W MAY 202305
W MAY 202305
W MAY 202305
MAYO TI 2 0 2 3
´
Maas maalobkıint
KAAY 45 bix a orar
´
Baaxoob kin maansik
tin tuukul «Jeekabt a puksiikaleex ti leti» (SAL. 62:8).
´ ´ ´ u lıisa
´ ´ bey
TI BAAX KUN TAAN ¿MAAX jeel u yaantko on wa kaabeet al k-ool
´ ´ xan wa kaabeet ´ u tsaabaltoon consejoe? Toone k-ojel
Keen orarnakoon ti Jeeo-
´
bae k-jach kaat k-aalti
´ ´
cheen Jeeoba jeel u yaantko ´ one, letie u kaat ´ ka orarna-
baax yaan ichil k-puksiikal koon ti. Le oolal te Bibliao ku yaalik: «Ma u jaawal ´ a ora-
´ ´ ´ ´ ´ ´
jeex keen k-tsıibt junpeel reex» (1 Tes. 5:17). Jeel u paajtal k-aalik ti Jeeoba tulaakal
´ ´ ´ ´
carta ti juntuul k-amigoe. ´
baax ku yuuchulto one yeetel k-kaatikti ka u yaanto on
´
Cheen baale yaan horae ´ ´
´ ´
ma cheen chaabil k-joosik k-cha maalob decisionoob (Pro. 3:5, 6). Como Jeeoba
jach utse jeel u paajtal ´ k-orar ti le jayteen´ ´
k-kaate .
tiempo utiaal k-orari wa
2 Le oraciono ´ ´
junpeel jatsuts regalo u tsaamajtoon
ma t-kaxtik baax ken
k-aale. Le xooka yaan u ´ ´
Jeeoba. Cheen baale como yaab baax k-beetke ma cheen ´
´ ´ ´
yaantkoon k-il baax jeel chaabil k-joosik tiempo utiaal k-orari yeetel ma xaane
´ ´ ´
k-beetik wa ku yuuchul-
jeel k-tuklik kaabeet k-maas maalobkıintik bix k-orare.
toon beyo. ´
U maalobile le Bibliao ku yaaliktoon baax jeel u paajtal
k-beetke. Te xooka yaan k-ilik baax tu beetaj Jesus yeetel ´ ´
yaan k-ilik bix jeel k-joosik ´ tiempo utiaal k-orare. Tsoole
yaan xan k-ilik cinco baaloob jeel u yaantko ´ on k-maas
maalobkıint ´ k-oraciono´ obe.
´ ´
JESUSE TU JOOSAJ TIEMPO UTIAAL U ORAR
3 ´
Jesuse ´
u yojel Jeeobae jach kaanaan u yilik u orar
´
maak. ´
Antes u taal way Luume tu yilaj bix u nuukik ´
Jeeo-
´ ´
ba u oracion le maaxoob meyajtiko. Por ejemploe tu yilaj
´
1. ¿Baax ku yaaliktoon Jeeoba ka k-beete? (Ilawil xan le fotoobo).
2. ¿Baax ken k-il te xooka?
´
3. ¿Baax u yojel kaach Jesus?
2
´ ´ ´
Jeel u paajtal k-orar ti Jeeoba jeel baalak suutukile
´
(Ilawil parrafo 1)
´
bix tu nuukil u oracion ´ Ana, David, Elıas ´ wa ma k-seeb´ ´
wenel utiaal ka paajchajak
´ ´ ´
yeetel ulaak maaxoob meyajt uuchjeakilo ´ k-orar. Beyo yaan k-eesik jach nojoch baal
(1 Sam. 1:10, 11, 20; 1 Rey. 19:4-6; Sal. ´
k-ilik k-tsikbal yeetel ´
Jeeoba. Juntuul ´ kiik
32:5). Le beetik Jesuse ´ tu yaalaj ti u dis- ku kaabatik Lynnee ku yaalike jach kii-
´ makchaj u yool ´ ka tu kanaj jeel u paaj- ´
cıpuloob ma u xuulul u oraroob (Mat.
´
tal u tsikbal yeetel ´
Jeeobae . Letie ku yaa-
7:7-11).
´
4 Jesuse ´ lik: «Ka tin kanaj jeel u paajtal ´ in orar ti
tu yeesaj ti u discıpulo ob bix
´ ´ ´
Jeeoba jeel baalak suutukile kaaj in wilik
unaj u oraroob. Letie mantats orarnaj le
tiaan way Luume. Pero kaabeetchaj ´ ´
u joo- bey in amigoe. Le oolal tin chatuklaj in
maas maalobkıintik´ bix in orar». ¿Maasa ´
sik tiempo utiaal u beetik tumen jach yaab
baax ku beetik yeetel ´ mantats yaab maak ´ bey k-uuyikba xano? Beoraa koox ilik cin-
´
co baaloob jeel u paajtal k-aalik keen ´ orar-
yaan tu yiknal (Mar. 6:31, 45, 46). Leti kaa-
che jach temprano ku lıikil ´ utiaal u tsikbal nakoone.
´
yeetel u Taata (Mar. 1:35). Junteenjeake ´ ´
´ ab orarnaji tumen nukaaj kaach u CINCO BAALOOB
´ JEEL U PAAJTAL
bul aak K-AALIK KEEN ORARNAKOONE
chatukult junpeel ´ baal jach kaanaan (Luc. ´ ´
´ ab taanil ´ ´
6 Unaj k-alabartik Jeeoba. Junteenjeake
6:12, 13). Tsoole le aak ti u kıimi- ´
apostol Juane tu yilaj 24 ancianoob taan´
´
lo yaab u teenel orarnaj ti Jeeoba tumen u´ ´
´ chaabil le baax kun uuchul- ´ u adorarkoob Jeeoba te kaano. Letiobe
yojel ma cheen ´
taan ´
kaach u alabarkoob yeetel ´
taan u yaa-
tio (Mat. 26:39, 42, 44). likoob: «Teche jach yaan a poder, ka naaj- ´
5 Le baax tu beetaj Jesuso ´ ku yeesik- ´
´ matik ka alabartaakech yeetel ka respetar-
toone kex yaab baax k-beetke kaabeet taakech» (xok Apocalipsis 4:10, 11). Le
´
k-joosik tiempo utiaal k-orar. Ma xaane ´ ´
´ ´ angelo ob xano ku alabarkoob yeetel ku
yaan u kaabeettal k-lıikil maas temprano ´
respetarkoob Jeeoba. Como tiaanoob tu
´ ´ ´
4. ¿Baax k-kanik ti le oracionoob tu beetaj Jesuso? 6. Jeex u yaalik Apocalipsis 4:10 yeetel 11, ¿baax ku
´ ´ ´ ´
5. ¿Bix jeel k-beetik jeex Jesus keen orarnakoone? naajmatik Jeeoba?
´
4 LE MAAX KU KANANO
tu techoil in wotoch utiaal in orar. Teelo yeetel´ tsook k-uuyiko» (Hech. 4:19, 20).
´ ´ Ka chaaboobe Pedro yeetel ´ Juane tu mu-
kin kaam tsaaik gracias ti Jeeoba yoolal
´ ´ ´
chubaob yeetel u maasil discıpulo ´ obo. Ka
cinco u peelel baaloob maalobtak uuchten
´ tsooke muul ´ orarnajoob ti Jeeobae ´ ka tu
te kiino. Lelo ku yaantken utiaal ma in ´
´ ´ yaaloobti: «Aant le maaxoob meyajtike- ´
chiichnaktal yeetel ku yaantken utiaal in
´
waalik ti Jeeoba jach in yaabiltmaj». ¿Baax cha utiaal ma u chaikoob saajkil u kaan-
´ soob le baax ka waaliko». Jeeoba ´ ´
tuune tu
utsil tu kamaj le kiik uuchik u orar beyo?
´ ´
nuukaj le oracion tu beetoobo (xok He- ´
Letie ku yaalik: «Bejlae in wojle Jeeobae
´ ´
ku yaantkoon keen muyajnakoon, tsoole chos 4:29, 31).
´
ku yaantken xan in wile maas yaab baaloob 13 Toon xane wa ku yaalaaltoon tumen le
14 Unaj k-kaatik ´ ´
ti Jeeoba ´
ka u yaantoon ti Kristie, juntuul ´ precursora yaan 29 anos ˜
k-aktaant ´ le problemaso. Ma xaane yaab ´ ´ kojaanchaji. Yoolal
ti. Letie cheen ka teek
ti toone taan ´ u muyaj tumen kıim ´ maax ´ ´
lelo jach deprimirnaji, tsoole ka maan kii-
u yaabiltmaj, taan ´ u chapachtaal, kojaan ´ ´
ne tu yojeelte ti u maamae tsaay junpeel
´ ´
wa taan u aktaantik wa baax problemail kojaanil minaan tsaakil ti. Kristiee ku yaa-
ichil u familia. Tsoole le pandemia yeetel ´ le ´ ´ ´
lik: «Saamsamal kin kaatik kaach ti Jeeoba
guerraso tsook u beetik u maas difıciltal ´ ´ ´
´ ka u yaanten in aguantart le baax ku yuu-
le baaxoob k-aktaantiko . Le oolale aal ti chulteno. Tin wilaj xan ma in perdertik mix
´
Jeeoba jach bix a wuuyikaba, tsikbalnen tu ´ reunion ´ yeetel ´
´ ´ ´ junpeel in xakalxook». Ku
yeetel jeex a beetik yeetel juntuul a ami- yaalik xan: «Le oraciono jach tu yaanten ´ ´ te
goe. Wa ka beetik beyo letie yaan u yaant- ´ ´ ´
suutukiloob jach taan in muyajo. Jach tu
kech (xok Salmo 37:3, 5). ´
lıisaj in wool ´ in wojeeltike ´ ´
Jeeobae ma tu
15 Le oraciono ´ jeel u yaantko ´ on utiaal ´ ´
´ ´ keen ´ pateni. Kex ma seeb utschajene tin tsaaj
ka chuukpajak k-ool muyajnakoone cuentae Jeeobae ´ tu nuukaj ´ in oraciono ´ ob
(Rom. 12:12). Jeeobae ´ u yojel baax ku ak- ´ ´
´ ´ tumen tu tsaajten jeetselil». Jeex tuun k-il-
taantik le maaxo ob meyajtiko, le oolal «ku ´
ko «Jeeobae jach u yojel bix jeel u to-
salvarkoob le keen ´ u yuub taan ´ u kaat- ´ ´ ´ ´
´ ´ kik ti tuuntaj oolal le maaxo ob adorarko»
koob aantaj» (Sal. 145:18, 19). Bey uuchik
(2 Ped. 2:9).
´ ´
14. ¿Baax jeel u yaantkech a aktaant le problemaso? 16 Unaj k-kaatik ´ u yaantaj ´ ´
Jeeoba utiaal
(Salmo 37:3, 5).
´ ´ ´ ´ ´ ´ ´
15. ¿Bix u yaantkoon le oracion utiaal ka chuukpajak 16. ¿Baaxten kaabeet k-kaatik ti Jeeoba ka u yaantoon
´ ´ ´ ´
k-ool le keen muyajnakoono? Aal junpeel ejemplo. utiaal ma k-luubul ti baax kaas?
´
6 LE MAAX KU KANANO
ma k-beetik baaloob kaastak. Como keba- (Sal. 97:10). Utiaal k-kanaantik ´ k-tuukule
noone jach ku difıciltalto ´ on k-beetik baax ´
kaabeet k-xokik le Bibliao, k-bin te reu-
maalob. Tsoole Satanase ku beetik tulaa-´ ´ ´ obo yeetel
´ ´
niono k-kaaytaj. Jeel u paajtal
kal le ku paajtal ´ utiaal k-beetik baax kaas. k-confiar ti le baax ku yaalik le Bibliaa:
Por ejemploe ku yilik u kaskuuntik ´ k-tuu- «[Diose] ma ken u chaa a tsaabaleex a
´ ´ ´
kul yeetel naaysaj ooloob ma maalobtaki ´
´ pruebail maas ti le ku paajtal a muyajtikee-
tumen u yojel wa ku chuupul k-tuukul yee- xo» (1 Cor. 10:12, 13).
tel le baalooba yaan u paatal ma limpio ya- ´ ´ ´ te tu tsook
18 Utiaal ka chuukpajak k-ool
niloon tu taan ´ ´
Jeeobai . Tsoole lelo jeel u ´ k-sen orar. Jeeobae ´
´ ´ nojoch kebane kiinooba kaabeet u
beetik k-luubul ti junpeel ´ ´
kaat ka k-jeekabt k-puksiikal ti leti keen
(Mar. 7:21-23; Sant. 1:14, 15). ´
´ ´ ´ orarnakoon (Sal. 62:8). Le oolale joos
17 Kaabeetto on u yaantaj Jeeoba utiaal ´ ´
´ ´ tiempo saamsamal utiaal a orar ti Jeeoba
ma k-luubul ti baax kaas. Ti u oracionil le ´ ´ ´ u graciasil ti
´ ´ yeetel u jaajil a wool. Tsaa
Padrenuestroo Jesuse tu yaalaj ka k-kaat ´
´ ´ yoolal tulaakal le baax ku beetik ta woola-
ti Jeeoba lela: «Ma a chaik k-luubul ti ´
´ lo. Aalti ka u yaantech utiaal ma a sajaktal
baax kaas, baaxe kanaanto on ti le Kaasil- ´
´ ´ kaaytaj, utiaal a aktaantik le problemas ku
baalo» (Mat. 6:13). Jeeobae taak u yaant- ´
koon, cheen ´ baale kaabeet ´ ´
k-kaatikti . yantaltecho bey xan utiaal ma a luubul ti
´
Pero ma cheen unaj k-orari, baaxe kaabeet ´ baax kaas. Ma u xuulul a orar kex jeel baa-
´ ´ xak ka uuchke´ . Cheen ´ ´
baale, ¿bix u nuukik
k-beetik tulaakal le ku paajtal utiaal ma ´ ´
´
k-tuukul jeex u maakiloob le yookol kaaba ´ Jeeoba k-oracionoob? Lela yaan k-ilik te
tulaak ´ xooko.
´ ´
17. ¿Baax ulaak unaj k-beetik utiaal ma k-luubul ti baax
kaas? (Ilawil xan le fotoobo). 18. ¿Baax unaj k-beetik?
´
¿BAAX JEEL A NUUKIKE?
´ ´
˛ ¿Baaxten k-aalik Jesuse ˛ ¿Baaxoob jeel u paajtal ˛ ¿Baax tsook a chatuklik a
´ ´
suuk kaach u orar? k-aalik keen orarnakoone? beetik keen orarnakech?
KAAY 42
´ ´ ´
U oracion maax meyajtik Jeeoba
XOOK 21
´ ´
Jeeobae ku nuukik
´
k-oracionoob
KAAY 41
´
«K-ojel yaan u tsaaiktoon ´
tulaakal le baax tsook
Beet uts a wuuyiken,
´ ´ ´
k-kaatiko, tumen ti leti tsook k-kaatik»
Jeeoba (1 JUAN 5:15).
TI BAAX KUN TAAN MA XAANE yaan horae jeel u tuklik maak ´ lela: «¿Taan
´ wa
´ ´ ´ ´
u nuukik Jeeoba in oracionoob?». Wa bey u yuuchultecho ´
Jeeobae u prometerme
´ ´ ma a tuklik, yaab sukuunoobe laayli ´ bey u tuukuloobo,
yaan u nuukik k-oracio-
´
noob wa k-kaatik baax uts maases keen ´ u maanso
´ ob problemas. Ma xaane tak ti toon
´ ´ ´ ´ ´
tu taan. Keen yanaktoon jeel u yuuchul beyo, wa taan k-muyaje ma t-jaan tsaaik
´ ´ ´ ´ ob.
problemase jeel u paajtal cuenta bix u nuukik Jeeoba k-oraciono
k-confiar de ke yaan u 2 Te xooka yaan k-ilik baaxten jeel u paajtal ´ k-confiar de
´
yaantkoon utiaal ka ´ ´ ´ ´
´ ´
chuukpajak k-oole. Te xoo- ke Jeeobae ku nuukik u oracion le maaxoob meyajtiko
´ (1 Juan 5:15). Tsoole yaan k-ilik baaxten yaan horae jeel
ka yaan k-ilik bix u nuukik
´ ´
k-tuklik ma tu nuuka al k-oraciono´ obe. Yaan xan k-ilik le je-
k-oracionoob.
´ ´ ´
jelaas formaob bix u nuukik Jeeoba le oraciono ´ obo.
´ ´
MA XAANE MA TUN NUUKBIL
´ K-ORACION
JACH JEEX K-PAATIKO
3 ´
Le Bibliao ku yaalike Jeeobae jach u yaabiltmoon yee- ´
´
tel jach kooj k-tojol tu taan (Ageo 2:7; 1 Juan 4:10). Letie
´ ´
u kaat ka orarnakoon ti utiaal k-kaatik ´
u yaantaj (1 Ped.
´ xan ka paatko
5:6, 7). U kaat ´ ´
on naats ti leti utiaal u chuuk-
´ ´
pajal k-ool keen yanaktoon problemas.
´
4 Le Bibliao ku yeesik bix tu nuukil ´
Jeeoba ´ ob
u oraciono
´ ´
le maaxoob meyajt uuchjeakilo. Ma xaane ku taal ta tuu-
kul u ejemplo rey David, letie yaab u enemigoob anchaji
1, 2. ¿Baax jeel k-tuklik yaan horae?
´ ´
3. ¿Baaxten u kaat Jeeoba ka orarnakoon ti?
´ ´ ´
4. ¿Baaxten k-aalike Jeeobae ku nuukik k-oracionoob? (Ilawil xan le dibu-
joo).
8
´ ´ ´ ´
Jeeobae tu nuukaj u oracionoob David uuchik u salvartik ti u enemigoob,
´ ´ ´ ´ ´ ´
tu nuukaj xan u oracionoob Pablo uuchik u yaantik u chuukpajal u yoolo
´ ´
(Ilawil parrafo 4 yeetel 5)
pero suuk u orar kaach ti Jeeoba ´ utiaal 6 Ma xaane toon xane ma tun nuukbil ´
´ ´
u kaatik u yaantaj. Junteene tu yaalaj ´ ´
k-oracion jach jeex k-paatiko. Pero jeel u ´
ti Jeeoba: ´ ´
«Jeeoba Dios, uuy in oracion. ´ ´
paajtal k-confiar de ke Jeeobae ´ mantats
Chenxikint bix in sen kaatiktech ´ ´
aantaj. ´
yaan u kaxtik k-utsil. Letie jeel tak «u pıit-
´ ´
Nuuk in oracion, teche chuukaan a wool ´ ´ ´ ´ ´
maan u beetik tulaakal le baaxoob k-kaatko
´
yeetel ka beetik baax toj» (Sal. 143:1). Jeeo- ´ ´
wa tulaakal le baaxoob ku taal t-tuukulo»
´
bae tu nuukaj u oracionoob yeetel tu yaan- ´ ´ ´ ´
(Efe. 3:20). Ma xaane jeel u nuukik k-ora-
taj (1 Sam. 19:10, 18-20; 2 Sam. 5:17-25). cion ´ te suutuk ´ ma taan ´ ´
k-paatiko wa jun-
Le oolal Davide tu yaalaj: «Jeeobae ´ tiaan ´ bix ma maan ´
peel t-tuukuli.
´
naats ti tulaakal le maaxoob chachii- ´ 7 Yaan horae keen ´ ´
k-naat baax u kaat
tik u kaabao». Toon xaane k-confiar de ke ´
Jeeoba ka k-beete jeel u kaabeettal k-ke- ´
´
Jeeobae yaan u nuukik ´ k-oraciono ´ ob (Sal. ´ ´ . Koox
xik le baaxoob k-kaatik ich oraciono
145:18). ´
ilik baax uuch ti sukuun Martin Poetzinger.
5 Ma xaane Jeeobae ´ ma ken u nuuk ´ k-ora- ´
Ma sen uuch tsookok u beele le naziobo tu
´ ´
cion jach jeex k-paatiko. Lela bey uuchik ´ ti ´ ´ campo de concentra-
tuuxtoob ti junpeel
´
apostol Pabloo. Letie tu yaale yaan kaach ´ Tu kaajbale ´ ´ ´
cion. ku sen kaatik ti Jeeoba ka
junpeel ´ kiix chiikil tu bakel, ma xaane le- ´
chaabak utiaal u yantal yeetel u yatan bey
la junpeel ´ baax taan ´ kaach u muyajtik. Le- ´
xan utiaal u seguer u kaaytaj. Cheen baale
ti tuune ´ ´
ooxt ´
een tu kaataj´ ti Jeeoba ´ ka lu- ´ ´ cuentae
ka maan dos semanase tu tsaaj
´
saakti. ¿Nuukaab wa u oracion? Nuukaabi, ´ ´ ´ ´ ´
Jeeobae ma ten u beet u seeb jaalk abtaal.
´ ´
pero ma bey jeex u paatik kaacho. Tu lugar Le oolal le sukuuno tu yaalajti: «Aanten in
u lusaal le problema tio, Jeeobae ´ tu tsaaj ´ u ´ ka in beete». Ka tsooke kaaj ´
wil baax a kaat
muukil ti utiaal ka chuukpajak u yool u me- ´ ´ ´
u maansik tu tuukul bix u yuubikuba le u
yajte (2 Cor. 12:7-10). ´ ´
6. ¿Baaxten yaan horae jeel u tuklik maak ma tu nuu-
´ ´ ´ ´ ´
5. Aal junpeel ejemplo eesik bix tu nuukil Jeeoba u ora- kaal u oracion tumen Jeeobae?
´ ´ ´ ´
cion le maaxoob meyajt uuchjeakilo (ilawil xan le dibu- 7. ¿Baaxten yaan horae yaan u kaabeettal k-kexik le
´ ´ ´
joo). baaxoob k-kaatik ti Jeeobao? Aal junpeel ejemplo.
´ ´ ´ ´ ´ ´ ´
1 Te xook «Cheen ti Jeeoba yaan u derechoil u gobernar», jook 9. ¿Bix u yaantkoon Jeeoba keen k-cha nukuch decisio-
´ ´ ´
ti U Pıich Tulumil Kanan junio ti 2017, ku tsoolol baaxten Jeeo- noob? Aal junpeel ejemplo.
´ ´ ´ ´
bae tsook u chaik ti Satanas ka u gobernart le yookol kaaba. 10. Jeex u yaalik Filipenses 4:13, ¿bix u yaantik Jeeoba
´ ´
le maaxoob meyajtiko? Aal junpeel ejemplo (ilawil xan le
8. ¿Baax unaj k-kaajsik mantats? fotoo).
´
10 LE MAAX KU KANANO
´
yaantil sukuun Benjamin. Le sukuuno des- bae jeel xan u peeksik ´ le sukuunoob utiaal
de tu taankelmil ´ kajlaj yeetel ´ u familia te ´
u lıisko ob k-oolo ´ . Ma xaane jeel u peeksi- ´
´ ´
campos de refugiados yaan Africao. Letie koob utiaal u tankoonoob ti telefono wa u
ku yaalik: «Mantats kin orar kaach ti Jeeo- ´ binoob u xıimbalto ´ onoob t-otoch. Kaajak-
´ ´ ´
toone tulaakloon jeel u paajtal ´ ´
k-lıisik u
ba, kin kaatikti ka u yaanten in beet baax
´ ´ ob ´ u maasil yeetel
yool ´ «junpeel ´ jatsuts taane»
uts tu taan. Letie tu nuukaj in oraciono
´
tumen tu yaanten utiaal ma in sen chiich- (Pro. 12:25).
naktal, utiaal u seguer in kaaytaj yeetel ´ tu 12 Koox ilik baax uuch ´ ´ kiik ku
ti juntuul
´ ´
tsaajten publicacionoob utiaal u muukaan- ´ ´ ´
´ kaabatik Mıriam. Como ma sen uuch kıimik
tal in fe». Ku yaalik xan: «Uuchik in xokik ´
u yıichame letie jach yaachaj u yool ´ yeetel ´
bix aanta ´ abik tumen Jeeoba ´ ulaak´ sukuu- ´
deprimirnaji. Cheen sen okol ku beetik kaa-
noob utiaal u chuukpajal ´ u yoolo ´ obe tu ´ ´ u tsikbaltik ti
chi yeetel ku yuubik kaabeet
´
yaanten utiaal ma u luubul ´ in wool ´ yeetel ´ u ´
wa maax bix u yuubikuba. Letie ku yaalik:
´
chuukpajal in wool´ in meyajte». ´
«Tin wuuyaj minaan in wool utiaal in ta-
11 Jeel u beetik u lıisaal ´ ´ tumen le su- ´
nik mix maak, le oolal orarnajen ti Jeeoba. ´
k-ool
´ ab antes ti u kıimsa ´ ´
Jach te suutuko taanen tumen juntuul ´ an-
kuunoobo. Le aak a-
´ ´ ciano jach maalob k-bisikba tu yeetel». Le ´
lo Jesuse sen orarnaj ti Jeeoba. Tu yaalaj-
´ sukuun yeetel ´ u yatano jach tu lıiso ´ ob u
ti: «In Yuum, wa a kaate lusten le copaa.
´ ´ ´ ´ ´
yool. Mıriame tu tsaaj cuentae Jeeoba beet ´
Cheen baale ma u beetaal baax in kaat,
baaxe beetaak baax a kaat». ´ ´
Jeeoba ´
tuune u taanal tumen le sukuuno.
´ ´ ´
tu tuuxtaj juntuul angel utiaal u lıisik u yool ´ ´ 13 Jeel u beetik k-aantaal ´ tumen le maa- ´
Jesus ´ (Luc. 22:42, 43). Te kiinooba Jeeo- ´ xoob ma Testigoobo (Pro. 21:1). Yaan kiine
´ ´ ´
11, 12. ¿Bix jeel u meyaj ti Jeeoba le sukuunoob utiaal u 13. ¿Bix u meyaj ti Jeeoba le maaxoob ma testigoob
´ ´ ´ ´
nuukik k-oracionoobo? (Ilawil xan le fotoo). utiaal u yaantik u kaajalo? Aal junpeel ejemplo.
´
Jeeobae jeel u peeksik ´ le maaxo ´ ob ma Tes- ´
cuentae Jeeoba ´
aantoon, letie jach tu jaajil
´
tigoob utiaal u yaantik u kaajalo. Por ejem- ´
ku yuubik le oracionoobo» (Sal. 65:2).
ploe, tu peeksaj´ rey Artajerjes utiaal u chaik ´
´ ´ Jerusalen ´ (Neh. KAABEETTOON
´ FE UTIAAL K-KAMIK
´
u suut Nehemıas u jel lıis BIX U NUUKAAL K-ORACIONOOB
2:3-6). Te kiinooba Jeeoba ´ xane jeel u 15 U suukile Jeeobae ´ ma tu beetik nojoch
´ ´
peeksik le maaxoob ma Testigoob utiaal u
milagroob utiaal u nuukik ´ k-oraciono ´ ob.
´
yaantko onoob keen ´ ´
kaabeetchajko . ´
Pero le keen u nuuke ´ mantats ku tsaaik- ´
´
14 Juntuul kiik ku kaabatik Soo Hinge tu ´ ´
´ ´ doctor tumen toon le baax kaabeetto on utiaal u chuuk-
yilaj bix peeksa abik juntuul pajal k-oolo ´ . Le oolale kaabeet ´ k-jach ilik
Jeeoba´ utiaal u yaanta ´ al. U hijoe desde tu ´ ´
´ bix u nuukik le baaxoob k-kaatiktio. Jun-
chichnil ilaab yaan jejelaasil kojaaniloob tu tuul´ kiik ku kaabatik Yokoe tu yilaj bey ma
´
tuukul. Tsoole ka maan kiine le xiipalo ac- ´ ´ ´ ob tumen Jeeo- ´
´ ´ taan u nuuka al u oraciono
cidentarnaji. Yoolal lelo le kiik yeetel u yıi- bae, le oolal kaaj ´ u tsıibtik
´ ´
tulaakal le baa-
chamo anchaj u patik u meyajoob utiaal ´
xoob ku kaatiktio. Ka maan kiine tu xokaj ´
´
u kanaantko ob, cheen ´ baale paat ´ minaan ´ ´ cuentae
´ ´ le baaxoob u tsıibtmo ka tu tsaaj
taakin tiob. Como jach difıcil le baax uuch- ´
Jeeobae tu nuukaj ´ u maas yaabil u oracio- ´
tiobo le kiiko tu yuubaj minaan tuux u noob, tak le mix kajaanti wa u tsıibtmo. ´
chaik u yiik. Letie tu kaataj ´ ´
u yaantaj Jeeo-´
´ Toon xane cada wa baax kiine maalob ka
ba yeetel tu yaalajti jach bix u yuubikuba. k-joos´ tiempo utiaal k-ilik bix taan ´ ´
u nuukik
Jeeoba´ ´
tuune tu peeksaj ´ le doctor utiaal u ´ ´
´ ´ Jeeoba le baaxoob k-kaatikti o (Sal. 66:19,
yaantik le kiik yeetel u familiao. Yoolal lelo 20).
tsaabtiob aantaj ´ tumen le gobiernoo yeetel ´ ´ ´
16 Kaab eet k-creertik yaan u nuukaal
´
tu kaxtoob junpeel lugar ma sen kooj utiaal
u kajtaloobi. Le kiiko tu yaalaj: «T-tsaaj ´ ´ ´ ´ ´
15. ¿Baax aant juntuul kiik utiaal u yilik wa taan u nuu-
´
kaal u oracionoob?
´ ´ ´ ´ ´ ´
14. ¿Bix u lıisik a wool u experiencia le kiik Soo Hingo? 16. ¿Baax kaabeet k-beetik keen nuukaak k-oracionoob
´
(Ilawil xan le fotoo). tumen Jeeoba? (Hebreos 11:6).
´
12 LE MAAX KU KANANO
k-oraciono ´ ob tumen Jeeoba, ´ cheen ´ baale ne jeel u paajtal ´ k-confiar bey u beetik t-ee- ´
kaabeet ´ xan k-kamik le bix ken u nuukil- ´ telo. Le baaxoob tsook k-ilik te xooka ku
yeesike Jeeobae´ ´
jeel u tsaaikto on naate
toono (xok Hebreos 11:6). Koox ilik baax
´ ´ ´
yeetel ´
jeel u yaantko on xan utiaal u chuuk- ´
uuch ti Mike yeetel Chrissy, u yatan. Letio -
´
pajal k-oole. Tsook k-ilik xane Jeeobae jeel ´
be jach taak kaach u binoob Betel. Mikee
´ ´ u beetik u lıisa ´ al k-ool ´ tumen le sukuunoo -
ku yaalik: «Yaab u teenel t-tuuxtaj k-solici-
´ ´ ´ bo wa jeel xan u peeksik ´ ´
le maaxo ob ma
tud yeetel t-aalaj ti Jeeoba taak k-bin aan-
´ Testigoob utiaal u yaantko ´ onoobo.
taj Betel, pero ma invitartaabooni». Cheen
baale le sukuunooba confiarnajoob de ke 18 Ma xaane Jeeobae ´ ma mantats ken
´
Jeeobae ´
yaan u tsaaiko ob meyaj tuux maas ´ ´ ob jach jeex k-paatiko ´
u nuuk k-oraciono ,
´
kaabeet. Letiobe seguernaj u tsaaik ´ u yoo- ´ ´ ´
pero yaan u nuukik. Letie yaan u tsaaik-
loob: binoob aantaj ´ tuux maas kaabeet ´ toon le baaxoob kaabeetto ´ on jach te suu- ´
´
yeetel meyajnajoob ti construccion. Bejlae ´ tukil ku tuklik maas maalobo. Le beetke
le sukuuno taan ´ u beetik u superintenden- ma unaj u xuulul k-orari, unaj k-confiar
teil ti circuito. Mikee ku yaalik: «Jeeobae ´ ´
de ke Jeeobae yaan u kanaantko ´ on te kii-
´ ´ ob jeex nooba yeetel ´ ´
te tuumben luumo yaan u
ma mantats tu nuukaj k-oraciono
´ ´ ´
«tsaaik baax ku tsıiboltik ´ ´
tulaakal baal ku-
k-paatiko, pero tu nuukajoob. Hasta maas
maalob le baaxoob tsook u tsaaikto ´ ono». xaan» (Sal. 145:16).
17 (Xok Salmo 86:6, 7). Davide jach ku
´
¿BAAX JEEL A NUUKIKE?
´ ´ ´ ´
˛ ¿Baaxten yaan horae Jeeo- ˛ ¿Bix u nuukik Jeeoba k-ora- ˛ ¿Baax kaabeet k-beetik
´ ´ ´ ´ ´ ´
bae ma tu nuukik k-oracion cionoob? keen nuukaak k-oracionoob
´ ´
jach jeex k-paatiko? tumen Jeeoba?
KAAY 46
´ ´
Kin tsaaiktech gracias, Jeeoba
XOOK 22
TI BAAX KUN TAAN TSOKAANILI u maan ´ 70 anos ˜ bisaak le judıo ´ ob Babilonia le
´ ka tu yaalaj le rey jeel u paajtal ´ u suutoob Israelo (xok Es-
Jeeobae tu yaale le ka luk
´ ´
dras 1:2-4). Jeeoba beet u yuuchul lelo. ¿Baaxten bey k-aa-
le israelitaob Babiloniao tu
´
bisoob junpeel «Bej San- liko? Tumen le babilonioobo ma suuk u jaalk ´ abtik u es-
to» utiaal u binoob Israel. clavoobi (Isa. 14:4, 17). Pero le ka chaab Babiloniae le
Te kiinooba, ¿yaan wa ´
tuumben gobiernoo tu yaale le judıo ´ obo jeel u paajtal´ u
´
junpeel bej u beetmaj ´ ´
suutoob tu luumoobe. Cheen baale le judıoobo yaan u kaa-
´ ´
Jeeoba utiaal le maaxoob ´
meyajtiko? Yaan. Desde
beettal kaach u chatuklikoob baax ken u beetoob. Maases le
´ u poolil le familiaob kaabeet ´ u chatuklik wa yaan u paatlo ´ ob
1919, u millonesil maakoob ´
´ Babilonia wa yaan u suutoob Israel. Cheen baale yane ma
tsook u jookloob ti le no-
cheen ´ chaabil tu yilil le baax ken u beetoobo. Koox ilik baax-
joch Babilonia utiaal u
´
xıimbaloob te ‹Bej San- ten.
´ ´ obo tsook kaach u chıijlo ´
too›. U jaajile tulaakloon 2 Yaan ti le judıo ob, le oolal ma
´ ´ ´ chaabil u viajaroobi. Tsoole te kiinoobo u maas yaa-
kaabeet k-xıimbal te beja.
cheen
´ obo Babilonia sıijo
bil le judıo ´ ob, le beetke ma u kaj oolo ´ ob
kaach Israeli. Letiobe ku tuklikoob kaache Israele cheen ´
´
tuux kajlaj le uuchben ´
maako obo. Tsoole yaab ti letiob kaa-
che tsook u ayikaltaloob Babilonia, le oolal ma cheen ´ chaa-
´
bil u patik u yotochoob yeetel u negocioob utiaal u binoob
´ kaaj ma u kaj oolo
ti junpeel ´ obi.
´ ´
3 Yaab ti le judıoob chuukaan u yoolo ´ obo tu yiloobe maas
yaab le utsiloob jeel u kamkoob wa ku suutoob Israelo ke le
´ ´
1, 2. ¿Baax kaabeet kaach u chatuklik le judıoob yanoob Babiloniao? (Es-
dras 1:2-4).
´
3. ¿Baax utsiloob ken u kam le judıoob kun suutoob kaach Israelo?
14
´ ´
baaxoob ken u patoobo. Teelo jeel u paajtal LE ‹BEJ´ SANTOO›: UUCHJEAKIL
kaach u adorarkoob Jeeoba ´ jeex uts tu taa- YEETEL TE KIINOOBA
Le ‹Bej Santoo›, ¿maasa ´ jach jatsuts bix
ne. Tu kaajil Babiloniae yaan kaach maas ti 6
50 temploob tuux ku adorartaal jejelaas ´ dio- tsaabik u kaaba le beja? Pero ¿baaxten aa-
soob, pero minaan kaach mix junpeel tem- ´ laab santo? Tumen tu kaajil Israele ma tu
´ chaabal kaach u kajtal mix maak ´ ku nuupk´ e-
plo tuux ku adorartaal Jeeoba. Tsoole como
minaan xan mix juntuul sacerdotee le israe- ´ bantal, ku adorartik yaanal diosoob wa le
´ maaxo ´ ob ku luublo ´ ob ti nukuch kebanoo-
litaobo ma tu paajtal kaach u kubkoob sa-
bo. Le judıo ´ ob kun suutoobo yaan kaach u
crificioob jeex u yaalik le Ley tsaab ti Moi-
´ . Tsoole le maaxo ´ ´ ´
paatlo ob «junpeel ´ kaaj santo» u tiaal Jeeo- ´
seso ob adorartik Jeeobao
´ ob tu taan ´ ´ ba (Deu. 7:6). ¿U kaat ´ wa tuun ´ u yaale jach
jach junpıito le bukaaj maako ob
´ ´
maalob tulaakal baax ku beetik kaach le ju-
adorartik ulaak diosoobo. Le oolal u milesil
´ ob taak kaach u suutoob Israel utiaal u dıo´ ob jook ´ oob Babiloniao? Maatech, letio-
judıo
´ be kaabeetchaj ´ u beetkoob jujunpeel ´ kee-
adorarkoob Jeeobai .
4 Kex cuatro meses kun xaantal ´ kaach le xoob.
viaje ken u beet le judıoob utiaal u suutoob ´ 7 Jeex tsook k-aaliko u maas yaabil le ju-
´ dıo´ obo sıijo ´ ob Babilonia, le oolal yaab ti le-
Israelo. Tsoole kex ma cheen chaabil le via-
´
jeo Jeeobae tu yaale yaan u kanaantko ´ ob te tiobe ku tuukuloob jeex le babilonioobo. Ka
´ maan ´ kiin suunak le judıo ´ ob Israelo Esdra-
bejo. Profeta Isaıase tu yaalaj: «¡Maalob-
´ ´ ´ bej se tu yojeelte ´ ´ ti letiobe tsook u
jujuntuul
kıinte ex u beel Jeeoba! Beeteex junpeel
´ toj bej utiaal k-Dios. ´
beeloob yeetel kooleloob taanxel ´ tuux u taa-
te desiertoo, junpeel ´ ´
[5] Le tuux kolemako unaj u taaxkunta ´ al, loob (Exo. 34:15, 16; Esd. 9:1, 2). Ka maan
´ ´ ´ ´
kiine Nehemıase tu tsaaj cuentae u paalal le
unaj u taaxkunta al le tuux joojom kaanalo» ´ ´
(Isa. 40:3, 4). ¿Maasa ´ maas cheen ´ chaabil maako oba mix juntuul ku tanik u idioma
´ ob ti junpeel ´ bej toj yeetel ´ le judıo ´ obo (Deu. 6:6, 7; Neh. 13:23, 24).
jeel u bin le judıo ´ ´
´ ´
taax, ke ti junpeel bej kolemak yeetel tuux ´ ¿Bix tuun ken u adorartiloob Jeeoba wa ma
yaan montana ˜ obi? tu naatkoob baax ku yaalik u Taan Dioso?
´ (Esd. 10:3, 44). Jeex k-ilko le judıo ´ obo kaa-
5 Yaab bejoobe tsaan u kaabaob, yeetel
´ oobe yaan u numeroilo ´ ´ beet ´ kaach u beetkoob yaab keexoob ichil u
ulaak ob. ¿Kux tuun ´
´
le bej ku yaalik Isaıaso? ¿Yaan wa u kaaba? kuxtaloob, pero maas cheen chaabil jeel u
Yaan xan. Le Bibliao ku yaalik: «Teelo yaan beetkoob wa tiaanoob Israele. Tumen teelo
´ noj beji, le bejo yaan u ´
taan kaach u adorartaal Jeeoba ´ jeex uts tu
u yantal junpeel
kaabatik Bej Santo. Te beja ma kun maan ´ taane (Neh. 8:8, 9).
´ 8 Ma xaane yaan m aax ´ jeel u yaalike:
le maax ku beetik baaloob kaastako» (Isa. ´ ´ obo.
35:8). ¿Baax u kaat ´ u yaal u maan ´ maak ´ te «Jach yaab baax tu aktaantaj le judıo
«Bej Santo» tu kiinil le israelitaobo? Kux 6. ¿Baaxten aalaab santo le bejo?
tuun´ te kiinooba, ¿baax u kaat ´ u yaale? ´ ´
7. ¿Baax anchaj u kexik jujuntuul judıoob ichil u kuxta-
´
loob? Aal junpeel ejemplo.
´ ´ ´
4. ¿Baax tu prometertaj Jeeoba ti le judıoobo? 8. ¿Baax yaan u yil t-eetel le ‹Bej Santoo›? (Ilawil le di-
´ ´ ´
5. ¿Bix u kaaba le bej tu yaalaj Isaıaso? bujo yaan tu yaax paginail le revistaa).
´
16 LE MAAX KU KANANO
naan u xuul ti wa Dios tsaaikti ´ . Cheen ´ baale Le oolal jeel kaach u paajtal ´ u investiga-
te kiinoobo u maas yaabil le religiono ´ obo roob te librooba. Tsoole meyajnajtiob xan
˜
ma le ku kaanskoobi. Tu anoil 1837, George le baax tu investigartaj Henry Grew, George
´ religione ´ Storrs yeetel ´ ´
ulaak ´
maako obo. Sukuun Ru-
Storrs, u nojchil junpeel tu kaxtaj
´ ´ ´
sell yeetel le maaxoob aanto ´ jach yaab baax
le folleto le taan u viajar ti treno. Le ka tu xo-
ke tu tsaaj ´ cuentae jach jaaj le baax ku yaa- xan tu beetoob utiaal u prepararkoob le ‹Bej
Santoo›, letiobe tu jooso´ ob libroob bey xan
liko, le oolal joop u kaansik xan ti u maasil.
Tu anoil ˜ ´
1842, tu maansaj junpeel ´ jaats tsol- tratadoob ku tsolkoob baax ku yaalik le Bi-
taanoob ku kaabatik: «¿Mix bikin wa kun bliao.
´
kıimil le kasaanoobo?». Le baax tu tsıibtaj ´ 15 Le Nojoch Babiloniao xuul u controlar-
˜ ´
Yaab anos antes ti 1919, anchaj maakoob
´ ´
chuukaan u yooloob preparart le bej utiaal
´ ´ ´
ka paajchajak u jookol le maakoob te Nojoch
Babiloniao
´
(Ilawil parrafo 10 tak 14)
1927-1928: Ku yilaale ma te 1952: Ku tsoolol baaxten kaa- 1976: Ku yaalaal baax clase
´ ´ ´
Biblia u taal u kiinbesajil le Na- beet u expulsartaal jujuntuul meyajil jeel u paajtal u beetik le
´ ´ ´ ´
vidado maakoob te muuchulilo maaxoob adorartik Jeeobao
´
1928-1936: Jujunpıitil xuul u 1956: Ku naataal Dios beet u 2000: Ku investigartaal jach
adorarkoob le cruzo yantal le tsookol beelo bix u meyaj u fraccionesil le kii-
ko
´
1931: Ku tsaabaltiob le kaaba 1972: Le muuchuliloobo ku
´ ´
u testigoob Jeeobao kaajal u nuuktaaloob tumen 2006, 2012: Ku maas tsoolol
´ ´
ancianoob yeeyaanoob tumen keban u chaantik maak porno-
´ ´ ´
1938: Ku xuulul u yuuchul votar espıritu santo grafıa
´
utiaal u yeeyaal le ancianoobo
1973: Ku naataal keban u
1944-1945: Ku maas naataal ´
tsuutsik maak chamal
bix unaj u yilaal le kiiko
´
18 LE MAAX KU KANANO
´
Dios jeex uts tu taane. Utiaal lelo Jeeobae ´
maako ob. Jeex k-ilko te tu tsook kiinooba
´
jujunpıitil ´
uuchik ´
u yaantko ob (ilawil le cua- u kaajal Jeeobae ´ taan ´ ´
u tsaaikto on le ja-
´
dro «Jeeobae jujunpıitil ´ ´
u limpiokıintik u ´
nal espiritual kaabeettoon utiaal u seguer
´
kaajal»). ¡Maans ta tuukul bukaaj kun kii- ´ ´ 48:17;
k-xıimbal te ‹Bej Santoo› (xok Isaıas
maktal k-ool´ keen´ ´
paajchajak ´
k-beetik tulaa- 60:17).
´
kal baax uts tu taan Jeeoba! (Col. 1:10). 17 Jeel u paajtal ´ ´ ´
k-aalike le keen kaajak u
´
tsaabal xook ti wa maaxe ku kaajal u xıimbal ´ ´
MA KAALAK LE ‹BEJ SANTOO› ´ baale yane ku xuulul
´ beje kaabeet ´ te ‹Bej Santoo›. Cheen
16 Utiaal ma u kastal junpeel ´ ´ ´
˜ u xıimbali yeetel yane ku seguer u xıimbali .
u tsaabal mantenimiento ti. Desde tu anoil ´ ´
¿Tuux tuun ku bisik maak le beja?
1919, yaab meyajoob tsook u beetaal utiaal 18 Le yeeya ´ ´
´ anoob ku xıimbalo ob te ‹Bej
u maas maalobkıinta al le ‹Bej Santoo›, be- ´ Dios»
yo le maaxo´ ob uts u puksiikaloob ku jook ´ - Santoo› yaan u kuchloob tu «paraıso
´ yaan te kaano (Apo. 2:7). Le maaxo ´ ob kun
loob ti le Nojoch Babiloniao yaan u paajtal u ´
´
xıimbalo obi. Le oolal le esclavo chuuka ´ an u kuxtaloob way Luum ku xıimbaloob te beja
´ ´ ´ ´ yaan u kuchloob tu tsookbal le Mil Anos ˜ kun
yool yeetel yaan u naato tu seebaanil kaaj ´ ´
´
u maas maalobkıintik le ‹Bej Santoo›. Por gobernar Cristo le keen paatak perfectoil tu-
˜ ´ ´
laakal ´
maako . Wa teech taan ´ ´
a xıimbal te be-
ejemploe tu anoil 1921, tu joosaj le libro ´
El Arpa de Dios, le libroa beetaab utiaal u ja ma a suusut paakat paachil, baaxe seguert
´ ´ ´ ´
a xıimbal te bejo hasta a kuchul te tuumben ´
yaanta al le maako ob u yojeelto ob baax ku
kaansik le Bibliao. Le libroa traducirtaab ich luumo. ¡Disfrutart le viajeo!
36 idiomaob yeetel ´ toox kex seis millonesi, ´
17, 18. ¿Tuux ku bisik maak le ‹Bej Santoo›?
jach yaab maax ´ kan u jaajil yeetel ´ le libroa.
´ ´
Ma sen uuche joosaab le libro ¡Disfrutart le
kuxtalo!, le libroa jach taan ´ ´
u yaantik yaab
´ ´ ´
DIBUJOOB. Pagina 17: Sukuun Russell yeetel le maa-
´ ´ ´
16. ¿Bix tsook u maas maalobkıintaal le «Bej Santo» xoob aantko meyajnajtiob le baaxoob tu beetaj ulaak
˜ ´ ´
desde tu anoil 1919? (Isaıas 48:17; 60:17). maakoob utiaal u naatkoob le baax ku yaalik le Bibliao.
´
¿BAAX JEEL A NUUKIKE?
´ ´ ´
˛ ¿Baax u kaat u yaal u xıim- ˛ Te kiinooba, ¿bix preparar- ˛ Te kiinooba, ¿maaxoob ku
´ ´ ´
bal maak te «Bej Santo» tu taabik le ‹Bej Santoo› yeetel xıimbaloob te ‹Bej Santoo›
´ ´ ´ ´
kiinil le judıoobo? baax kiin ka kaaj u xıimbal yeetel tuux kun bisbiloob
´
maaki? tumen le beja?
KAAY 24
´
Kooneex naakal tu wits Jeeoba
XOOK 23
TI BAAX KUN TAAN LE Bibliao jach jatsuts u tsolik bix le jaajil yaabilajo. Ku yaa-
´
lik: «U kaakil le yaabilajo bey junpeel ´ kaak ´ ´
ku toochbale ,
Le tsookol beelo u siibal
´ junpeel´ kaak´ ´
ti Jeeoba u taal. Jeel bukaaj ja ka taalake ma
Jeeoba, yoolal le jatsuts
´ ´ ´
tu paajtal u tupik le yaabilajo, mix tu paajtal ´ u beetaal u saa-
siibala le ıichamtsil yeetel
´
le atantsilo jeel u paajtal u tal tumen le rıo ´ obo» (Cant. 8:6, 7).1 Le baax ku yaalik le Bi-
yeeskoob bukaaj u yaa- ´
bliao ku yeesike le ıichamtsil ´
yeetel le atantsilo jeel u paaj- ´
´
biltmubaobe. Cheen baale tal u yaabiltikubaob mantatse.
´
wa ma tu kanaantkubao- 2 Utiaal ma u xuulul u yaabiltikuba le tsokaan u beeloobo
be jeel u xuulul u yaabilti- ´ u beetkoob. ¿Baaxi? Koox ketik beya: Le
kubaobe. Wa tsokaan a
yaan baax kaabeet
yaabilaj ku yuubik le atantsil yeetel ´ ´
le ıichamtsilo bey jeex
beele le xooka yaan u ´ ´ ´ ´ ´
´ junpeel kaake. ¿Maasa utiaal ma u tuupul le kaako kaabeet
yaantkech utiaal ma u
´ ´
u tsaabal u maasil sii? Laayli xan bey u yuuchul ´ ichil le maa- ´
xuulul a yaabiltik a nuup
´ ´ ´
xoob tsokaan u beeloobo. Kaabeet u kanaantkubaob utiaal
yeetel utiaal u yantalteex
´
kiimak oolal. ma u tuupul u yaabilajoob. ¿Baaxten? Tumen yaab baax jeel
u beetik u tuupul u yaabilajoobe, yaan horae ku paatal ´ mi-
naan taakin tiob, ku kojaantaloob wa tumen ma cheen ´
´ al le paalaloobo. Wa tsokaan a beele, ¿baax
chaabil u lıisa
jeel a beetik utiaal ma u tuupul u kaakil ´ le yaabilaj ku taal ti
´ ´ ´
Jeeobao? Te xooka yaan k-ilik ooxpeel baaloob jeel u yaan- ´
´
tik le maaxo ob tsokaan u beeloobo.2
´
1 Le jaajil yaabilajo ma tu xuulul yeetel ma tu kexpajal. Le Bibliao ku yaalike le clase
´ ´ ´
yaabilaja «junpeel kaak ti Jeeoba u taal».
´ ´ ´ ´
2 Le xooka jeel xan u yaantik le maaxoob tsokaan u beeloob yeetel maaxoob ma Tes-
tigoobo (1 Cor. 7:12-14; 1 Ped. 3:1, 2).
20
´
Le maaxoob tsokaan
´
u beeloobo kaabeet u
´
biskubaob maalob yeetel
´ ´
Jeeoba, jeex tu beetil Jose
´ ´
yeetel Marıae
´
(Ilawil parrafo 3)
´ ´ ´ juntuul ´ ´
ILAWIL A MAAS BISKABAEX YEETEL JEEOBA 5 Josee maalob ıichamtsil kaachi
3 Utiaal ma u tuupul u kaakil ´ le yaabi- tumen mantats tu chaaj u nuuktaal tumen
´ ´ ´
Jeeoba. Por ejemploe, kex ooxt ´ ´
een aalaabti
lajo le ıichamtsil yeetel le atantsilo kaa-
´ u yilik u maas biskubaob yeetel ´ ´ baax unaj u beetik utiaal u kanaantik u fami- ´
beet Jeeoba.
´ ´ lia. Kex ma cheen ´ chaabile letie tu beetaj
Wa ku beetkoobe yeetel kiimak oolal ken
´
u yuuboob u taan yeetel yaan u aktaant- ´ le baax aalaabtio (Mat. 1:20, 24; 2:13-15,
koob jeel baalak problemail jeel u beetik u 19-21). Josee ´ tu yuubaj u taan Jeeoba, ´ le
xuulul u yaabiltikubaobe (xok Eclesiastes ´ ´ ´ ´
beetik paajchaj u kanaantik Marıa. Lelo tu
4:12). Tsoole wa maalob u biskubaob yeetel ´ ´
beetaj wal u maas yaabiltaal yeetel u respe-
´ ´
´ . Iichamtsileex, teexe
Jeeobae yaan u yeeskoob le jatsuts modos tartaal tumen Marıae
ku yeesik letio. Por ejemploe, yaan u yee- jeel u paajtal´ a beetkeex jeex Josee ´ , kaxteex
sik u yutsiloob, u pacienciaob yeetel ´ yaan u ´ ´
u nuuktaj Jeeoba te Biblia utiaal a kanaant-
perdonarkubaob (Efe. 4:32–5:1). Wa le maa- ´ ´
keex a familiaexo1. Kex ma cheen chaabile
xoob tsokaan u beeloob ku yeeskoob ja- wa ka beetkeexe yaan a weeskeex a yaabilt-
tsuts modose yaan u maas yaabiltikubaob. maj a wataneex. Lelo yaan u beetik a maas
Lena, juntuul ´ kiik maas ti 25 anos ˜ tsookok u ´ kiik tsook maas ti
´ yaabiltikabaex. Juntuul
beele, ku yaalik: «Wa a nuup u yaabiltmaj ˜
20 anos tsookok u beel kajaan Vanuatue, ku
´
Jeeobae ´
maas ka yaabiltik yeetel ka respetar- ´
yaalik: «Keen in wil bix u kaxtik u nuuk-
tik». ´
taj Jeeoba in wıicham ´ ´
yeetel ku beetik baax
4 Le Bibliao ku yaalike ti tulaakal ´ u chii- ku yaalike maas kin respetartik. Tsoole kin
bal Davide, Jeeobae tu yeeyaj Jose´ yee-
´ ´ ´
confiar ti le baaloob ku chatuklik u beet-
´ ´
tel Marıa utiaal u kanaantkoob le Mesıaso. ´
´ ´ ko».
¿Baaxten tu yeeyo ob? Tumen tu kaatuula- 6 Marıae ´ jach maalob u biskuba kaach yee- ´
loobe jach maalob u biskubaob yeetel Jeeo- ´ ´
tel Jeeoba.´ Kex ku muul ´ adorartik Jeeoba ´
´
ba yeetel u yojel mantats kun chaabil en ´ ´
yeetel Josee, letie ku joosik kaach tiempo´
cuenta u consejoob. Le tsokaan u beeloobo,
¿baax jeel u kankoob ti Jose´ yeetel ´ ´ ´ ´
Marıae? 1 Te jaats «Aantaj utiaal le familiaob» yaan te jw.org yeetel
´ ´
JW Librarye jeel a wilik ulaak baaloob jeel u yaantkeche.
´ ´ ´
3. ¿Baaxten le ıichamtsil yeetel le atantsilo kaabeet u yi- ´
´ ´ ´ 5. Le ıichamtsiloobo, ¿bix jeel u seguerkoob u ejemplo
lik u maas biskubaob yeetel Jeeoba? (Eclesiastes 4:12; ´
ilawil xan le fotoo). Josee?
´ ´ ´ ´ ´ 6. ¿Baax jeel u kanik le atantsiloob ti le baax tu beetaj
4. ¿Baaxten Jeeobae tu yeeyaj Jose yeetel Marıa utiaal
´ ´ ´
u kanaantkoob le Mesıaso? Marıao?
´
22 LE MAAX KU KANANO
´
¿Bey baaxoob jeel u paajtal
´ ´
u m uul beetik le maaxoob
tsokaan u beeloobo?
´ ´
(Ilawil parrafo 11 yeetel 12)
u muul ´ ´
maansko ob tiempoo. Le sukuuno ´
Penny yeetel Arete maas ti 25 anos ˜ tsookok
ku yaalik: «Utiaal k-disfrutartik le tiempo u beeloob. Pennye ku yaalik: «Como k-res-
´
k-maansiko ma t-usartik k-celular». petartikbae tsook u maas nojochtal le yaabi-
14 Cheen ´ baale, ¿kux tuun ´ wa ma uts ta laj yaan ichiloono. Ma saajkoon k-aal baax
taan a muul ´ maansik ´ tiempo yeetel ´ ´
a nuupi? k-tukliki tumen k-chaik en cuenta bix k-uu-
´ yikba». ¿Baax tuun ´ jeel a beetik utiaal u yuu-
Ma xaane cada juntuule yaanal baal uts tu
taan u beetik wa yaan horae le baax ku bee- ´
bik a nuup ka respetartike? Koox ilik baax tu
´
tik a nuupo ku beetik a tsıikil. ´ ¿Baax jeel a beetaj Abrahan ´ yeetel ´ Sara.
´
beetkeex wa bey u yuuchulteexo? Tuukulne- 16 Abrahane ´ mantats tu respetartaj Sara.
neex ti u ejemploil le kaak ´ ´
t-aalaj tu kaajbal ´
Tu chenxikintaj baax ku yaalik yeetel tu
´
le xooka. Tu kaajbale chan chichan u kaakil. ´ ´
chaaj en cuenta bix u yuubikuba. Junteen-
´
Pero utiaal u maas u toochbale kaabeet ´ u
jeak kuuxilnajaan Sarae tu yaalaj ti Abra-
tsaabal u maasil sii. Bey tuun ´ xano, jeex le ´ «Le baax kaas ku yuuchultena ´
han: a culpa».
´ ´
kaak jujunpıitil u bin u maas toochbalo ´ , ´ ´
Pero Abrahane ma kuuxilnaj tu yeeteli mix
teex xane jujunpıitil ´ unaj a wilkeex a muul ´ ´ ´ ´ tu-
tu kaatn uuktaj u taani tumen u kaj ool
´
maanske ex tiempo. Beeteex junpeel ´ baal uts ´
beel Sara, u yojel mantats ku apoyartik keen
´
ta taaneex yeetel ma ken u beet a tsıikile ´ ex u chatukult u beetik wa baax. Le oolale tu
(Sant. 3:18). Wa ka beetkeex beyo yaan u chenxikintaj yeetel ´ ´
tu yaantaj ´ 16:5, 6).
(Gen.
maas nojochtal a yaabilajeex. ¿Baax ku kaansik lela? Ku kaansike ti le ıi- ´
´ chamtsil tsaan autoridad utiaal u chatuklik
RESPETART A NUUP
baax kun beetbil ichil le familiao (1 Cor.
15 Jach kaanaan ka u respetartuba le tso- ´ baale como u yaabiltmaj u yata-
11:3). Cheen
kaan u beeloobo. Wa ma tu beetkoobe
´ ne yaan xan u chaik en cuenta baax ku tuk-
jujunpıitile jeel u xuulul u yaabiltikubao-
´ lik (1 Cor. 13:4, 5). Yaan kiine a watane jeel
be, jeex le kaak jeel u tuupul wa ma tu ´
´ u estresare yeetel jeel u taaktal u tsikbaltik-
kanaanta alo. Ma xaane teche jeel a waa- ´
lik ka respetartik a nuupe ´ , pero ¿jach wa tech bix u yuubikubae. Keen tsikbalnak ta
´ ´
weetele chenxikinte, ma u naayal a wool ´ ´ yee- ´
tu jaajil ku yuubik a nuup ka respetartik?
tel yaanal baal tumen beyo ka weesik ka res-
14. ¿Baax jeel u beetik le tsokaan u beeloob wa ma uts petartik (xok 1 Pedro 3:7). Angela yeetel ´
´ ´
tu taan u muul maanskoob tiempoo?
´ ´
15. ¿Baaxten kaanaan u respetarkuba le maaxoob tso- 16. Le ıichamtsiloobo, ¿baax jeel u kankoob ti u ejemplo
´
kaan u beeloobo? Abrahane? (1 Pedro 3:7; ilawil xan le fotoo).
´
24 LE MAAX KU KANANO
´
Dimitrie ooli ˜
30 anos tsookok u beeloob. ´
parrafo maano ´ , ku yaalik baax ku beetik u
Angelae ku yaalik baax ku beetik u yıicham ´ yatan. Ku yaalik: «Jach ku kiimaktal in wool ´
utiaal u yeesik ku chaik en cuenta bix u ´
keen in wil in watane ku apoyarken yeetel le ´
yuubikuba. Ku yaalik: «Dimitrie mantats ku baaxoob kin chatukliko, kex yaan kiin ma
chenxikintiken wa ma maalob in wuuyikin- jach de acuerdoi. Wa ma maalob u jook ´ ol le
´ taak in tsikbal. Tsoole
bai bey xan wa cheen baax kin chatukliko maatech u chinik tin
ku yeesik xan paciencia te kiinoob chan wich». Atantsileex, wa ka respetartik a wıi- ´
kuuxilnajaaneno wa yaachajaan in woolo ´ ». chameexe letiobe yaan u maas yaabiltikeex.
17 Sarae tu yeesaj ku respetartik Abrahan ´ ´
18 Satanase ´ ka xuuluk u yaabiltiku-
u kaat
tumen mantats tu apoyartaj le ka tu chatuk- ´
ba le maaxoob tsokaan u beeloobo tumen u
laj u beetik wa baaxo (Gen. ´ 12:5). Junteen- ´ yojle wa ku yuuchul ´ ´
lelo jeel u naachtalo ob
´
jeake Abrahane taakchaj u yeesik u yutsil ´
ti Jeeobae. Le oolale ma unaj a chaikeex u
´
ti jujuntuul ´
maako ob kuchoob tu yotoch. tuupul le kaak ´ ´
ku taal ti Jeeobao wa le jaa-
Le oolal tu yaalaj ti Sara ka u beet waa- jil yaabilajo. Eeseex le clase yaabilaj ku yaa-
joob utiaal u kamik u yuulaboob. Pero Sa- lik u libroil Cantareso. Tsaa ´ ex taanil
´ ´
Jeeo-
´ kaach u beetik ulaak
rae taan ´ baaloob (Gen. ´ ba ichil a kuxtaleex yeetel ´ ´
joose ex tiempo
18:6). Kex beyo tu pataj le baax ku beetko ka ´
utiaal a muul beetkeex wa baax. Tsoole res-
´ petartabaex, lela u kaat ´ u yaale chaex en
tu apoyartaj le baax taak u beetik u yıicha-
´ cuenta baax ku tuklik a nuupe ´ ex yeetel´ bix u
mo. Atantsileex, teex xane jeel u paajtal a
beetkeex jeex Sarae, apoyarteex le baax ku yuubikubaob. Wa ka beetkeexe yaan a ala-
´ ´
barkeex Jeeoba ´
yeetel a yaabilajeexe mix bi-
chatuklik u beetik a wıichame exo. Wa ka
kin kun xuulul, yaan u paatal ´ jeex le kaak ´
beetkeexe yaan a maas yaabiltikabaex (xok
´ ´
mantats tu toochbalo .
1 Pedro 3:5, 6). Dimitri, le maax t-aalaj te
17. Le atantsiloobo, ¿baax jeel u kankoob ti u ejemplo 18. ¿Baax utsil ken u kam le tsokaan u beeloob wa ku yi-
Sarae? (1 Pedro 3:5, 6). lik u maas yaabiltikubaobo?
´
¿BAAX JEEL A NUUKIKE?
KAAY 132
´
Tsook u nupik k-kuxtal Jeeoba
XOOK 24
´
¡Jeel u paajtal a
chukpachtik a metase!
KAAY 84
´
Aantajnen tuux maas «Ma u xuulul k-beetik baax maalob, tumen wa ma
´ ´
kaabeet t-kaanle yaan k-jooch jach tu kiinil» (GAL. 6:9).
´ ´
TI BAAX KUN TAAN TULAAKLOON taak k-maas meyajtik Jeeoba utiaal k-kii-
´ ´ ´ ´
makkuuntik u yool. Utiaal lela k-tsaaik metas ichil k-kuxtal
U kaajal Jeeobae mantats
´ ´ jeex k-maas maalobkıintik ´ k-modos, k-xokik le Biblia saamsa- ´
taan u yaalik ka k-tsaa
´ ´
malo, k-maas maalobkıintik bix k-xakalxook wa bix k-kaay-
metas ichil k-kuxtal. Cheen
baale, ¿baax jeel k-beetik taj. Ma xaane ti teche yaan junpeel ´ meta pero istikyaj a wi-
´ ´ ´ ´
wa yaantoon junpeel meta lik a tsookbesik. Wa bey u yuuchultecho ma u luubul a wool,
´ ´
pero istikyaj k-ilik k-beey- ti yaab sukuunoob bey u yuuchlo. Por ejemploe Philipe tu
kuntike? Le xooka yaan u tsaaj´ u metail u maas maalobkıintik ´ bix u orar, pero istikyaj u
´
yaantkoon k-il baax jeel u ´
kaxtik u suutukil utiaal u beetik. Erika xane tu tsaaj ´ u metail
´
paajtal k-beetke. ´
u kuchul temprano ti u reunioniloob le kaaytajo. Pero kex
beyo laayli ´ tarde u kuchle. Toma´ se ˇ taak kaach u xokik le Bi-
´ ´ ´ ´
blia tu chuukaanilo. Letie ku yaalik: «Ooxteen tin tsaainba
in xook le Bibliao, pero cheen ´ Levıtico ´ kin kuchul. Es ke jach
´
ku naaksik in wool». ´
2 Wa ma paajchajak ´ a tsookbesik junpeel ´ metae ma u luu- ´
´
bul a wool. ¿Baaxten? Tumen deporsi ku bisik tiempo ti
´
maak. ´
Tsoole como laayli a tsaamaj a wool ´ a beeykunte
´ lelo
ku yeesike a yaabiltmaj Jeeoba ´ yeetel ´ taak a tsaaik ´ u maas
maalobil ti. U maas kaanaanile Jeeobae ´ nojoch baal u yilik
baax ka beetik. Pero kaajse letie ma tu kaatiktech ´ junpeel ´
´
baal ma tu paajtal a beetik (Sal. 103:14; Miq. 6:8). Le oolale
1. ¿Baax jeel u talamtal k-beetke?
´ ´ ´ ´
2. ¿Baaxten ma unaj u luubul a wool wa ma paajchajak a tsookbesik junpeel
metai?
26
´
ilawil a tsaaik ´
metas jeel u paajtal a chuk-
´ baaloob jeel u ´ ´
pachtike. Koox ilik jujunpeel KAAT TI J EEOBA
´ ´ ´ me- ´
yaantkech utiaal a beeykuntik junpeel KA U ´ YAANTECH
tae. A TSIIBOLT A
´ ´ METAO
KAABEET K-TSIIBOLTIK K-BEETIK ´ ´
(Ilawil parrafo 3 yeetel 4)
3 Utiaal ka paajchajak ´ k-tsookbesik jun-
peel ´ metae jach kaabeet ´ k-tsıiboltik.
´ ¿Baax-
ten? Tumen beyo yaan k-beetik tulaakal ´ le ku
´
paajtal utiaal k-tsookbesik. Lela jeel u paaj- ´
tal k-ketik yeetel ´ le iik beetik u bin junpeel ´
barcoo. Wa yaan iike le barcoo jeel u kuchul
te tuux ku bino, pero wa maas kaam le iiko
maas seeb ´ jeel u kuchle. Lela bey xan u yuu- ´
´
chul yeetel le metas yaantoono. Wa k-jach
´
tsıiboltike maas seeb ´ jeel k-beeykuntike
´ . Da-
´
vid, juntuul sukuun kajaan El Salvadore, ku ´ ´ ´
´ ´ metae in maas tsıibolt in tsaaik xook ti wa maax.
yaalik: «Wa jach ka tsıiboltik junpeel Tsoole tin beetaj xan tulaakal le ku paajtal ´ ´
ka tsaaik ´ a wool ´ utiaal a tsookbesik. Tsoole ´
utiaal in maas maalobkıintik bix in kaansaj.
kex jeel baaxak ka u katuba ta beele yaan a ´ ´
Ka maan wa jaypeel mesese tin tsaaj ´ cuentae
wilik a beeykuntik».´ ¿Baax jeel u yaantkech ´ a ´ ´
´ ´ taan in maas tsıiboltik in chukpachtik le me-
tsıibolt junpeel metae? tao. Te mismo anoo ˜ kaaj ´ in tsaaik ´ kaapeel ´
4 Kaat ´ ti Jeeoba ´ ´
ka u yaantech utiaal ka
´ xook».
a maas tsıibolt le meta yaantecho. Le Bi- 5 Tuukulnen ti bix tsook u yaantkech ´ ´
Jeeo-
bliao ku yaalike Jeeobae ´ jeel u yaantko ´ on ´
´ ´ ´ ba (Sal. 143:5). Apostol Pabloe tuukulnaj ti
yeetel u espıritu santo utiaal ka k-maas tsıi- bix tsook u yeesik Jeeoba ´ u nojoch utsil ti,
bolt le meta yaantoono (xok Filipenses ´
lelo le aant utiaal u chuukpajal ´ u yool ´ u me-
2:13). Yaan kiine cheen ´ tumen k-ojel kaa-
´ u yantaltoon metase k-tsaaik ´ yajte (1 Cor. 15:9, 10; 1 Tim. 1:12-14). Teech
beet wa jay- xane wa ka tuukul ti tulaakal ´ le baax tsook u
´
peel ichil k-kuxtali. Pero u jaajile ma jach ´ ´
´ beetik Jeeoba ta woolalo yaan a maas tsıi-
taak k-tsookbeskoobi. Lela bey uuchik ti boltik a tsookbesik le meta yaantecho (Sal.
´
Norina, juntuul kiik kajaan Uganda. Kex leti ´ ´ kiik hon-
´ ´ 116:12). Koox ilik baax aant juntuul
u tsaamaj kaach u metail u tsaaik junpeel durasil utiaal ka u beetuba precursora regu-
xooke, ma tu jach tsıiboltik ´ kaachi tumen
´ lar. Letie ku yaalik: «Joop in tuklik bukaaj u
ku tuklike ma jach maalob u tsaaik xooki. ´
yaabiltmilen Jeeoba. Letie tu natsen tu kaa-
´
¿Baax aant le kiiko? Letie ku yaalik: «Saam- ´ ´ ´ ´
´ ´ ´ jal yeetel ku kanaantken. Uuchik in tuukul ti
samal joop in kaatik ti Jeeoba ka u yaanten le baalooba tin maas yaabiltaj Jeeoba ´ yee- ´
´ ´ ´ ´
tel tin maas tsıiboltaj in beetik in precurso-
3. ¿Baaxten kaabeet u tsıiboltik maak le metas yaan-
tio? rail».
´ ´ ´
4. ¿Baax jeel u paajtal k-kaatik ti Jeeobae? (Filipenses
2:13; ilawil xan le dibujoo). 5. ¿Ti baaxoob maalob ka tuukulnakoon?
´
28 LE MAAX KU KANANO
guer u viajare toon xane kaabeet ´ k-kaxtik ´
paajtal k-beetik wa ma taan ´ ´
jach k-tsıiboltik
baax ken k-beet utiaal k-tsookbesik le meta junpeel ´ metai.
yaantoon kex yaan hora ma t-jach tsıibolti- ´ ´ ti Jeeoba ´ ´ ´
11 Kaat espıritu santo. Le espıri-
ko. U jaajile ma cheen ´ chaabil u beetaali, ´
tu santoo jeel u yaantko on utiaal u yantal-
pero jeel u taasiktoon yaab utsiloobe. Taanil ´ ´
toon le jatsuts modos kaabeetto on utiaal
ti k-ilik baax jeel u yaantkoone koox ilik u ´ ´
k-tsookbesik k-metaso. Maases wa difıcil
´
nuukil junpeel´ pregunta ku beetik yaab maa- ´ ´
k-ilik k-beeykuntik k-metao bey xan wa ma
koob. jach taak k-beetki. Le oolal jach kaabeet ´
9 Jeeobae ´ ´
u kaat ka k-meyajt yeetel ´ kii- k-kaatik ´ ti Jeeoba ´ u espıritu ´ santo, beyo jeel
´ ´
mak oolal bey xan yeetel tulaakal k-puksiikal ´ u yantaltoon le jatsuts modos kaabeetto ´ on
´ utiaal k-tsookbesik k-metao (Luc. 11:13; Gal. ´
(Sal. 100:2; 2 Cor. 9:7). Pero ¿baaxten tuun
´
kaabeet k-chukpachtik junpeel meta kex ma ´ 5:22, 23). David, le maax t-chachiitaj te pa- ´ ´
´
taan jach k-tsıiboltik ´ k-beetki? Koox tuukul rrafo 3, tu yilaj u maas xakalxook. Junpeel ´
´ ´
baax aante letie oraciono. Davide ku yaalik: ´
ti baax tu beetaj apostol Pablo. Letie tu yaa-
laj: «Kin looloxik in wıinklil yeetel ´ ´ kin nuuk- «Tin kaataj ´ ti Jeeoba´ ka u yaanten ´ in tsook-
´ bes le baax in chatukultmo. Letie tu yaanten ´
tik bey juntuul esclavoe» (1 Cor. 9:25-27).
Pabloe tu tsaaj ´ u yool ´ u beet baax u kaat ´ tumen tak bejlaa ma in pat in xakalxooki».
´
Jeeoba tak te kiinoob ma jach taak u beet- ´ ´
12 Ma a paatik u maalobtal tulaakal. Te
ko. ¿Tu kamaj wa tuun ´ ´
Jeeoba le baax tu bee- ´ ´ ´
yookol kaaba jach difıcil ka uuchuk lelo.
taj Pabloo? Tu kamaj, tsoole hasta tu ben- Wa cheen ´ k-kutal k-paat ´ u maalobtal tulaa- ´
decirtaj (2 Tim. 4:7, 8). ´
kal baal utiaal ka kaajak k-chukpachtik k-me-
10 Jeeobae ´ ku kiimaktal u yool ´ keen ´ u yil tae mix bikin ken k-beete (xok Eclesiastes ´
´
taan k-chukpachtik junpeel meta kex yaan ´ ´
11:4). Juntuul sukuun ku kaabatik Daynie-
´ ´ le, ku yaalik: «U jaajile jeel u naakal ´ u yool ´
hora ma taan k-tsıiboltik k-beetki. ¿Baaxten
ku kiimaktal u yool? ´ Tumen kex ma taan ´ maak ´ wa cheen ´ u meekmaj ´ u kab taan ´ u paa ´ -
´ ´ tik u maalobtal tulaakal baale. Maas maalob ´
k-tsıiboltik le meta k-tsaamo k-ilik k-beetik
tumen k-yaabiltmaj. Wa k-tsaaik ´ ´ k-bee-
k-ool ka u tsookbes u meta desde beoraa». Paul,
´
te Jeeobae yaan u bendecirkoon jeex tu bee- juntuul ´ sukuun ugandaile, ku yaalik ulaak ´
´
til yeetel ´
apostol Pabloe (Sal. 126:5). Le keen ´ baax oolal unaj k-chukpachtik k-metas: «Wa
k-il bix u bendecirkoon Jeeobae yaan k-maas ´ ka wilik a tsookbesik a metas kex yaan baa-
´ loob ku katkuba ta beele, Jeeobae ´ yaan u
tsıiboltik k-tsookbesik le metao. Lucyna,
juntuul ´ kiik kajaan Poloniae, ku yaalik: «Yaan bendecirkech» (Mal. 3:10).
kiin jach kaanaane ma tu taaktal in bin 13 Ilawil a beetik jujunpıitil. ´ Yaan horae jeel
kaaytaj. Pero kex beyo kin bin tumen le kii- ´ ´ ´
u luubul u yool maake tumen jeel u tuklik ma
mak oolal ´ ku taasikteno ma tu paajtal ´ u kee- ´
ken u beeykunt le meta yaantio. Wa bey u
´
tel yeetel mix baal». Koox ilik baax jeel u ´ ´ ´
11. ¿Bix u yaantkoon u espıritu santo Jeeoba?
´ ´ ´ ´
9. ¿Baaxten kaabeet k-chukpachtik junpeel meta kex 12. ¿Bix u yaantkoon Eclesiastes 11:4 k-tsookbes le me-
´ ´
ma taan jach k-tsıiboltik k-beetki? tas yaantoono?
´ ´ ´
10. ¿Baax utsiloob ku taasik k-chukpachtik junpeel meta 13. ¿Baax utsil ku taasik u tsookbesik maak jujunpıitil u
´ ´
kex ma taan jach k-tsıiboltik k-beetki? metas?
DISFRUTART LE
BAAXOOB
´
KA BEETKO
(Ilawil parrafo 18)
´
30 LE MAAX KU KANANO
kiin yaan baax ku katkuba tin beele kin wilik tal a kexike, Jeeobae ´ ma ken u tukult wa
u seguer in tsaaik ´ ´ utiaal in chukpach-
in wool tsooktech beyo (2 Cor. 8:12).
tik in meta». Beoraa koox kaa taan ti David. 17 Tuukulnen ti le metas tsook a beeykunti- ´
Letie ku yaalik: «Wa yaan kiin istikyaj in wi- ko. Le Bibliao ku yaalik: «Diose ma kasaan
lik in tsookbesik in metae kin wilik ma u utiaal ka u tuubs le meyaj ta beeteexo» (Heb.
´
luubul ´
in wool. Baaxe kin wilik in weesik ti 6:10). Le oolal maalob ka tuukulnakech ti le
´
Jeeoba jach in yaabiltmaj». Jeex k-ilko wa baaloob tsook a beetko, jeex a maas biskaba
ku seguer k-chukpachtik k-metas kex yaab ´
yeetel ´
Jeeoba, a jook´ ol kaaytaj wa a wok-
baaloob k-aktaantike´ ´
yaan k-eesik ti Jeeoba ´
ja. Le metas tsook a beeykuntiko ku yeesi-
jach k-yaabiltmaj. Tsoole letie yaan u kii- ´
ke jeel xan u paajtal a chukpachtik le metas
maktal u yool ´ le keen ´ ´
u yil tulaakal le baax yaantech beoraa (Fili. 3:16).
k-beetko. 18 Yeetel´ ´
u yaantaj ´
Jeeobae jeel u paaj-´
16 Kaanbalnen ti le baaxoob ku yuuchulte- ´ ´
tal a chukpachtik a metae, keen a beete
cho. Ma xaane yaan baax tu katuba ta beel, yaan u kiimaktal a wool ´ jeex u kiimaktal u
le oolal ma paajchaj ´ a tsookbesik a me- ´ ´ ´ barco ken ku-
yool le maax nuuktik junpeel
tai. Le oolal maalob ka a tukult lela: «¿Baax chuk te tuux ku bino. Le maaxo ´ ob nuuktik
jeel in beetik utiaal ka in tsookbes in meta le barcoobo jach ku disfrutarkoob le via-
kex ka u katuba wa baax tin beele?» (Pro. jeo. Teech xane disfrutart a meyajtik Jeeoba ´
27:12). Yaan hora xane kex taan ´ ´
k-tsaaik ´
´ ´ mientras taan a chukpachtik a metao. Wa ka
k-ool k-chukpacht k-metae ma tu beeytal. beetke yaan a wilik bix u yaantkech ´ ´
Jeeo-
Yoolal lelo maalob ka k-tukult lela: «¿Ma wa ´
ba yeetel bix u bendecirkech yoolal tulaa- ´
tuun´ ´ in kexik in metai?». Utiaal a
kaabeet kal le baaxoob ka beetko (2 Cor. 4:7). Wa
wilik wa yaan a kexike ilawil wa jach tu jaajil ku seguer a tsaaik ´ a woole´ ´
Jeeobae yaan
ma tu paajtal´ a tsookbesik.1 Wa ku kaabeet- ´ ´ ´ ´
u tsaaiktech ulaak bendicionoob maas ja-
tsutstakoob (Gal. ´ 6:9).
´
1 Utiaal a wojeeltik u maasile ilawil le xook «K-chaik en cuenta
´ ´
baax jeel u paajtal k-tsookbeske ku taasiktoon kiimak oolal»,
´ ´ 17. ¿Baaxten maalob ka tuukulnakech ti le metas tsook
jook ti U Pıich Tulumil Kanan 15 ti julio ti 2008. ´
a beeykuntiko?
´ ´
16. ¿Baax jeel k-beetik wa ma tu paajtal k-tsookbesik 18. ¿Baax unaj k-beetik le taan k-chukpachtik k-metao?
´
junpeel metae? (Ilawil xan le dibujoo).
´
¿BAAX JEEL A NUUKIKE?
´
˛ ¿Baax jeel u yaantkech ˛ ¿Baax jeel k-beetik wa k-uu- ˛ ¿Baax jeel k-beetik wa ma
´ ´ ´ ´ ´
utiaal a tsıiboltik junpeel yik ma taan k-jach tsıiboltik tu paajtal k-tsookbesik jun-
´ ´
metae? junpeel metai? peel metae?
KAAY 126
´ ´
Pil a wich, ma u naayal a wool
34567 ´
˙
´ ´ ´
TE YAAX PAGINAO KU CHIIKPAJAL:
Desde 1919, u millonesil xiiboob, kooleloob
´ ´ ´ ´
Le publicaciona ma unaj u koonoli, ku joosaal utiaal u kaansaal yeetel paalaloobe tsook u jookloob ti le
´ ´ ´
ti tulaakal yookol kaab le baax ku yaalik le Bibliao; le kaansaja Nojoch Babiloniao utiaal u binoob ti junpeel
´ ´ ´ bej ku kaabatik «Bej Santo» (ilawil xook 22,
ku beeychajal yeetel taakin siibil u beetaal. Wa taak a sıik wa
´
bajuxe ooken donate.jw.org. parrafo 8).
Le tekstoob ku meyaj teela chaabaan ti le Biblia U Taan Dios
´ ´ ´
utiaal u Kajnaaliloob le Tuumben Luumo. Baale wa ti yaanal Ooken jw.org wa escaneart le codigoa
´ ´
Biblia chaabaane yaan u yaalaal maakalmaaki.
s
The Watchtower is published monthly by Watchtower Bible and Tract
Society of New York, Inc. ˘ 2023 Watch Tower Bible and Tract Society
w23.05-MAY
of Pennsylvania.
230127