukarra:
- Izerdia:
- Botagura:
- Sudurreko azkura:
- Hotzikarak:
- Tripako mina:
- Belarriko mina:
B. NOLA DAGO?
(. BIHURRITU, BIHURRITUA, BIHURRITU (TA) (Torcer-se-, , torcido-a-)
1) Zer egiten dute Xabierrek eta bere arrebak? ¿Qué suelen hacer habitualmente Xabier y su
hermana?
- Leirek eta Xabierrek autobusa (hartu) ……………………………….. dute eskolara joateko.
- Leirek eta Xabierrek eskolan (bazkaldu) ……………………………….. dute.
- Arratsaldean amarekin (egon) ……………………………….. dira.
- Arratsaldean etxeko lanak (egin) ……………………………….. dituzte.
- Noizean behin ipuinak (irakurri) ……………………………….. dituzte.
- Astean behin aitona-amonak (bisitatu) ……………………………….. dituzte.
- Xabier eta Leire aitona-amonen txakurrarekin parkean (ibili) ……………………………….. dira.
- Leirek musika (ikasi) ……………………………….. du.
- Xabierrek kiroldegian judoa (egin) ……………………………….. du.
- Xabier eta Leire, askotan, lagunekin hondartzara (joan) ……………………………….. dira.
- Afaldu aurretik, haiek telebista (ikusi) ……………………………….. dute,
- Gero, gurasoekin (afaldu) ……………………………….. dute.
3) Zer egiten dute Anderrek eta Xabierrek? Idatzi aditza, eta osatu elkarrizketa. Completa el
diálogo, insertando los verbos.
ANDER: Zuek zer (egin) ……………………………….. gaixo bazaudete? Zuek medikuarengana (joan)
………………………………..?
XABIER: Gu medikuarengana (joan) …………………………………, eta, gero, botikak (hartu)
…………………………………
ANDER: Gure etxean, amonak sendabelarrak (prestatu) …………………………………
XABIER: Eta zuek beti sendabelarrak (hartu) …………………………………? Zuek ez
………………………………… medikuarengana (joan) …………………………………?
ANDER: Ez, guk beti sendabelarrak (hartu) …………………………………
XABIER: Leirek eta gurasoek belarrak (hartu) …………………………………, baina nik ez
………………………………… belarrik (hartu) …………………………………; belarrak ez zaizkit
gustatzen. Nik beti xarabeak eta pilulak (hartu) …………………………………
ANDER: Eta zu xarabearekin eta pilulekin (sendatu) …………………………………?
XABIER: Bai, ni botikekin (sendatu) ………………………………… Zure amonaren belarrak onak dira,
baina botikak ere bai.
2) IZEN ARRUNTAK.
H. BALDINTZA ( CONDICIONAL )
1) Zer erremedio da egokia kasu bakoitzarentzat? Lotu gaixotasuna sendabide egokiarekin. ¿Qué
remedio es el adecuado para cada caso? Relaciona cada enfermedad con el remedio adecuado.
a. Eztula badaukazu, …
b. Buruko mina baduzu, …
c. Eztarriko mina badaukazu, …
d. Belarriko mina baduzu, …
e. Beherakoa badaukazu, …
a b c d e
2) Orain irakurri beste sendabide batzuk, eta osatu esaldia kasu bakoitzarekin. Ahora, lee estos
otros remedios, y completa la frase con cada dolencia.
+
DENBORAZKO ADIERAZLEAK (Marcadores temporales)
Galdera hauek erantzun eta esan ezazu noiz egiten dituzun ekintza hauek:
- Erretzen duzu?
- Egiten duzu kirolik?
- Lanera oinez joaten zara?
- Ordenagailu aurrean ordu asko pasatzen dituzu?
- Bost otordu egiten dituzu?
- Barazki eta fruta freskorik jaten duzu?
- Hiru aldiz garbitzen dituzu hortzak?
- Dutxatzen zara?
- Lagunekin hitz egiten duzu?
ZUZENKETAk
SINTOMAK: Esan ezazu zeintzuk diren gripearen sintomak eta zeintzuk gastroenteritisekoak. Di
cuáles son los síntomas de la gripe y cuáles los de la gastroenteritis.
- Beherakoa: gastroenteritisekoa.
- Buruko mina: gripearena.
- Mukiak: gripearena.
- Giharretako mina: gripearena.
- Eztula: gripearena.
- Zorabioak: gripearena.
- Eztarriko mina: gripearena.
- Doministikuak: gripearena.
- Haginetako mina: gripearena.
- Sukarra: gripearena.
- Izerdia: gripearena.
- Botagura: gastroenteritisekoa.
- Sudurreko azkura: gripearena.
- Hotzikarak: gripearena.
- Tripako mina: gastroenteritisekoa.
- Belarriko mina: gripearena.
B. (Ez dago)
1) Zer egiten dute Xabierrek eta bere arrebak? ¿Qué suelen hacer habitualmente Xabier y su
hermana?
- Leirek eta Xabierrek autobusa (hartu) hartzen dute eskolara joateko.
- Leirek eta Xabierrek eskolan (bazkaldu) bazkaltzen dute.
- Arratsaldean amarekin (egon) egoten dira.
- Arratsaldean etxeko lanak (egin) egiten dituzte.
- Noizean behin ipuinak (irakurri) irakurtzen dituzte.
- Astean behin aitona-amonak (bisitatu) bisitatzen dituzte.
- Xabier eta Leire aitona-amonen txakurrarekin parkean (ibili) ibiltzen dira.
- Leirek musika (ikasi) ikasten du.
- Xabierrek kiroldegian judoa (egin) egiten du.
- Xabier eta Leire, askotan, lagunekin hondartzara (joan) joaten dira.
- Afaldu aurretik, haiek telebista (ikusi) ikusten dute,
- Gero, gurasoekin (afaldu) afaltzen dute.
3) Zer egiten dute Anderrek eta Xabierrek? Idatzi aditza, eta osatu elkarrizketa. Completa el
diálogo, insertando los verbos.
ANDER: Zuek zer (egin) egiten duzue gaixo bazaudete? Zuek medikuarengana (joan) joaten zarete?
XABIER: Gu medikuarengana (joan) joaten gara, eta, gero, botikak (hartu) hartzen ditugu.
ANDER: Gure etxean, amonak sendabelarrak (prestatu) prestatzen ditu.
XABIER: Eta zuek beti sendabelarrak (hartu) hartzen dituzue? Zuek ez zarete medikuarengana (joan)
joaten?
ANDER: Ez, guk beti sendabelarrak (hartu) hartzen ditugu.
XABIER: Leirek eta gurasoek belarrak (hartu) hartzen dituzte, baina nik ez dut belarrik (hartu) hartzen;
belarrak ez zaizkit gustatzen. Nik beti xarabeak eta pilulak (hartu) hartzen ditu.
ANDER: Eta zu xarabearekin eta pilulekin (sendatu) sendatzen zara?
XABIER: Bai, ni botikekin (sendatu) sendatzen naiz. Zure amonaren belarrak onak dira, baina botikak
ere bai.
2) IZEN ARRUNTAK.
H. BALDINTZA ( CONDICIONAL )
1) Zer erremedio da egokia kasu bakoitzarentzat? Lotu gaixotasuna sendabide egokiarekin. ¿Qué
remedio es el adecuado para cada caso? Relaciona cada enfermedad con el remedio adecuado.
a. Eztula badaukazu, …
b. Buruko mina baduzu, …
c. Eztarriko mina badaukazu, …
d. Belarriko mina baduzu, …
e.Beherakoa badaukazu, …
2) Orain irakurri beste sendabide batzuk, eta osatu esaldia kasu bakoitzarekin. Ahora, lee estos
otros remedios, y completa la frase con cada dolencia.
a. …Eztula badaukazu………………… ipini pare bat tipula irekita, azukre pixka batekin.
b. …Eztarriko mina badaukazu……… egin gargarak limoi eta eztiarekin.
c. …Beherakoa badaukazu…………… gutxi bazkaldu; arroza azenarioarekin ona da.
d. …Buruko mina badaukazu…………… busti zapi bat ur hotzetan, eta ipini kopetan.
e. …Belarriko mina badaukazu busti kotoi-bolatxoa olio epeletan, eta sartu poliki-poliki
belarrian.
3) Irakurri aholku hauek eta ondoren esaldiak egia edo gezurra diren esan ezazu. Gezurra badira
zuzendu. Lee los siguientes consejos y después di si las frases son verdaderas o falsas. En caso de
ser falsas, corrígelas.
→ Olioarekin eskua erre baduzu, jarri eskua ur hotzetan, txorroan. Ondoren, eman antiseptikoa eta
gaza batekin bildu.
→ oinazpian babak badauzkazu, lehenengo, orratz bat esterilizatu eta zulatu babak. Ondoren
antiseptikoa eman eta gaza garbi batekin ondo estali.
→ Hatzean ebakia egin baduzu, lehenengo, garbitu ondo ura eta xaboiarekin eta, gero antiseptikoa
eman.
→ Begian kolpea hartu eta ubelduta badaukazu, izotza ipintzea oso ona da.
→ Hortza hautsi baduzu, garbitu ahoa ur hotzarekin, eta ipini lehen-bailen izotza.
+
DENBORAZKO ADIERAZLEAK (Marcadores temporales)
Galdera hauek erantzun eta esan ezazu noiz egiten dituzun ekintza hauek:
- Erretzen duzu? Ez, ez dut inoiz erretzen.
- Egiten duzu kirolik? Bai,egunero egiten dut kirola.
- Lanera oinez joaten zara? Bai, egunero lanera oinez joaten naiz.
- Ordenagailu aurrean ordu asko pasatzen dituzu? Bai, egunero ordenagailu aurrean ordu
asko pasatzen ditut.
- Bost otordu egiten dituzu? Ez, egunero hiru otordu egiten ditut.
- Barazki eta fruta freskorik jaten duzu? Bai, gauero barazki eta fruta freskoa jaten ditut.
- Hiru aldiz garbitzen dituzu hortzak? Bai, egunero hiru aldiz garbitzen ditut hortzak.
- Dutxatzen zara? Bai, goizero dutxatzen naiz.
- Lagunekin hitz egiten duzu? Bai,lagunekin sarri hitz egiten dut.