Manual Tecnicas de Integracion

TÉCNICAS DE INTEGRACIÓN
UNIVERSIDAD NACIONAL
“SANTIAGO ANTÚNEZ DE MAYOLO”
FACULTAD DE CIENCIAS
T. GARGATE K.
G. M. JACSON
A. PACHECO C.
2021
TECNICAS DE INTEGRACIÓN
ii
KLEBER TRINIDAD GARGATE

JACSON GARCÍA MUÑOZ
ALEXANDER PACHECO CASTILLO
Técnicas de Integración
2022
UNIVERSIDAD NACIONAL
“SANTIAGO ANTÚNEZ DE MAYOLO”
FACULTAD DE CIENCIAS
i
Está prohibido la copia parcial o total de este manual.

Este es la primera edición terminado de imprimir el 28 de
abril del 2022 en la librería MAX
ii
A Dios por ser ejemplo y guía

en nuestras vidas.
iii
iv
AGRADECIMIENTOS
Agradecemos a toda la comunidad universitaria: a los

estudiantes, a los colegas por su apoyo directo e indirecto e
incondicional para el desarrollo de este texto.
v
vi
ÍNDICE
1. TEMAS PRELIMINARES .............................................................. 1

1.1. La antiderivada .......................................................................... 1
1.2. La integral indefinida ................................................................ 1
1.3. Propiedades de la integral indefinida......................................... 2
1.4. Integrales inmediatas ................................................................. 2
1.5. Otras integrales inmediatas........................................................ 2
2. INTEGRACIÓN POR SUSTITUCIÓN O CAMBIO DE
VARIABLE..................................................................................... 4
3. INTEGRACIÓN POR PARTES .................................................... 52
4. ARTIFICIOS DE INTEGRACIÓN ............................................... 99
5. INTEGRACIÓN POR SUSTITUCIÓN TRIGONOMÉTRICA .. 175
6. INTEGRACIÓN POR DESCOMPOSICIÓN DE FRACCIONES
PARCIALES ............................................................................... 242
7. INTEGRACIÓN DE FUNCIONES IRRACIONALES ............... 284
8. INTEGRACIÓN DE FUNCIONES RACIONALES
TRIGONOMÉTRICAS ............................................................... 339
9. ENTRETENIMIENTO ................................................................ 354
EJERCICIOS PROPUESTOS .......................................................... 390
REFERENCIA BIBLIOGRÁFICA ................................................. 391
vii
viii
PRESENTACIÓN
Este manual denominado TÉCNICAS DE INTEGRACIÓN

contiene las diversas técnicas de integración de una función, cada
ejercicio está resuelto detalle a detalle sujeto a su teoría respectiva
para que el interesado sepa comprender el desarrollo de dicho
ejercicio y lo didáctico que es este material y de esa manera y con
mucha práctica resuelva de manera más concisa obviando incluso
algunos pasos en otros ejercicios.
ix
x
INTRODUCCIÓN
La antiderivada y la integral indefinida se presentan como
operaciones inversas a la derivación.
La integral definida se define en forma independiente a la integral
indefinida, es decir no como operación inversa de la derivada si
no como límite de ciertas sumas llamadas sumas de Riemann, que
hará posible, en principio el cálculo exacto de áreas de regiones
planas encerradas por curvas no convencionales.
El verbo integrar es usado en el cálculo como uno de los
significados matemáticos siguientes:
 Dada una función ,definida en un intervalo
,determinar una función cuya derivada sea igual a la
función , es decir,
( ) = ( ) ,∀ ∈
 Dada una función , definida en un intervalo , calcular
el limite de sumas de determinado tipo, construidas por
en .
La operación en cualquiera de los casos se denomina integración.
El sentido matemático del segundo caso es ampliamente
desarrollado por el cálculo de áreas limitadas por curvas,
volúmenes de sólidos, longitud de una curva, trabajo de una
fuerza y muchas otras aplicaciones. Los dos tipos de integración
son llamados, respectivamente integral indefinida e integral
definida. En el segundo caso Riemann llevó a la idea del cálculo
de las áreas imaginando una red de pequeños rectángulos, supone
xi
que disminuyen de tamaño y suma sus áreas, su suma finalmente

se aproxima a un límite que es igual al área de la región bajo la
gráfica de una función, esto es el proceso de integración. Leibnitz
lo resumió con el signo integral, una alargada a partir de la
palabra latina suma.
La idea de este libro es que el lector aprenda progresivamente a
integrar deduciendo y usando las integrales inmediatas. Las
únicas integrales inmediatas son las que se están mencionando.
La integral es más que una operación inversa de la derivada, más
la interpretación geométrica no es deducible trivialmente.
xii
1. TEMAS PRELIMINARES
1.1. La antiderivada
Definición. Sea un intervalo y : ⟶ ℝ . Una función
: ⟶ ℝ, tal que ( ) = ( ) , ∀ ∈ se denomina primitiva
o antiderivada de sobre y se escribe ( ) = ( ) en .
Ejemplos:
1) Sea ( ) = 4 ⇒ ( ) = es la antiderivada de , pues
( ) = 4 = ( ).
¿ Será la única antiderivada de ? pues no!. Las
antiderivadas de también son:
( )= + 1 Pues ( )=4 = ( )
( )= + Pues ( ) = 4 = ( )
( )= + √2 Pues ( )=4 = ( )
1.2. La integral indefinida
Definición. Si ( ) es una antiderivada de ( ) en , la integral
indefinida de ( ) es el conjunto de las antiderivadas de ( ) en
dicho intervalo y es denotado por: ∫ ( )
Simbólicamente
( ) ={ ( )+ , ∈ ℝ}
Donde: es la constante de integración.
( ) Es el integrando
( ) Es el elemento de integración.
∫ Es el símbolo de la integral
∫ ( ) : Se lee “Integral indefinida de ( ) diferencial de ”
: es la representación infinitesimal de una magnitud (longitud
masa o tiempo)
Ejemplos. Hallar la integral indefinida de:
=
1|
Solución
= +
4
1.3. Propiedades de la integral indefinida
Proposición. Sean funciones que admiten antiderivadas
en , entonces lo mismo sucede con + , − , donde
es constante.
a) ∫{ ( ) + ( )} = ∫ ( ) + ∫ ( )
b) ∫{ ( ) − ( )} = ∫ ( ) − ∫ ( )
c) ∫ ( ) = ∫ ( )
1.4. Integrales inmediatas

1). ∫ = +
2). ∫ = +
3). ∫ = | |+
4). ∫ = +
5). ∫ = +
6). ∫ sen = −cos +
7). ∫ cos = +
8). ∫ tan = ln|sec | +
Este último ejercicio ya no se considera tan inmediata por lo
que aplicaremos una técnica de integración
1.5. Otras integrales inmediatas

1). ∫ = +
2). ∫ = +
3). ∫ = +
4). ∫ √ + = √ + + +√ + +
|2
5). ∫ √ − = √ − − +√ − +
6). ∫ √ − = √ − + ( )+
7). ∫ = +√ + +
√
8). ∫ = +√ − +
√
9). ∫ = ( )+
√
10). ∫ = ( )+
√
3|
2. INTEGRACIÓN POR SUSTITUCIÓN O

CAMBIO DE VARIABLE
Sea ∫ ( ) la operación de integración que queremos
calcular y sea = ( ), entonces aplicando la diferencial
= ( ) , entonces remplazando en la operación de
integración tenemos:
( ) = [ ( )] ( )
Entonces ¿Cuál es la operación de la sustitución o cambio de
variable?
= ( )⇒ = ( )
∫ ( ) , luego esto podemos integrar de manera trivial, es
decir la idea del cambio de variable es reducir la integral
indefinida “compleja” a una integral indefinida inmediata.
Ejemplos:
1. =∫ = | |+
SOLUCIÓN:
= tan =
cos
Sea = ⇒ =−
1
=− =− | |+ = +
1
= + = | |+
2. : =∫ = | |+
SOLUCIÓN:
De manera similar al ejercicio anterior
|4
3. : =∫ = | + |+
SOLUCIÓN:
( + )
= sec =
+
Sea = + ⇒ = ( + )
= = | |+ = |sec + tan | +
4. : = ∫ = | − |+
SOLUCIÓN:
Análogamente al ejercicio anterior
5. : =∫ √ +
SOLUCIÓN:
= +5 → =
2
1 12 / ( + 5) /
= √ = + = +
2 2 3 3
También se pudo hacer como:
= +5 → =
√ +5
= = + = +
3 3
6. Resolver: = ∫
SOLUCIÓN:
= → =
=∫ = sen + = sen +
5|
7. Resolver: =∫
−
SOLUCIÓN:
=∫ = ∫
1−2 2 2
12 −(√2 )
= √2 → = √2 → =
√
1 1
= = +
√2 1− 2 √2
√2
= +
√2
8. Resolver: = ∫
+
SOLUCIÓN:
= 2
= 2
2+4 2
√2 + (2 )
=2 → =2 → =
2
1 1 1
= 2
= ( + )
2 √2 + 2 2 √2 √2
1 2
= +
2√2 √2
|6
9. Resolver: = ∫
( ) −
SOLUCIÓN:
=2 → =2 → =
2
1 1 1 −3
= = +
2 −3 2 6 +3
1 −3
= +
12 +3
10. Resolver: = ∫
−
SOLUCIÓN:
= →
2
5 − (4 )2
=4 → =4 → =
4
1 1 1 4
= = + = +
4 52 − 2 4 5 4 5
7|
11. Resolver: = ∫ +
SOLUCIÓN:
= →
2 2 2
( ) + √3
= → =2 → =
2
1 1
= = +
2 ( ) + √3 2√3 √3
1 2
= +
2√3 √3
SOLUCIÓN:
sec tan
=6 →
32 + (2 )2
u = 2secx → =
2
1 2
= 3 =3 + = +
3 + 3 3 3
( +1)
13. Resolver: = ∫ 2 −4 +8
SOLUCIÓN:
(2 + 2) (2 − 4 + 6)
= 2
=
−4 +8 ( − 2)2 + 4
|8
(2 − 4) 1 6
= +
( − 2) + 4
2 2 ( − 2)2 + 4
= −4 +8→ = (2 − 4) ∶
= −2→ =
1
= +3
2 2 + 22
1 3
= ( )+ +
2 2 2
1 2
3 −2
= −4 +8 + +
2 2 2
14. Resolver: = ∫
−
SOLUCIÓN:
= 2
→
(√2 ) − 12
= √2 → = √2 → =
√2
1 1 1 −1
= 2
= +
√2 2 −1 √2 2 +1
1 √2 − 1
= +
2√2 √2 + 1
9|
15. Resolver: = ∫
−
SOLUCIÓN:
= = ln( + 2 − 9) +
2 2
−3
16. Resolver: = ∫
SOLUCIÓN:
= →
2 2
(√2 ) − 1
= √2 → =
√2
1 1 2
=
√2
∫ 2 −1 2
= √2 ln + −1 +
1 2
= ln + ( 2 ) − 12 +
√2
SOLUCIÓN:
= ∫ (√3 ) + √5 Sea: = √3 → =
√
1
= + √5
√3
1 5
= + √5 + ln + + √5 +
√3 2 2
1 √3 5
= (√3 ) + √5 + ln √3 + 3 + 5 +
√3 2 2
5
= 3 +5+ ln √3 + 3 + 5 +
2 2√3
| 10
18. Resolver: = ∫ √ −
SOLUCIÓN:
25
= 5 − = 25 − + +
5 2 5
19. Resolver: = ∫ √ −
SOLUCIÓN:
Sea: =1− →− =
1 1 1
=− √ = − 2
4 4
3 3
1 2 2 2
=− + = − +
4 3 12
2
3
(1 − 4 )2
= − +
6
( )
20. Resolver r: = ∫
SOLUCIÓN:
Sea: = +2 −9→ = ( + 1)
1 1 1 1
= = = + = 2 +
2 √ 2 2 1 2
2
= + =( + 2 − 4) +
21. Resolver: = ∫
√ ( √ )
SOLUCIÓN:
Sea: = 2 − √ → −2 =
√
= −2 = −2(ln| | + ) = −2 ln 2 − √ +
11 |
22. Resolver: = ∫( − )
SOLUCIÓN:
= ( −2 + )
= −2 +
cos(2 ) + 1 1 − cos(2 )
= −2 +
2 2
1 1
= 2 −2 − 2 +
4 4
Sea: = → =
= −2 = −2 + = − +
2
23. Resolver: = ∫
SOLUCIÓN:
1
= =
cos(2 ) + 1 2
= = + +
2 2 4
24. Resolver: = ∫
SOLUCIÓN:
1
5
=4 =4
1 5
Sea: = → =−
−4
= −4 = −4 −5 = 4( + )
5 −4
1 1 4
= 4
+ = 4
+ = +
| 12
25. Resolver: = ∫
SOLUCIÓN:
Dividiendo tenemos
−8 + 3 −8 + 3
= 1+ = +
+2 +5 +2 +5
−8 + 3
= +
+2 +5
+1
= −8 + 11
+2 +5 +2 +5
Sea: = +2 +5→ = ( + 1)
8
= − + 11
2 ( + 1) + 4
= −4 | + 2 + 5| + 11
( + 1) + 4
Sea: = +1→ =
= −4 | + 2 + 5| + 11
+4
1
= −4 | + 2 + 5| + 11 +
2 2
11 +1
= −4 | + 2 + 5| + +
2 2
13 |
26. Calcular: = ∫
SOLUCIÓN:
= ∫ (1 − 2 ) = ∫ − ∫ 2
1
= − 2
2 2
 du
Sea u  2x   dx
 2
1 2
= − = − +
2 2 2 2 4
27. Calcular: = ∫
SOLUCIÓN:
 du
Sea u  3x   dx
 3
1 1 1
I  cos 2 udu  I   1  cos 2u du
3 3 2
1 1 1
I   1  cos 2u   I   du   cos 2udu
6 6 6
1 1 3x 1
I  u   cos 2 udu  I   cos 2 udu
6 6 6 6
 dk
Sea k  2u   du
 2
| 14
3x 1 3x 1
I    cos kdk  I    senk   c
6 12 6 12
3x 1 x 1
I   senu  c  I   sen 2  3 x   c
6 12 2 12
x 1
I   sen 6 x  c
2 12
28. Calcular: = ∫
SOLUCIÓN:
I   senxsen xdx  I   senx 1  cos 2 x  dx
2
I   senx   senx cos 2 xdx  I   cos x   senx cos 2 xdx

Sea u  cos x   du  senxdx
I   cos x   u 2 du
u3
I   cos x  c
3
cos3 x
I   cos x  c
3
29. : =∫
SOLUCIÓN:
I   cos x cos xdx  I   cos3 x 1  sen 2 x  dx
3 2
I   cos 3 x   cos 3 x sen 2 xdx  I   cos3 x   cos x sen 2 x cos 2 xdx
I   cos x cos 2 x   cos x sen 2 x 1  sen 2 x  dx

15 |
I   cos x 1  sen 2 x    cos x sen 2 x   sen 4 x cos xdx
I   cos x   cos x sen 2 x   cos xsen 2 x   sen 4 x cos xdx
I   cos x  2  cos x sen 2 x   sen 4 x cos xdx
I  senx  c  2  cos x sen 2 x   sen 4 x cos xdx
Sea u  senx  du  cos xdx
I  senx  c  2 u 2 du   u 4 du
u3 u5
I  senx  c  2   c
3 5
I  senx  c  2
 sen x   sen x  c
3 5
3 5
30. : =∫
SOLUCIÓN:
= = (1 − )
Sea = → =
= (1 − ) = − +
3 5
sen3 x sen5 x
I  c
3 5
| 16
31. : =∫
SOLUCIÓN:
9 2 3 9 (2.3) 9 6
= = =
25 5 25 5 25 5
9 6 6
= ln +
25 5 5
(− )
32. : =∫
−
SOLUCIÓN:
2 2
=− =− →
3 1 3 −1
−1
= −1 → =− →
− =
2 2 23
= = =
3 3 32
= ( − 1) +
17 |
.
33. : =∫
SOLUCIÓN:
tg tg
=2 =2
1
=2 tan
= tan → =
=2 →
Sea: = → =2 → =
2
= = +
2
= + = +
34. : =∫
( / )
SOLUCIÓN:
1
=
2
(1 + ) ln + √1 +
Sea: = ln + √1 + →
1
= + 1+
+ √1 +
1 1
= × 1+ (1 + ) →
+ √1 + 2√1 +
| 18
+ √1 +
= → =
+ √1 + √1 + √1 +
1 1 2
= = = +
2 √ 2 2
= ln + 1+ +
35. : =∫
SOLUCIÓN:
2 ln( + 1) 2
=2 + +
1+ 1+ 1+
(1) (2) (3)
 Resolviendo (1):
= 2∫
Sea = → =
=2 =2 =2 =2 +
1
= 2∫
Sea = ln( + 1) → = ( + 1)
2
= → =
+1 2 +1
=2 =2 =2 + = ln ( + 1) +
2
19 |
=2 =2 +
1+
= 2 + ln ( + 1) + 2 +
36. : =∫
SOLUCIÓN:
cos (1 − )(cos )
=2 = 2
1 − sen 1 − sen
Sea: = sen → = cos
(1 − ) (1 − )(1 + )
=2 =2 = 2 (1 + )
(1 − ) (1 − )
=2 + + = 2 sen + +
37. : =∫
SOLUCIÓN:
cos 20 = cos(10 + 10 ) = 10 − 10
=2 10 − 1
= 20 = 10
2 10 10
Sea: = 10 → = 10 → =
= = =
1
= tg = 10 +
| 20
( )
38. : =∫
SOLUCIÓN:
tg
=2 +2
sen 2 sen 2
sen
+ cos
=2 +2
2 sen cos 2 sen cos
sen
= + +
sen cos sen cos sen
sen cos
= + +
cos sen
= + cot +
= (ln|sec | + ln|sen | + tg ) +
= | |+ +
39. : =∫
SOLUCIÓN:
División sintética
8
= +
−8 −8
8
= + → +8
−8 −8
= +8
3 −8
21 |
Sea: = −8 → =3 → =
8 8
= + = + ln| | +
3 3 3 3
8
= + ln| − 8| +
3 3
40. =∫ ( )
SOLUCIÓN:
Artificio:
1
1=− ( −8− ) →
8
1 −8−
=−
8 ( − 8)
1 −8 1
=− +
8 ( − 8) 8 ( − 8)
1 1 1 1
=− + = − ln| | +
8 8 −8 8 8 −8
= −8 → =2 → =
2
1 1 1 1
= − ln| | + = − ln| | + | |
8 16 8 16
1 1
= − ln| | + ln| − 8| +
8 16
| 22
41. = ∫( )
SOLUCIÓN:
= 1+ ℎ → = ℎ →
= −2
= −2 = = −2
−3 + 1 −2
1 1
= = +
(1 + ℎ )
42. = ∫( + )
SOLUCIÓN:
= ln → = (ln + 1)
= = + = + = +
= +
43. = ∫( ) ( )
SOLUCIÓN:
ln(2 )(2 )
= ln(2 ) (2 ) = = (2 ) +
ln(2 )
( / )
44. =∫ .
SOLUCIÓN:
23 |
1
. =1 → =
2
=− →
3 −1
: = −1 → − =
2 2
= =
3 √ 3
2 2 /
= = = = ( − 1) +
3 −1 + 1 3 2
3 3
√ √
45. =∫ √
SOLUCIÓN:
√ √
: = √ → = →2 =
2√ √
2 3 3. 3 √
= = = 3( )
+
2 3
( / )
46. = ∫√
√
SOLUCIÓN:
:
1 √2 +1+√ 1 √2 +1 1 √
I= = +
2 ( + 1) 2 +1 2 +1
| 24
2 2
1 √2 +1 1 √
I= +
2 ( + 1)√2 + 1 2 ( + 1)√
(1) (2)
(1)
−1
: = √2 + 1 → = → =
2 √2 + 1
2 2
1 1 2
= 2 = 2
2 −1 2 +1
+1
2
2
+1−1 ( 2
+ 1)
I= 2
= 2
− 2
=
+1 +1 +1
I= + = √2 +1− √2 +1+ 1
(2)
: =√ →2 = → =
√
2 2
+1
I= 2
= 2
− 2
+1 +1 +1
I= − → I=√ − √ + 2
(1) y (2)
= √2 + 1 − √2 + 1 + √ − √ +
25 |
47. =∫
SOLUCIÓN:
=6 2
= 6 2
+4 −5 + 2(2) + 4 − 5 − 4
=6
( + 2)2 − 9
→ = +2 → = → =6
−9
1 −3 −1
= 6. = +
6 +3 +5
48. = ∫
SOLUCIÓN:
1 2
= =
2 √−4 2 − 20 − 9 9
− 2 −5 −
2 4
√2
=
2 5 25 25 9
−( +2 + − + )
2 4 4 4
=
5 16
−( + )2 −
2 4
5
→ = + → =
2
=
√− 2 −4
Como vemos las integrales tiene que estar bien definidas
| 26
49. = ∫ √− − −
SOLUCIÓN:
2
2 √−4 − 12 − 5
I=4 √2 2
√2
5
I=8 − 2
−3 −
4
3 9 9 5
I=8 − 2
+2 + − +
2 4 4 4
3
I=8 −( + )2 + 1 =8 √− 2
+1
2
1
I=8 √1 − 2
+
2 2 1
I = 4 √− 2
+1+4
2
2 +3 2 +3
I = 2( 2 + 3) − +1+4
2 2
2
4 +6 +9 2 +3
I = 2( 2 + 3) − +1+4
4 2
2 +3
I = (2 + 3)√−4 2
− 6 − 15 + 4 +
2
27 |
( )
50. =∫
( )
SOLUCIÓN:
=1−3 → = −3 →− =
3
−3 2
I=− 2
=
3
= = (1 − 3 ) +
51. =∫ ( + )
SOLUCIÓN:
=5 +7 → =5 → =
5
5
I= sen → I = sen(5 + 7) +
5
( )
52. : =∫
SOLUCIÓN:
=7 +4 → =7
7 +4
I= = = +
| 28
53. : =∫
SOLUCIÓN:
1
= → =
1 1
I=− 2
= = +
54. : =∫
SOLUCIÓN:
1
= → = →
I= = | |+ = | |+
( )
55. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
2 2
2 ( − 1)5 2 ( − 1)5
I= =
5 ( − 1) 5 ( − 1)
= −1 → =
2
2 5 2 2
−1 2 −
3
I= = 5 = 5
5 5 5
3 2
− +1 −
2 5 2 5 2 2
I= = = 5 = ( − 1)5 +
5−3 + 1 5 2
5 5
29 |
56. : =∫ ( + )
SOLUCIÓN:
= → = → =2 →
2
= 2 + →
= 2( + 1) → =( + 1)
2
I=2 = = + = +
2
57. : =∫
SOLUCIÓN:
√4 + − √4 − √4 + − √4 −
I= =
) (4 − )(4 + )
4 −(
√4 + √4 −
I= −
√4 − √4 + √4 − √4 +
I= −
2 2
√4 − √4 +
I= − + 2 +4 +
2
| 30
58. : =∫
√ √
SOLUCIÓN:
√ −2−√ +2 √ −2−√ +2
I=3 =3
−2− −2 −4
√ −2 √ +2
I=3 +3
−4 4
3 3
I=− √ −2 + √ +2
4 4
= −2 → =
= +2 → =
3 3
3 1 3 1 3 2 3 2
I=− 2 + 2 =− +
4 4 4 3 4 3
2 2
3 3
− 2 + 2 3 3
I= = −√ − 2 + √ + 2
2
3 3
√ +2 −√ −2
I= +
2
( )
59. : =∫
SOLUCIÓN:
2
I=8 2
−8 2
1+4 1+4
= 1+4 → =8
= 2 → =−
1+4
8 2
I= − = | |+2 +
2
I= |1 + 4 2 | − 2 2
2 +
31 |
( )
60. : =∫
SOLUCIÓN:
1 1
= ( ) → = . =
2
I=2 =2 + =[ ( ) ]2 +
2
61. : =∫
SOLUCIÓN:
=2 → = 2→
= 2 → =
2.
3 2
I= =3
2 ( + 3) 2 +3
I=3 =3
3 9 9 3 9
+2 + − +2 −4
2 4 4
3
= + → =
2
3
1 −
2
I=3 9
=3
3 3
+
2 − 2( ) +
4 2 2
2
I= + = +
+3 2 +3
| 32
62. : =∫
√
SOLUCIÓN:
1
=
2 √ −4
= −4 → 2 =
= +4
1 2
I= = = +
2 ( 2 + 4) 2 +4
I= √ −4+
63. : =∫
SOLUCIÓN:
= → =
2
2
I= = =
2 √4 − √2 − 2
2
I= +
2
64. : =∫
+
SOLUCIÓN:
I=6 =6 =6
5 4 +5 4(1 + )+5
4+
= → =
33 |
I=6 =6 =6
4(1 + 2 )+5 9+4 2 4 2 +9
2
I= +
3
65. : =∫
SOLUCIÓN:
I= = =
5 4 +5 4(1 + )+5
4+
= → =−
I=− =− =
4(1 + 2 )+5 4+4 2 +5
1
I=− 2
=−
9
9+4 4 + 2
4
1 2
I=− +
6 3
(− )
66. : =∫ +
SOLUCIÓN:
= → ln = → =
I = −4 = −4
( + 4) 2 + 2(2) + 4 − 4
I = −4 → = +2 → =
( + 2)2 − 4
| 34
−2
I = −4 2
= − ln +
−4 +2
I = − ln + = − ln +
+4 +4
I = −[ln − ln( + 4)] +
+4
I = ln +
67. : =∫
SOLUCIÓN:
= ln 5 → ln 5 = →5 = →
= → =
5 5
3
3 ln + ln( )
ln 5
5 5 5
I= =
5 5
3 3
ln + ln( ) ln + ln( )
I= 5 = 5
3 3
ln + ln
I= 5 = 5 +
3
I = ln ln| | + +
5
3
I = ln ln|ln 5 | + ln 5 +
5
35 |
+ +
68. : =∫
+
SOLUCIÓN:
3 ln +√ +1
I=
2 √ +1
= ln + +1 →
2 √ +1+
1+
2√ +1 √ +1
= → = →
+√ +1 +√ +1
=
√ +1
3 32
I= √ = = ln + +1 +
2 2 3
√
69. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
1 √1 + sen √1 − sen
I=−
2 √1 − sen
1 (1 + sen )(1 − sen )

I= −
2 √1 − sen
1 √1 − 1 √ 1 cos
I= − =− = −
2 √1 − sen 2 √1 − sen 2 √1 − sen
= 1 − sen → = − cos → − = cos
1 1
I=−− =
√2 2
I = √ + = √1 − sen +
| 36
70. : = ∫√ +
SOLUCIÓN:
√1 + cos √1 − cos sen

I= =
√1 − cos √1 − cos
= 1 − cos → = sen
I= = 2√ + = 2√1 − cos +
√
71. : =∫
SOLUCIÓN:
(1 − sen )
I=
(1 + sen )(1 − sen )
(1 − sen ) (1 − sen )
I= =
1−
sen sen
I= − = −
= cos → = − sen
1 1
I = tan + = tan − = tan − +
cos
I = tan − sec +
37 |
72. : =∫ − +
SOLUCIÓN:
I= = = →
1 1+ 1+
+
= → =
I= = + → ( )+
1+
73. : =∫
√ +
SOLUCIÓN:
= →2 =
3 2 3
I= = →
4 √ +1 2 √ +1
= +1 →2 =
3 ( − 1)2
I= =3 ( − 1)
2
I=3 −3
3
I= − 3 = √ + 1 − 3√ + 1 +
3
I= √ +1 −3 √ +1+
| 38
√
74. : =∫
+ +
SOLUCIÓN:
√
I=
√ √1 + 2 +
= →2 =
2
I= =2
(1 + ) (1 + )
I=2
1+
1
= → =
1+
2
I= 2 = = +
2
I= + = √ +
( )
75. : =∫
√
SOLUCIÓN:
−2
( − 2) √ − +1
I= =
√ −1√ − +1 √ −1
−2 −2
√ − +1 √ − +1
I= =
√ −1 −1
√
39 |
−2 −2
I= √ − +1 = √ − +1
− + −1 − +1
1−
−2
√ − +1
I=
√ − +1
1−
−2
√ − +1
I=
√ − +1
1−
(2 − 1)
−√ − +1
√ − +1 2√ − + 1
= → =
2 − − 2( − + 1)
2√ − + 1 2 − −2 +2 −2
=
2 √ − +1
( − 2) ( − 2)
= → 2 =
2 √ − +1 √ − +1
I= 2 =2 +
√1 −
√ − +1
I= 2 +
| 40
76. : =∫ ( + )
SOLUCIÓN:
I= 2 (sen + cos ln )
(sen + cos ln )
I= 2
= → ln = ln → ln = 2 sen ln
2 sen
= 2 cos ln +
2 cos ln + 2 sen
=
1 cos ln + sen
=
2
1
I=2 = = + = +
2 2
( )
77. : =∫ +
SOLUCIÓN:
sen[2(4 )]
I = 12
9+ 4
Sea: =4 → =4 → =
sen 2 2 cos sen
I = 12 = 12
9+ 9+
= → = 2 sen cos
41 |
12
I= → + →
4 9+ 3
I= +
3
4
I= +
3
78. : =∫
+
SOLUCIÓN:
= → ln = ln → ln = → =
3 3
I= =
2 √1 + 2 √1 +
Sea: = 1+ →2 =
3 ( − 1) 2
I= =3 ( − 1)
2
3
I=3 −3 = −3 +
3
I = √1 + − 3√1 + +
I = √1 + − 3√1 + +
| 42
79. : =∫
SOLUCIÓN:
1 2 +1
2 + 2 +1
I= = =
4 3 +4 3 +4
3 +
= → ln = ln → ln =2 →
=2 → =
2
2 +1 2
I= = +
(3 + 4) 2 2 (3 + 4) 2 (3 + 4)
1
I= +
3 +4 2 (3 + 4)
1 1 1 (4 + 3 − 3 )
I= ln(3 + 4) + →
3 24 (3 + 4)
1 1 (4 + 3 ) 1 (3 )
I = ln(3 + 4) + −
3 8 (3 +4 ) 8 (3 + 4)
1 1 3
I= ln(3 + 4) + −
3 8 8 (3 + 4)
1 1 3
I= ln(3 + 4) + ln( ) − ln(3 + 4)
3 8 8
1 1 2
3 2
I= ln|3 + 4| + ln| | − ln|3 + 4| +
3 8 8
43 |
( )
80. : =∫
SOLUCIÓN:
tan
I=2 +2
sen 2 sen 2
sen
I=2 csc 2 +2 cos
2 sen cos
sen
I=2 csc 2 +
sen cos
I= csc +
cos
I = ln|csc 2 − cot 2 | + sec

I = ln|csc 2 − cot 2 | + tan +
+
81. : =∫ +
SOLUCIÓN:
= → = → = →
√ +2 √ +2
I= =
+6 +6
= +2 →2 = →
2
I= = 2
−2+6 +4
+4 4
I=2 −2 =
+4 +4
| 44
8
I= 2 −8 = 2 − +
+4 2 2
√ +2
I = 2√ + 2 – +
2
√ +2
I = 2√ +2 − ( ) +
2
82. : =∫ ( − ) ( )
SOLUCIÓN:
= → =
I = 15 (4 − 3 ) →
= 4−3 → = −3 →−
3
15
I=− =− = −(4 − 3 )
3
I = −(4 − 3 ) + k = (3 − 4) + k
83. : =∫
( − )
SOLUCIÓN:
I= →
(− )
= – → = ( + 1 − 1) =
1 1
I= = +c = +k
2 2( − )
1
I= + k
2 ( − 1)
45 |
−
84. : =∫ +
SOLUCIÓN:
1
− 1−
I= =
1 1+
+
(1 − )
I=
(1 + )(1 − )
(1 − ) 1−
I= =
1− √
1−
I= = −
I= −
I = ln|secx + tgx| − ln|secx| + k.
85. :
√ − + [ + ]+√ −
=
+ + − −
SOLUCIÓN:
√ −1
I = 2 2 2
√1 + √ +1 − −1
√ −1
I = 2
√1 + (1 + 2)−( 2 + 1)
| 46
√ −1
I = = 2
√1 + 2
√1 + 2
√ −1 1+
= → = →
1+
I = = = + 1.
2 2 − 2
(1 + )
I = 2 2 2
√1 + √ + − −1
√ − (1 + )
I =
√1 + √1 + √ −1
√ −1 (1 + 2 ) (1 + 2
)
I = = 2
(1 + 2)
√ −1 1+
2
= (1 + ) → = = =
1+ 2 1+
2 2
1 Ln(1+x2 )
I = ∫ = + C2 = + C2.
2 4 4
√ −1
I = 2 2 2
√1 + √ + − −1
√ −1
I = = 2
√1 + 2 √1 + 2
√ −1 1+
I = + 3.
1 2 2
I= + (1 + ) + +
4
47 |
86. : =∫
− +
SOLUCIÓN:
4
I=
2
√1 − 2 +2
I= 4
2
√1 − 2 +2
Factorizando cos2x en √
2
I=4
1 2 2 2
2 − 2 + 2
2
I=4
2 2
− +2
2
I= 4
2
1+ −2 +2
2
I= 4
2 −2 +3
= → =
I=4 =4
√ −2 +3 √ −2 +1−1+ 3
I= 4
( − 1)2 + 22
| 48
I = 4 |( − 1) + ( − 1)2 + 22 |
I=4 |( − 1) + ( − + 3 |.
I = 4 |( − 1) + ( − 1)2 + 2 | +
87. : =∫
( ) + +√ +⋯+∞ −
SOLUCIÓN:
Sea = → = Ln = (2 )
= 2 → = 2
I=
2 + + √ + ⋯+ ∞ −
I=∫
( √ ⋯ )
u= + + √ + ⋯+ ∞
u = + + √ + ⋯+ ∞
= + → − =
2 – = → (2 − 1) =
(2 − 1)
I= = = u +k→
(2 − 1)
I= + √ + ⋯+ ∞ + k
49 |
88. : = ∫
SOLUCIÓN:
= ∫ ( )
= 7∫ ( )
+ 26 ∫ ( )
= 7∫ ( )
+ ∫ ( )
K J
+ 16 −
=
( + 4)
( − 16)
= −
( + 4) ( + 4)
( − 4)( + 4)
= −
( + 4) ( + 4)
1 4
= − + 4 = + −
2
1 2
= + −
( + 4) 1 1
= = −
( + 4) ( + 4)4 4 ( + 4)
1 1
I= | | − | + 4|
4 4
13 1 2
= 7 + + −
8
13 13 26
I= 7 + + −
8 8 8 2
| 50
69 13 26
I= + − 2
=
8 8 8
69 13 26
I= ( | |− | + 4|) + − +
(8)(4) 8 2 8 2
69 13
I= ( − 2) +
+
32 +4 8
69 13
I= + ( − 2) +
32 +4 8
89. : =∫
SOLUCIÓN:
( +9− )
= 18 = 2
(9 − ) (9 − )
2 +3 2
I=2 +2 = | |− +
9− 6 −3
1 +3 2
I= − + k
3 −3
90. Resolver: =∫
( )
SOLUCIÓN:
= 2 → = 2 → =
2
1 1 1 −3
I= = ( )+
2 −3 2 6 +3
1 2 −3
I= +
12 2 +3
51 |
3. INTEGRACIÓN POR PARTES

Sea ∫ ( ) una integral indefinida. Para el proceso de
integración por partes sea ( ) = ℎ( ) ( ) entonces
( ) = ℎ( ) ( )
Sea = ℎ( ) ⇒ =ℎ( )
= ( ) ⇒ = ( )
Sea y dos funciones definidas y derivables en el intervalo
Por la regla de la diferencial del producto se tiene:
( )= + ⇒
Integrado miembro a miembro
= + ⇒ ℎ( ) ( )
= ℎ( ) ( ) + ( ) ℎ( )
Pero lo que nos interesa hallar es
( ) = ℎ( ) ( )
ℎ( ) ( ) = ℎ( ) ( ) − ( ) ℎ( )
= −
Una forma práctica para identificar cual es u y cual es dv es con

el uso de la siguiente palabra ILATE (Inversas, L: logaritmos, A:
algebraicos, T: trigonométricos, E: exponenciales) según el
orden de cada letra la primera función en aparecer será tomada
como nuestra función fácil de derivar y la función restante
junto a la diferencial será tomada como la función fácil de
integrar
Ejemplos:
| 52
1. Calcular: I   x3x dx
SOLUCIÓN:
u  x  du  dx

Sea  x x 3x
 dv  3 dx  dv
   3 dx  v 
 ln 3
3x 3x 3x 1
I x   dx  I  x   3x dx
ln3 ln3 ln3 ln3
3x 1  3x 
Ix   c
ln 3 ln 3  ln 3 
3x  1 
I x k
ln 3  ln 3 
2. Calcular: I   x 2e x dx
SOLUCIÓN:
u  x2  du  2xdx
Sea  x x
dv  e dx  v  e
I  x 2 e x  2  e x xdx
 u  x  du  dx
Sea  x x
 dv  e dx  v  e
I  x 2 e x   2 xe x  2  e x dx 
I  x 2 e x  2 xe x  2 e x  c
I  ex  x2  x  2  k
53 |
3. Calcular: I   ln  x 2  2  dx
SOLUCIÓN:
 2x
u  ln  x  2   du  2
2
dx
Sea  x 2
 dv  dx  v  x
x2 x
I  ln  x 2  2  x   2 dx
x 2
x2
I  ln  x 2  2  x  2 2 dx
x 2
x2  2 dx
I  ln  x 2  2  x   2 dx  4 2
x 2 x 2
 1 x 
I  ln  x 2  2  x  2 x  4  Arctg 
 2 2
4 x
I  ln  x2  2 x  2x  arctg k
2 2
4. Calcular: = ∫ √ +
SOLUCIÓN:
= → =
/
2(1 + )
= √1 + → =
3
3 2 3
I  2 1  x  2
 1  x  2 dx
3
| 54
2 3 2 3
I 1  x  2   1  x  2 dx 
3 3
Sea u  1  x  du  dx
2 3 2 3
I  1  x  2   u 2 du
3 3
2 3 2 3
I  1  x  2   u 2 du
3 3
5
2 3 2  u 2 
c
I  
1  x 2

3 3 5 
 2 
5
2 3 2  1  x  2 
I  1  x  2   c
3 3 5 
 2 
2 3 2 5 
I   1  x  2  1  x  2   c
3 5 
5. Calcular: = ∫
SOLUCIÓN:
u  x  du  dx
Sea 
dv  senxdx  v   cos x
I   x cos x    cos xdx
I   x cos x   cos xdx
I   x cos x  senx  k
55 |
6. Calcular: I   xarctgxdx
SOLUCIÓN:
 1
u  arctgx  du  x 2  1 dx
Sea  2
 dv  xdx  dv  xdx  v  x
  2
x2  x2   1 
I  arctgx     2  dx 
2  2  x 1
x2 1 x2
I  arctgx   2 dx
2 2 x 1
1 +1−1
= −
2 2 +1
1 +1 1
= − +
2 2 +1 2 +1
1 1
= − +
2 2 2 +1
1
= − + +
2 2 2
x2 x 1
I arctgx    arctgx   c
2 2 2
| 56
log x
7. Calcular: I   3 dx
x
SOLUCIÓN:
  1  1 
u  log x  du   ln10   x  dx
   
Sea  2
dv  1 dx  dv  1 dx  v   x    1 
 x3  x3  
2  2x2 
1  1  1  1 
I   log x      2x2    dx
2 x2  ln10  x 
1 1 1
2 
I  log x    dx
2x 2 ln 10 x 3
1 1  x 2 
I   2  log x    c
2x 2 ln10  2 
1  1 
I  2 
log x  c
2x  2ln10 
8. : =ʃ
SOLUCIÓN:
= → =
= → =
3
= − → − →
3 3 3 3
1
= −
3 3
= − +
3 9
57 |
9. : = ∫( + − )
SOLUCIÓN:
=7+ −3 → →1−6
= → =−
= (7 + −3 ) − (1 − 6 ) − 6
= −(7 + −3 ) − (1 − 6 ) − (1 − 6 ) +6 +
10. : =∫
SOLUCIÓN:
= → =
= → =
= − → − | |
1
= − = + | |
= + | |+
11. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
=2 → =2 → = →
2
1
= ( )
2
= ( )→ =
√1 −
= → =
= − →
2 √1 −
=1− → =
−2
| 58
. 1 . 1
= + → + √
2 2 √ 2 2
(2 ) 1
= + (1 − ) +
2 2
1
= (2 ) + 1 − (2 ) +
2
1
= 2 + 1−4 +
2
12. : =∫
SOLUCIÓN:
= → =
1
= → =−
2
1 1(−1)
=− + →− + +
2 2 2 4
1
=− − +
2 4
13. : =∫ +√ +
SOLUCIÓN:
= + 1+ →
2 2√1 + + 2
1+
2√1 + 2√1 +
= =
+ √1 + + √1 +
1
+ √1 +
= =
( + √1 + )(√1 + ) (√1 + )
= → =
59 |
= + 1+ − →
√1 +
=1+ → = =2 →
2
1
= + 1+ −
2 √
1
= + 1+ + √
2
= + 1+ − 1+ +
14. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
( )
= ( )→ =−
= → =
( )
= ( )+ →
= ( )+ ( )
cos( )
= ( )→ =
= → =
( )
= ( )+ ( )− →
= ( )+ ( )− cos( )
= ( )+ ( )− →
2 = ( )+ ( )
1
= [ ( )+ ( )]
2
= [cos( )+ ( )] +
2
| 60
15. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
cos( )
= ( )→ =
= → =
( )
= ( )−
= ( )− cos( )
= ( ) − [cos( )+ ( )]
2
= [ ( ) − cos( ]+
2
16. : =∫
SOLUCIÓN:
2
= → =
1+
= → =
2
= −2
1+
= → =
1+
= →
1+
+1
= − = −
+1 +1
−
= −2 +2 +2
1+
61 |
= −2 +2
+2 +2
1+ 1+
= +2 +2 + −2
= +2 +2 + −2 +
2
= +2 −2 + ( + 1)
− +
=( + 1) −2 + ( + 1) +
17. : =∫
SOLUCIÓN:
= → =
√1 −
= → =
= −2
√1 −
= → =
√1 −
= → = 1−
√1 −
2 √1 −
= + 1− +
2 √1 −
= +2 1− + +
| 62
( )
18. : =∫
SOLUCIÓN:
= ( )→ =
= → =
= ( ) −
= ( ) − = ( ) − +
= [ ( ) − 1] +
Otra manera de realizar este ejercicio.
( )
=
= → =
= → =
= − = − +
= ( )− + = [ ( ) − 1] +
19. : =∫
SOLUCIÓN:
−1
= →
+1
+ 1 ( + 1) − ( − 1) 2
= =
−1 ( + 1) −1
−1 1
= −
2 +1 2 −1
63 |
−1 +1−1
= −
2 +1 −1
−1 −1
= − −
2 +1 −1 −1
−1 1 −1
= − − −
2 +1 2 +1
−1 −1
= − +
2 +1
20. : = ∫( )
SOLUCIÓN:
= → )=( +
1
= → =−
(1 + ) 1+
+
=− +
1+ 1+
(1 + )
=− +
1+ (1 + )
=− + → =− + +
1+ 1+
21. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
=( + 1) → = (2
+ ( + 1) )
−1
= → =
( + 1) +1
( + 1) 2 + ( + 1)
=− +
+1 +1
| 64
−(+ 1) ( + 2 + 1)
=− +
+1 +1
( + 1) ( + 1)
=− +
+1 +1
( + 1)
=− + ( + 1)
+1
= +1→ =
= → =
( + 1)
=− + ( + 1) −
+1
−( + 1)
= + ( + 1) −
+1
( + 1)
=− + + −
+1
−( + 1) + ( + 1)
=
+1
− + +
=−
+1
− + ( − 1)
= = +
+1 ( + 1)
22. : =∫ √ −
SOLUCIÓN:
2
= 2√ −1
= −1→
1+ −1
=
√ +1
= → =
2
65 |
1
= −1−
2 2 √ −1
1
= −1−
2 2 √ −1
= −1→ =2 → =
2
1
= −1−
2 4 √
1
= −1−
2 4
1
= −1− +
2 2
1
= −1− −1+
2 2
23. : =∫ ⁄
−
SOLUCIÓN:
= → =
√1 −
= ⁄
→ = 1− →
(1 − )
= −2 →− =
2
1 1 1
=− ⁄
= =
2 √ √1 −
= −
√1 − √1 −
| 66
= − +
√1 − 1−
1 −1
= + +
√1 − 2 +1
24. . : =∫
SOLUCIÓN:
= → =
1+
1 1
= → =−
=− +
(1 + )
= + − →
1+
=− + | |−
1+
=− + − 1+ +
25. : =∫
SOLUCIÓN:
−1 + 1 − ( − 1) 2
= → = =
+1 ( + 1) −1
67 |
= →
√1 −
= 1− → = −2 →− =
2
1 1 ⁄
=− ⁄
=−
2 2
2 ⁄
=− =− 1−
2
−1 √1 −
= 1− +2
+1 −1
−1 √1 −
=− 1− −2
+1 1−
−1
= − 1− −2
+1 √1 −
−1
= − 1− −2 +
+1
−1
= 1− +2 +
+1
26. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
= → = →
= → =
| 68
= → =
= − = + +
= ( )+ ( )+
27. : =∫
SOLUCIÓN:
= → =
ℎ
= → =−
=− +
= → =
= → =
=− + −
=− + −
+ = −
+
= −
( + )
= −
69 |
−
=
( + )
= [ − ]+
+
28. : =∫ √ +
SOLUCIÓN:
= √ +1 →
1
2 +1 1
= √ =
1 + + 1 2( + 2)√ + 1
= → =
1
= √ +1 −
2 ( + 2)√ + 1
= +1→2 =
1 ( − 1)2
= √ +1 −
2 ( + 1)
( − 1)
= √ +1 −
( + 1)
( + 1 − 2)
= √ +1 −
( + 1)
( + 1 − 2)
= √ +1 −
( + 1)
| 70
= √ +1 −√ +1+2 √ +1 +
= ( + 2) √ +1 −√ +1+
29. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
2 ( ) ( )
= ( )→ =
= → =
( ) ( )
= ( )−2
= ( )−∫ (2 )
= (2 )
2
= (2 )→ = (2 )
= → =
= (2 )−2 (2 )
−2
= (2 )→ = ( )
= → =
= (2 )−2 (2 )+2 (2 )
71 |
= (2 )−2 (2 )−4 (2 )
5 = (2 )−2 (2 )→
1
= [ (2 )− 2 (2 )]
5
Reemplazando en “ ”:
= ( )
1
= ( )− [ (2 )−2 (2 )] +
5
−
30. : =∫
SOLUCIÓN:
= −
= → = → =
= = =
| 72
= = = (1 + )
= +
( ) ( )
( )= = | + |
( )=
= → =
= → = −
( )= ( − )− ( − )
( )= − − +
( )= − − +
= → =
= → =
= − − + −
2 = − | + |→
73 |
− | + |
=
2
| + |
= | + |+ −
2 2
= [ + | + |]
2
1
= + [ + | + |] +
2
31. : = ∫( − )
SOLUCIÓN:
= −
= → =− = → =
√1 −
= → = = → =
= + ∫√ −[ −∫ ]
= 1− → = −2 →− =
2
1
= − −[ − ]
2 √
= − 1− − ( − 1) +
| 74
32. : =∫
SOLUCIÓN:
1
1 −
= → =
1
1−
=4 → =
1
= +
1
1−
1
= +
1
1−
= → =2
= → = −1
√ −1
= + √ −1−∫√ − 12
= −1→ =2
= + √ −1−∫√
√
= + √ −1− +
√ √
= + +
√
= + +
√
= + +
75 |
33. : =∫
SOLUCIÓN:
( − )
=
( − )+ ( − )
( − )( + )
=
( − )(1 + )
+
= = +
1+ 1+ 1+
= → =
= →
1+
(1 − ) (1 − )
= =
1−
= − = −
=− − →− = → =
1
=− − → =− + →
= −
= ( − )− ( − ) +
1+
(1 − )
= ( − )− ( − ) +
= ( − ) − ∫( − ) +∫
= ( − )− ( − ) + ( − )
= ( − )+
| 76
34. : =∫ √ +√ +
SOLUCIÓN:
= √ + √1 + →
1 1 2 √1 + + 2 √
+
2 2 √1 + 4 √ √1 +
= √ =
√ + √1 + √ + √1 +
√1 + + √
= =
2 √ √1 + √ + √1 + 2 √ √1 +
= → =
1
= √ + √1 + − →
2 √ √1 +
= →2 =
= √ + √1 + −
√1 +
1
= √ + √1 + −
2 √1 +
= √ + √1 + − ∫√ +∫√
√
= √ + √1 + − ∫ √
+∫√
= √ + √1 + − ∫√ +1 + ∫√
77 |
1 1 1
= − 2 +1+ + 2 +1
2 2 2
1
+ + +1 +
2
1 1
= − √ √ +1−
4 4
√ + √1 + +
1 1
= − √ √ +1+
4 2
√ + √1 + +
= + √ + √1 + − √ √ +1+
= + √ + √1 + − √ + +
35. : =∫
SOLUCIÓN:
= → =
1+
= → =
(1 + ) (1 + )
=1+ → =2 → =
2
1 1 1
= =− =−
2 6 6(1 + )
1
=− +
6(1 + ) 6 (1 + )(1 + )
1
=− +
6(1 + ) 6 6(1 + )
| 78
=
(1 + )
1
= →
(1 + )
4(1 + ) (2 ) 8
=− =−
(1 + ) (1 + )
= → =
= = +8
(1 + ) (1 + ) (1 + )
= → =
= → =
(1 + ) (1 + )
=1+ → =2 → =
2
1 1 1
= =− =−
2 8 8(1 + )
= +8 − +
(1 + ) 8(1 + ) 8(1 + )
√
36. : =∫
√
SOLUCIÓN:
1
2√
= √ → = =
√1 − 2√ √1 −
= → = → = 2√
√ √
79 |
2√
= 2√ √ −
2√ √1 −
= 2√ √ −
√1 −
=1− → =−
= 2√ √ +
√
= 2√ √ + 2√1 − +
1
e x
37. : I   dx
x3
SOLUCIÓN:
1 1
u  du   2 dx
x x
1 1
e x e x
dv  2 dx  v   2 dx 
x x
1 dx
w   dw   2
x x
1
v   wdw  v  ew  v  e x
1 1 1
x
e e x e x 1
x
I    2
dx    e c
x x x
| 80
38. : =∫ √ −
SOLUCIÓN:
dx
u  arctg x  1  du  2 x
1  
x  1 2 x 1 
1
dx
2 x dx
du   du 
2 x x 1 4x x 1
dv  dx  v  x
1 xdx
I  xarctg x 1  
4 x x 1
1 dx
I  xarctg x 1  
4 x 1
u 2  x  2 udu  dx
2
= . √ −1−
4 √ −1
1 −1 1
= . √ −1− −
2 √ −1 2 √ −1
1
I  xarctg x 1  u  1du  u  1
2
1 3
I  xarctg x 1  u 1  u 1  c
3
81 |
39. : =∫
SOLUCIÓN:
1
arcsen  
I  x  . dx 
3
x x2
1 1
u  du   2 dx
x x
I    u 3 arcsenudu 
du
w  arcsenu  dw 
1 u2
u4
dv  u3du  v 
4
u4 1 u 4 du
I   arcsenu   C 
4 4 1 u2
3 2
w  u  d w  3u du
udu 1 dy
dv  v     1 u2
1 u2 2 y
| 82
y  1  u2  dy
dy   2 udu    udu
2
u4 1
I  arcsenu  u3 1 u2  3 u2 1 u2 du
4 4 
u4 u3 3
I   arcsenu  1 u2   u2 1 u2 du
4 4 4
w  u  dw  du
dv  u 1  u 2 du
1
v 1 u2 3
3
u4 u3 3 u 3 1 3

I   arcsenu  1  u 2    1  u 2   1  u 2 du 
4 4 4 4 3 
=− − 1− + 1−
4 4 4
1
+ 1− + 6 (1 − )
4
3
2
w  1  u
2
2
dw  3 1  u  2u d u
dw   6u 1  u 2
d u
dv  du  v  u
83 |
u4 u3 u u 3 u3 6
I  arcsenu  1  u 2  1  u 2  1  u 2   u5
4 4 4 4 2 5
I 
arcsen 1  x  1 1 x 
1 6
 5 c
4 3 3
4x 4x 2x 5x
( +√ )
40. : =∫
√
SOLUCIÓN:
I 

Ln 2  3 x  dx 
3
x
u3  x  3u 2du  dx 
u2 Ln  2  u 
I  3 du  3 uLn  2  u  du
u
du
w  Ln  2  u   dw 
2u
u2
dv  udu  v 
2
3 3 u 2 du
I  u 2 Ln  2  u   
2 2 2u
3  u  4  4
2
3 2
I  u Ln  2  u    du
2 2 2u
3 3 −4
= ln( + 2) − −6
2 2 2+ 2+
| 84
3 3
= ln( + 2) − ( − 2) − 6ln( + 2)
2 2
3 2 3 u2 3
I  u Ln  2  u   .  2u  6Ln  2  u   c
2 2 2 2
3 2 3u2
I  u Ln  2  u    3u  6Ln  2  u   c
2 4
2
3 2 33 x

I  3 x Ln 2  3 x 
2

4

 3 3 x  6 Ln 2  3 x  c 
41. : =∫ √ −
SOLUCIÓN:
I   xarctg x 2  1dx 
2x
2 xdx dx
u  arctg x 2  1  du  2 x 2  1  
1  x 1 x2 x2 1 x x2 1
x2
dv  xdx  v 
2
x2 1 x 2 dx
I arctg x 2  1  
2 2 x x2 1
x2 1 xdx
I arctg x 2  1  
2 2 x2 1
85 |
x2 1 du
I arctg x2  1  
2 4 u
x2 1 2
I  arctg x 2  1  x 1  c
2 2
42. : =∫
SOLUCIÓN:
u  x  du  dx
x ex senx  ex cos x
dv   e cos xdx  v 
2
x x 1 1
I 
2
 e senx  e x cos x    e x senxdx   e x cos x
2 2
x x 1 1
I
2
 e senx  e x cos x    e x senxdx   e x senx  e x cos x 
2 4
u  e x  du  e x dx
dv  senxdx  v   cos x
 2 x 1  x 1 x 1 x
I 
 4 
 x

 e senx  e cos x  e cos x   e cos xdx
2 2
 2x 1  x 1 x 1 x
  e senx  e cos x   e cos x   e senx  e cos x   c
x x
I 
 4  2 4
| 86
43. : =∫
SOLUCIÓN:
u  cos 2 x  duSolución:
  2 cos xsenxdx
dv  ex dx  v  ex
 cos xe dx 
2 x
I  e x cos2 x   e x 2cos xsenxdx e x cos2 x   e x sen2 xdx


K
u  sen 2 x  du  2 cos 2 x
dv  e dx v  ex
x
K  e x sen 2 x  2  e x cos 2 xdx
u  cos 2 x  du   2 sen 2 x
dv  e dx  v  e x
x
K  e x sen 2 x  2  e x cos 2 x  2  e x sen 2 xdx 
K  e x sen 2 x  2 e x cos 2 x  5 K
ex sen2x  2ex cos 2x
5K  ex sen2x  2ex cos 2x  K 
5
x x
e sen2x  2e cos 2x
I  ex cos2 x  K
5
87 |
44. =∫
SOLUCIÓN:
I   cosh 3x cos 2 xdx 
u  co sh 3 x  d u  3 sen h 3 xd x
1
dv  cos 2 xdx  v  sen 2 x
2
cosh 3 xsen 2 x 3
I   senh 3 xsen 2 xdx
2 2
u  senh3 x  du  3 cosh 3 xdx

1
dv  sen 2 xdx  v  cos 2 x
2
 
cosh 3 xsen 2 x 3  1 3
I   senh3 x cos 2 x   cosh 3 x cos 2 xdx 
2 2 2 2   
 I 
cosh 3 xsen 2 x 3 9
I   senh 3 x cos 2 x  I
2 4 4
13 cosh 3 xsen 2 x 3
I  senh 3 x cos 2 x
4 2 4
2 cosh 3 xsen 2 x  3 senh 3 x cos 2 x
I  c
13
| 88
1 x
45. Integrar: I   dx   e arcsenx dx
x3
SOLUCIÓN
4u 4u
I1   du   du 
u u
sea : t 2  u  2tdt  du
4  t2
I1   2tdt  2 4  t 2 dt
t
t 4 t
I1  2  4  t 2  arcsen   k
2 2 2
√
= √ √4 − +2 +
2
√ +3
= √ + 3√1 − +2 +
2
I2  e
a rcsen x
dx 
u  a rc sen x  s en u  x  d x  co s xd x
I 2   eu cos udu 
t  e u  dt  e u du
dv  cos udu  v  senu
I 2  eu senu   eu senudu 
w  eu  dw  eudu
dv  senudu  v   cos u
89 |

I 2  e u senu   e u cos u   e u cos udu 
I2  eu senu  eu cos u  I2  2I2  eu senu  eu cos u
( + )
=
2
( )+ ( )
=
2
e arcsenx  x  cos  arcsenx  
I2 
2
 x3 
I  x  3 1  x  2arcsen  
 2 
earcsenx  x  cos  arcsenx  
 c
2
+
46. : =∫ − −
SOLUCIÓN:
1 x  1 x 1 x 1 x  2dx

u  Ln    du     2
 dx 
 1  x   1  x   1  x   1  x2

x3dx x 2 .xd x w2 1x2 x2 1w2 xdx wdw

dv   v   
1  x2 1 x2
v  
1  w  w d w
2
 2 w3
w w dw   dw 
3
w
3 3
 2 3  2
 3 1  x2
 1 x   1 x 1  x 22
 1  x
I  Ln    1  x  21 x 2 dx
 1 x   3 v  3  3 1  x2 
 
2 6 dx
I  Ln      1  x2 dx  
3 3 1  x2
| 90
1 x 2 1 
I  Ln      1  x  arcsen  x    2arcsenx  k
3 2 2 
3
 2  x
 1 x   1 x 2  5
I  Ln    1  x  1  x2  arcsen  x   k
 1 x   3  3 3
 
47. : =∫
SOLUCIÓN:
xe
x e e  Log10
I dx
x
e
u  Log10 x  u  eLog10 X
edx
10u  x e du 
xLn10
u
10u.e  u Ln 10  du Ln 10   10 
I     e  du
e e
u
Ln 10   10 
I   k
e  e 
e
Log10 x
 10 
Ln 10   
I  e  k
e  Ln 10   1
91 |
. =
( − )
SOLUCIÓN:
(− )(− )
=
( )( − )
− − +
= → =
−
= →
( − )
−1
=
−
. = . − .
− −1 − +
= −
− ( − )
= + csc
( − )
= − +
( − )
| 92
. =
( − )
SOLUCIÓN:
= −
= (sec − sec − 2 )
= (−2 sec )
(− )(−2 . sec . )
=
2 ( − )
− −2 + . 2 sec
= → =( )
2 4
− + . sec
=
2
−2 sec . −1
= → =
( − ) −
− −1 −1 − + . sec
= −
2 − − 2
1
= −
2 ( − ) 2
1 1
= − +
2 ( − ) 2 2
1 1 1
= − + +
2 ( − ) 2 2 2
93 |
. =
SOLUCIÓN:
= →
= → =
= → =
= −
= − ( − 1)
= − ( − )
= − +
= − + | + |+
1
∴ = [ + | + |] +
2
Otra forma
I   sec x 1  tg 2 x dx   sec xdx   sec xtg 2 xdx
I  Ln sec x  tgx  tgx sec2 x   sec3 xdx

 
I
2I  Ln sec x  tgx tgx sec2 x
| 94
1
I 
2
 Ln sec x  tgx  tgx sec 2 x   k
. =
−
Solución
x
u = senh dx →
1−x
x x
2 1−x 2 1−x
du = =
x 1−x+x
1+1−x
1−x
1
(1 − x)
x √1 − x
2 1−x
(1 − x)
du = =
1 x
2 1−x
1−x
√1 − x√1 − x (1 − x) dx
= = =
2√x(1 − x) 2√x (1 − x) 2√x(1 − x)
dv = dx → v = x
x 1 xdx
= xsenh −
1−x 2 √x (1 − x)
x 1 √xdx
= xsenh −
1 − x 2 (1 − x)
u = x → 2udu = xd
95 |
x 2 u
= xsenh + =
1−x 2 1−u
x 1 u −1+1
= xsenh −
1−x 2 1−u
x 1−u du
= xsenh + du −
1−x 1−u 1−u
x 1 u−1
= xsenh + u + ln +c
x−1 2 u+1
x 1 √x − 1
= xsenh + √x + ln +c
x−1 2 √x + 1
( + + + )
. =
( + )
Solución
u = ln x + a + x + 2ax
2x + 2a √x + 2ax + x + a
1+
2√x + 2ax √x + 2ax
du = =
x + a + √x + 2ax x + a + √x + 2ax
1
dx dx 1
du = dv = →v=−
√x + 2ax (x + a) (x + a)
− log(x + a + √x + 2ax) dx
= +a
(x + a) (x + a)√x + 2ax
dx
= +a
(x + a)√x + 2ax + a − a
| 96
dx
= +a
(x + a) (x + a) − a
du
= +a
u√u − a
a u
= + arc sec
a a
−a log x + a + √x + 2ax x + a)
= + arcsen +c
(x + a) a
. = [ ( + ) − ( − ) ]
√ −
Solución
x 1+x
= x ln dx
√1 − x 1−x
1+x
u = ln dx →
1−x
1 − x (1 − x + 1 + x) 2dx
du = dx =
1+x (1 − x) 1−x
x
dv = xdx ⟹
√1 − x
w = 1 − x → 2wdw = −2xdx → wdw = −xdx
(1 − w )wdw
dv = −
w
w
dv = − dw + w dw = −w +
3
√1 − x
v= − 1−x +
3
97 |
√1 − x 1+x
= − 1−x ln
3 1−x
√1 − x dx
−2 ( − 1−x )
3 1−x
√1 − x 1−x
= −2 − 1 dx
1−x 3
√1 − x 1−x −3
= −2 dx
1−x 3
2 √1 − x √1 − x
= − ( (1 − x ) − 3 )dx
3 1−x 1−x
2 √1 − x √1 − x
= − (1 − x ) + 2 dx
3 1−x 1−x
2 dx
= − 1 − x dx + 2
3 √1 − x
2 1 1
= − x 1 − x + arc senx + 2arcsen x
3 2 2
x 1
= − 1 − x − arc senx + 2arcsenx + k
3 3
√1 − x 1+x x 5
= ln − 1 − x + arcsenx + k
3 1−x 3 3
| 98
4. ARTIFICIOS DE INTEGRACIÓN
I. Cuando se tiene integrales de la forma:
= + + =
+ +
=
+ +
( + ) ( + )
= =
+ + + +
La solución para , es completar cuadrados y
expresarlo en forma de las integrales inmediatas.
La solución para se hace el siguiente artificio
+ = (2 + )− +
2 2
II. Integrales de algunas funciones trigonométricas de la
forma:
= . = ℎ . ℎ
Cuando son al menos uno de ellos enteros
impares positivos factorice solo un factor multiplicado
por dx de el que lleva exponente impar y el resto
exprésalo en forma de funciones trigonométricas
inversas al factorizado : usar
+ =1 ℎ − ℎ =1
Cuando son enteros pares positivos: usar
1− 2 2ℎ − 1
= ℎ =
2 2
1+ 2 ℎ2 + 1
= ℎ =
2 2
III. Integrales de la forma:
= . = .
99 |
= ℎ . ℎ = ℎ . ℎ
Si es entero impar positivo factorice y

el resto expresar en términos de secantes. De manera
similar para el caso , .
Si es entero par positivo factorice ℎ y el
resto expresar en términos de tangentes. De manera
similar para los otros casos y use todas las identidades
trigonométricas siguientes.
1+ = 1− ℎ = ℎ
1+ = ℎ −1= ℎ
IV. Integrales de la forma
= ( ). cos( )
= ( ). sen(nx)
= ( ). cos( )
= ℎ( ). cos h( )
= ℎ( ). sen h( )
= ℎ( ). cos h( )
Use las siguientes identidades:
cos( ± ) = . ∓ .
( ± )= . ± .
ℎ( ± ) = ℎ . ℎ ± ℎ . ℎ
ℎ( ± ) = ℎ . ℎ ± ℎ . ℎ
Ejemplos
| 100
1. : =∫
+ −
SOLUCIÓN:
1 1 1 3
4 + 4 − 3 = 4( +2 + − − )
2 4 4 4
1
= 4 + −4
2
3
=
1
4 +2 −4
Sea = + → =
1
1 3 3 −2
= = +
4 −1 8 3
+2
2. : =∫
− +
SOLUCIÓN:
− 2 + 10 = − 2(1) + 1 − 1 + 10 = ( − 1) + 9
= 2
( − 1) + 9
Sea = −1 → =
3 1 1 −1
= ( ) = ( ) +
+9 3 3 3 3
101 |
3. : =∫
SOLUCIÓN:
+ 6 + 18 = + 2(3) + 9 − 9 + 18 = (x + 3) + 9
2
=
(x + 3) + 9
Sea = +3 → =
2
= = 2 + u +9
√u +9
2
=2 +3+ ( + 3) + 9 + k
4. : =∫
SOLUCIÓN:
− − 8 − 12 = −( + 2(4) + 16 − 16 + 12)
= −( + 4) + 4
5
=
4 − (x + 4)
Sea = +4 → =
5 +4
= = 5 ( ) = 5 ( ) +
4 − u2 2 2
| 102
( − )
5. : =∫
+ +
SOLUCIÓN:
3 3(6) 3
3 −5= (2(1) + 6) − − 5 = (2 + 6) − 14
2(1) 2(1) 2
3
2 2 +6
( )
= 2 + 6 + 18
− 14 2 + 6 + 18
3 (2 + 6)
= − 14
2 + 6 + 18 + 6 + 18
+ 6 + 18 = + 2(3) + 9 − 9 + 18 = (x + 3) + 9
( + 3)
=3 − 14
( + 3) + 9 (x + 3) + 9
Sea = +3 → =
( )
=3 − 14
( ) +9 (u) + 9
Donde:
= +9 → =2 → =
2
3 14
= −
2 3 3
3 14 +3
= Ln| | +
2 3 3
14 +3
= 3/2 |( + 3) + 9| + ( ) +k
3 3
103 |
( − )
6. : =∫
+ −
SOLUCIÓN:
−4(2(9) + 6) −4(6) −2(18 + 6) 1
−4 + 1 = − +1= −
2(9) 2(9) 9 3
−2 (18 + 16) 1
= − →
9 √9 + 6 − 3 3 √9 + 6 − 3
2 1 1 4
9 +6 −3= + − = + −
3 3 3 9
−2.6 (3 + 1) 1
= − →
9 1 4 3 1 4
+3 −9 +3 −9
1
= + → =
3
1
−4 3 −3 +1 1
= −
3 4 3 4
−9 −9
= − 4/9 → =2 → /2 =
−4 3 1 4
= − + −
3 4 3 9
−9
−4 1 4
= − + −
2 √ 3 9
1 4 1 1 1 4
= −4 + − − + + + − +
3 9 3 3 3 9
| 104
( − )
7. : =∫
+ +
SOLUCIÓN:
x + 2(5)x + 25 − 25 + 21 = (x + 5) − 4 →
(2x + 10)dx 7dx

= +
(x + 5) − 4 (x + 5) − 4
(x + 5)dx dx
=− +7
(x + 5) − 4 (x + 5) − 4
u = x + 5 → du = dx
=− +7 →
( ) −4 ( ) −4
= → =
2
1
=− + 7 ln | + ( ) − 4 | +
2 √
= − ( ) − 4 + 7 ln ( + 5) + ( + 5) − 4
= − ( + 5) − 4 + 7 ln ( + 5) + ( + 5) − 4 +
105 |
( )
8. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
(4 + 5x)dx
= →
x + 3x
5(2(1)x + 3) 5(3) 5(2x + 3) 7
5x + 4 = − +4= − →
2(1) 2(1) 2 2
5 (2x + 3)dx 7 dx
= − →
2 x + 3x 2 x + 3x
= +3 → = (2 + 3) →
5 du 7 dx
= − =
2 u 2 x + 3x
5 7 dx
= ln|u| −
2 2 3 9 9
x +2 2 +4−4
5 7
= ln|x + 3 | − →
2 2 3 9
+2 −4
3
= + → =
2
5 7 du
= ln|x2 + 3 | − 9
2 2 u2 −
4
3
5 7 u−
= ln|x + 3 | − ln 2
2 2 3
+
2
5 7 −2
= ln| + 3 | − ln +
2 2 +3
| 106
( − )
9. =∫
√ − −
SOLUCIÓN:
= → dt = e dx
(3 − 4) (3 − 4)
= =
√4 − −3 √− +4 −3
3(2(−1) + 4) (−1)(4) −3(−2 + 4)
3 −4= − −4→ −6
2(−1) 2(−1) 2
−3 (−2 + 4) 6
= − →
2 √− +4 −3 √− +4 −3
=− +4 −3→ = (−2 + 4)
−3
= −6
2 √ − + 2(2) + 4 − 4 − 3
= −3√ − 6
− + 2(2) + 4 − 4 − 3
= −3√ − 6 →
−( − 2) + 1
= −2→ =
= −3√ − 6
√1 −
= −3√ − 6 sin = −3 − + 4 − 3 − 6 sin ( − 2)
= −3 4 − − 3 − 6 sin ( − 2) +
107 |
10. : =∫
SOLUCIÓN:
7 2 +16
=∫ 2 2 +4 :
Hacemos que: 7 + 16 = 7 + ( +4− )
16
= ( + 4) − 16 + 7
4
= 4( + 4) + 3
4( + 4) + 3
=
( + 4)
( + 4)
=4 +3
( + 4) ( + 4)
=4 +3 →
( + 4)
=4 +3
+2
4 31
=− + + →
2 2
4 3
= − + +
2 2
| 108
11. : =∫
SOLUCIÓN:
= 18 ∫ ( )
:
Hacemos que el numerador sea: 1 = ( +9− )
1 1
+ (9 − )
1=
9 9
1 1
( ) + (9 − )
= 18 9 9
(9 − )
(9 − )
=2 +2
(9 − ) (9 − )
1 +3 2
=2 +2 =2 ln −
9− 2(3) −3
1 +3 2
= ln − +
3 −3
( )
12. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
(sinh + 3 cosh )
=
cosh (6 sinh + sinh 2 + 5)
Dividiendo ÷ cosh
sech (tanh + 3)
= =
6 tanh + 2 tanh + 5 sech
2
t = tanh → = ℎ
109 |
( + 3) ( + 3)
= = →
6 +2 +5−5 +2 +5
1(2(1) + 2) 2
+3= − −3=
2(1) 2(1)
1(2 + 2)
+3= +2
2
1 ( 2 + 2)
= 2
+2 2
→
2 +2 +5 +2 +5
= +2 +5→ = (2 + 2)
1
= +2
2 2 + 2(1) + 1 − 1 + 5
1
= ln| |+2 →
2 ( + 1)2 + 4
= +1→ =
1
= ln| 2 + 2 + 5| + 2 =
2 ( )2 + 4
1
= ln| 2 + 2 + 5| + tan−1
2 2
1 +1
= ln| 2 + 2 + 5| + tan−1 + ó
2 2
1 2
tanh +1
= ln tanh + 2 tanh + 5 + tan−1 +
2 2
| 110
13. : =∫
SOLUCIÓN:
I =∫ ( )
=∫ (1 − ) ⟹
= ⟹ = −
I = − ∫(1 − )
4 6) 4 6
=− ( − = − +
=− + + c
5 7
 =∫ = − + + k
14. : =∫ √
SOLUCIÓN:
I =∫ ℎ √ ℎ ℎ
= ∫(1 + ℎ ) √ ℎ ℎ
= ℎ ⟹ = ℎ
I = ∫(1 + 2 + )√
= (√ + 2 √ + √ )
I =∫ +∫ +∫
2 2 2
= + + + k
3 5 11
2√ ℎ 2√ ℎ 2√ ℎ
= + + + k
3 5 11
111 |
15. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
= 3 ⟹ = 3 ⟹ = ⟹
3
1 1
= ℎ = ( ℎ )
3 3
1 ℎ2 − 1
= ( )
3 2
1
= ( ℎ 2 −2 ℎ2 + 1)
12
v = 2u ⟹ dv = 2du ⟹ = du
1
= ( ℎ −2 ℎ + 1)
24
1 1 1
= ℎ − ℎ +
24 12 24
1 ℎ2 + 1 1
= − ℎ + + c
24 2 12 24
= ∫( ℎ2 + 1) =
= ∫ ℎ2 + ∫ − ℎ + + c
⟹ t = 2v ⟹ dt = 2dv ⟹ = dv
| 112
1 1
= ℎ + − ℎ + + c
96 48 12 24
= ℎ + − ℎ + + k
= + − + + k
= + − + k
= + − + k
= +3 − + k
 =∫ ℎ (3 ) = ( +3 − ) + k
16. : =∫
SOLUCIÓN:
I = ∫( )( )
1
I = (1 − 2 )(1 + 2 )
8
1
= (1 − 2 )(1 + 2 )
8
Sea: = 2 ⟹ = 2 ⟹ =
1
= (1 − )(1 + )
16
113 |
= ∫(1 + − − )
= ∫ + ∫ - ∫ - ∫
= + - ∫( ) - ∫
= 2 + 2 − ∫ − ∫ 2 − ∫(1 −
)
= 2 + 2 − − 2 − ∫(1 −
) + c
Sea: = ⟹ =
= 2 + 2 − − 4 − ∫(1 − ) +k
= + 2 − −∫ +∫ + k
= + 2 − − + +
= + 2 − − + + k
1 4 2
= + 2 − − 2 + +k
16 4 3
= − + +k
 =∫ = − + +k
| 114
17. : =∫
SOLUCIÓN:
( − 1)
=
sea: = ⟹ =
−1 1
= = −
= − = − + c
−2 −4
= + + k
−4 +2 −2 + 1
= + c = + k
8 4
1−2 1−2
= = + k
4 4
1−2
= = + k
4
18. : =∫ .
SOLUCIÓN:
= ℎ2 . ℎ2 ℎ2 →
115 |
= 1− ℎ2
Cambio de variable
= ℎ → =− ℎ2
2 2
= (1 − ) =
3 5
2 4
= − = − +
3 5
ℎ ℎ5
= − +
3 5
19. : =∫
SOLUCIÓN:
2
= ℎ4 ℎ2 = ( ℎ2 − 1) ℎ2
Hacemos el cambio de variable:
= ℎ → =− ℎ
( 2 4 2
= − 1) = ( −2 + 1)
4 2
= −2 + 1
5 3
2
= − + +
5 3
ℎ5 2 ℎ3
= − + ℎ +
5 3
| 116
20. : =∫
SOLUCIÓN:
sen(3 − 2) = sen 2 cos 3 − sen 2 cos 3
sen(3 + 2) = sen 3 cos 2 + sen 2 cos 3
sen(3 + 2) − sen(3 − 2) = 2 sen 2 cos 3
1
sen 2 cos 3 = [sen 5 − cos ]
2
1 1
= [sen 5 − cos ] = [sen 5 − cos ]
2 2
1
= sen 5 +
2
=5 → =
5
1 1
= sen −
2 5
1 −1
= +
2 5
1 1
= − 5 +
2 5
21. : =∫
SOLUCIÓN:
cos(4 − 3) = cos 4 cos 3 − sen 4 sen 3
cos(4 + 3) = cos 4 cos 3 + sin 4 sen 3

117 |
cos(4 + 3) + cos(4 − 3) = 2 cos 4 cos 3
1
cos 4 cos 3 = [cos 7 +cos ]
2
1 1
= (cos 7 +cos ) = cos 7 + cos
2 2
=7 → =
7
1 1 1 1
= + = + +
2 7 2 7
1 7
= + +
2 7
22. : =∫
SOLUCIÓN:
cosh(4 + 3) = ℎ4 . ℎ3 + ℎ4 . ℎ3
cosh(4 − 3) = ℎ4 . ℎ3 − ℎ4 . ℎ3
cosh(4 + 3) + cosh(4 − 3) = 2 ℎ4 . ℎ3
1
ℎ4 . ℎ3 = [cosh(4 + 3) + cosh(4 − 3) ]
2
1
= ( ℎ7 − ℎ ) =
2
1
= ( ℎ7 − ℎ )
2
=7 → =
7
| 118
1 1
= ( ℎ ) − ℎ +
2 7
1 1
= ℎ − ℎ +
2 7
1 1
= ℎ7 − ℎ +
2 7
23. : =∫ .
SOLUCIÓN:
ℎ(4 + 1) = ℎ4 ℎ − ℎ . ℎ4
ℎ(4 + 1) = ℎ4 ℎ + ℎ . ℎ4
ℎ(3 ) − ℎ(5 ) = 2 ℎ ℎ4
1
ℎ4 . ℎ = [ ℎ(3 ) − ℎ(5 )]
2
1
= [ ℎ(3 ) − ℎ(5 )]
2
1
= ℎ3 − ℎ5
2
1 ℎ3 ℎ5
= − +
2 3 5
ℎ(5 ) − ℎ(3 ) = −2 ℎ . ℎ4
1
ℎ . ℎ4 − [ ℎ(3 ) − ℎ(5 )]
2
119 |
24. : =∫ .
SOLUCIÓN:
=3 → =
3
1 1
= se . . = .
3 3
1
= .
3
1 (1 − ). 1 1−2 +
= =
3 3
1
= . −2 + .
3
1 .
= −2 + .
3 √ −1
Sea: = → . . .
1
= −2 + (1 − ).
3 √ −1
Sea: = → =
1
= + −1 −2 + (1 − )
3
1
= + −1 −2 + −
3 3
1 3
= | 3 + 3 |−2 3 − +
3 3
| 120
25. : =∫
SOLUCIÓN:
1− 2 1+ 2
. + .
= 2 2
1− 2 1+ 2
−
2 2
1 (1 − 2 ). + (1 + 2 ).
=
4 1 2 1 2
2− 2 −2− 2
1 1−2 2 + 2 +1+2 2 + 2
=
4 − 2
1 2+2 2
=
4 − 2
=2 → =
2
1 2+2 1 1+
= =
4 − 2 −
1 1
=− −
2 2
1 . 1
=− − +
2 √ −1 2
= → = .
1 1
=− − 2 +
2 √ −1 2
121 |
1 1
= − + −1 − 2 +
2 2
1 1
=− | 2 + 2 |− 2 +
2 2
26. : =∫
.
SOLUCIÓN:
∶ 2 =2 .
Entonces:
. .
= =
(2 . ) . √2 . .
1 .
=
√2 √ .
1 1 .
= =
√128 √ . √128 .
√
1 . 1 .
= =
√128 √128
.
| 122
1 (1 + ).
=
√128
: = → = .
1 (1 + )
= =
√128 √
1
= . + . .
√128
1 −3 3
= + +
√128 4 2
1 3. 3
= + +
√128 2 4
27. : =∫ . .
SOLUCIÓN:
1+ 2
2 = →
2
1+ 4
= . 2 . 3 .
2
1 1
= 2 . 3 . + 4 .( 2 . 3 ).
2 2
(3 + 2) = 3 . 2 + 2 . 3
(3 − 2) = 3 . 2 − 2 . 3
123 |
1
3 . 2 = [ 5 + ]
2
1 1
= [ 5 + ]+ 4 ( 5 + ).
4 4
1 1
= 5 + + 4 ( 5 + ).
20 4 4
5 1 1
= + + 4 . 5 . + 4 . .
20 4 4 4
(5 + 4) = 5 . 4 + 4 . 5
(5 − 4) = 5 . 4 − 4 . 5
(4 + 1) = 4 . + . 4
(4 − 1) = 4 . − . 4
1
5 . 4 = [ 9 + ]
2
1
4 = [ 5 + 3 ]
2
5 1
= + + ( 9 + )
20 4 8
1
+ ( 5 + 3 )
8
5 1 5
=− + − 9 − −
20 4 72 8 40
3
+ +
24
| 124
28. Hallar la integral de:

= ( )
SOLUCIÓN:
=2 → =
2
1 1 ℎ ℎ
= ℎ =
2 2 ℎ
1 ℎ ℎ
=
2 1− ℎ
= ℎ → = ℎ
1 1 −1+1
= =
2 1− 2 1−
1 2
1
= − −1+ 2
2 − +1
1
= − − +
2 3 1+
3
1 ℎ +1
= − − ℎ + +
2 3 −1
1 ℎ2 ℎ2 + 1
= − − ℎ2 + +
2 3 ℎ2 − 1
125 |

=
SOLUCIÓN:
= ℎ ℎ = 1− ℎ ℎ
= ℎ → = ℎ
= 1− ℎ ℎ = 1−
1
= 1− = 1− + +
2
1
= ℎ 1− ℎ + ( ℎ ) +
2
1
= [ ℎ ℎ + ( ℎ )] +
2
SOLUCIÓN:
= =
2 ( 2 2
= + 1)
= → =
= ( + 1) = ( + )
= + + = + +
5 3 5 3
| 126
SOLUCIÓN:
=3 → =
3
1 1 (1 − )
= =
3 3
1 1−2 +
=
3
1 3
= ( −2 + )
3
1
= 1+ +2 + +
3 √ −1
= → = / = → =
= 1+ +2 + 3 +
√ −1
1 1
= 1+ + + 1+ +2 + −1 + 3
3 2
+
1 1
= ( 3 3 + | 3 + 3 |) + 2 | 3 + 3 |
3 2
+ 3 +
127 |
32. Hallar la integral :
SOLUCIÓN:
= = − 1( )
= → =
= −1
1 2 2
= −1+ + −1 +
2
1
= [ + | + |]+
2
33. : = ∫√ + −
SOLUCIÓN:
= + 2(1) + 1 − 1 − 8 = ( + 1) − 9
= x +1 → du = dx
1
= u − 9 − ln( + −9) +
2
= (x + 1) ( + 1) − 9 − 9 ln(( + 1) +
( + 1) − 9 ) +
| 128
34. : =∫
− +
SOLUCIÓN:
9 9
=∫ = ∫
(3 )2 −2(2)3 +13 2
(3 −2) +9
= 3 – 2→ /3 =
= ∫√ = 3∫√ = 3 ln +√ +9 +k
= 3 ln (3 − 2) + (3 − 2) + 9 + k
35. : =∫
+ +
SOLUCIÓN:
3 3
= = →
(2 ) + 2(4)2 + 16 − 9 (2 + 4) − 9
u = 2x + 4 → = dx
2
3
=
2 −9
3 1 −3 1 2 +1
= ln = ln + k
2 2(3) +2 2 2 +7
129 |
( − )
36. : =∫
+ −
SOLUCIÓN:
−7 14 −7
−7x + 4 = (2 + 2) + +4= (2 + 2) + 11
2 2 2
−7 (2 + 2)
= + 11
2 √ +2 −8 √ +2 −8
11
= −7 +2 −8+ ln +1+ +2 −8 +
6
( + )
37. : =∫
− +
SOLUCIÓN:
5 60 5 19
5 +3 = (18 − 12) + +3= (18 − 12) +
18 18 18 3
5 (18 − 12) 19
= +
18 9 − 12 + 13 3 9 − 12 + 13
=9 − 12 + 15 => = (18 − 12)
5 19
= +
18 3 (3 ) − 2(2)3 + 4 − 4 + 13
5 19
= +
18 3 (3 − 2) + 9
5 19 3 −2
= ln| | + +
18 27 3
5 19 3 −2
= ln|9 − 12 + 13| + +
18 27 3
| 130
( )
38. : = ∫
SOLUCIÓN:
1 (−1)(−10) 1
− + 2 = − (−2 − 10) − + 2 = (−2 − 10) + 7
2 −2 2
1 (−2 − 10)
= +7 →
2 √− 2 − 10 − 21 √− 2 − 10 − 21
=− − 10 − 21 → = (−2 − 10)
1
= +7 2
2 √ −( + 2(5) + 25 − 25 + 21)
1
= 2√ +
2 −( + 5)2 + 4
= − 2 − 10 − 21 + 7
4 − ( + 5)2
( + 5)
= − 2 − 10 − 21 + +
2
39. : =∫
SOLUCIÓN:
2
= +3
9+4 + (1 − ) 9+4 − (1 − )
=2 +3
√8 + 4 + 2 √8 + 4 + 2
= → =
131 |
=2 +3
√8 + 4 + 2 √8 + 4 + 2
1 4 1
+ 0 = (2 + ) − + 0 = (2 + ) − 2
2 2 2
(2 + 4)
= −2 +3
√8 + 4 + 2 √8 + 4 + 2 √8 + 4 + 2
= +4 +8 → = (2 + 4)
= + →
√ √8 + 4 + 2
= 2√ +
2 + 2( 2) + 4 − 4 + 8
=2 2 +4 +8+
( + 2)2 + 4
2
1 +2
=2 +4 + 8 + arctang +
2 2
1 +2
=2 +4 + 8 + arctang +
2 2
( )
40. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
(5 ℎ +4 ℎ )
= 2
ℎ 9 ℎ + 12 ℎ ℎ +5
| 132
5 ℎ 4 ℎ
3 +
= ℎ ℎ2
ℎ 9 ℎ2 12 ℎ ℎ 5
+ +
ℎ ℎ2 ℎ2
ℎ2
5 ℎ ℎ2 + 4 ℎ2
=
9 ℎ2 + 12 ℎ +5 ℎ2
ℎ ℎ2
=5
9 ℎ2 + 12 ℎ +5 ℎ2
ℎ2
+4
9 ℎ2 + 12 ℎ +5 ℎ2
ℎ ℎ2
=5
9 ℎ2 + 12 ℎ + 5(1 − ℎℎ2 )
ℎ2
+4
9 ℎ2 + 12 ℎ +5−5 ℎ2
ℎ ℎ2 ℎ2
=5 +4
4 ℎ2 + 12 ℎ +5 4 ℎ2 + 12 ℎ +5
= ℎ → = ℎ
=5 2
+4 2
4 − 12 + 5 4 − 12 + 5
1 12 1 3
+ 0 = (8 + 12) − + 0 = (8 + 12) −
8 8 8 2
5 8 + 12 15
= 2
− 2
8 4 − 12 + 5 2 4 + 2(3)2 + 9 − 9 + 5
+4
(2 + 3)2 − 4
133 |
=4 + 12 + 5 → = (8 + 12)
5 15
= − +4
8 2 (2 + 3)2 − 4 (2 + 3)2 − 4
5 7
= ln( ) −
(2 + 3)2 − 4
8 2
5 7 2 +3−4
= ln(4 2 + 12 + 5) − ln +
8 16 2 +3+4
5 7 2 ℎ −1
= ln 4 ℎ2 + 12 ℎ + 5 − ln +
8 16 2 ℎ +7
41. : = ∫
SOLUCIÓN:
1− 2
=
2
1 1 2
= − 2 = − +
2 2 2 4
42. : =∫
SOLUCIÓN:
=5 → =5 →
1 ℎ2 + 1
= ℎ2 =
5 2
1 1 1
= ℎ2 + 1 + = ℎ2 + +
10 10 20 10
1 5
= ℎ10 + +
20 10
| 134
43. : =∫
SOLUCIÓN:
2
 1  sen 2 x 
I    dx
 2 
1
I
4  1 2sen2x  sen2 dx
1 1 1
I  dx   sen2xdx   sen2 2xdx
4 2 4
x 1 1 1 sen4x
I   cos2x   dx
4 4 4 2
3 x cos 2 x cos 4 x
I   C
8 4 32
44. : =∫
SOLUCIÓN:
2
 1  sen x 
2
I   cos 4 xcoxdx = cos xdx ;
Hacemos un cambio de variable:
Sea: = senx ⇒ du = cosx dx
 1  2u 
2 2
I   1 u2  du =  u 4 du
135 |
I   du  2  u 2 du   u 4 du
2u 3 u 5 ;
I u  C
3 5
Reemplazando: =
2sen3 x sen5 x
I  senx   C
3 5
45. : =∫
SOLUCIÓN:
 cos 1  cos x senxdx

7 2
I   cos 7 xsen2 senxdx =
Hacemos un cambio de variable:
Sea: = ⇒ =
7
I   u 7 1  u 2  du = u du   u 9 du
u8 u10
I   C ;
8 10
Reemplazando: = ⇒
sen8 x sen10 x
I  C
8 10
| 136
46. : =∫
SOLUCIÓN:
I 
2
sen xsenx
dx 
1  cos x senx dx
2
cos4 x  cos 4 x
Sea: = ⇒ =
u2 1 du du u 1 u 3
I 
u4
du =  u2   u4 = 
1  3
C
1 1 1 1
I   3 C = 3
 C ;
u 3u 3u u
Reemplazando: = ⇒
1 1
I 3
 C
3 cos x cos x
47. : =∫
SOLUCIÓN:
 cosh 
2
I   senh 2 xsenhxdx = x 1 senhxdx
Sea: = ℎ ⇒ = ℎ
2
I    u 2  1du = u du   du
u3
I u C
3
cosh3 x
I  cosh x  C
3
137 |
48. : = ∫
SOLUCIÓN:
:
1
+ = → +1=
1 1
= =
1
= ( + 1)
= → =
1
= ( + 1)
( + 1)
=
= + = +
2 2 2
= +2 = − +
3 3 √
2 2
= − +
3
2
= −2 +
3
| 138
49. : =∫ √
SOLUCIÓN:
1
=
1
=
( − 1)
=
√
= → =
( − 1)
= =
( −2 + 1)
= =
= −2 +
2 −2
= − 4√ + +
5 3
2 2
= − 4√ − +
5 3
139 |
50. : =∫
SOLUCIÓN:
ℎ ℎ 1
− =
ℎ ℎ ℎ
1− ℎ = ℎ
= ℎ ℎ ℎ
= ℎ (1 − ℎ ) ℎ
= ℎ → = ℎ
= (1 − ) = −
= − + = − +
7 9 7 9
√
51. : =∫
√
SOLUCIÓN:
= √2 = √2
√2 2
(1 + )
= √2
2
| 140
=2 →2 =
(1 + )
= √2 = √2 +
5
2
= √2 2 − +
5
√2
=
√2
√2
= =
√2 √ √
1
+ = → +1=
= =
√1 −
 = =
141 |
√ √
 = =
= =
√ −1 √ −1
(1 + )
=
= → =
(1 + )
= = +
√
= +
2 2
=2 + + =2 + +
5 5
| 142
52. : =∫
SOLUCIÓN:
(5 + 3) = 5 3 − 5 3
(5 − 3) = 5 3 + 5 3
2 5 3 = (5 − 3) − (5 + 3)
1
5 3 = ( 2 − 8 )
2
1
= ( 2 − 8 ) =
2
1 1
= 2 − 8
2 2
1 1
= 2 − 8 +
4 16
53. : =∫
SOLUCIÓN:
(7 + 2) = 7 2 – 7 2
(7 − 2) = 7 2 + 7 2
2 7 2 = 9 + 5
1 1
= 9 + 5
2 2
9 5
= + +
18 10
143 |
54. : =∫
SOLUCIÓN:
=2 → =
2
1 5 3
= 2∫
1 5 2
= =
2
1
= (1 − )
2
= → =
1 5( 2)
= 1−
2
1 5
1 7
1 6
1 8
= − = − +
2 2 2 16
6 8
1 6
1 8
2 2
= − + = − +
12 16 12 16
55. : = ∫
SOLUCIÓN:
3 2
=
3 (1 − 2 )
=
= → =
3( 2) 3 5
= 1− = −
| 144
4 6
= − +
4 6
4 6
= − +
4 6
56. : = ∫( + )
SOLUCIÓN:
3
= (1 + 2( 2 ) ) 2
3
2
2 2 2 2
= ( 2 + 2 + 2 − 2 )
3
2 2 6
= (2 2 ) = 8 2
3 2
= 2√ 2 2 = 2√ 2 2 2
= 2 → = 2
2
= 2√2 ∫(1 − 2 ) 2
3
2√ 2 2) √2
= (1 − = √2 −
2 3
3
√2 2
= √2 2 − +
3
145 |
57. : =∫
SOLUCIÓN:
2 2 2
= ( 3 )2 = ( − 1)
4 2
= ( −2 + 1)
2 2 2
= 3 3 −2 3 +
2 2
2 3
= (1 + 3 ) 3 + +
3
= 3 → − = 3
1 2)
3
=− (1 + +2 +
3 3
1 3
= − − +2 +
3 9 3
3
3 3 3
=− − − +
3 9 9
. : = ( ⁄ ) ( )
SOLUCIÓN:
Sea: = ⇒2 = ⇒
=2 sin cos
| 146
1 − cos 2 1 + cos 2
=
2 2
1
= (1 − 2 ) (1 + 2 )
8
1
= (1 − 2 − 2 + 2 )
8
2
= − − 2 + 2 2
8 16
= 2
= 2
2
2 1 1+ 4 1
= − − ( ) + (1 − 2 ) 2
8 16 8 2 8
2 1 1
= − − − 4 + (1 − )
8 16 16 64 16
2 4
= − − − + − +
8 16 16 64 16 48
2
= − − − + − +
16 16 32 64 16 48
2
= − − +
32 64 48
147 |
. : =
SOLUCIÓN:
( − 1)
= = ⇒
= ⇒ =
−1
= = − | |+ ⇒
2
= − | |+
2
Otra forma:
=
(1 − )
= =
= ⇒− =
( − 1) ( )
= = + | |+
2
. : =∫ ( ) ( )
SOLUCIÓN:
=3 ⇒ = ⇒
3
| 148
1
=
3
1
=
3
1
= ( − 1)
3
= ⇒ =
1 1 1
= ( − 1) = − +
3 3 5 3 3
= − +
15 9
3 3
= − +
15 9
. : =∫
SOLUCIÓN:
= =
149 |
= 2 −1
= ⇒− =
3
=− 2 −1 =− + +
3
3
= − +
3
. : =∫
SOLUCIÓN:
2 1− 2
=∫ 3 4
=∫ 3 4
⇒
= ⇒ − =
2 −1 2 −1
= 3
= 4
=
4
3
2 −4
= 3 − 3
3 3
= +3 + + 3 cos +
5 5
33
= 5 + 3 3√ +
5
| 150
. : =
.
SOLUCIÓN:
1
= =
.
.
( + 1) .
=
= ; =
( + 1) + +1
= =
1
= + +
1 1
= +2 + + = + 2. + +
3 3
= + 2. + +
3
. : =
.
SOLUCIÓN:
= =
.
.
=
151 |
( +1) .
=
= ⟹ =
( +1) ( +4 +6 +4 +1)
= =
= +4 +6 +4 +
4 6 4 1
= ln| | − − − −
−2 3 5
4 6 4 1
= ln| |− − − − +
−2 3 5
4
= ln| |−4 − 3 − − +
3 5
. : =
√ .
SOLUCIÓN:
= = ⟹
√ .
√
= ⟹ =
= = =2 +
√
=2 +
| 152
. : =∫
SOLUCIÓN:
.
=
( + 1)
= ⟹
= ⟹ =
( + 1)
= = +
1 1 1 1
=− − =− −
3 3
=− − +
3
. : = .
SOLUCIÓN:
√
= . =
√
(1 − ) .
= =
√ √
= ⟹ =
(1 − ) 1−2 +
= =
√ √
153 |
1
= −2 +
√ √ √
= 2√ − − =
4 2
= 2√ − + +
5 9
4√ 2√
= 2√ − + +
5 9
. : =∫
SOLUCIÓN:
cos(1 + 2) = cos cos 2 − sen sen 2

cos(1 − 2) = cos cos 2 + sen sen 2
1
sen sen 2 = [cos(2 − 1) − cos(1 + 2) ]
2
1
= (cos − cos 3 ) sen 3
2
1 1
= cos sen 3 − cos 3 sen 3
2 2
sen(3 − 1) = sen 3 cos − sen cos 3
sen(3 + 1) = sen 3 cos + sen cos 3
1
sen 3 cos = [sen 2 + sen 4 ]
2
1 1 1
= sen 2 + sen 4 − cos 3 sen 3
4 4 2
| 154
1 1
= − [cos 2 + cos 4 ] − cos 3 sen 3
8 2
=3 → =
3
1 1
= − [cos 2 + cos 4 ] − cos sen
8 6
= sen → = cos
1 1
= − [cos 2 + cos 4 ] −
8 6
1 1 2
= − [cos 2 + cos 4 ] −
8 6 2
1 1
= − [cos 2 + cos 4 ] − sen 2
8 12
1 sen 3 2
= − [cos 2 + cos 4 ] − +
8 12
. : =∫
SOLUCIÓN:
sen(5 − 4) = sen 5 cos 4 − sen 4 cos 5
sen(5 + 4) = sen 5 cos 4 + sen 4 cos 5
1
sen 4 cos 5 = [sen 9 − sen ]
2
1
= (sen 9 − sen )
2
cos 9 cos
= + +
18 2
155 |
. : =∫
SOLUCIÓN:
cos(8 − 3) = cos 8 cos 3 + sen 8 sen 3
cos(8 + 3) = cos 8 cos 3 − sen 8 sen 3
1
sen 8 sen 3 = [cos 5 − cos 11 ]
2
1
= (cos 5 − cos 11 )
2
sen 5 sen 11
= − +
10 22
. : =∫
SOLUCIÓN:
cosh(3 − 1) = cos ℎ3 cos ℎ − sen ℎ3 sen ℎ
cosh(3 + 1) = cos ℎ3 cos ℎ + sen ℎ3 sen ℎ
1
cos ℎ3 cos ℎ = [cos ℎ2 +cos ℎ4 ]
2
1
= (cos ℎ2 +cos ℎ4 )
2
1 1
= sen ℎ2 + sen ℎ4 +
4 8
. : =∫
SOLUCIÓN:
cosh(4 − 1) = cos ℎ4 cos ℎ − sen ℎ4 sen ℎ

| 156
cosh(4 + 1) = cos ℎ4 cos ℎ + sen ℎ4 sen ℎ
1
sen ℎ4 sen ℎ = [cos ℎ5 − cos ℎ3 ]
2
1
= (cos ℎ5 − cos ℎ3 )
2
1 1
= sen ℎ5 − sen ℎ3 +
10 6
. : =∫
SOLUCIÓN:
1− 2
=∫ 2 3 = ∫( ) 3
2
(3 + 1) = 3 + 3
1
3 = │ 4 − 2 │
2
1 1
= ( 4 − 2 ) − ∫ 2( 4 − 2 )
4 2
4 2 1 1
=− + − ∫ 2 4 + ∫ 2 2
16 8 2 2
(4 − 2) = 4 2 − 2 4
(4 + 2) = 4 2 + 2 4
1
4 2 = ( 2 + 6 )
2
=2 → =
2
4 2 1 1
=− + − ∫( 2 + 6 )+ ∫
16 8 4 4
157 |
4 2 1 2 6 1
=− + + + + ∫
16 8 8 24 4
= =
4 2 2 6 1
=− + + + + ∫
16 8 8 24 4
4 2 6
=− + + +
16 8 24 8
2 4 6 2
= − + + +
8 16 24 8
. : =∫
SOLUCIÓN:
1+ 2 1− 8
=∫ ( )( )
2 2
1 8 2
= ( + + −∫ 2 8
4 8 2
(8 − 2) = 8 2 − 8 2
(8 + 2) = 8 2 + 8 2
1
2 8 = ( 10 − 6 )
2
1 8 2 1
= ( + + − ∫ 10 − 6
4 8 2 2
1 8 2 10 6
= ( + + + − )+
4 8 2 20 12
| 158
. : =
SOLUCIÓN:
ℎ −1
=∫ ℎ5
2
1 1
= ∫ ℎ2 ℎ5 − ∫ ℎ5
2 2
ℎ(5 − 2) = ℎ5 ℎ2 − ℎ5 ℎ2
cosh(5 + 2) = ℎ5 ℎ2 + ℎ5 ℎ2
1
ℎ5 ℎ2 = │ ℎ3 + ℎ7 │
2
1 1
= ∫( ℎ3 + ℎ7 ) − ∫ ℎ5
4 2
ℎ3 ℎ7 ℎ5
= + − +
12 28 10
. =
SOLUCIÓN:
= =
( − 1)
=
Sea: = ⇒ =−
159 |
( − 1) −2 +1
=− =−
=− −
2
=− + − | |+
4 2
−
= + − | |+
4
. = √
SOLUCIÓN:
ℎ √ ℎ ℎ ℎ
=
ℎ
(1 − ℎ )√ ℎ + ℎ ℎ
=
ℎ
= ℎ ⇒ =− ℎ ℎ
(1 − )√ √ √
=− =− +
=− + +
2 2
= −2 + + = −2√ ℎ + ℎ +
5 5
| 160
. =
SOLUCIÓN:
ℎ ℎ ℎ ℎ
( ℎ + 1) ℎ ℎ ℎ
= ℎ ⇒− = ℎ ℎ
=− ( + 1) =− ( +2 + 1)
=− ( +2 + )
2
=− + + +
6 5 3
ℎ 2 ℎ ℎ
=− + + +
6 5 3
. =
SOLUCIÓN:
161 |
= ( + 1)
= ⇒ =
= ( + 1) = +
2 2
= + +
9 3
2 2
= + +
9 5
. =
SOLUCIÓN:
= = (1 + )
= ⇒− =
= − (1 + )
=− − =− − +
3
=− − +
| 162
( )
. =
SOLUCIÓN:
8 3 3
= 5
=
3 3
6
6
=2 2 5
3 3
3 2
=2 2 5
=2 2 →
= → =−
3 5
3
−2√2 2+1 −2√2 2
= −2 2 = =
3 5
+ 1
2 2
−4√2 5
= +
5
. =
( − ) ( + )
=
( − 1) ( + 2)
163 |
( − 1)
=
( − 1) ( − 1) ( + 2) ( + 2)
( − 1) −1
= =
( − 1)( + 2) ( + 2) + 2 ( − 1)( + 2)
−1
= → +2 = −1→ − = −1 − 2 →
+2
1+2 8 (1 − ) + 4 (1 + 2 )
= → =
1− (1 − )
8 −8 +4 +8 12
= =
(1 − ) (1 − )
. 12
=
1+2 1+2
(1 − ) −1 +2
1− 1−
= 12
(1 + 2 −1+ )(1 + 2 +2−2 )
12 4 4 −1
= 12 = = +
3. .3 9 3 3 +2
. =
= ℎ ℎ = ( ℎ ) ℎ →
| 164
ℎ ℎ 1
− = →1− ℎ = ℎ
ℎ ℎ ℎ
= (1 − ℎ ) ℎ
= (1 − 2 ℎ + ℎ ) ℎ
= ℎ − 2 ℎ ℎ + ℎ ℎ
(3) = ℎ ℎ
= ℎ → =3 ℎ ℎ
= ℎ ℎ → = ℎ
= ℎ ℎ −3 ℎ ℎ
= ℎ ℎ −3 ℎ (1 − ℎ )
= ℎ ℎ −3 ℎ +3 ℎ
= ℎ ℎ − ℎ +3
= ℎ ℎ −3 ℎ (1 − ℎ )+3
= ℎ ℎ +3 ℎ ℎ +3 ℎ +3
165 |
( )
= ℎ ℎ −2 ℎ −5 ℎ ℎ +3
5
=− ℎ ℎ + ℎ − ℎ ℎ
2
(4) = ℎ ℎ
= ℎ → = ℎ
= ℎ ℎ → = ℎ →
= ℎ ℎ − ℎ
= ℎ ℎ − 1− ℎ ℎ →
= ℎ → = ℎ
= ℎ ℎ − 1− →
= → =
−1
1− 2
= ℎ ℎ − = ℎ ℎ −
2
| 166
1 1
= ℎ ℎ − + 2
2 2
1
= ℎ ℎ − + 2
2 4
2
= ℎ ℎ − ( )+
4
( ) 1 √ −1
= ℎ ℎ − +
2 2 2
1
= ℎ ℎ − ( ℎ )+ ℎ ℎ
2
5
=− ℎ ℎ + | ℎ + ℎ |+ ℎ ℎ
2
1
− ( ℎ )+ ℎ ℎ
2
= −2 ℎ ℎ + | ℎ + ℎ |− ( ℎ )+
. =
( + + )
SOLUCIÓN:
= 3
→
2 2 + 2 +1
: = = 2
1 1
+ +1→ + + = +2 + − +
2 4 4
4 4 −
+ − + = + +
2 4 4 2 4
167 |
2 4 −( 2 )
= + +
2 4
2 4 −4
+ +
2 4
1−
= + +
+ +1=( + ) +1
( ) +1−
+
=
2
+ +1
+ +
= =
2
+ 2 2
+1 ( + ) +
2
+
=
2 2 2 2 2
+2 + +
+
= +
2 2 2
+ 2 +1
| 168
. = ( ) ( )
SOLUCIÓN:
=3 ⇒ = ⇒
3
1− 2 1+ 2
=
2 2
1
= (1 − 2 ) (1 + 2 )
8
1
= 1+ 2 − 2 − 2
8
1 2
= + − 2 − 2
8 2
1 2 1+ 4
= + − − (1 − 2 ) 2
8 2 2
1 2 4
= + − − − (1 − 2 ) 2
8 2 2 8
= 2 ⇒ = 2
2
169 |
1 2 4 1
= + − − − (1 − )
8 2 2 8 2
1 2 4
= + − − − +
8 2 2 8 2 6
1 6 3 12 2 2
= 3 + − − − +
8 2 2 8 2 6
1 6 3 12 6 6
= 3 + − − − + +
8 2 2 8 2 6
1 3 12 6
= − + +
8 2 8 6
. =
SOLUCIÓN:
= ℎ (1 + ℎ ) ℎ
= ℎ ⇒ = ℎ
= (1 + ) = (1 + 2 + )
= ( +2 + )
| 170
2
= + + +
9 11 13
ℎ 2 ℎ ℎ
= + + +
9 11 13
. =
SOLUCIÓN:
= =
= ( − 1) = −
= ( − 1)
2 2 2
=− +
= ( ) = ( − 1)
= ( − 1) = − = −
= ( − 1) ( − 1)
= ( − 1)( −2 + 1)
= ( −2 + − +2 − 1)
171 |
= ( −3 +3 − 1)
= −3 +3 −
= ( + 1)
−3 ( + 1) +3 ( + 1) −
= ⇒ =
= ( + 1) −3 ( + 1) +3 −
= +2 + −3 −3
+3 −
= ⇒ =
2
= + + − −3 +3 − +
5 3
= − + + − +
5
= − + + − +
5
| 172
. =
SOLUCIÓN:
= =
( − 1)
=
= ⇒ =−
( − 1) −2 +1
=− =−
=− +2 −
=− + − ( )+
4
=− + − ( )+
4
. =
SOLUCIÓN:
= ℎ = ( ℎ ) =
ℎ ℎ 1
− = ⇒1− ℎ = ℎ
ℎ ℎ ℎ
⇒ ℎ = 1− ℎ
173 |
= (1 − ℎ ) = (1 − 2 ℎ + ℎ )
= −2 ℎ + ℎ
= −2 ℎ + ℎ
= −2 ℎ + (1 − ℎ )
= ℎ ⇒ =
= −2 ℎ + (1 − ) = −2 ℎ + − +
2
ℎ
= −2 ℎ + ℎ − +
2
| 174
5. INTEGRACIÓN POR SUSTITUCIÓN

TRIGONOMÉTRICA
Las integrales de la forma = ∫ ( , + + )
Se pueden resolver por el método de la sustitución trigonométrica.
Inicialmente tendremos que completar cuadrados a + + .
Luego asignamos con a la subexpresion del binomio cuadrado
perfecto de tal manera que nos resulte + ó − ó −
dependiendo del signo de , . Si + + resulta:
a) + , entonces hacemos el siguiente cambio
= . ⟹ = .
√ +
b) − , entonces hacemos el siguiente cambio

= . ⟹ = .
c) − , entonces hacemos el siguiente cambio

= . ⟹ = .
√ −
175 |
Ejemplos.
. =
+
SOLUCIÓN:
= → =
√ +
1 1
= = = +
+
= +
. =
−
SOLUCIÓN:
= → =
1
= =
−
1 1 1 1
= = = =
1 ( − )
=
−
= − → = (− + )
| 176
= ( − )
1 1 1
= = | |+ = ( − )+
1
= − +
√ − √ −
1 − 1 ( − )
= + = +
√ − ( − )( + )
1 −
= +
2 +
. =
−
SOLUCIÓN:
= → =
cos 1 1
= = =
−
1 ( + )
=
( + )
→ =( + )
=( + )
= ( + )
177 |
1 1 1
= = + = ( + )
1
= + +
√ − √ −
1 + 1 +
= + = +
√ − √ −
1 +
= +
2 −
. = +
SOLUCIÓN:
= → = →
= +
= . →
= → =
= → =
= ( −
= ( − ( − 1)
= ( − + )
= − + | + |+
| 178
= − + | + |+
2 = + | + |+
= [ + | + |] +
2
= ( + | + |+
2
√ + √ +
= + + +
2
2
= √ 2
+ 2
+ √ 2
+ + +
2 2
. = −
SOLUCIÓN:
= → =
= − =
= → =
= → =
= −
179 |
6. = ∫ √ −
Solución:
= sen → = cos
x a
= − cosθdθ
1+ 2
= =
2
= + 2 = + 2 +
2 2 2 4
= + 2 +
2 4
√ −
= + . +
2 2
= + − +
2 2
| 180
7. =∫
Solución:
= → =
+
x
= =
+
( + )
= =
+
= + → = ( + )
= = | |+ = | + |+
√ + +√ +
= + + = +
= + + − +
= + + +
181 |
. =
√ −
Solución:
= → =
x
−
=
√ −
( + )
= =
+
= + → = ( + )
= = | |+ = | + |+
√ − +√ −
= + + = +
= + − − | |+
= + − +
| 182
. =
√ −
Solución:
= → =
x a
= =
√ −
= = +
= +
183 |
. =
√ −
Solución:
= → =
x
−
=
√ −
1 1 1
= = + = +
. =
( − )
SOLUCIÓN:
| 184
3 . 3 .
= =
(9 − 9 ) 9 . cos
3
= sec . →
9
= sec . sec .
= sec → = 3 sec . .
= sec . → =
= sec − 3 sec . .
= sec . − 3. sec . .
= sec . −3 sec ( −1)
= sec . −3 sec . +3 sec .
4 = sec . +3 sec .
1 1
4 = sec . +3 . + ln | + | +
2 2
Como =
3 3
= sec . + ( . +| + |) +
4.9 2
185 |
. =
( − ) ( − − )
Solución
(4 − 4 − 8) = 4( − − 2) =
4 −2 + − −2 =4 − − ∙4=
1 1
4 − −9=2 − − 9 = (2 − 1) − 9
2 2
12
= →
(2 − 1) (2 − 1) − 9
=2 −1→ =
2
1 12
=
2 ( − 9)
= 3 sec → = 3 sec tan
3 sec tan
=2
3 sec √9sec − 9
tan
=2 = 2 cot
tg
=2 cot =2 ( − 1)
=2 −2
= − 2 ctg − 2 +
3
= −2 −2
√ −9 3
6 2 −1
= − 2 arcsec +
(2 − 1) − 9 3
| 186
. =
( + )
SOLUCIÓN:
=
((3 ) + 1)
sec
3 = tan → −3 = sec → =
− tan
tan sec
− 3
= tan
(tan + 1)
sec
3 1 sec
=− =−
(sec ) 3 sec
1
=−
3 sec
1 1 1
=− cos = − sen + =−
3 3 3 √9 +1
−3
= +
3√9 +1
187 |
. =
√ −
SOLUCIÓN:
z = x − 9 → 2zdz = 2xdx →
(x + 9) zdz
=
z
= (z + 18z + 81)dz
z
= + 6z + 81z + c
5
( x − c)
= + 6( x − 9 ) + 81 x − 9 + k
5
(x − 9)
= x −9 + 6(x − 9) + 81 + k
5
√x − 9
= (x − 18x + 81 + 30x − 270 + 405)
5
= x − 9(x + 12x + 216) + k
| 188
( − )
. =
√ +
SOLUCIÓN:
x + 3 = z → 2xdx = 2zdz
[(z − 3) − 1]zdz
I= = (z − 6z + 9 − 1) dz
z
z
I= (z − 6z + 8)dz = − 2z + 8z + k
5
z
I = (z − 10z + 40) + k
5
√x + 3
I= ((x + 3) − 10(x + 3) + 40) + k
5
√x + 3
I= (x + 6x + 9 − 10x − 30 + 40) + k
5
√
I= (x − 4x + 19) +k
2
− +
. =
√ + − √4 −
SOLUCIÓN:
−(x − 2x − 3 = −(x − 2(1)x + 1 − 1 − 3)
= −(x − 1) + 4
x − 2x + 2 = x − 2(1)x + 1 − 1 + 2 = (x − 1) + 1
189 |
(x − 1) + 1
I= dx
4 − (x − 1)
u = x − 1 → du = dx
u +1
I= du →
√4 − u
u = 2 sen θ → du = 2 cos θ d θ →
4−
(4sen Ѳ + 1)2cosθ
I= →
2cosθ
v = senθ → dv = cosθdθ
v = senθ → dv
(4v + 1)
= cosθdθ dv = 2v + ln |v|
v
= 2(4sen θ) + ln |2senθ| + c
I=8 + ln |u | = 2(x + 1) + ln |(x + 1)|
=2 1 − cos2 θdθ + dθ = 3θ − sen2θ

u
= 3arcsen − 2senθcosθ + c
2
x+1 x+1 4 − (x + 1)
= 3arcsen −2 +k
2 2 2
x+1
= 3arcsen − (x + 1) 4 − (x + 1) + k
2
| 190
. =
( − + )
SOLUCIÓN:
x − 2(1)x + 1 − 1 + 5 = (x − 1) + 4 →
dx
=
((x − 1) + 4)
u = x − 1 → du = dx
du
= →
(u + u)
u = 2tgθ → du = 2sec θdθ →
+4
2sec θdθ
=
(4tg θ + 4)
1 sec θdθ 1 1
= = cosθdθ = senθ
4 sec θ 4 4
1 u x−1
= +c→ +k
4 √u + 4 4 (x + 1) + 4
191 |
( + )
. =
( − )√ − +
SOLUCIÓN:
x − 2(1)x + 1 − 1 + 10 = (x − 1) + 9
(x + 3x)dx
= →
(x − 1) (x − 1) + 9
u = x − 1 → du = dx
(u + 1) + 3(u + 1)du
= →
u√u + 4
u = 3tgθ → du = 3sec θdθ →
+9
[(3tgθ + 1) + 3(3tgθ + 1)]3sec θdθ

=
3tgθ3secθ
1 (3tgθ + 1)[(3tgθ + 1) + 3]secθ

=
3 tgθ
1 (3tgθ + 1)(3tgθ + 4)secθ

=
3 tgθ
1 9tg θsecθ 12tgθsecθ 3tgθsecθ 4secθ

= + + +
3 tgθ tgθ tgθ tgθ
| 192
secθdθ
=3 tgθsecθdθ + 15 secθdθ + 4
tgθ
secθ
= 3secθ + 15ln|secθ + tgθ| + 4
tgθ
1
= 3secθ + 15ln|secθ + tgθ| + 4 cosθ
senθ
cosθ
15 √u + 9 u 4 dθ
= u +9+ ln + +
3 3 3 3 senθ
15 (x − 1) + 9 + (x + 1)
= (x − 1) + 9 + ln
3 3
4
+ ln|cscθ − ctgθ| + c
3
(x − 1) + 9 + (x + 1)
= (x − 1) + 9 + 5ln
3
4 (x − 1) − 9 3
+ ln − +k
3 x−1 x−1
193 |
.
√ −
SOLUCIÓN:
z = 4 − x → zdz = −xdx →
(4 − z )zdz
=−
z
z
= 4ln|z| − + c
2
(4 − x )
= 4ln | 4 − x | − +k
2
z z √4 − x
= − 4z = z −4 = (4 − x − 12)
3 3 3
√4 − x
= (−x − 8) + k
3
+
. =
( + )
SOLUCIÓN:
=1+ → = →
(3+ − 1) ( − 1)
=
( − 2) ( − 1) ( +4 + 4)( − 1)
= =
+ +4 −4 +4 −4 +3 −4
= =
3 2 (1 + ) 3(1 + ) 2
= + + + = + + +
4 2 4 2 (1 + )
| 194
+
. =
SOLUCIÓN:
=2 → =2 →
2 2
=
16
1 1 1
= = =
4 4 1 4
= → =
1 −4
= = = = +
4 12 12 12
. =
( − )√ −
SOLUCIÓN:
= √2 → = √2
√2
= = =
(2 − 1)√2 2 −1 2
−1
= = =
2− 2 − (1 − ) 1−
= → = →
=
1+
= ∅→ = ∅ ∅
195 |
∅ ∅ ∅ ∅
= =
1+ ∅
= ∅ → = ∅ ∅
1 1 1 1
= =− =− =− =− − +
∅ √ −2
= ∅ = ∅+ = = ( )+
√ −2
= +
+
. =
( + )
SOLUCIÓN:
=2 → =2 →
(8 + 1) 2
=
(4 + 4)
8 8 +
1 (8 + 1) 1 +1
= = =
8 8 1 1
(8 + )
= = (8 + )
1 1
= (8 +1− )= (7 + 1)
8 8
1 1 7
= (7 + 1) = +
8 8 3
| 196
1 7 1 7
= − = − +
8 3 8 3√ +4 √ +4
1 1−
= 7( ) +1
8 2
7 7 2
= − +
16 16 18
9 7 9 7
= − = − 2
16 16 16 32
14
=9 −
2 32
9 7 2
= −
16 2 16 √ + 4√ + 4
9 14
= − +
16 2 16 +4
. =
( + ) +
SOLUCIÓN:
= → =
= =
(2 + 1) (2 + 1)
= =
2 + 2 + (1 − )
197 |
=
+1
= → =
= → = ∅ → = ∅ ∅
+1
∅ ∅
= =∅+
∅
= = ( )= +
√ +1
. ( )
. =
( − )
SOLUCIÓN:
= ⇒ = cosθdθ ⇒
3 ( ) cos
=
=3 ⇒
= ⇒ = ⇒ = = =
4
3 3
= − = ⇒
4 4
1
= (1 + )
3
= − = − 1+ ∙
| 198
= ⇒ =
= − ∫ √1 + ⇒
= ℎ ⇒ = ℎ
ℎ2
= − ℎ ℎ =−
4
ℎ2 + 1 0 ℎ2
= − = − −
2 2 4
0 ℎ ℎ
= − −
2 2
ℎ √1 + 2
3
= − −
2 2
1 √1 +
= − ln + 1+ − +
2 2
1
= − ln( + )− +
2 2
1 1 1
= − ln + +
(1 − ) 2 √1 − √1 − √1 − √1 −
1 +1
= − ln + +
(1 − ) 2 √1 − 1−
199 |
+
. =
√ − −
SOLUCIÓN:
1+ 2
= ln ⇒ =
1− 1−
= ⇒ = ⇒
√1 − √1 −
= ⇒ =
= ⇒ (1 − ) ⇒
= ⇒ =−
= − (1 − )
2
= − (1 − 2 + ) =− + −
3 5
=− +2 −
3 5
2(1 − )√1 − (1 − ) √1 −
=− 1− + −
3 5
1+ √1 − + 2(1 − )√1 − (1 − ) √1 −
= ln − −
1− 3 5
√1 − 2 (1 − )√1 −
−2 − + 1− −
(1 − ) 3 5
| 200
1+ √1 − + 2(1 − )√1 − (1 − ) √1 −
= ln − −
1− 3 5
2
+2 − +
3 5
1+ √1 − + 2(1 − )√1 − (1 − ) √1 −
= ln − −
1− 3 5
2
+2 1− +
3 5
1+ + 2(1 − )√1 −
√1 − (1 − ) √1 −
= ln − −
1− 3 5
4 1+ 2 2 1+ 2
+2 − +
3 2 5 2
1+ √1 − + 2(1 − )√1 − (1 − ) √1 −
= ln − −
1− 3 5
2 1 1
+2 ( )− − 2 + (1 + 2 )
3 3 5
1+ √1 − + 2(1 − )√1 − (1 − ) √1 −
= ln − −
1− 3 5
4 2
+ ( )−
3 3
1
+ (1 + 2 2 + 2 )
5
1+ √1 − + 2(1 − )√1 − (1 − ) √1 −
= ln − −
1− 3 5
4 2 2
+ ( )− 1− + +
3 3 5 5
1 1+ 4
+
5 2
201 |
1+ √1 − + 2(1 − )√1 − (1 − ) √1 −
= ln − −
1− 3 5
23 7 4
+ ( )− 1− + + +
15 15 10 40
1+ √1 − + 2(1 − )√1 − (1 − ) √1 −
= ln − −
1− 3 5
231 7 2 2 2
+ ( )− 1− + +
150 15 40
1+ √1 − + 2(1 − )√1 − (1 − ) √1 −
= ln − −
1− 3 5
77 7
+ ( )− 1−
50 15
( − )
+
10
1+ √1 − + 2(1 − )√1 − (1 −
) √1 −
= ln − −
1− 3 5
77 7 (1 − 2 )
+ ( )− 1− −
50 15 10
1+ √1 − + 2(1 − )√1 − (1 − ) √1 −
= ln − −
1− 3 5
77 √1 −
+ ( )− [55 + 30 ]
50 150
1+ √1 − + 2(1 − )√1 − (1 − ) √1 −
= ln − −
1− 3 5
77 √1 −
+ ( )− (11 + 6 )+
50 30
| 202
−
. =
√ −
SOLUCIÓN:
2
− 3( )
= ⇒
√ 4 −4
du
u=x ⇒ = xdx ⇒
2
1 (u − 3)du
=
2 u√u − 4
u = 2secθ ⇒ du = 2secθtgθdθ
1 (2 − 3) 2
= =
4 2
1 3
= 2 − 3 = ln| + |−
2 2
√ −4 1
= ln + −
2 2 2 2
2 2 2
+√ −4 3
= ln − +
2 2 2
203 |
. =
( − )√ − +
SOLUCIÓN:
= ⇒ = ⇒
2
1
=
2 ( − 2) − 2(2) + 4 − 4 + 5
1
=
2 ( − 2) ( − 2) + 1
−2= ⇒ = ⇒
1
= ⇒
2 √ +1
= ⇒ =
2
1
1 1 1 1
= = = =
2 2 2 2
1 1 √ 2 1
= ln| −− | = ln −
2 2
1 ( + 2) + 1
= ln −1
2 +2
1 ( 2 + 2)2 + 1
= ln 2
−1 +
2 +2
| 204
. =
√− − −
SOLUCIÓN:
1
= ⇒
2 5
− −6 −2
−((2 ) + 2(3)2 + 9 − 9 + 5) = (2 + 3) + 4
= ⇒
4 − (2 + 3)
=2 +3⇒ = ⇒
2
−3
2 1 ( − 3)
= =
√4 − 8 √4 −
=2 ⇒ =2
1 (2 − 3) 2 1
= = (2 − 3)
8 2 8
1
= 4 − 12 + 9
8
1
= 2(1 − 2 ) + 12 +9
8
1
= [2 − 2 + 12 +9 ]
8
1
= 11 −2 + 12
8 2
1 2 +3 (2 − 3) 4 − (2 − 3)
= 11 −
8 2 2
+ 6 4 − (2 − 3) +
205 |
. =
√ −
SOLUCIÓN:
x
1

1 x2
= → =
2
2
1− 2
= = =
√1 − 2 2
2 ( )
= − + = + +
2 4 2 4
( ) √1 −
= + +
2 2
. = −
SOLUCIÓN:
2
x
4  x2
=2 → =2
| 206
= 4 4−4 2
= 16 4
1− 2 1− 2
= 16
2 2
= 4 (1 − 2 )
1+ 4 4
=4 −4 =4 −2 − +
2 2
=2 ( )− 2 2 +
=2 ( )− ( − )+
√4 − 4−
=2 ( )− − +
2 2 4 4
√4 − 2−
=2 ( )− +
2 2 2
. =
+
SOLUCIÓN:
1  x2
x
1
207 |
x  tg   d x  sec 2  d  
sec 2  d  sec 
I   tg   d
2
 1  tg 2 tg 2
d
cos   cos 2  cos  d 
I   2  2
d   
sen  cos  sen  sen 2
cos 2 
u  sen  du  cos  d 
du u 2  1 1 1
I   2
     csc   c
u 1 u sen
 1 x2
I  c
x
. =
( + )√ −
SOLUCIÓN:
x  sen  dx  cos  d 
x 1
1  x2
cos  d d
I  2

( sen  1) cos  sen 2  1
| 208
d
cos2  sec 2  d  sec 2  d
I   2
  tg 2
  2 tg
sen  1   sec 2  2
 1

cos 2  cos 2 
 u  tg   d u  s e c 2 
du 1 du
I   2u 2
  
1 2 2 1
u 
2
2 2
u  tg   d u  sec 2  d 
2 2
2
sec 2  d 
1 2 2 sec 2  d 
I   
2  2 
2
1 2  sec 2 
2
  tg  
 2  2
2 2  2u 

I Artg  c
2 2  2
2  2  2  2 x 
I Artg  tg   Artg  c
2  2  2  2 1 x
2

2  2x 
I Artg    c
2  1 x
2

. =
+
SOLUCIÓN
=2 +7→2 =4 → = →
2
−7
=
2
209 |
1 1 3
= 2 −7 = −7 +
4 4 3
3
1 2 2+7
= −7 2 2 +7 +
4 3
2 2 +7
= 2 −7 +
6
. =
+
SOLUCIÓN:
= √3 ℎ → = √3 ℎ
3+
ℎ − ℎ =1→ ℎ =
3
ℎ
ℎ = =
ℎ √3 +
1 √3 ℎ 1
= =
9 ℎ √3 + 3 ℎ 9 ℎ
1 ℎ 1 ℎ
= = =
9 ℎ 9 ℎ
ℎ
1 (1 − ℎ ) ℎ
= =
9 ℎ
= ℎ → = ℎ
| 210
1 (1 − ) 1
= = ( − )
9 9
1 1 1 1 1 1
= − + + = − +
9 3 9 3
1 1 1 1 1 1
= − + = − +
9 3 9 ℎ 3 ℎ
1 1 1 1 √3 + √3 +
= − = −
9 ℎ 3 ℎ 9 3
√3 + 3+ √3 +
= 1− = (2 − 3) +
9 3 27
( + )
. =
( − + )
SOLUCIÓN:
Completando cuadrados
(4 + 5)
=
[( − 1) + 1]
−1= ℎ → = ℎ
(4( ℎ + 1) + 5) ℎ
=
[ ℎ + 1]
(4 ℎ + 9) ℎ
=
[ ℎ ]
(4 ℎ + 9) ℎ ℎ
= =4 +9
ℎ ℎ
[ ℎ ]
211 |
= ℎ → = ℎ
4
=4 +9 ℎ =− +9 ℎ +
4 9( − 1)
=− + +
1 + ( − 1) 1 + ( − 1)
9 − 13
= +
1 + ( − 1)
( − )
. =
( + − )
SOLUCIÓN:
De manera similar al anterior
√ −
. =
SOLUCIÓN:
√ √ −4
=
= −4 →2 =
√ +4 2 √ +4
= =2
( + 4) ( + 4)
=2 → =2
2
| 212
2 4 2 1
=2 =
64 2
1
=
2
= → =
1 1
= = + = + =
2 2 3 6 6√ +4
√ −4 1 −4
= = +
6√ − 4 + 4 6
√ −4
= +
6
−
. =
SOLUCIÓN:
=5 → =5
x
x 2  25
5
(25 − 25) 5
=
5
1 1
= =
5 25
= → =
213 |
1 1
= = = +
5 25 125
√ − 25
= +
125
. =
( + ) +
SOLUCIÓN:
=
( + ) ( + ) −
+1= → =
=
√ −1
(1 + 2 )
= = =
2
1 1 2
= + 2 = + +
2 2 2 4
( + 1) 2
= + +
2 4
( + 1) ( + 1) − 1
= + +
2 2( + 1)
. =
+ +
SOLUCIÓN:
= → =−
| 214
=−
√ +4 +1
=−
( + 2) − 3
+ 2 = √3 → = √3
√3
=− =−
√3 −3
=− | + |+
+2 +2
=− + −1 +
√3 √3
+2 +2
=− + −1 +
√3 √3
+2 ( + 2) − 1
=− + +
√3 √3
√3
= +
+2+ ( + 2) − 1
√ − − ( + )
. =
( + )√ −
SOLUCIÓN:
√ −4−2 ( + 2)
=
2( + 2)√ −4
= → =
√ − 4 − 2 ( + 2)
=
2( + 2)√ −4
215 |
=2 → =2
2 −4 (2 + 2) 2
=
2(2 + 2)2
1 −4 ( + 1)
=
2 ( + 1)
1
= −2
2 ( + 1)
= +1→ =
1
= −2
2
1
= | |−2 +
2
1
= | + 1| − 2 +
2
1
= +1 −2 −1+
2 2
1
= +1 −2 −1+
2 2 4
1 +2
= − −4+
2 2
| 216
− +
. : =∫
+ −
SOLUCIÓN:
 ( x 2  2 x  3 )   ( x 2  2 (1) x  1  1  3 )   ( x  1) 2  4
x 2  2 x  2  x 2  2 (1) x  1  1  2  ( x  1) 2  1
( x 1)2 1
I  2 dx
4  ( x 1)2
u  x 1  = dx
u2 1
I  du 
4  u2
u  2sen  du  2cos  
2
4−
(sen2 1)2cos d
I    (sen2 1)d
2cos
I 
1  cos2  d    sen2  c
2 2 4
217 |
+1 +1 4 − ( + 1)
= −2 +
2 2 2
+1 4 − ( + 1)
= − ( + 1) +
2 2
. : =
( − + )
SOLUCIÓN:
x  2 (1) x  1  1  5  ( x  1 ) 2  4
2
dx
I  3
(( x  1)2  4) 2
 u  x  1  du  dx
du
I  3

(u 2  4) 2
u  2 tg   du  2 sec 2  d  
u2  4
2
2
2 sec  d  1 sec 2  d 
I  (4  g   4) 3
 
2 2 4 sec 2 
1 1
I  cos  d   sen
4 4
| 218
1
= +
4√ +4
2 1
= =
4
(4 + ) (4 + )
x 1
I c
4 ( x  1) 2 4
2 +3
. : =∫ 2 −2
( −1) +10
SOLUCIÓN:
x 2  2 (1 ) x  1  1  10  ( x  1 ) 2  9
( x 2 2  3 x ) dx
I 
( x  1) ( x  1) 2  9
u  x  1  du  dx
(u  1) 2  3(u  1)du
 
u u2  9
=3 → =3
219 |
I
(3tg  1) 2

 3(3tg  1) 3 secd

 3tg 3... sec
1 (3 + 1)[(3 + 1) + 3]
=
3
1 (3tg 2 sec 12tg sec 3tg 2 sec 4 sec

I      
3 tg tg tg tg
sec
I   tg secd  13 secd  4 d
tg
=3 + 15 | + |+
1
I  sec   15 Ln sec   tg   4  cos  
sen 
cos 
2 15 ( x  1) 2  9  ( x  1) 4
I  ( x  1)  Ln  Ln csc   ctg  c
3 3 5
| 220
. =
−
SOLUCIÓN:
z 2  4  x 2  zdz   xdx 
(4  z 2 ) dz z2
I    7 Ln z  c
z 2
(4  x 2 )
I  4 Ln 4  x2  c
2
73  z2  4  x2 2
I   4z  z   3  
3
 z 12
3  3
4  x2 2
I
3
 x  8  c
−
. : =
+
SOLUCIÓN:
=1+ → =
(3 − + 1) ( − 1)
I=
(4 − ) ( − 1)
I=
(16 − 8 + )( − 1)
I=
221 |
z 4 3z 4 2
I   2 c
4 2 z
2 2
I
1  x  3
 ( x 2  1) 
2
c
4 2 4x 1
−
. : =
SOLUCIÓN:
=2  =2
y
y2  4
2
2 tg  2 sec tg  d 
=
16 sec 4 
sen 2
2
1 tg  d 1 cos 2  1
I      sen 2 cos  d
4 sec 3  4 1 4
3
cos 
 v  sen  dv  cos  d
3
1 2 v3 sen3 y2  4
I   v dv   
4 12 12 12 y3
. : =∫
− −
SOLUCIÓN:
= √2 → = √2
| 222
x
√ −
√2
2 sec  tg d sec  d
I  
 2sec  1 2tg 2sec2   1
2
d
cos  d
I   cos   
2
 1 2  (1  sen 2 )
cos 2 
cos  d
I  
1  sen 2
u  sen  du  cos  d 
du
I 
1 u2
u  tg   d u  s e c 2  d  
1 u2
u
1
sec2  d sec2  d
I  
1  tg 2  sec2 
v  tg  dv  sec2  d 
dv 1 1 1 1
I  2    
v v tg u sen
223 |
x
I  c
2
x 2
I   d    c  arctgu  arctg ( sen )  c
 x2  2 
I  artg  c
 x 
 
( + )
. : =
( + )
SOLUCIÓN:
x  2 tg   d x  2 s e c 2  d  
x2  4
(8tg 2  1)2sec2  d
I 
(4tg 2  4)2
1 (8 + 1) 1
= = (8 + )
8 8
1 1
I  (8 sen 2  1  sen 2 )   (7 sen 2  1)
8 8
| 224
1 2 1  7u 2 
I  (7 u   1) du   u
8 8 3 
1  7 sen 3 
I   sen 
8 3 
17 x3 x 
I   c
83 2
x 4 3 2
x 4
1  1  cos 2  
I  7  1
8 

2 
7 7 2 7
I   d    cos  d    d    cos 2 d 
16 16 18 16
9 7  x  14
I  sen  9arctg    sen cos
16 32  2  12
9  x 7 x 2
I arctg   
10  2  16 x  4 x  4
2
9  x  14  x 
I  arctg     2 c
16  2  16  x  4 
. : =∫
+ +
SOLUCIÓN:
2
x  1
x  tg   d x  s e c 2  d   x
225 |
sec2  d sec d
I  2

(2tg   1)sec (2tg 2  1)
d
cos  sec  d
I  2 2
 
2sen   cos  2sen   (1  sen 2 )
2
cos 2 
u  sen  du  cos 2  d x2  1
u
du
I  2  1
u  1
u  tg  du  sec 2  d 
sec2  d
I 
sec2 
 x 
I    arctgu  artcg ( sen )  artcg  c
 x2  1 
( )
. : =∫
− 2
SOLUCIÓN:
1
x  sen  dx  cos  d  x 
√1 −
3 xarcsen ( sen )
I   cos 3 
| 226
 sen d
I  3 
cos4 
u    du  d
sen d sec3 
dv    v
cos4  3
I  sec 3    sec3  d  sec 3    1  tg 2 sec 2  d

u  tg  du  sec 2  d
I   sec 3    1  u 2 du 
u  tgnh d 
cosh   1
I   sec 3    cosh  cosh  d   sec 3    d
2
 senh 2
I  sec 3   
2 4
 senh cosh 
I   sec3   
2 2
Arcsenh4 u 1  u 2
I   sec3   
2 2
1 u 1 u2
I   sec3   n
2
 1 u2   2
c
1 tg sec 
I   sec 3   Ln  tg  sec    c
2 2
227 |
arcsenx 1  x 1  x 1 
I   Ln     
(1  x2 )3 2   1  x2 1  x 2  1  x2 1  x2 
arcsenx 1   x 1  x 
I   Ln   2
c
(1  x2 )3 2   1  x2  1  x 
. : =∫
SOLUCIÓN:
 x 1  2dx
u  Ln    du 
 1 x  1  x2
1
x5 x5
dv  v dx 
1  x2 1  x2
x  sen  dx  cos  d
x
x2  1
sen5 cos  d 2
v   sen5 d   (1  cos2  ) sen d 
cos
w  cos  
dw  sen d
2 2 2w3 w5
v   1  w  dw   1  2w  w  dw  w 
2 4

3 3
| 228
cos3  cos5 
v   cos  2 
3 5
(1  x2 )2 1  x2 (1  x2 )2 1  x2
v   1  x2  2 
3 5
 1  x   1  x  2(1  x ) 1  x (1  x 2 ) 2 1  x 2 
2 2 2
I   ln     
 1  x   3 5 
 1  x2 2 2 (1  x 2 ) 1  x 2 
   (1  x2 )  3 1  x  5
dx


 cos  2 cos 2  cos  

I  Ln     2    2
 cos     cos  d 
 cos  3 5 
 2 cos 4 
I  Ln      2  1  cos 2    dx
 3 5 
 2 cos 4 
I  Ln      2  1  cos 2    dx
 3 5 
2
4  1  cos 2  2  1  cos 2 
I  Ln      2    d      d
3  2  3  2 
2 1 1 2
I  Ln      2 Artg (x)    sen   1 cos 2  d
3 3 3
4 2 1
I  Ln     Artg ( x)  sen cos   1  2cos 2  cos2 2 d
3 3 5
4 2 x 1  x 2  sen 2 1  1  cos 4 
I  Ln     Artg ( x )      d 
3 3 4 5 5 5  2 
229 |
23 7  sen4
I  Ln     Artg( x)  x 1 x2   c
15 13 10 4
23L 7x 2sen2 cos2

I  Ln     Artg( x)  1 x2  c
150 15 40
77 7x 2sen cos 2 (cos 2  sen 2 )

I  Ln     Artg ( x)  1  x2 
50 13 10
2
 1  2x2  
77 2  7 
I  Ln     Artg ( x)  x 1  x  
50 15 10 
 
1 x  77 x 1  x2
I  Ln    Artg ( x )   55  30 x 2 
1 x  50 150 
 1 x  77 x 1  x2
I  Ln    Artg ( x )  (11  6 x 2 )  c
1 x  50 30
2 −3
. : =
2 −4
Solución:
x 2  3  3 dx 
I   
x2
x4  4
du
u  x2   xdx 
2
1 ( u  3) du
I  
2 u u2  4
| 230
u  2sec  du  2sec tg d 

u
−4
1  2 sec   3 sec  tg d 1 3

I   2 sec   3  Ln sec   tg 
4 2 sec  tg 2 2
u u2  4 3  u 
I  Ln    
2 2 22
x2  x4  4 3  x2 
I  Ln  Arc sec  c
2 2  2 
. : =
( − )√ −
SOLUCIÓN:
du
u  x2   xdx 
2
1 du
I
2   u  2 u 2  2  2 u  4  4  5
du
I  12 
2
 u  2   u  2 1
u  2  v  dv  du 
1 dv
I  
2 v u2 1
v  tg  dv  sec 2  d
2 −4
u
231 |
1
1
1 sec 2  d 1 sec  d 1 cos  1 d
I     
2 tg sec  2  tg 2 se n 2  sen
cos 
2
1 1 v2  1 1 1  u  2 1
I  Ln csc   ctg  Ln   Ln
2 2 v v 2 u2
2
1 x 2
 2 1 1
I Ln c
2 x2  2
. : =
√− − −
SOLUCIÓN:
 
  2 x   2(3)2 x  9  9  5  (2 x  3)2  4
2
x 2 dx
I  
2
4   2 x  3
du
u  2x  3   dx 
2
2
 u 3
du
1  2 
2
1  u  3 du
I   
2 4  u2 8 4  u2
u  2sen  du  2cosd 
u u2  1
2 2
1  2 sen  3  2 cos  d
I 
8 2 cos 
| 232
1 2
I   2sen  3 d
8
1 1
I    4sen2 12sen   9d    2(1  cos )  12cos 9 
8   8 
1
I 2  sen  12 cos   9 
8
1 u 
I  11Arcsen    2 sen cos   12 cos  
8 2 
 2 
1  2 x  3   2 x  3 4   2 x  3 2
c
I  11Arcsen     6 4   2 x  3 
8  2  2 
 
. : =
( + )
SOLUCIÓN:
x2  4
x  2tg  dx  2 sec 2  d  
1 4tg 2 2sec2  d
I
43  sec6 
sen 2
2
1 tg  1 2 1
I    cos   1  cos 2 1  cos 2  d
4
8 sec  8 1 32 
4
cos 
233 |
1  1
I  1  cos2 2   1  cos4
32 32 61
  sen4  sen4
I   c   c
32 64 256 64 250
Arctg  x  2 sen 2 cos 2

I  
64 2 256
 x  sen cos   cos  sen  
2 2
1
I Arctg    c
64 2 64
1  x 2x  4 x 2 
I  Arctg    2  2  2 
6u   2  x  4  x  4 x  4 
 2 
1   x  2x  4  x  
I Arctg    2
c
64   2   x 2  4 
 
2
. : =
( − )
SOLUCIÓN:
x  sec  dx  sec tg d 
x2 1
2 sec3  sec  tg d

I 
tg 6
I  2
sec 4  d 
 2
 tg 2  1 sec 2  d  
tg 5  tg 5
v  tg   dv  sec 2  d 
| 234
v2  1 1 1
I  2 5
 du   2  4
v 2v 4v
2 4
ctg  ctg 1
I    2
c
2 4 2  x  1
2
( + )
. : =
( − )√ − −
SOLUCIÓN:
 ( x 2  2(3) x  9  9  8)   ( x  3) 2  1 
(4 x 2  1) dx
I 
 x  3 1  ( x  3) 2 )
u  ( x  3)  du  dx
(4( 3) 2  1)du

I  
u 1 u2
u  sen  du  cos  d 
 4( sen  3) 2  1 cos  d 4  sen 2  6seno  9   1d
I  
sen cos  sen
4sen 2  29sen  37
I   4 send  24 d  37 csc
sen
I  4cos  24  37ln csc  k lg   c
1 1 u2
I  4 1  u 2  24 Arcsenu  37 ln c
u
235 |
2 1  1  ( x  3) 2
I  4 1  ( x  3)  24 Arcsen( x  3)  37 ln c
( x  3)
. : =
√ − +
SOLUCIÓN
u  e x  du  e x dx 
udu udu
I   3
 3

2 2
u  2u  5 (u  1)  4
v  u  1  du  du
(v  1)du
I 3

v2  4
v  ctg  dv  2 sec 2  d 
(2tg  1)2 sec 2  d 1 (2tg  1) sec 2  d
I  
4tg 2  4
3
4 sec3 
1 2tg  1 1 tg 1
I      cos 
4 sec  4 sec  4
sen
1 1 1 1 1
I   cos   sen   sen  sen   cos   sen
1 4 2 4 2 4
cos 
2 1 v
I  
2 u2  4 4 u2  4
4 u 1 5  u
I  2

4 (u  1)  4 4 (u  1)  4 4 (U  1) 2  4
2
| 236
5  ex
I 2
c
x
4 (e 1)  4
. : =
( − − )
SOLUCIÓN:
2senhx cosh xdx

I
(2cosh x  3(cosh 2 x 1)  2cosh x)3/2
2
senh cosh xdx

I  2
( cosh 2 x  3  2cosh x)3/2
u  cosh x  du  senhxdx
udu
I  2 2 
(u  2u  3)3/2
u2  2u  3  (u2  2u1u 11 3)  (u 1)2  4
udu
I   
(4  (u 1)2 )3/2
v  u 1  dv  du 
(v 1)dv
I  2
(4  v2 )3/2
v  2sen  dv  2 cosd 
(2sen 1)2cos d
I  2
(4  4sen2 )3/2
1 (2sen 1)cos d 1 (2sen 1)d
I   
2 cos2  2 cos2 
237 |
1 2 sen d  1 sen d  1
I  2
  sec 2  d      tg  c
2 cos  2 cos 2  2
. : =
√ +
SOLUCIÓN:
 2 x
dx  x  tg  tg 
I   Sea  1 2
x2 22  x 2  dx  2 sec 2  d

2sec2  d 1 sec2  d
I  I  
4tg 2 4  4tg 2 2 tg 2 2 1 tg 2
1 sec2  d 1 sec 2  d 1 sec d

I  I   I 
4  tg 2 sec 2  4  tg 2 sec 4  tg 2
1
1 1 cos2 
I   2cos d  I   d 
4 sen  2 4 cos sen2
cos 
1 cos
I   2 d
4 sen 
Sea u  sen  du  cos d
1 du 1 2 1  u 1 
I  I  u du  I  c
4  u2 4

4  1 
1 1  csc   x2  4
I     c
4u 4 se n 4 4x
| 238
. : =
√ −
SOLUCIÓN:
 2 x
x 2 dx  x  sec   sec  
I   Sea  1 2
x 2  22 dx  2tg sec  d
sec3  tg
I  4 d 
4  sec2   4
sec3  tg sec3  tg
I  4 d  I  4 d
sec2   1 tg
I  4 sec3  d  I  4 sec2  sec d 
I  4 sec2  sec2  d 
I  4 sec2  1  tg 2 d
Sea u  tg  du  sec 2  d
u 1 
I  4 1  u 2 du  I  4  1  u 2  ln u  1  u 2 c
2 2 
I  2tg 1  tg 2  2ln tg  1  tg 2  c
I  2tg sec  2ln tg  sec  c
239 |
 2 x2  4   2  2 x2  4 2
I      2ln  c
 x  x  x x
 
√ −
. =
SOLUCIÓN:
3 − (2 )
= →
= sin → sin = → = cos
9 3
3 3 − 4 4 sen θ 2 cos θ
I= dθ
2 3
2 sin θ
3 √9 − 9sen cos θ 9 √1 − sen θ cos θ
I= dθ = dθ
2 senθ 2 sin θ
√ cos
=3 → =3
sin sin
I=3 cot θ cos θ dθ
Sea: = cot → =−
= cos → = cos → = sin
= cot sin − sin −
| 240
= cot sin + sin −

1
= cot sin + sin
1
= cot sin + →
= cot sin + csc

= cot sin + ln|csc − cot | +
√ −4
2 √ −4 2
= + ln − +
√ −4 √ −4 √ −4
2 √ − 4 − 2√ − 4
= + ln +
√ −4
2 √ − 4 ( − 2)
= + ln +
√ −4
2 ( − 2)
= + ln +
√ −4
241 |
6. INTEGRACIÓN POR DESCOMPOSICIÓN DE

FRACCIONES PARCIALES
( )
Sea ( )= una función racional, ( ) ≠ 0, donde
( )
( ) es de grado y ( ) de , además primos entre sí.
Si ≥ , entonces ( )es una función impropia.
Si < , entonces ( )es una función propia.
Si se trata de una función impropia se procede a
dividir.
Si se trata de una función propia, ( ) se pueden expresar
en sus factores de la forma + , + + (cuadrática
irreductible) y pueden ser de multiplicidad , ≤ .
Si ( )tiene factores lineales distintos como + , +

( )
,… entonces se expresara ( )= =
( )
( )
( )( )…
= + + ⋯ donde , , , …son
constantes a determinar.
Si ( ) tiene factores cuadráticos irreductibles como
+ + , + + + , + + entonces
( ) ( )
se expresará ( ) = ( )
=( )( )…
=
+ + ⋯ donde , , , , , … son
constantes a determinar.
Si ( ) tiene factores de las formas + , + +
y son de multiplicidad
Entonces, se expresará
| 242
( ) ( )
( )= =( ) ( )…
= +( +
( ) )
⋯( + +( + ⋯(
) ) )
Donde , , , , , … , son constantes a determinar.
Las constantes se determinan primero homogenizando las
fracciones parciales, luego por el método de igualación de
coeficientes. Cuando tomas punto crítico a 0 resultan los
términos constantes. Recuerda que puedes mesclar los
resultados de puntos críticos y el de los coeficientes.
Ejemplos:
( − + )
. : =
+ −
SOLUCIÓN:
+0 −3 +3 + −2
− +2 −1
− − +3
+ −2
I= ( − 1) + 2 + −2
I= − + →
2 ( + 2)( − 1)
(0 + 1)
I= = +
( + 2)( − 1) ( + 2) ( − 1)
243 |
( + ) +2 −
I=
( + 2)( − 1)
+ =0
2 − =1
2 + =1 =1 3 = −1 3
−
I= – + +
2 3( + 2) 3( − 1)
1 1
I= – − | + 2| + | − 1| +
2 3 3
1 −1
I= – + +
2 3 +2
( − + )
. : =
+ +
SOLUCIÓN:
−6 +8 +2 +5
- −2 −5 1
−8 +3
(3 − 8 )
I= +
+2 +5
8
−8 +3= − (2 + 2) + 8 − 3 →
2
| 244
(2x + 2)dx
I= −4 + 5
+2 +5 +2 +5
I= − 4 ln( + 2 + 5) + 5 →
( + 1) + 4
= +1 → =
I= − 4 ln( + 2 + 5) + 5 →
+4
= 2 → = 2
2
I= −4 ( + 2 + 5) + 5
4( )
5
I = − 4 ( + 2 + 5) +
2
5 +1
I= − 4 ( + 2 + 5) + +
2 2
. : =∫
SOLUCIÓN:
+ 1 = ( + 1)( − + 1) →
1 +
= +
+ 1 ( + 1) ( − + 1)
( )( )
=
− + + + + +
=
+1
( + ) +( + − ) + +
=
+1
245 |
+ =0
+ − =0 − +1− − = 0 − 3 = −1
+ =1
=1 3 = −1 3 =2 3
1 1 −2
I= = −
+1 3 ( + 1) 3 − +1
1 1 ( − 2)
I= ( + 1) −
3 3 − +1
1 1 1 3
− 2 = ( + 1) + − 2 = ( − 1) −
2 2 2 2
( )
I=− ∫ + ∫
I= ( + 1) − | − + 1| + ∫
( )
√ √
− = =
√
I = ln( + 1) − | − + 1| + ∫
1 1 √3
I = ln( + 1) − | − + 1| +
3 6 3
1 1 √3 2 −1
I= ln( + 1) − | − + 1| + +
3 6 3 √3
| 246
√
. =∫
SOLUCIÓN:
√
→
1−
= senx → 2udu = cosxdx

2
I=
1−
I= 2 =2 →
(1 − )(1 + ) (1 − )(1 + )(1 + )
+
= + +
1− (1 − ) 1+ (1 + )
= (1 + )(1 + ) + (1 − )(1 + )+( + )(1 − )
= + + + + − + − + − + −
= + + +( − + ) +( + − ) +( − − )
Por puntos críticos si = 1 → 1 = (4) → =
= −1 → 1 = (4) → =
+ + =0 → =
− + =0 → =0
+ − =1
− − =0
247 |
1 1 1
I= + −
4 1− 4 1+ 2 1+
1 1 1
I= |1 − | + | + 1| −
4 4 2
1 +1 1
I= − ( )
4 −1 2
1 √ +1 1
I= − √ +
4 √ −1 2
. =∫
( )
SOLUCIÓN:
1 69 1 69
= →
69 ( + 1) 69 ( )
= +1 → = 69
1
I= →
69 ( + 1)
1
= + + +
( + 1) +1
( + 1) + ( + 1) + ( + 1) +
=
( + 1)
1 ( + ) +( + ) +( + ) +
=
( + 1) ( + 1)
| 248
=1 → + = 0 → = −1 → + =0 → =1
→ + = 0 → = −1
1 1 1 1 1
I= − + −
69 +1
1 1 1
I= ( | |+ − − ln( + 1) +
69 2
1 1 1
I= + − +
69 +1 2
1 +1 1 1
I= + − +
69 +2 + 1 2( + 1)
. : =∫
SOLUCIÓN:
2
= → = → =
1+
2
I=
1+
2 2
2 2
I= 4 2 2
=
+2 +1−2 ( 2 + 1)2 − (√2 )2
2
2
I= 2 2
( + 1 + √2 )( + 1 − √2 )
+ +
2 = + →
+ √2 + 1 − √2 +1
249 |
√2 √2
=− =0 = =0
2 2
√2 √2
I=− + →
2 + √2 + 1 2 − √2 +1
1 √2
± 0 = (2 ±√ )∓
2 2
√2 2 + √2 1
I=− +
4 2 + √2 + 1 2 2+ 2
√ +1
√2 2 − √2 1
+ +
4 2 − √2 + 1 2 2 − √2 + 1
√2 − √2 + 1
I= ln
4 + √2 + 1
1 1
+ +
2 √2 1 2 √2 1
( + 2 ) +2 ( − 2 ) +2
√2 √2
± = → 2 ± √2 = √2 →
2 2
√2
= sec
2
√
2 ± √2 ( ± ) +1
θ
√2
| 250
√2 − √2 + 1 √2 √2
I= + +
4 √2 + 1 2 2
√2 − √2 + 1 √2 √2
I= + +
4 + √2 + 1 2 2
√2 − √2 + 1 √2 2 + √2
I= +
4 + √2 + 1 2 √2
√2 2 − √2
+ +
2 √2
√2 − 2 +1 √2 2√ + √2
I= +
4 + 2 +1 2 √2
√2 2√ − √2
+ +
2 √2
. : = ∫
SOLUCIÓN:
I=
3+4 +1+
I= =
4+4 + ( + 2)
−
I= + →
+2 ( + 2)( + 1)
= → =
251 |
I=− +
+2 ( + 2)( + 1)
− +
I= + +
+2 +2 +1
1= + +( + )( + 2)
1= + + +2 + +2
+ =0 =−
2 + =0 = −2
+2 =1 − −4 =1 = −1 5
=1 5 =2 5
1 1 1 −2
I=− + −
+2 5 +2 5 +1
1 1 2
I= + ( + 2) − +
+2 5 5 +1 5 +1
1 1 2
I= + | + 2| − | + 1| + ( )
+2 5 5 5
− 1 +2 2
I= + + +
+2 5 +1 5
| 252
. : =∫
SOLUCIÓN:
4 +6 4 +6 +
I= → = +
( + 3) ( + 3) +3
+3 + +
=
( + 3)
+ =4 → =2
=0 → =2
3 =6 → =0
2 2 2
I= + =2 | |+2
+3 +3
=2 + | + 3| + = | ( + 3)| +
. : = ∫( )
SOLUCIÓN:
I=
+8 + 16
+ 0 + 0 + 0 + 16 | +0 +8 + 0 + 16
− + 0 − 8 − 0 16 |
−8 − 16
253 |
3 2 3
8 − 16 8 − 16
I= − 4 2
= − 4 2
I
+8 + 16 2 +8 − 16
= −2 | +8 + 16| − 24
2 +8 + 16
2 3
4 + 16 − 16 − 8
= −2 4 2
2 +8 + 16
24 2
= 24 = = 12
( + 4) ( + 4) ( + 4)
= +4 → =2
1 12 12
= 12 = 12 − =− =−
+4
12
= − 2 ln| +8 + 16| − +
2 +4
. : =∫
SOLUCIÓN:
|
−0 −4 − 14 + 0 |
→
− +2 +8
−2 + 4 − 14
−2 + 4 + 16
8 +2 +0
−8 + 16 + 64
18 + 64
| 254
18 + 64
= +2 +8+
−2 −8
18 + 64
= + +8 +
3 −2 −8
=( )
+( )
= ( )( )
+ = 18
2 −4 = 64
=− =
14 68
= + +8 − | + 2| + | − 4| +
3 3 3
. ∶ = ∫( )
SOLUCIÓN:
+ 2(1) + 1 − 1 + 5 = ( + 1) + 4 →
= ∫ [( ) ]
→ = +1 → =
=
( + 4)
=2 → =2
255 |
+4
2 1
= =
(4 + 4) 32
1 1
= =
32 32
1 1+ 2
( )
32 2
1
= (1 + 2 2 + 2 )
128
1 2 1 1+ 4
= + +
128 128 128 2
1 4 1
= + 2
+ +
128 2 128( + 4) 2.128
1 +1 4( + 1) 1 +1
= + + +
128 2 128(( + 1) + 4) 2.128 2
| 256
. : =∫
SOLUCIÓN:
1 −1 −1 1
1 1 0 −1
1 0 −1
++ −1 + −1
= =
( − 1)( − 1)( + 1) ( − 1) ( + 1)
+ −1
= + + =
( − 1) ( + 1) ( − 1) ( − 1) ( + 1)
( + 1)( − 1) + ( + 1) + ( − 1)
( − 1) ( + 1)
− + + + −2 +
=
( − 1) ( + 1)
+ =1 =5 4
−2 =1 = −1 4 =3 2
− + + = −1
= ∫( )
+ ∫( )
− ∫( )
=
5 3 1
= | − 1| − − | + 1| +
4 2( − 1) 4
257 |
. =∫
SOLUCIÓN:
( x  1) A Bx  C Ax 2  2 Ax  3 A  Bx 2  Cx
  
x( x 2  2 x  3 x x 2  2 x  3 x( x 2  2 x  3)
+ =0 =
5
−2 + =1→ =
3
1
3 =1→ =
3
1 dx 1 ( x  5) dx
I  
3  x 3  x2  2 x  5
1 1 ( x  5) dx
I  Ln x   2
3 3 x  2x  5
1 2 1
 x  5  (2 x  2)   5  (2 x  2)  4
3 2 2
1 1  1 (2 x  2)dx dx
I  Ln x    2  4 2
3 3  2 x  2x  5 x  2x  3
1 1 4 dx
I  Ln x  Ln x 2  2 x  3   2
3 6 3 x  2x  3
x2  2(1) x  1 1  3  x2  ( x 1)2 
dx
I 
( x 1)2  2
2 Sec 2  d 2 Sec 2 
I  
2Tg 2  2 2  Sec 
2 2 x 1
I  Arctg ( )
2 2 2
1 1 2 x 1
I  Ln x  Ln x2  2 x  3  A rctg ( )C
3 6 3 2
| 258
+ −
. : =∫ +
SOLUCIÓN:
2
x  x 1 x2  x 1 A B C
I  2 dx = 2 = + 2+
x ( x 1) x ( x  1) x x ( x  1)
2 2
Ax  B C Ax  Ax  Bx  B  Cx
  
x 2
x 1 x 2 ( x  1)
+ =1→ =2
+ =1→ = −1
=1
dx dx dx 1
I  2
x
 2
x
 ( x  1) = 2 [ ] +
x
− [ + 1]
1 [ + 1]
= x2 + −
x
x2
= + 1 +
x 1 x
. : =∫
SOLUCIÓN:
a 3
 5 a  4  a  1 a  4
x 2  x  2dx
I 
( x2  1)( x 2  4)
x2  x  2
I 
( x2  1)( x 2  4)
Ax  B Cx  D
  2
x2  1 x 4
259 |
 Ax  B  ( x 3  4 )  Cx  D  ( x 3  1) =>
Ax 3  4 Ax + B x 2  4 B  C x 3  C x + Dx 2  D
+ =0
+ =1
4 + =1
4 + = −2
x 3 x 2
 
3
I  2 5  3 5 
x  1  x2  4
1 5x  9 1 5x  6
I  2 dx   2
15 x  1 15 x  4
1 xdx 3 dx 1 xdx 2 dx
I  2   2   2   2
3 x 1 5 x 1 3 x  4 5 x 1
1 2 xdx 1 dx 1 2 xdx 2 dx
I  2
-  2
- + 2
+  2
6 x 1 5 x 1 6 x 4 5 x 4
1 1 3 dx 2 dx
I  Ln x 2  1  Ln x 2  4   2   2 
6 6 x 1 5 
5  x 4

K T
2
x  tg  dx  Sec  d 
sec2  d
K     Arctgx
sec2 
2sec2  d 1 x
T  2
 arctg( )
4sec  2 2
1 x2  1 3 1 x
I Ln 2  arctgx  arctg ( )  C
6 x 4 5 5 2
| 260
+ −
. : = ∫( − )( − + )
SOLUCIÓN:
2 x 2  3x  3
 A  2
Bx  C
2 
( x  1)( x  2 x  5) x  1 x  2 x  5
Ax2  2 Ax  5 A  Bx2  Bx  Cx  C
I 
( x 1)( x2  2 x  5)
+ =2→ =
−2 − + =3→ =−
5 − = −3 → =
1 dx 1 7x  4
I      2

3 x 1 3 x  2x  5
1
I   Ln x  1 
1  7 x  4  dx 
3 3  x2  2x  5
7
7x  4  (2 x  2)  7  4
2
1 1 7 2 x  2 dx dx
I  Ln x  1  (  2  3 2 )
3 3 2  x  2 x  5
      x  2 x
5
K
dx
K 
7
Ln x 2  2x  5  21 
6 2 ( x  1) 2  4
I 
1 7
Ln x  1  Ln x 2  2x  5  21 Arctg ( x  1 )  C
3 6 2 2
261 |
. : =
−
SOLUCIÓN:
x 2 dx x2 dx
I   
1  ( x3 ) 2  (1  x3 )(1  x3 )
= → = dx
1 d
I 
3  (1   )(1   )
A B A  A  B  B
  
1  1  (1   )(1   )
+ =1→ =
− =0→ =
1  1 d 1 d
I    
3  2 (1   ) 2 1  u
1 1
I  Ln 1    Ln 1    Ln (1   )(1   )
6 6
1
I Ln (1  x 2 )(1  x 2 ) )  C
6
| 262
x 2 dx
. :  x 6  10x 3  9
SOLUCIÓN:
x 2 dx
I  
( x 3 ) 2  10 x 3  9
d
  x3   x 2 dx 
3
1 d 1 d
I  2  
3   10  9 3 (   9)(   1)
A B A  A  B  9B
  
  9  1 (  9)( 1)
+ =0→ =
+ 9 = −1 → =−
1 1 du 1 d 1 1
I     ) Ln   9  Ln   1 C
3  10   9 10   1 30 30
1 x 9
I Ln 2 C
30 x 1
263 |
x3  4 x  1
. : I  dx
x4  x2  1
SOLUCIÓN:
x4  x2  1  x2  x4  2x2  1  x2
 ( x 2  1) 2  x 2  ( x 2  x  1) ( x 2  x  1)
x3  4 x  1 Ax  B Cx  D
I  2 2
 2  2
( x  x  1)( x  x  1) x  x 1 x  x 1
 Ax 3  Ax 2  Ax  Bx 2  Bx  B  Cx 2  Cx 2  Cx  Dx 2  Dx  D
+ =1→ =0
+ − + =0→ =2
+ + − =4→ =1
+ =1→ = −1
2 dx x 1 dx x 1
I x 2
 2 dx  2   2 dx
 x 1 x  x 1 1 2 3 x  x  1
(x  ) 
2 4
1 1
x  1  (2 x  1)   1
2 2
4  2 1  1 2x 1 3 dx
I Arctg  (x  )    2   2
3  3 2  2 x  x 1 2 x  x 1
1 3 dx
I  Ln x 2  x  1   2
2 2 x  x 1
1 3 dx
I  Ln( x2  x 1)  
2 2 ( x  1 )2  3
2 4
| 264
1 3 2  2 1 
I  Ln( x 2  x  1  arctg  (x  ) 
2 2 3  3 2 
1  3 
I   Ln ( x 2  x  1  3 arctg  (2 x  1   C
2  3 
4 3 3(2 x  1) 1
I arctg   Ln( x 2  x  1 
3 3 2
 3(2 x  1)
 3arctg  C
 3
2 xdx
. : I x 4
 x2  1
SOLUCIÓN:
  x 2  d   2 xdx
d d 3 2 1
I    arctg ( (  ))
  u2  1 
4
1
(   )2 
3 3 3 2
2 4
2 3 3(2  1)
I arctg ( )
3 3
2 3 3(2x2  1)
I arctg ( )C
3 3
265 |
2 x2dx
. : I 
x4  x 2  1
SOLUCIÓN:
De manera similar al ejercicio anterior

2xdx
I  
( x2  x 1)( x2  x 1)
+ =0 → =− → =4
+ − + = 2 → = −1
+ + − =0 → =0
+ =0 → =0
xdx xdx 1
I 2
  2

x  x 1 x  x 1 2
2 x  1dx 1 dx 1 2x 1 1 dx
I   2
  2   2   2
x  x 1 2 x  x 1 2 x  x 1 2 x  x 1
1 1
I Ln x 2  x  1  Ln x 2  x  1 
2 2
1 dx 1 dx
   
 1
2 ( x )2  3 2 ( x )2  3
 1
2 4 2 4
1  x2  x  1  3  3 (2 x  1) 
I  ln  2  arctg   
2  x  x 1 3  3 
3  3 (2 x  1) 
 arctg    C
3  3 
| 266
dx
. :  4
x 1
SOLUCIÓN:
dx dx
I  4 2
 2
2
x  2x 1 2x ( x  1)2  2 x 2
dx
I  2
( x  2 x  1)( x 2  2 x  1)
Ax  B Cx  D
I  2
 2
x  2x  1 x  2x  1
3 2 2 3 2 2
Ax  2 Ax  Ax  Bx  2 Bx  B  Cx  2Cx  Cx  Dx  D 2 x  D
2 2
(x  2 x  1)( x  2 x  1)
√
+ = 0→ =− → =−
√2 + − √2 + =0→ =
√
+ √2 + − √2 =0→ =
+ =1→ =
2 2
x 1 x 1
1 1
I   2 2   22 
2 x  2x 1 2 x  2x  1
2 2 1
I x 1  (2 x  2) 
2 4 2
2 2 1
I x 1  (2 x  2) 
2 4 2
267 |
1  2 (2x  2)dx 1 dx 
I   2   2 =
2  4 x  2x 1 2 x  2x 1 
1  2 (2x  2)dx 1 dx 
I  
2  4  x2  2x  1 2  x2  2x  1 

2 1 dx 2
I  Ln x 2  2 x  1   2 
8 4 x  2x  1 8
1 dx
I  Ln x2  ´2x 1   2
4 x  2x  1
2 x2  2 x  1 1 dx
I  Ln 2  
8 x  2x 1 4 2 2 1
(x  ) 
2 2
1 dx
I 
4 2 2 1
(x  ) 
2 2
 2 (2x  2) 
2 x2  2 x  1 2
I  Ln 2  Arctg  

8 x  2x 1 4  2 
2  2x  2 
I  Arctg  2 ( ) 
4  2 
2 x2  2 x  1 2 ( 2x  1)
I Ln 2  Arctg
8 x  2x 1 4
2
 Arctg( 2x  1)  C
4
| 268
dx
. : I x 8
 x6
SOLUCIÓN:
dx A B C D E F Gx  Z
I  6 2
  2 3 4 5 6 2
x ( x  1) x x x x x x x 1
Ax5  Bx4  Cx3  Dx2  Ex  F Gx7  Zx6


x6 x2 1
Ax 7  Bx 6  Cx 5  Dx 4  Ex 3  Fx 2  Ax 5  Bx 4  Cx 3  Dx 2  Ex  F  Gx 7  7x 6
+ =0→ =0
+ =0 → =1
+ =0 → =1
+ =0 → = −1
+ =0→ =0
+ =0→ =1
=0
=1
dx dx dx dx
I    x  x  x
x2 4 6 2
1
1 1 1
I   3   arctg ( x )  C
x 3x 5 x3
269 |
+
. : =
− +
SOLUCIÓN:
( + 1)
= →
( ) −2 +1
= → = Λ
1 ( + 1)
=
4 −2 +1
1 0 −2 1
͢ 1 1 1 −1
1 1 −1 0
1 ( + 1)
=
4 ( − 1)( + − 1)
( + 1) +
= +
( − 1)( + − 1) −1 + −1
+
− + + − −
=
( − 1)( + − 1)
+ = 0 → =2
+ − = 1 → −1 − = 1 → = −2
− − =1 → + = −1 → = −3
1 2 1 (−2 − 3)
= +
4 −1 4 + −1
| 270
1 1
2 + 1 + 3 − 1)
= ln| − 1| −
2 41 1 1
+2 2 +4−4−1
1 1 (2 + 1) 1
= ln| − 1| − −
2 1
4 ( + ) − 5 2 ( + 1) − 5
2 4 2 4
1 √5
1 1 1 +2− 2
= ln| − 1| − ln| + − 1| − ln +
2 4 2 1 √5
+2+ 2
1 1 1 2 + 1 − √5
= ln| − 1| − ln| + − 1| − ln +
2 4 2 2 + 1 + √5
. : =
( + )
SOLUCIÓN:
7
1 7
= →
7 7( 7 + 1)2
= → =7 → ∫ →
( )
1
= →
7 ( + 1)2
+ +
+1 ( + 1)
( + 1) +
= + = +2 + + + +
( + 1)
+ =0→ = −1
2 + + =0→ = −1
=1
1 1
= 7∫ − ∫
7 +1
−∫
( +1)2
1 1 1
= ln| 7 | − ln| 7
+ 1| −
7 7 7( + 1 )
271 |
1 1 1
= ln| 7 | − ln| 7
+ 1| − 7
+
7 7 7( + 1)
1 1
= ln| | − ln| + 1| − +
7 7( + 1)
. : =
( + )
SOLUCIÓN:
1 999 1 999
= = =
999 ( + 1) 999 ( + 1)
= → = 999
1
= → + +
999 ( + 1)2 ( + 1) ( + 1)2
( + 1) + +2 + + + +
+ =
( + 1) ( + 1)
+ = 0 = −1
2 + + = 0
= 1 → = −1
1 1 1
= − −
999 999 +1 999 ( + 1)2
1 1 1
= ln| | − ln| + 1| − +
999 999 999 ( + 1)
1 1
= ln| | − ln| + 1| − +
999 999 ( + 1)
| 272
. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
9 8
1 9 1 9
= = →
9 9( 9 + 1)3 9 9( 9 + 1)3
= → =9
1
= → + + +
9 ( + 1)3 +1 ( + 1)2 ( + 1)3
( + 1) + ( + 1) +
+
( + 1)
+3 +3 + + +2 + + + +
=
( + 1)
+ = 0 = −1
3 + 2 + = 0 = −1
3 + + + = 0 = −1
=1
1 1 1 1
= ln| | − ln| + 1| + + +
9 9 9( + 1) 18( + 1)2
1 1 1
= ln| | − ln| + 1| + + +
9 9( + 1) 18( + 1)
273 |
. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
11 11
+1
= 12 ( 11
− 12 ( 11
+ 1) + 1)
= 12
− 11
( + 1)
11
1 11
= 11 11 ( 11
11 + 1)
10
1 11
= 11 11 ( 11
→
11 + 1)
= → = 11
10
1 11 1
= 11 11 ( 11
→ 2(
11 + 1) 11 + 1)
+
→ + + = +
+1 +1
+ + + +
=
( + 1)
+ = 0 C=1
+ = 0 → A = -1
= 1
10
1 11
= 11 11 ( 11
→
11 + 1)
11 |
1 11
= − ln| − 11
+ ln| + 1| +
11
| 274
. : = ∫( )
SOLUCIÓN:
cos
= →
sen (sin7 + 1)
= sen → = cos
= 7
( + 1)
7 6
1 7 1 7
= 7( 7
→ 7( 7
→
7 + 1) 7 + 1)
= =7
1 + +
= → + =
7 ( + 1) +1 ( + 1)
+ = 0 → = −1
=1
1 1
= ln| | − ln | + 1|)
7 7
1 1 1
= ln| 7 | − ln | 7
+ 1|) = ln| | − ln | 7
+ 1|)
7 7 7
1
= ln|sen | − (ln | sen + 1|) +
7
275 |
. : =
( + )
SOLUCIÓN:
sen
=
cos (cos99 + 1)
→ = cos → = −sen →
=− 99
( + 1)
99 98
1 1
=− 99 ( 99
→− 99 ( 99
→
99 + 1) 99 + 1)
= → = 99
1 + +
=− → + =
99 ( + 1) +1 ( + 1)
+ = 0 → =1
= 1
1 1 1 99 |
1 99
=− ln| | + ln| + 1| = − ln| + ln | + 1|
99 99 99 99
1 99
= − ln| | + ln| + 1| +
99
1
= − ln|cos | + ln|cos99 + 1| +
99
| 276
√ √
. : =∫ ( )
SOLUCIÓN:
4
√sen + √sen cos
= +
( 4 + 1) cos ( 4 + 1) cos
4
( + 1)√sen
= 4
+ 4
( + 1) cos ( + 1)
√sen
= + 4
cos ( + 1)
√sen cos
= +
cos2 4 +2 2 +1−2 2
√sen cos
= + →
1 − sin2 ( 2 + 1)2 − (√2 )2
= sen → 2 = cos
√ 2
= +
1− − √2 + 1 + √2 + 1
2
= +
1− − √2 + 1 + √2 + 1
2
=− +
−1 − √2 + 1 + √2 + 1
2
=− +
( + 1)( − 1) − √2 + 1 + √2 + 1
2
=− +
( + 1)( − 1)( + 1) − √2 + 1 + √2 + 1
277 |
. : = ∫( )( )( )
SOLUCIÓN:
−
+ +
+1 −1 +1
− − + +
−
−1 +1
− + − + − + + + + − −
+ + = 0 C=0
− + + = 2 D=1
+ − = 0 =−
− + – = 0
1
2 = 1 → = →
2
= −∫( )( )( )
=
1 1
= −(− ln| + 1| + ln| − 1| + Arctan ) +
2 2
| 278
. : =∫ √ √
SOLUCIÓN:
+ +
+
− √2 + 1 + √2 + 1
+ √2 + + + √2 + + − √2 +
+ − √2 +
+ = 0 = −
√2 + − √2 + = 0 = 1 −
+ √2 + − √2 = 0
+ = 1
1 1 1 1
= ∧ =− ∧ = ∧ =
2√2 2√2 2 2
=
− √2 + 1 + √2 + 1
− 1 1
+2 +2
2√2 2√2
= +
− √2 + 1 + √2 + 1
Juntando ecuación 1 y 2
1 1
−(− ln| + 1| + ln| − 1| + arctan )
2 2
− 1 1
+2 +2
2√2 2√2
+ +
− √2 + 1 + √2 + 1
− 1 1
+2 +2
1 +1 2√2 2√2
= ln − arctan + +
2 −1 − √2 + 1 + √2 + 1
279 |
. : =
SOLUCIÓN:
tgh sech tgh sech

= = →
sech 1 − tgh
= tgh ∧ 2 = sech
2 2
= =
1− 1−
2 2
=− =−
−1 ( + 1)( + 1)( − 1)
+ + + − +
+ + = +
−1 +1 +1 +1 +1
+ + + + + − − + + −
−
+ + = 0 C=0
– + = 2 → D=1
+ – = 0 =
– – = 0 =−
1 1
= −( ln| − 1| − ln| + 1| + arctan )
2 2
1 1
= ln| + 1| − ln| − 1| − arctan
2 2
1 +1
= ln | |− tan +
2 −1
1 tgh + 1
= ln | |− tan +
2 tgh − 1
| 280
√ +
. : =
+ +
SOLUCIÓN:
= sen + 1 → 2 = cos
2 2 2 +2−2
= = √
+1 +1 +1
2 +2
= −2
+1 +1
2 + 2 arctan
= 2√sen + 1 − 2 arctan √sen + 1 +
. : =
( − )
SOLUCIÓN:
sen 5 sen 5
= =
sen 5 (1 − cos 5 ) (1 − cos 5x)(1 − cos 5 )
sen 5
=
(1 + cos 5x)(1 − cos 5 )
= cos 5 → = − 5 sen 5
1
=− → + +
5 (1 + u)(1 − ) 1+ 1− (1 + )
(1 + ) −
= +
1+ (1 − )
−2 + + − + + − +
281 |
− =0 = ; =−
−2 − + + = 0 → −2 + =0→ =2 ; =1
+ + =1 → − +2 =1 ; =
1 1 1 1
=− ln|1 + | + ln|1 − | + +
5 2 2 1−
1 1− 1 1
= ln + ∗ +
10 1 + 5 1−
1 1− 1 1
= ln + ∗ +
10 1 + 5 1−
. : =∫
√
SOLUCIÓN:
2 sen
= →
√cos (1 − cos )
= cos → −2 = sen
= −4 = −4
(1 − ) 1−
−1
=4 = 2 ln
−1 +1
√cos − 1
= 2 ln +
√cos + 1
| 282
. : =
−
SOLUCIÓN:
1 3 1 3
= =
3 −1 3 −1
= → =3 →
1 1 −1+1
= =
3 −1 3 −1
1 1 1
= + = + ln| − 1| +
3 3 −1 3 3
1
= + ln| − 1| +
3 3
283 |
7. INTEGRACIÓN DE FUNCIONES IRRACIONALES

Se llaman así porque las funciones tienen como exponentes a
números racionales veamos cuatro formas:
6.1. Integrales de la forma:
⁄ ⁄
+ +
= [ , ,…, ]
+ +
Entonces se hace el siguiente cambio.
+
= = ( , ,…, )
+
Entonces:
− ( − )
= ⇒ =
− ( − )
= , ∈ℝ, ∈ℤ−{ }
( − ) √ + +
Entonces se hace la sustitución recíproca.
− = ⇒ =−
= ( , + + )
Entonces se hace la sustitución de Euler y se dan tres
casos
I. Si ≥ entonces √ + + = + √ entonces
√ −
=
−
√ − + ( √ − )
=
( − )
II. si ≥ entonces √ + + =√ + entonces
−
=
− √
| 284
− √ − √
=
( − √ )
III. si + + tiene 2 raíces reales entonces
+ + = ( − )( − ) = ( − ) ó
+ + = ( − )( − ) = ( − )
Entonces
− ( − )
= ⟹ =
− ( − )
6.4. Integrales de la forma (Polinomial - Chevyshev):
= ( + ) , ≠ , ≠ , , , ∈ℚ
Se dan tres casos:
I. si ∈ ℤ, entonces = → =
Donde es el de los denominadores de y
II. si ∈ ℤ, entonces + = →
=
Donde es el denominador de
III. si + ∈ ℤ, entonces + = →
+ = →− =
Donde es el denominador de
Ejemplos
√
. : =
+
SOLUCIÓN:
= ⇒ = 10
10
= = 10 = 10
+ + +1
285 |
= 10 ( − + 1) − 10
+1
5 3
= 10 − + − 10 +
5 3
3
5
10
=2 − + 10 − 10 ( )+
3
10 10 3 10 10
= 2√ − √ + 10 √ − 10 √ +
3
. =
( − )√ − −
SOLUCIÓN:
=
( − 1) ( − 1)( − 1 − 1)
1
−1 = → = − →
=− =−
1 1 1 1 1 1−
−1
=− → =1− →2 =−
√1 −
2
= =2 + = 2√1 − +
| 286
1 −2
=2 1− + = 2 +
−1 −1
Otra forma
√ −1
= =
( − 1) ( − 1)( − 2) ( − 1) √ − 2
−1
−2
= →
( − 1)
−1
= = −2 = −1
−2
2
− =2 −1→ = →
−1
4 ( − 1) − 2 (2 − 1)
=
( − 1)
4 −4 −4 +2 −2
= dx =
( − 1) ( − 1)
= −2
2 −1
( − 1) ( − 1)
−1
= −2
( − 1)( )
−1
287 |
2
2 2
= −2 4
= −2 2
= =
−1
2
−2
= 2 +
−1
. =
√ + −
SOLUCIÓN:
Aplicando la forma 6.3. II tenemos:
+ 2 − 3 = √1 + → +2 −3=( + )
+3
2 −3= +2 → =
2−2
2 − +3
=
2(1 − )
2 − +3
2(1 − )
= =2
+3 +3 +3
+2−2
2−2
2
= +
√3 √3
2 √ +2 −3−
= +
√3 √3
Aplicando la forma 6.3. III tenemos:

| 288
=
( + 3)( − 1)
( + 3)( − 1) = ( − 1) → ( + 3)( − 1) = ( − 1)
+3
+3= ( − 1) → =
−1
−8
=
( − 1)
−8
( 2 − 1) 2
= 2 +3 2 +3 = −2 2 +3
2 −1 2 −1−1
+3
2 − 1⎞
=− ⎛ +
√3 √3
⎝ ⎠
O también podría ser
=
( + 3)( − 1)
( + 3)( − 1) = ( + 3) → ( + 3)( − 1) = ( + 3)
3 +1
−1= ( + 3) → =
1−
8
=
( − 1)
289 |
8
( 2 − 1)2
= =2 =
3 2+1 3 2+1 3 2
+1
+3
1− 2 1− 2
2 2√3
= = √3 +
3 2+1 3
3
2√3 −1
= √3 +
3 +3
También podemos resolver haciendo el cambio siguiente
1 −
= → =
2
=− = −
1 1 2 3 2 √−3 2 + 2 + 1
2 + 2 − 2
=−
−(3 − 2 − 1)
=−
1 1 1
−( √3 − 2√3 + − − 1)
√3 √3 √3
= −∫
√
√
1 2
√3 − =
√3 √3
| 290
2
dt = cos
3
2 √3 √3
=− = − =
3 4 4 3 3
3−3
1
√3 − 3 −1
√3 √3 √3
=− = −
3 2 3 2
√3
3
√3 −1
=− ( )
3 2
3−
√3
=− ( )
3 2
1
√3 3−
=− +
3 2
Tambien se pudo haber completado cuadrado de la siguinte
manera
− =−
√−3 +2 +1 −(3 − 2 − 1)
1
1 1 −3
=− =− +
√3 4 1 √3 2
− − 3
9 3
291 |
1 1
1 − 1 3−
=− 3 + =− +
√3 2 √3 2
3
. : =∫
( + )
SOLUCIÓN:
=∫ (1 + )
Aplicando Chevyshev I
( , )
= −1 ∈ ℤ → = = → =4
=∫ (1 + ) 4 3 = 4∫
1+
( + 1)
= 4∫ − 4∫ = 4 − 4 | + 1| +
1+ 1+
=4 −4 +1 +
Aplicando Chevyshev II
1
+1 −2 + 1 1
= =2∈ℤ→1+ = → =
1 4
4
= −1→ = ( − 1) → = ( − 1)
4 4
= ∫ ( − 1) ( ) = ∫ ( − 1) ( )
( − 1)
−1
= 4∫ = 4∫ − 4∫
=4 −4 | |+ =4 1+ −4 1+ +
=4 −4 1+ +
Aplicando Chevyshev III
+1
+ =1∈ℤ→1+ =
| 292
1
+1= →− =
4
= −1→ = ( − 1) → = ( − 1)
= −4∫ ( − 1) (1 + ( − 1) )
= −4∫ ( − 1) (1 + ( − 1) )
( − 1)
= −4∫
( − 1)
1
= + +
( − 1) − 1 ( − 1)
1 = ( − 1) + + ( − 1)
Por puntos críticos
=0→ =1
=1→ =1
Por coeficientes de
0=− + −2 → = −1
= 4∫ − 4∫ − 4∫
−1 ( − 1)
4
= 4 | − 1| + −4 | |+
−1
−1 4
=4 + +
−1
+1−1 4
=4 + +
+1 +1−1
=4 −4 1+ +
O también
( , )=
= → =4 →
293 |
4
=∫ = 4∫ = 4∫ −∫
(1 + ) 1+ +1
= 4 − 4 │ − 1│ = 4 √ − 4 │ √ + 1│ +
. : = ∫
√ √
SOLUCIÓN:
(2,3) = 6
−1= → =6
6
= ∫ = 6∫
+ +1
1
= 6∫ − +1−
+1
6 6
= − +6 − │ + 1│ +
3 2
=2 −3 +6 − │ + 1│ +
= 2√ − 1 − 3 √ − 1 + 6 √ − 1 − │( − 1) + 1│ +
−
. : =
+
SOLUCIÓN:
1 2
−1 2
= ∙ →
2 1+ 2 2
= → 2 = →
1 −1
= ∙
2 1+
| 294
−1
= → + = −1→
1+
− −1
− =− −1→ =
−1
(−2 )( − 1) + (2 )( + 1)
=
( − 1)
2 ( + 1 − + 1) 4
= =
( − 1) ( − 1)
2
1 .4 −1 1 42
=− 2
=− 2 2
2 2
−1 2
+1 2 −1 +1
2
= −2 2 2
−1 +1
+
= + +
( − 1)( + 1) −1 +1 +1
= ( + 1)( + 1) + ( − 1)( + 1) + ( + )( − 1)
Por puntos críticos
Si = 1 → =
Si = −1 → =−
Si = 0 → 0 = − − → =
Para coeficientes de
0= + + → =0
295 |
1 1
=− + − 2
=
2 −1 2 +1 +1
1 +1
= − ( )+
2 −1
√ −1
1 +1 −1
= √ +1 − +
2 √ −1 +1
−1
√ +1
1 2 −1+ 2 +1 2−1
= − 2+1
+
2 2 −1− 2 +1
. : = +
SOLUCIÓN:
2
+2
=
2
+2
2
= + →
2 2
+2 +2
= → =
= + →
2 2 +2
+2
2
= √2 → = √2
| 296
2
√2
= + =
2 +2
2
2 +2 2
2
= +
2 +2
= +
2 +2
= → = →
= | + |−
2 +2
2 +2 2 +2
= + + +
2 2 2 2
2 2
+2 +2
= + + + +
2 √2 2 2
. : =
√ + +
SOLUCIÓN:
1
= → =− →
=− =− =
2 1 1 1 2
4. 2 + + 4. 2 4+ +
2
=−
2
4+ +
297 |
1 2 +1 1
=− + →
2 4+ + 2 2 4+ + 2
= + +4→ =2 +1
1 1
=− +
2 √ 2 2
1 15
+2 + 4
2 2 4( + 1)
=− √ +
2 2√15 √15
2 1 4( + 1)
=− 4+ + +
√15 √15
1
1 11 4 +1
=− 2
+ +4+ +
√15 √15
. : =
( − )√ + −
SOLUCIÓN:
1
−2= → =− →
=− 2
=−
1 3 1+3 −9 2
2 + −9
=−
2
− 9 −1−3
| 298
=
1 1 1
(3 )2 − 2. . 3 +
2 4−4−1
=−
2
1 5
− 3 −2 +4
√ √
3 − = → =
5
3 −
2
− 3 − +
299 |
2√5 1 2 1
=− =− 3 − +
6√5 3 √5 2
1 6 −1
=− +
3 √5
1 8−
=− +
3 √5( − 2)
( + )
. : =
√ + +
SOLUCIÓN:
1
= → =− →
1 (1 + 3 )
+3 2 3
=− =−
1 3 2 3+2 + 2
2 2 + +1
3
(1 + 3 )
=−
2
3+2 +
3
3 + 1 = (2 + 2) − 2 →
2
3 (2 + 2)
=− +2
2 3+2 + 2
3+2 + 2
2
= −3 3 + 2 + +2
( + 1)2 + 2
| 300
+ 1 = √2 → = √2
+1 ( + 1) + 2
√2
√2 2
2
= −3 3 + 2 + +2
√2
2
= −3 3 + 2 + +2
1 2
= −3 2
+ +3+2 | + |
3 2 +2 +1 ( + 1)2 + 2 +1
= −3 +2 +
√2 √2
3 2 +2 +1 3 2 +2 +1+ +1
= −3 +2 +
√2
. : =∫
SOLUCIÓN:
1
= → =−
Entonces
2
3 1 1
3
−1
− 3
3
3
2
=− =− = −1
1 2 1 2
4 4
301 |
Sea = −1→3 =2
−3 3
3 2 3
3 4
= =− =−
2 8
3 4
1
3
2 4 −3 2−1
−3 −1
= = +
8 8
. : = ∫( )
SOLUCIÓN:
1 1
+1= → =−
2 4
=− 2
=− =−
1 1 1− 2 (1 − )2
4 −1
2
= +2 +3
−2 +1
2 4 −3
=− +2 +3 −
(1 − )2
4 − 3 = 2(2 − 2) + 1
| 302
3
2 2(2 − 2)
=− + +3 − −
3 (1 − )2 (1 − )2
3
2 1
=− − − 3 + 4 ln(1 − ) + +
3 1−
−1 1 1 1 +1
= − −3 + 4 ln + +
3 +1 1+ 1+ +1
. : =
√ + +
SOLUCIÓN:
2 + +1= + √1 →
2 + +1= +2 +1
2 −1
2 +1= +2 → =
2−
2(2 − ) + 2 (2 − 1)
= →
(2 − )
2 −2 +4
=
(2 − )
2
2
−2 +4
2
2− 2
= =
2 −1 2 −1
+1
2− 2 2− 2
2 2−2 +4
= 2
(2 − 1)( (2 − 1)) + 2 − )
303 |
2
− +2
=2 =2
(2 − 1) 2 2 − + 2 − 2 2 −1
2 2 + +1−1
= 2 ln(2 − 1) = 2 ln 2 +
. : =
√ + +
SOLUCIÓN:
+ +1= + → + +1= +2 + →
−1
=
1−2
2 (1 − 2 ) + 2 −2
= →
(1 − 2 )
−2 + 2 − 2
=
(1 − 2 )
2
−2+2 −2
(1 − 2 )2
= 2 2
=
−1 −1
1−2 1−2 +
2
−2 +2 −2
= 2 2 2
−1 −1+ −2
| 304
1
=2 2
=2 −2
−1 2 −1 2(1 + )
= ln( − 1) − ln( + 1) +
2 + +1− −1
= +
2 + +1− +1
. : =
√ − +
SOLUCIÓN:
−3 +2 = ( − 2)( − 1) = ( − 2) →
1−2
−1= −2 → =
1−
−4 (1 − ) + 2 (1 − 2 )
= →
(1 − )
−2
=
(1 − )
−2
2
1− 2
= =
1−2 2 1−2 2
−2
1− 2 1− 2
305 |
−2
(1 − )2 2 1
= = =2
(1 − 2 )(− ) (1 − 2 ) 1−2
(1 − )2
1 2 2 −3 +2
= 2( ln(1 − 2 ) + = ln 1 − +
2 −2
. : = /
( + /
)
SOLUCIÓN:
8
= 6
→ = 3
(1 + ) (6)( 5 )
2 −2
=6 2 2
(1 + )
8
=6
2 4 2
(1 + 2 + )
 Dividiendo se obtiene
2
4 2
(8 + 3)
=6 ( −2 + 3) − 2 4
(1 + 2 + )
5 8
6
= −4 3+6 −
5 (1 + 2 )2
+ + ( + )( + 1) + ( + 1)
+ =
+ 1 ( + 1) ( + 1)
+ + + + +
=
( + 1)
= 0
= 8
= −5
= 0
8 5 5
= − =8 ( )−
2 +1 ( + 1)
2 2 ( + 1)2
2
= → =−
| 306
√ +1
1
2
=8 ( )−5 4
2
=8 ( )−5
1+ 2
=8 ( )−5
2
5 5 2
= 8 ( )− −
2 4
5 5
=8 ( )− − +
2 2 2
5 5 1
=8 ( )− − +
2 2 2 √ 2+1 √ 2+1
6
5 √ 5 √
=8 √ − − 3
+
2 2 2 1+√
. : = /
( + /
) /
SOLUCIÓN:
/
2 / /
2+ = → =4 → =6
3
= 6 =6
4 7
= 6 ( − 2)
2+
3
= − 2+ +
2 2
307 |
2+ −3 2+
= +
2
2+ 1−3 2+ 2+ (−5 − /
)
= +
2 2
/ /
− 2+ (5 + )
= +
2
. : =∫ ( ) /
SOLUCIÓN:
−6 6 −1/6
= (65 − )
65 − − → = 65 −1 → 6 = −6(65)
−1 −6 6 6 −1/6 5 7
−1 −6 −1 −1 5 7
= ( ) =
65 65
−1 4
− 5
= = +
65 5.65
− (65 − )
= +
5.65
− (65 − )
= +
. 325
. : = /
( + ) /
SOLUCIÓN:
= ( + 1) →
( + 1) = → +1= → −3 =2
| 308
−2 /
−2
= ( ) =
3 3
2
=− →1= − → 1=( − 1)
3
1 1
→ = → =
−1 ( − 1)
2
2
=−
3 ( 2 − 1)2
→ = → =
−2 2
−2 3
= 2 = 9
3 ( 2 − 1) 3
1
2 3 2 1
=− 3 =− 3
3 3
3
2 3
2 2
=− = 1+ 2 (− )
3 3
→ = → =− →
2
= 1+ 2
3
= → =
2 2 2 3
= 3∫ = ∫
3
2 2
2 2
= (1 + ) = +
3 3 3
= → =
= → =
2 2 2 3
= + −
3 3 3
:
309 |
1 1
= ln | 2 +1+ |+ ( 2 + 1)( ) +
3 2
1 1
= ln | 2 +1+ |+ ( 2 + 1)( )+
3 2
1 1 1
= ln | ( )+ + |+
3 −1√ 2 2−1
2 −1 √ 2
1 +1 1
= ln | |+ ( 2 )+
3 2
√ −1 2 −1
1 1
= ln | 1 + 3 + 3 | + ( 7/3 1 + 3 ) +
3 2
√ +
. : =
SOLUCIÓN:
4 4
√1 +
= 2
→
= → =
4 4
√1 + −2 4 1/4
= 2
= (1 + )
−2 + 1 −1 1
→ = + = 0 → (1 + )= → ( + 1) =
4 4 4
1
− = −1 ↔ (1 − ) = −1 → =
−1
4
=− 4
= −
= − − − 4 4
−1 −1 −1
→
− 1 = ( + 1)( − 1)( + 1)
+ + + + −
+ + = +
+1 −1 +1 +1 −1
− + − + + + − + + + −
=
−1
+ + = 0 = 0
+ − = 0 = −1/2
− + + = 0 = ¼
+ − = 1 = −1/4
| 310
1 1 1
= − − (− 2
+ ) −
2 +1 4 −1 4 +1
1 1 1
=− + ( ) − ln| − 1| + ln| + 1| +
2 4 4
4 4 4 4
4 1+ 1 4 1+ 1 √1 + +
=− 4
+ 4
+ ln 4 +
2 4 √1 + 4 −
4 4 4 4
4 1+ 1 4 1+ 1 √1 + +
=− 4
+ 4
+ ln 4 +
2 4 √1 + 4 −
. : =
+
SOLUCIÓN:
6
= =6
(1 + ) . 1+
= 2 =6
1+ 1+
= ⇒ =
=6 =6 (1 + )
√1 +
−1 + 1
⇒ =0⇒1+ = ⇒3 =3
3
=6 ( ) =6 =6
−1
+
=6 ⇒ +
( − 1)( + + 1) −1 + +1
= + + + +
311 |
+ =0 =−
+ − =0 ⇒ + + =1
− =0 =
1
−1 1
= ,, ==
3
3 3
1 1 ( − 1)
= 6 ln| − 1| −
3 3 + +1
( − 1)
= 2 ln| − 1| − 2
+ +1
+ −
. : =
√ +
SOLUCIÓN:
= +5⇒2 =
2 2 2
(5( − 5) + 20( − 5) − 24)2
=
= 2 (5 4 − 50 2 + 125 + 20 2 − 100 − 24)

5 3
5 30
= 2 (5 4 − 30 2 + 1) =2 − + +
5 3
= 2√ + 5 − 20√ + 5 + 2√ + 5 +
. : =
( + )√ − + −
SOLUCIÓN:
| 312
=
[(2 − 3) + 8]√2 − 3 + 4(2 − 3)
⇒ =2 −3⇒2 =2 ⇒ =
= 2 2
= 2
= 2
( + 8) + 4 +8+4 +4 +8
1 +2
= = +
( + 2)2 + 4 2 2
1 √2 − 3 + 2
= +
2 2
313 |
+ √ −
. : =
+√ −
SOLUCIÓN:
4(2 − 5) + 20 + 21√2 − 5
=
4 + √2 − 5
⇒ =2 −5⇒2 =2 ⇒ =
2 2
4 + 20 + 21 4 + 21 + 20
= =
4+ 4+
( + 4)(4 + 5)
=
4+
42
= ( 4 + 5) = +5 + =2 2+5
2
= 2(2 − 5) + 5√2 − 5 + = 4 + 5√2 − 5 +
. : =
( + ) −( + )
SOLUCIÓN:
= +1 ⇒4 =
4
= =4 =4
( ) −( ) − 1−
−1 +1
= −4 = −4 ln
= 4 ln
−1 +1 −1
√ +1+1
I = 4 ln +
√ +1−1
| 314
( )
. : =∫
( )
SOLUCIÓN:
= −2 ⇒3 =
( ) 3
= =3
( ) +3 +3
=3 ( − 3) + 27
+3
9
= −9 + ( )+
√3 √3
−2 √ −2
= − 9 √ − 2 + 3√3 ( )+
3 √3
+
. : =
+
SOLUCIÓN:
M.C.M de los divisores de la potencia es igual a “14”
= ⇒ = 14
( ) +( )
= 14
( ) +( )
+
I= 14
+
315 |
+ 1+
I = 14 = 14
+ +1
= 14 ( − + − + 1)
I = 14 − + − + +
5 4 3 2
√ √ √ √
= 14 − + − + √ +
5 4 3 2
(√ + )
. : =
√ +
SOLUCIÓN:
= ⇒2 =
√ +1 +1
= 2 = 2
√ +1 +1
2 −1+1
=2 =
− +1 − +1
2 −1
= +
− +1 − +1
| 316
= | − + 1| +
1 3
−2 +4
1
2 −2
= | − + 1| + +
√3 √3
2
1
2 −2
= | − + 1| + +
√3 √3
2
1
2 √ −2
= −√ +1 + +
√3 √3
2
√ −
. : =
√ +
SOLUCIÓN:
1−
= ⇒ + =1−
1+
+ =1−
2
1−
=
+1
−2 ( + 1) − 2 (1 − ) −4
= =
( + 1) ( + 1)
317 |
4
= −9 = −36
( + 1) ( + 1)
Entonces:
+ + + + + + +
+ =
+1 ( + 1) ( + 1)
=1
=0
+ = 0 ⇒ = −1
+ =0⇒ =0
= −36 −
+1 ( + 1)
2 2
= −18 + 18
+1 ( + 1)
18
I = −18 ln| + 1| −
+1
1− 18
= −18 ln +1 −
1+ 1−
1+ +1
1− +1+ 18(1 + )
I = −18 ln −
1+ 1− +1+
( )
= −18 ln −
1+
I = 18 ln − 9(1 + ) +
2
I = 18 ln|1 + | − 9 +
| 318
. : =∫
SOLUCIÓN:
x−9
sea t = entonces; t x + 9t = x − 9
x+9
9t + 9
t x − x = −9t − 9 → x =
1−t
18t(1 − t ) + 2t(9t + 9)
dx =
(1 − t )
18t − 18t + 18t + 18t 36t
= = dt
(1 − t ) (1 − t )
1−t 36t
I= ×t× dt
9t + 9 (1 − t )
36 t
I= dt
9 (t + 1)(1 − t )
t
I = −4 dt
(t + 1)(t − 1)(t + 1)
Ahora resolvemos usando las fracciones parciales:
At + B C D At + B tC + C + Dt − D
+ + = +
t +1 t−1 t+1 t +1 t −1
= At + Bt − At − B + Ct + Ct + Dt − Dt + tC + C + Dt − D
+ + =0
+ − =1
+ + =0
B+C−D=0
319 |
= 0, = 1/2, = 1/4, = −1/4
4 dt dt dt
I=− − +
2 t +1 t−1 t+1
I = −2arc tan(t) − ln|t − 1| + ln|t + 1|
t+1
I = ln − 2arc tan(t) + C
t−1
x−9
+1 x−9
I = ln x + 9 − 2arc tan
x−9 x+9
x+9−1
x x−9
I = ln − 2arc tan +k
9 x+9
−
. : =
( − ) +
SOLUCIÓN:
2−x
Hacemos t = entonces; 2t + t x
2+x
2 − 2t
= 2 − x, despejamos x=
t +1
−6t (t + 1) − 3t (2 − 2t )
dx =
(t + 1)
−6t − 6t − 6t + 6t −12t
= = dt
(t + 1) (t + 1)
| 320
2t −12t
I= dt
2 − 2t (t + 1)
2−
t +1
t
I = −24 dt
2t + 2 − 2 + 2t
(t + 1)
t +1
t 3 dt 3 1
I = −24 dt = − =− −
(4t ) 2 t 2 2t
31 3
I= =
4t 2−x
4 2+x
3 2−x
I= +k
4 2+x
. : = ∫√ +
SOLUCIÓN:
√sen x +sen x cos x

I= dx
√1 − sen x
hacemos u = sen x, luego du = cos x dx
√u + u √u√u + 1 u
I= du = dudu =
√1 − u √1 − u√u + 1 1−u
u t
luego t = emtonces; t − t u = u, u = ;
1−u t +1
2t(t + 1) − 2t 2t
du = = dt
(t + 1) (t + 1)
321 |
t2t t
I= dt = 2 dt,
(t + 1) (t + 1)
t = tan θ enontces dt = sec θ dθ
tg θ sec θ
I=2 dθ
(tg θ + 1)
tg θ sec θ
=2 dθ I
sec θ
sen θ
tg θ cos θ dθ
=2 dθ = 2
sec θ 1
cos θ
1 − cos 2θ sen 2θ
I = 2 sen θ dθ = 2 dθ = θ − +k
2 2
t
I = arc tg(t) − sen θ cos θ = arc tg(t) − +k
t +1
u
u 1−u
I = arc tg − u
1−u
1−u+1−u
sen x
sen x 1 − sen x
I = arc tg −
1 − sen x 1
1−u
sen x sen x
I = arc tan − (1 − sen x) + k
1 − sen x 1 − sen x
sen x
I = arc tan − sen x +sen x + k
1 − sen x
| 322
. : = ∫√ +
SOLUCIÓN:
√cos x +cos x sen x

I= dx
√1 − cos x
hacemos u = cos x, luego du = −sen x dx
√u + u √u√u + 1 u
I= du = − du = − du
√1 − u √1 − u√u + 1 1−u
u t
luego t = emtonces; t − t u = u, u = ;
1−u t +1
2t(t + 1) − 2t 2t
du = = dt
(t + 1) (t + 1)
t2t t
I=− dt = −2 dt,
(t + 1) (t + 1)
t = tan θ enontces dt = sec θ dθ
tan θ sec θ tan θ sec θ

I = −2 dθ = −2 dθ
(tan θ + 1) sec θ
sen θ
tan θ cos θ dθ
I = −2 dθ = −2
sec θ 1
cos θ
I = −2 sen θ dθ
323 |
1 − cos 2θ sen 2θ
I = −2 dθ = −θ + +k
2 2
I = −arc + sen θ cos θ
u t
I = −arc tg + +k
1−u t +1
u
u 1−u
I = −arc tg − u
1−u
1−u+1
cos x cos x
I = −arc tg + √1 − cos x
1 − cos x 1 − cos x
cos x
I = −arc tg + √cos x √1 − cos x
1 − cos x
cos x
I = −arc tg + cos x − cos x + k
1 − cos x
. : =
( − )√
SOLUCIÓN:
dx
I= cos x
cos x − sen x √cos x − sen x
cos x √cos x
sec x
I= dx,
(1 − tg x) 1 − tg x
| 324
hacemos u = tg x ; du = sec x dx
du √1 − u
I= = du
(1 − u)√1 − u (1 − u)(1 − u )
√1 − u√1 + u
I= du
(1 − u)(1 − u)(1 + u)
√1 − u√1 + u √1 − u√1 + u
I= du = du
(1 − u) (1 + u) (1 + u) (1 − u)
1 − u du
I=
1 + u (1 − u)
1+u
sea t = ,
1−u
t − t u = 1 + u , u(t + 1)
t −1
= t − 1, entonces u =
t +1
2t(t + 1) − 2t(t − 1)
du =
(t + 1)
2t + 2t − 2t + 2t 4t
= = dt
(t + 1) (t + 1)
4t
I=
t −1
(t + 1) × t × 1 −
t +1
325 |
dt dt
I=4 =4
(t + 1) (t + 1 − t + 1) 4
(t + 1)
1+u 1 + tg x
I= dt = t = = +k
1−u 1 − tg x
√ − −
. =
SOLUCIÓN:
2−
(
√2 − − − 1 − 1)
= =
2+ −2 +
( − 1)
+1 ( + 1)
=
2+
∫
+1
( + 2)
= −2 = −2
+ ( + 1)( + 2)
+ +0
+ = +2 + +2 + + + +0
+1 +2
A + C = 0 = − = 0
+ = 1 –2 = 1 = −1
| 326
2 + = 0 = 0
2 + = 0 = −2 = 2
= 2 2 −4 2
+1 +2
9
= 2 ( )−
√2 √2)
=2 ( ) − 2√ 2 ( )
√2
2− 2 − √2
=2 − 2√2 ( . ) + C
−1 −1 2
. =
( − )√ − +
SOLUCIÓN:
−2= → =− →
=−
1 1 1
( + 2) − 4 + 2 + 1
=− =−
√1 + 4 + 4 −4 −8 + √1 − 3
1 1
=− =− √3 +
√3 1 √3
−
3
327 |
√
=− +
√
. =
+
SOLUCIÓN:
=
( + 1)( − + − + 1)
=4
( + 1)(4 −4 +4 − 4 + 4)
=4
( + 1)(4 −4 +9 −5 − 4 + 4)
=4
( + 1)(4 −4 +8 + −4 +4−5 )
=4
( + 1)( +4 (2 − ) + ( − 2) − 5 )
=4
( + 1)[(2 + (2 − )) − 5 ]
=4
( + )( + − −√ )( + − +√
=
( + 1)(2 − 1 + √5 + 2)(2 − 1 − √5 +2
| 328
4 −2 1 + √5 +4 − 2 1 − √5
+ 1 + √5 1 − √5 − 2 1 − √5 +4
− 2 1 − √5 +4 +2 − 1 − √5 +2
+2 − 1 − √5 +2 +2 − 1 − √5
+2 +2 − 1 − √5 +2 +2
+ 1 − √5 + 1 − √5 +2 +2
+ 1 − √5 + 1 − √5 +2
4 +2 +2 =0
−2 1 − √5 − 2 1 + √5 − 1 − √5 + 2 + 2 + 1 − √5
+2 =0
2 − 1 − √5 − 1 − √5 + 2 + 1 − √5 + 1 − √5 =0
√5 2 − 1 − √5 +2 10 − 2 5 4 − 1 + √5
= ln + ⎛ ⎞
20 2 − 1 + √5 +2 10
⎝ 10 − 2 5 ⎠
10 + 2 5 4 − 1 − √5
+ ⎛ ⎞+
10
⎝ 10 + 2 5 ⎠
( + )
. =
SOLUCIÓN:
5
−6 (1 + 2 2
= ) →
+1 −6 + 1 −5 5
= = + =0∈
2 2 2
329 |
1+ = → +1 = → −2 =2
=−
5
= −6 ( 2 2 ) 2 − 3 =− −6 5 5 3
6
=− 6 2 = 2 −1
=− 4 + 2 +1 − 2 −1
5 3 1 −1
=− − − − +
5 3 2 +1
1 +1 5 3
=− − − −
2 −1 5 3
1+ 1+ 1+
1 +1 1+
= ⎛ ⎞− − −
2 1+ 5 3
⎝ − 1⎠
1 √1 + + √1 + √1 + √1 +
= − − − +
2 √1 + − 5 3
−
. = .
+
SOLUCIÓN:
1−
= → + = 1− → + =1− →
1+
| 330
1− −2 ( + ) − 2 (1 − )
= → = →
+1 ( + 1)
−2 −2 −2 +2 −4
= =
( + 1) ( + 1)
= − 4∫ = −4 ∫ ( )
( )
→ = 1sen → = cos
sen cos
= −4 →
cos
= −4 tan sec → = tan → = sec
= tan → = sec
= tan sec → = sec
= −4 tan sec + 4 sec
= −4 tan sec + 4 (1 + tan ) sec
331 |
= −4 tan sec + 4 sec
+4 tan sec
= −4 tan sec + 4 |sec +tan | −
2 = −4 tan sec + 4 |sec +tan | →
= −2 tan sec + 2 |sec +tan |
1
= −2 +2 +
(1 − ) √1 − √1 −
1−
−2 1 + 1
= +2 +
1− √1 − √1 −
1−1+
1− 1−
−2 1 − 1+ 1+
= +2
2 1−
1+ 1+1+
−2(1 + )√1 − √1 + + √1 −
= +2
2 √1 + √2
−√1 − 1+ + 2√1 − +1−

= +
2
| 332
−√1 − 2 + 2√1 −
= +
2
−√1 − 1 + √1 −
= + +
−
.
+
SOLUCIÓN:
= → = →
2− 2−
→ =
3+ 3+
3 + = 2− →( + 1) = −3 +2
2−3
=
+1
−6 ( + 1) − 2 (2 − 3 ) −6 −6 −4 +6
= =
( + 1) ( + 1)
333 |
−10
=
( + 1)
2
= −10 2
→
2
+1
= tan → = sec →
tan2 sec2 tan2

= −10 = −10
sec4 sec2
sen2
= −10 cos2 = −10 sen2
1
cos2
1 − cos2
= −10 = −5 + 5 cos2
2
5
= −5 + sen2
2
5
= −5arc tan( ) + 5 sen cos = −5 arctan( ) + 2
+1
2−3
2−3 5
= −5arc tan + 3+
3+ 2−3
+1
3+
2−3
2 − sen 5
= −5arc tan + 3+
3 + sen 5
3+
| 334
2 − sen (3 + )√2 −
= −5arc tan +
3 + sen √3 +
2 − sen
= −5arc tan + (3 + senx)(2 − senx)
3 + sen
. =
√ − +
SOLUCIÓN:
1
= →
−
2
=
1 1 2 42
2 2 − + 2
2
=− −
2
2 1 2 4 2 1−2 +4
2 − 2 + 2
1 2
= (8 − 2) +
8 8
1 (8 − 2) 1
=− −
8 4 2
−2 +1 4 2 1 1 1
(2 ) − 2 2 + − +1
2 4 4
335 |
1 2 1
=− 4 −2 +1−
4 4 2
1 3
2 − +
2 2
1 √3 3
2 − = tan →2 = sec
2 √2 2
√3 sec
=
√2 8 sec
1
= sec
8
1 1 2
= |sec + tan | − 4 −2 +1
8 4
1
1 √2 1 2
3 2 −
2
− 2 − + + √2
8 √3 2 2 √3
+ −
. =
+
SOLUCIÓN:
+ + ( + )( + 2) + +
+ =
+2 ( + 2) ( + 2)
+2 + +2 + +
=
( + 2)
| 336
C=-1
1 2 +1
A=1 → =
2 +2 ( + 2)
B=0 D=-1 1
= | + 2| −
2A+C=1 2 ( + 2)
2B+D=-1
−
( + 2)
2 +2
X
√2
1 1 1
| + 2| + − → = √2 tan
2 2 ( + 2) ( + 2)
→ = √2sec
√2sec √2sec
→ =
(2 + 2) 4sec
√2
= cos
4
1
+2+
2( + 2)
2
− Arc tan
8 √2
1 √2 1 + cos
− sen cos
2 4 2
√2 √2 1
= + cos2 = + sen2
4 2 4 4
337 |
2
1 2 √2
= +2+ − arc tan −
2 2 +2 8 √2 4 2+2
2
2 − √2 2
= +2+ − arc tan +
4 2 +2 8 √2
| 338
8. INTEGRACIÓN DE FUNCIONES RACIONALES

TRIGONOMÉTRICAS
Son de la forma = ∫ ( , ) se aplica la
Sustitución Trigonométrica Universal de la siguiente manera
= + = −
2 2 2 2 2 2
= − = 1−
1− −
= 2 = …………( )
+
2
= + = +
2 2 2 2 2 2
=2 = =2 .
= …………..( )
Luego sea: = → =2 ( )→ =
Reemplazando en (1) (2)
−
= =
+ +
Y cuando la integral tiene la forma
= ( , ) ∧ = ( ) , , ∈ℤ
Se prefiere usar la siguiente sustitución
= = = …………( )
+
1
= = ………………….( )
+
Luego sea = → = ( )→ =
Reemplazando en (3) ∧ (4)
= =
√ + √ +
339 |
. : =
+
SOLUCIÓN:
2
= → = ;
2 1+
1− 2
cos = ; sin =
1+ 1+
2
1+ 2 2
= = =
1− 4+4 +3−3 7+
4+3
1+
2
= arctan +
√7 √7
2√7 tan(2)
= arctan +
7 √7
= tan → = ;
1+
1
cos = ; sin =
√1 + √1 +
1+ √1 +
= =
1 (4√1 + + 3)(1 + )
4 + 3( )
√1 +
=
(4√1 + + 3)(√1 + )
| 340
1 3 + 4√1 + − 4√1 +
=
3 4√1 + + 3 √1 +
1 3 + 4√1 + 4 √1 +
= =−
3 (4√1 + + 3)(√1 + ) 3 (4√1 + + 3)(√1 + )
1 4
= − →
3 √1 + 3 4√1 + +3
cos
. : =
+ +
SOLUCIÓN:
2
1+ 2
= =
2 3(1 − ) 2+2 +3−3
2+ +
1+ 1+
=2 =2
− +2 +5 −( − 2 − 5)
=2
−(( − 1) − 6)
√6 √6 + − 1
=2 = ln +
6 − ( − 1) 6 √6 − + 1
√6 tan 2 + √6 − 1
= ln +
6 √6 + 1 − tan(2)
341 |
. : =
+
SOLUCIÓN:
2
= tan( ) → =2 tan( ) → = ;
2 2 1+
2 1−
= ; cos =
1+ 1+
2
1+ 2
= =
2 2+2 +2
2+
1+
= =
+ +1 1 3
( + ) +
2 4
1
2√3 +2
= tan +
3 √3
2
1
2√3 tan(2) + 2
= tan +
3 √3
2
. : =
−
SOLUCIÓN:
2
= 1+ =2
3(1 − ) 5+5 −3+3
5−
1+
1
=2 2
= 2
=
1
8 +2 4 +1 4 2 +
4
1 1
= tan(2 ) + = tg 2 tg +
2 2 2
| 342
. : =
+
SOLUCIÓN:
2 2
(1 + )
=
2
1+
(1 + )
=4 =4
(1 + 2 + 2 )(1 + 2)
(1 + )2 (1 + 2)
+
= + +
(1 + ) (1 + ) (1 + ) (1 + ) 1+
(1 + )(1 + ) + (1 + ) + ( + )(1 + + )
(1 + ) (1 + )
(1 + + + ) + (1 + )+ +2 + + +2 −
+ =0 → =− → =0
+ +2 + =0 =−
+ +2 =1 =0
+ + =0 =
1 1
−2 2
=4 +4
(1 + ) 1+
2
= −2 +2 = +2 tan +
(1 + )2 1+ 2 1+
2 2
= +2 tg (tg( )) + = + +
1 + tan( ) 2 1 + tg( )
2 2
343 |
. : =
+
SOLUCIÓN:
1
= → cos = ; sen =
1+ √1 + √1 +
= tan → = tan →
1
= → cos = ; sen =
1+ √1 + √1 +
(1 +
)(1 + )
= =
1 (1 + )(2 + )
1+
1+
= ( + )(2 + ) + ( − )(1 + )
(2 + +2 + + + + +
+ =0
+ =1 → =0= ; =2
2 + =0 = −1
2 + =0
− 2 2
= + =− tg + tg +
1+ 2+ √2 √2
√2 tg
= − +√2 tg +
2
| 344
. : =
+
SOLUCIÓN:
=4 → =
4
1
=
4 + tan
= tan → = →
1+
1
cos = ; sen =
√1 + √1 +
1 1+ 1 1
= = =
4 4 2 + 4 (2 + )
+
1+
2 2 2 2
1 (2 + − ) 1 (2 + ) 1
= 2 (2 2)
= 2 (2 2)
− 2 (2 2)
8 + 8 + 8 +
1 1
=− − tg +
8 8√2 √2
1 √2 tg 4
=− − tg +
8 tg 4 8 √2
1 √2 tg 4
=− 4 − tg +
8 8 √2
345 |
. : =
+ −
SOLUCIÓN:
= 1+ =
1 3+3 + −1
3+ −
1+ 1+
1
= 2
=
1
4 +2 4 2 +
2
1 1 √2
= tan + = tg(√2 tg ) +
4 1 √2 8
2 2 2
. : =
+ +
SOLUCIÓN:
2
= tan , =
2 1+
1− 2
cos = sen =
1+ 1+
2
= 1+ →
1− 2
+2 +3
1+ 1+
2
= 1+
1− +4
+3
1+
| 346
2
= 1+ →
1− +4 +3+3
1+
=2
2 +4 +4
= → =
+2 +2 ( + 1) + 1
Sea: = +1 → =
= → = + →
+1
= ( + 1) +
= tg +1 +
2
. : =
+
SOLUCIÓN:
1 1
= tg , cos = , sen = ,
√1 + √1 +
=
1+
= 1+ → = 1+ →
1 1
3+ 3+
√1 + 1+
347 |
= 1+
3+3 +1
1+
= → =
3 +4 √3 +2
Sea: = √3 → = √3 →
√
1 1 1
= → = +
√3 +2 √3 2 2
1 √3
= + →
2√3 2
1 √3
= +
2√3 2
. : =∫
SOLUCIÓN:
Hacemos que el numerador sea:
1 1 1
( −8− )= ( − 8) −
8 8 8
1 1
( − 8) − 8
= 8
( − 8)
| 348
1
( − 8) 1
= 8 −
( − 8) 8 ( − 8)
1 1 1 1
= − = ln| | −
8 8 −8 8 8 −8
Sea: = −8 → =2 → =
1 1 1 1
= ln| | − = ln| | − ln| | +
8 16 8 16
1 1
= ln| | − ln| − 8| +
8 16
. =
+
SOLUCIÓN:
2 2
(1 +)
=
27
1+
(1 + )
=4
(1 + + 2 )(1 + )
=4
(1 + ) (1 + )
+
= + +
(1 + ) (1 + ) (1 + ) (1 + ) 1+
349 |
(1 + )(1 + ) + (1 + ) + ( + )(1 + + )
=
(1 + ) (1 + )
A+C= 0 A = −C → =0
+ +2 + =0 =−
+ +2 =1 =0
+ + =0 =
1 1
−2
=4 +4 2 =
(1 + ) 1+
= −2 +2
(1 + ) 1+
2
= +2 +
(1 + )
2
= +2
1+ 2
2
2
= + +
1+ 2
| 350
. =
+
SOLUCIÓN:
= ( )→ = ( )→ =
1+
1
= =
√1 + √1 +
(1 + )(1 + )
= =
1 (1 + )(2 + )
1+
1+
= ( + )(2 + )+( + )(1 + )
=2 + +2 + + + + +
+ =0
+ =1 + =0
= 1 2 +2 + =0 −2 – =2
= −2
=0
= 2
=
(1 + )(2 + )
+ + −2 + 1 2
= + = +
(1 + ) 2+ 1+ 2+
= − |1 + |+ ( )+ |2 + |
351 |
2+
= ( )+ +
1+
2+
= ( )+ 2 +
1+ 2
2+
= + 2 +
1+ 2
. =
+
SOLUCIÓN:
1
=4 → = → =
4 4 +
= → =
1+
1
cos = =
√1 + √1 +
1 1+
=
4
+
1+
1 1 1
= = =
4 + + 4 2 + 4 (2 + )
1 (2 + − )
=
8 (2 + )
| 352
1 ( + 2) 1
= −
8 ( + 2) 8 ( + 2)
1 √2 +
= − −
8 8.2√2
−1 √2 4
= − +
8 4 8 √2
4
= −8 4 + √2 +
√2
. =
+ −
SOLUCIÓN:
= 1+ =
1 3+3 + −1
3+ −
1+ 1+
1
= =
4 +2 4 1
+2
1 1 √2
= + = √2 +
4 1 √2 8
2 2 2
353 |
9. EJERCICIOS DIVERSOS
√
. : I=∫ d
( )
S0LUCIÓN:
√1 +
= +
√1 + √1 +
→ = senh → = cosh
senh √1 + senh cosh

=
√1 + senh
cosh
+
√1 + senh
senh cosh cosh

= +
cosh cosh
= tanh + sech
= tanh → = sech
= → =
= tanh − sech + sech
ℎ
= tanh = = +
ℎ √1 +
:
cosh − senh = 1 → cosh − =1
→ cosh = 1+ → ℎ = 1+
| 354
( − )
. : =
( − )
SOLUCIÓN:
(
− 4) 4
= −
( − 2) ( − 2)
( + 2)
= −4 →
−2 ( − 2)
= −2 → =
( + 4)
= −4
= +4 −4
1
= → =−
= → =
= 4( + )
4
= + +4 −4
4 ( − 2) + 4 ( + 2)
= + = = +
−2 −2 −2
355 |
. : =
√
SOLUCIÓN:
=
cos √2
=
2
cos cos ( )
cos
=
cos √2 tan
sec (1 + tan )sec

= = →
2 tg 2 tg
=2 →2 = 2 sec
=∫ = + +c
2 tg 5 + tg
= 2 tg + = 2 tg +
20 5
| 356
. : =
SOLUCION:
= tg sec = tg sec
= tg (1 + tg ) sec
= → = 2 sec
= (1 + ) = ( + )
3 3 3
= + = +
5 11 5 11
3 3
= +
5 11
3 3
= + tg +
5 11
33 + 15 tg
= +
55
3
= (11 + 5 tg )+
55
357 |
√ +
. : =
SOLUCIÓN:
= (1 + ) →
+1 −13 + 1 12 3 1
= =− = − + = −1 ∈ ℤ
8 8 2 2
1+ = → +1= →
−8 =2 → =−
4
= ( ) −
4
1 1
=− =− =−
4 4 12
1 1+ 1 √1 + √1 +
=− =− =− +
12 12 12
| 358
( )
. : =
SOLUCIÓN:
√8 sen3 cos3
= =
sen5
sen3 cos3
sen6
sen6
= 2√2
sen5
sen3 √cot3
= 2√2
sen5
= 2√2 cot csc
→ = → = − csc
−2√2
= −2√2 =
3
2+1
2√2 4√2
=− =− cot +
5 5
2
359 |
( + )
. : =
SOLUCIÓN:
= (1 + ) →
+1 −6 + 1 5 5
= =− + =0∈ℤ
2 2 2
1+ = → +1 = → −2 =2
→ =−
=− ( + + 1) −
−1
1 −1
=− − − − ln +
5 3 2 +1
1 −1
= ln −− − −
2 +1 5 3
1+ 1+ 1+
1 +1 1+
= ln − − −
2 1+ 5 3
−1
5 3
2 2 2 2
1 √1 + + √1 + √1 + √1 +
= ln − 5
− 3
− +
2 √1 + 2
− 5 3
| 360
. : =
( − ) ( + )
SOLUCIÓN:
=
( − 1) ( + 2)
( − 1)
=
√ − 1 √ − 1√ + 2 √ + 2
√ −1
=
( − 1)( + 2)( √ + 2
−1
=
+ 2 ( − 1)( + 2)
−1
= → +2 = −1
+2
1+2
→ − = −1 − 2 → =
1−
8 (1 − )+4 (1 + 2 )
→ =
(1 − )
8 −8 +4 +8 12
= =
(1 − ) (1 − )
3
12
=
4 )2 1+2 4 1+2 4
(1 − −1 +2
1− 4 1− 4
4
= 12 4 4 )(1 4 4)
(1 + 2 −1+ +2 +2−2
361 |
12 4 4 −1
= 12 = = = +
3 3 9 3 3 −2
. : =
SOLUCIÓN:
= sech sech = (sech ) sech
cosh senh 1
− = →
cosh cosh cosh
1 − tanh = sech
= (1 − tgh ) sech
= (1 − 2 tgh + tgh ) sech
= sech −2 tgh sech

( ) ( )
+ tgh sech → ( )
( )
(I ) = tgh sech →
= tgh → = 3 tgh sech
= ℎ ℎ → = ℎ
| 362
I = tgh sech − 3 sech tgh
I = tgh sech − 3 sech (1 − sech )
I = tgh3 sech − 3 sech3 +3 sech5
I = tgh3 sech − 3 sech3 +3
I = tgh sech − 3 ℎ (1 − tgh ) +3
I = tgh sech − 3 tgh ℎ −3 ℎ +3
Reemplazando en (I)
= tgh sech − 2 ℎ −5 tgh ℎ +3
= − tgh sech + ∫ ℎ + ∫ tgh ℎ

( )
(4) = tgh ℎ →
= ℎ → = sech
= ℎ ℎ → = ℎ
→ = ℎ ℎ − sech
= ℎ ℎ − 1 − tgh sech
363 |
→ = → = sech
= ℎ ℎ − 1− →
= → =
= ℎ ℎ − cos
1− 2
= ℎ ℎ −
2
1 1
= ℎ ℎ − + 2
2 2
1
= ℎ ℎ − + 2
2 4
1 2
= ℎ ℎ − sen−1 +
2 4
1 1
= ℎ ℎ − sen + −1
2 2
1
= ℎ ℎ − sen ( ℎ )+ ℎ ℎ
2
5
=− ℎ ℎ + ln| ℎ + ℎ |+ ℎ ℎ
2
1
− sen ( ℎ ) + ℎ ℎ
2
= −2 ℎ ℎ + ln| ℎ + ℎ | − sen ( ℎ ) +
| 364
. : =∫
SOLUCIÓN:
=
√ + 2 +1
Sea = ∧ = 2 → + +1
1 1
+ + = +2 + − +
2 4 4
4
= + − +
2 4 4
4 −
= + +
2 4
2 4 − 2
= + + =
2 4
2 4 2 −4
= + +
2 4
1−
= + +
= + +1=( + ) +1
=
( + ) +1
+ = → =
365 |
= =
+1
+
= = + = +
( + ) +1
+
+
= + = +
+
+ +1 +1
+
= +
( + )
+ +1
+
=
√ +2 + +
+
= +
√ + 2 +1
. : =
SOLUCIÓN:
= → =
= → =
1 1
= − = +
18 9 18 9 18
1
= ( − ) = (9 − 1) +
18 9 162
| 366
. : = √ −
SOLUCIÓN:
√1 − √1 −
= =
√1 −
=
√1 +
=1+ → −2 =
= −2 = −2 = −2√1 + +
. : =
+
SOLUCIÓN:
1 1
= = +
1+ 1+
. : =
SOLUCIÓN:
= ℎ → = ℎ( ) → = acosh( )
= ℎ
= =
= ℎ = ℎ
367 |
= ℎ − ℎ = ℎ − ℎ +
= ℎ ( ) − 1+ ℎ
= ℎ − 1+
= ℎ − + +
= ℎ − + +
. : = √ + −
SOLUCIÓN:
I = √2 + −1
= + −1
Despejamos “ ”
+1 4 ( − 1) √2( − 1)
= → = =
2 +1 2 √1 +
8
2
√2( − 1) ( − 1)
= √2 =
2 √1 + √1 +
| 368
1
= −
√1 + √1 +
= =
√1 + √1 +
Cambio de variable:
=1+ →2 =4 → =
2
Remplazando.
1 1 1 4
= = = ln( ) + = ln(1 + )+
2√ 2 2 2 2
1 4
= ln 1 + ( 2
+ √ 4
− 1) +
2
1
=
√1 +
Cambio de variable:
= 1+ → = −1→4 =2 →
2
=
4 √ −1
1 2 1
= =
24 2 −1 2 2 −1 2 −1
1 1 1
= = 2
2 2 −1 2 −1 2 ( − 1)
369 |
1 1 1 1 −1
= 2
= . ln +
2 ( − 1) 2 2 +1
4
1 1 1+ −1
= . ln 4
+
2 2 1+ +1
4
1 1 2
+√ 4
−1
= . ln 4
+
2 2 2
+√ 4
−1 +2
= 1 + 2
1 1 +√ −1
I = ln 1 + ( + − 1) + ln +
2 4 +√ −1 +2
. : =
( − )( − + )
SOLUCIÓN:
( ) ( )
I=∫ ( )( )
( − + 1) − ( − )
=∫ −∫
( − )( − + 1) ( − + 1)
I=∫ −∫ −∫
( − ) ( − + 1) ( − + 1)
I=∫ −∫ −∫
1 1 1 √3 1 √3
− −( ) − −( ) ( − −( ) )
2 2 2 2 2 2
| 370
2 −1 1 2 −1
1 −
I= 2 2 − 1 2 −∫
1 2 −1 1 √3 √3 1 √3
2 + ( − −( ) )
2 2 2 2 2 2 2
=∫ √
( ( ) )
Haciendo la sustitución tenemos
1 √3 √3
− = → =
2 2 2
√3
=∫ 2
3 3
(4 − 4)
√3 16 8
= ∫ = ∫
2 4 3√3
8 4 2
= ∫ = +
3√3 3√3 2
4
= ( + )
3√3
1
1 √3 −2
− =
2 2 − +1
√3
= 2
− +1
371 |
2 −1 2 − 1 √3
4 2 2 2
= (arctg + )
3√3 √3 √ − +1√ − +1
2
4 2 −1 1 2 −1
= (arctg +
3√3 √3 3 − +1
I = ln − − −
√ √ √ √
= ln − − ( )
+
√ √
. : =
+
SOLUCIÓN:
I= =
+
+1
I=
+
(1 − )
= =
1−3 . 1−3 .
6 2 2
(1 − −3 (1 − )
I= 2 2
1−3 .
| 372
(1 − −3
=
1−3 .
(1 − 3
I= − dx
1−3 .
J = −∫
( )
=
(1 − cos(2 )
J=
2
1
J=− (1 − 3 cos(2 ) + 3 (2 ) − (2 ))
8
3 (2 ) 3 1 + cos(4 ) 1
J= − + − (2 )cos(2 )
8 16 8 2 8
3 (2 ) 3 3 (4 ) 1
J=− − + + − (1 − (2 ))cos(2 )
8 16 16 64 8
3 (2 ) 3 3 (4 ) 1
J=− − + + − (1 − )
8 16 16 64 8 2
= (2 ) → =2 (2 )
3 (2 ) 3 3 (4 ) 1 1
J=− − + + − (2 ) + (2 )
8 16 16 64 16 48
3 (2 ) 3 3 (4 ) 1 1
I=− + − − + (2 ) + (2 ) +
8 16 16 64 16 48
373 |
. : =
( − )( − + )
SOLUCIÓN:
= ∫( )[( ) ]
→
= −1 → =
=∫ ( )
=2 → =2
2 1
= =
2 (4 + 4) 16 4
3
1 1
= 2
=
16 16
=∫ →
= → =
1 (1 − ) 1 1
= . = −
10 16
1
= ln − +
16 2
| 374
1 6
= ln −
16 2
1
= ln − +
16 √ +4 2( +4
1 −1 ( − 1)
= ln + +
16 ( − 1) + 4 2(( − 1) + 4
. : =∫
SOLUCIÓN:
= = =
√
( + 1)
= =
√
= = =
( + 1)
= =
√
= + = +
√
2
= + = + −2
3
1 2
=2 −2 + = − 2 +
3
375 |
. : = ∫( )
SOLUCIÓN:
= →
( − )
= − → = +x − =x
−1
= = = +
−5 + 1 4( − 1)
. :
+ + + +
=
+ +
SOLUCIÓN:
6 + 4 +5 4 + 5 2 + 10 2 + 10 10
=
5 + 5 3 + 10
Cos(5x+x)=cos5xcosx-sen5xsenx
Cos(5x-x) = cos5xcosx+sen5xsenx
Cos6x+cos4x= 2cos5xcosx
Cos(3x+x)= cos3xcosx-sen3xsenx
Cos(3x-x) = cos3xcosx+sen3xsenx
Cos4x+cos2x=2cos3xcosx
5(cos4x+cos2x)=10cos3xcosx
Cos(x+x)= cosxcosx-senxsenx
| 376
Cos(x-x)= cosxcosx+senxsenx
Cos2x+cos0x=2cosxcosx
10cos2x+10cos0x = 20cosxcosx
2 5 + 10 3 + 20
=
5 +5 3 + 10
2 ( 5 + 5 3 + 10 )
=
5 + 5 3 + 10
=2 =2 +
( / )
. =
SOLUCIÓN:
−
= arccos( / ) → =
√ −
−1
= → =
− arccos( / )
= −
√ −
377 |
−arccos( / )
= −
√ −
−arccos( / ) 1 −arccos( / )
= −
1
= − ln| − |
− arccos( / ) 1 −√ −
= − ln +
( − )
. =
( − )
SOLUCIÓN:
( − 4) 4
= − ⇒
( − 2) ( − 2)
( + 2)
= −4
( − 2) ( − 2)
= −2→ =
( + 2)
= −4 ⇒
= +4 −4
1
= → =−
= → =
| 378
=4 +
4
= + +4 −4
4
= + =
( − 2)
4 ( − 2) + 4
= + =
( − 2) −2
( + 2)
= +
( − 2)
. =
( + )
SOLUCIÓN:
= ⇒ = ⇒ = ⇒
1
= ⇒
(1 + )
= → =( + ) ⇒
−1
= → =
(1 + ) 1+
1 − ( + )
= + =
3 1+ 1+
379 |
1 − (1 + ) 1 −
= + = +
1+ 1+ 1+
1 − + + 1
= = =
1+ 1+ (1 + )
= +
(1 + )
. =
SOLUCIÓN:
= ⇒ = ⇒
= ⇒
−
= → = ⇒
√1 −
= =
3
1
= + ⇒
3 3 √1 −
= ⇒ =
| 380
1
= +
3 3
1
= + (1 − )
3 3
= ⇒
=− ⇒
1
= + (−1 + )
3 3
= − +
3 3 9
cos
= arccos t − +
3 3 9
= − 1+ + 1−
3 3 9
= − 1− + 1−
3 3 9
= − √1 − + √1 − +k
381 |
. =
SOLUCIÓN:
= ⇒ = ⇒
1
= −
3 3 1+
∫
=
1 2
= − +
3 6 6 +1
1
= − + ( + 1)
3 6 6
+
= − + +
3 6 6
| 382
. =
SOLUCIÓN:
= ⇒ =
+
1
= ⇒ =−
=− + 2 2)
⇒
( +
= ⇒ =
1 2
=− + 2
1
=− + =
1
=− + | |
1
=− + +
2 + 2
383 |
. =
SOLUCIÓN:
= ℎ ⟹ ℎ = ⇒
= ℎ ⇒ = ℎ
= ℎ2 ⇒
= → =
⇒ = ℎ → = ℎ
= − ℎ + ℎ =
= − ℎ + | ℎ − ℎ |+
ℎ ℎ 1
− = ⇒ ℎ −1 = ℎ
ℎ ℎ ℎ
−1 = ℎ
2 − 2
=− ℎ−1 ⋅ + − +
2 + 2 −
=− ℎ−1 + +
´
− =1
´
−1
=
| 384
. =
SOLUCIÓN:
= ⇒ = ℎ( ) ⇒ = acosh( )⇒
= ℎ
= ⇒ =
= ℎ ⇒ = ℎ
= ℎ − ℎ
= ℎ − ℎ +
= ℎ−1 ( )− 1+ ℎ2 +
2
= ℎ−1 − 1+ +
= ℎ−1 − 2 + 2 +
= ℎ − + +
385 |
. =
SOLUCIÓN:
= ℎ ⇒ = ℎ ⇒ = ℎ
= ⇒ =
= ℎ2 ⇒
= ℎ2 ⇒ = ℎ
= ℎ − ℎ = ℎ − ln| |+
ℎ ℎ 1 1
− = ⇒ 1− ℎ =
ℎ ℎ ℎ ℎ
ℎ = 1− ℎ ⇒ ℎ = 1−
= ℎ . − ln 1−
2 − 2
= ℎ−1 + ln +
| 386
. =
( − − )
SOLUCIÓN:
16sen
I=
(20 − 4 − 19 )
I = 16
20 8 19
[ ( − – )]
I = 16
[ (20 −8 − 19 )]
I = 16
(20(1 + )−8 − 19 )
I = 16 →
(20 − 8 + )
= → =
I = 16 ∫ →
( )
− 2(4) + 16 − 16 + 20 = ( − 4) + 4
I = 16
[( − 4) + 4]
387 |
→ = −4 → =
( + 4)
I = 16 →
( + 4)
=2 → =2
(2 + 4) 2
I = 16
(4 + 4)
16 (2 + 4) 2 (2 + 4)
I= =
2
( + 2) ( − 1 + 2)
I= 4 = 4
I = 4[ +4 +4 ]
I = 4[ +4 + 4 (1 − ) ]
= → =
= → = −
I = 4[ −4 + 4 (1 − ) ]
4 4 4
I= 4 − +4 − =4 4 − −
3 3 3 3
| 388
4
I= 4 4 − −
3
4 4 2
I =4 − −
√ +4 √ +4 3 √ +4
14( − 4) ( − 4) 8
I = 4[ − − ]
3 ( − 4) + 4 ( + 4) + 4 3 ( + 4) + 4
14( − 4) ( − 4) 8
I = 4[ − − +
3 ( − 4) + 4 ( + 4) + 4 3 ( + 4) + 4
389 |
EJERCICIOS PROPUESTOS
( )
1. =∫
( )
2. =∫
( )
3. =∫
4. =∫
( )
5. =∫
6. =∫ ( + )
7. =∫ (− ) ( )
8. =∫ ( ) (− )
9. =∫ ( / )
10. = ∫ . + .
11. = ∫ ( + )
( )( )
12. = ∫
( )( )
13. = ∫
( )( )
14. = ∫
(⟦ ⟧)
15. = ∫
| 390
REFERENCIA BIBLIOGRÁFICA
Mitacc Meza, M.- Toro Mota, L. (1992); Tópicos de Calculo
Vol. II. Lima Perú: Editorial IMPOFFOT
Venero Baldeón J.A.,(2016); Análisis Matemático II . Lima
Perú: Editorial GEMAR
Espinoza Ramos E,(2008) Análisis Matemático II Lima- Perú:
Editorial servicios gráficos J.J.
391 |

Manual Tecnicas de Integracion

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

Manual Tecnicas de Integracion

Cargado por

Información del documento

Descripción original:

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Manual Tecnicas de Integracion

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

TÉCNICAS DE INTEGRACIÓN

“SANTIAGO ANTÚNEZ DE MAYOLO”

KLEBER TRINIDAD GARGATE

Está prohibido la copia parcial o total de este manual.

A Dios por ser ejemplo y guía

Agradecemos a toda la comunidad universitaria: a los

1. TEMAS PRELIMINARES .............................................................. 1

Este manual denominado TÉCNICAS DE INTEGRACIÓN

que disminuyen de tamaño y suma sus áreas, su suma finalmente

1.4. Integrales inmediatas

1.5. Otras integrales inmediatas

2. INTEGRACIÓN POR SUSTITUCIÓN O

I   senx   senx cos 2 xdx  I   cos x   senx cos 2 xdx

I   cos 3 x   cos 3 x sen 2 xdx  I   cos3 x   cos x sen 2 x cos 2 xdx

I   cos x cos 2 x   cos x sen 2 x 1  sen 2 x  dx

I   cos x 1  sen 2 x    cos x sen 2 x   sen 4 x cos xdx

I   cos x   cos x sen 2 x   cos xsen 2 x   sen 4 x cos xdx

I   cos x  2  cos x sen 2 x   sen 4 x cos xdx

I  senx  c  2  cos x sen 2 x   sen 4 x cos xdx

Sea u  senx  du  cos xdx

Como vemos las integrales tiene que estar bien definidas

I = −[ln − ln( + 4)] +

1 (1 + sen )(1 − sen )

√1 + cos √1 − cos sen

I = ln|csc 2 − cot 2 | + sec

3. INTEGRACIÓN POR PARTES

Una forma práctica para identificar cual es u y cual es dv es con

I   x cos x   cos xdx

I  e x cos2 x   e x 2cos xsenxdx e x cos2 x   e x sen2 xdx

K  e x sen 2 x  2  e x cos 2 xdx

K  e x sen 2 x  2  e x cos 2 x  2  e x sen 2 xdx 

I   cosh 3x cos 2 xdx 

u  senh3 x  du  3 cosh 3 xdx

1 x  1 x 1 x 1 x  2dx

x3dx x 2 .xd x w2 1x2 x2 1w2 xdx wdw

I   sec x 1  tg 2 x dx   sec xdx   sec xtg 2 xdx

I  Ln sec x  tgx  tgx sec2 x   sec3 xdx

2I  Ln sec x  tgx tgx sec2 x

Si es entero impar positivo factorice y

(2x + 10)dx 7dx

Hacemos que el numerador sea: 1 = ( +9− )

Hacemos el cambio de variable:

sen(3 + 2) = sen 3 cos 2 + sen 2 cos 3

sen(3 + 2) − sen(3 − 2) = 2 sen 2 cos 3

cos(4 + 3) = cos 4 cos 3 + sin 4 sen 3

cos(4 + 3) + cos(4 − 3) = 2 cos 4 cos 3

28. Hallar la integral de:

29. Hallar la integral de:

31. Hallar la integral de:

32. Hallar la integral :

=9 − 12 + 15 => = (18 − 12)

Hacemos un cambio de variable:

Sea: = senx ⇒ du = cosx dx

 cos 1  cos x senxdx

Hacemos un cambio de variable:

cos(1 + 2) = cos cos 2 − sen sen 2

sen(3 − 1) = sen 3 cos − sen cos 3

sen(3 + 1) = sen 3 cos + sen cos 3

sen(5 − 4) = sen 5 cos 4 − sen 4 cos 5