Errotabirus: berrikuspenen arteko aldeak

Errotabirus
	Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Orthornavirae
Filuma	Duplornaviricota
Klasea	Resentoviricetes (en)
Ordena	Reovirales (en)
Familia	Reoviridae
Subfamilia	Sedoreovirinae
Generoa	Rotavirus; [[\|]]
Datu orokorrak
Gaixotasuna	oka eta Gastroenteritisa

Nabigazio historia interaktiboa

← Aurreko ezberdintasuna

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia

IkusizkoaWikitestua

Lerroan

Hauxe da oraingo bertsioa, 21:39, 18 otsaila 2023 data duena

Errotabirusak, mikroskopio elektronikoan ikusita

Errotabirusak Rotavirus generoan sailkatzen diren birusak dira, Reoviridae familiako partaideak direnak. Haien izena latinetik dator (Rota: gurpila); izan ere, mikroskopio elektronikoan ikusita gurpil baten antzeko itxura dute (irudia). Gaur egun (2010ean) 7 talde daude Rotavirus generoan, horietako 3 giza-patogenoak.

Errotabirusak 1973an isolatu zituen lehenengoz Ruth Bishop mikrobiologo australiarrak, gastroenteritis latza zuten haurren heste-ehunak aztertuz: ehun horietan, mikroskopio elektronikoan behatuz, gurpil itxura zuten birusak zeuden, errotabirusak.

Errotabirusek haur txiki asko infektatzen dituzte, gorakoak eta beherakoak eraginez. Beherakoak oso larriak dira batzuetan, eta deshidratazio bortitzaren ondorioz heriotzaraino eraman dezakete. Horren ondorioz mundu osoan 600.000 haur hiltzen dira urtero, garatze-bidean dauden herrialdeetan batez ere.

Egitura

Errotabirusek harizpi bikoitzeko RNA dute material genetiko gisa, 11 pusketan zatituta. Kapside ikosaedrikoa dute, kanpoko bilgarririk ez duena.

Gripearen birusarekin gertatzen denaren antzera, RNAren zatiketak birusaren aldakortasun genetikoa areagotzen du, RNAren zatien arteko errekonbinaketa genetikoa errazten duelako.

Patogenia

Errotabirus batzuek gastroenteritis akutua eragiten dute. Haur txikiak izan ohi dira kaltetuenak, baina infekzioak adin guztietan du eragina. Euskal Herrian kasu gehienak neguan gertatzen dira, eta kutsapen bidea gorozki-ahokoa da, hesteetako infekzio gehienen antzera. Gaitzaren inkubazio epea 2 egunetakoa da, eta gero beherako akutua dator, goragaleak, sukarra eta sabeleko minarekin batera. Sintomek astebete inguru irauten dute, eta gero berez desagertzen dira.

Azken urteotan ahalegin handiak egin dira gastroenteritisa sortzen duten errotabirusen aurkako txerto bat bilatzen; 2006an bi kaleratu ziren, Rotarix eta Rotateq izenekoak, birus motelduak dituztenak eta aho bidetik hartzen direnak. Emaitzak itxaropentsuak izan dira.

Kanpo estekak

Beherakoen aurkako txertoa. Oraingoan bai?^{[Betiko hautsitako esteka]}

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
+{{taxotaula automatikoa}}
-[[Fitxategi:rotavirus.jpg|200px|right|thumb|Errotabirusak, [[mikroskopio]] elektronikoan ikusita]]
-'''Errotabirusak''' ''Rotavirus'' generoan sailkatzen diren birusak dira, ''[[Reoviridae]]'' familiako partaideak direnak. Haien izena [[latin]]etik dator (''Rota'': gurpila); izan ere, [[mikroskopio]] elektronikoan ikusita gurpil baten antzeko itxura dute (''irudia''). Gaur egun (2010ean) 7 talde daude Rotavirus generoan, horietako 3 giza-[[patogeno]]ak.
+[[Fitxategi:rotavirus.jpg|200px|eskuinera|thumb|Errotabirusak, [[mikroskopio]] elektronikoan ikusita]]
+'''Errotabirusak''' ''Rotavirus'' generoan sailkatzen diren birusak dira, ''[[Reobirus|Reoviridae]]'' familiako partaideak direnak. Haien izena [[latin]]etik dator (''Rota'': gurpila); izan ere, [[mikroskopio]] elektronikoan ikusita gurpil baten antzeko itxura dute (''irudia''). Gaur egun (2010ean) 7 talde daude Rotavirus generoan, horietako 3 giza-[[patogeno]]ak.
 Errotabirusak 1973an isolatu zituen lehenengoz Ruth Bishop mikrobiologo australiarrak, gastroenteritis latza zuten haurren heste-ehunak aztertuz: [[ehun]] horietan, mikroskopio elektronikoan behatuz, gurpil itxura zuten [[birus]]ak zeuden, errotabirusak.
@@ 9. lerroa: / 11. lerroa: @@
 == Egitura ==
-Errotabirusek harizpi bikoitzeko [[RNA]] dute material genetiko gisa, 11 pusketan zatituta. Kapside [[ikosaedro|ikosaedrikoa]] dute, kanpoko bilgarririk ez duena.
+Errotabirusek harizpi bikoitzeko [[Azido erribonukleiko|RNA]] dute material genetiko gisa, 11 pusketan zatituta. Kapside [[ikosaedro|ikosaedrikoa]] dute, kanpoko bilgarririk ez duena.
 [[Gripe]]aren birusarekin gertatzen denaren antzera, RNAren zatiketak birusaren aldakortasun genetikoa areagotzen du, RNAren zatien arteko [[errekonbinaketa genetiko]]a errazten duelako.
@@ 15. lerroa: / 17. lerroa: @@
 == Patogenia ==
-Errotabirus batzuek [[gastroenteritis]] akutua eragiten dute. Haur txikiak izan ohi dira kaltetuenak, baina [[infekzio]]ak adin guztietan du eragina. [[Euskal Herria]]n kasu gehienak neguan gertatzen dira, eta kutsapen bidea gorozki-ahokoa da, hesteetako infekzio gehienen antzera. Gaitzaren inkubazio epea 2 egunetakoa da, eta gero beherako akutua dator, botagurak, sukarra eta sabeleko minarekin batera. Sintomek astebete inguru irauten dute, eta gero berez desagertzen dira.
+Errotabirus batzuek [[gastroenteritis]] akutua eragiten dute. Haur txikiak izan ohi dira kaltetuenak, baina [[infekzio]]ak adin guztietan du eragina. [[Euskal Herria]]n kasu gehienak neguan gertatzen dira, eta kutsapen bidea gorozki-ahokoa da, hesteetako infekzio gehienen antzera. Gaitzaren [[inkubazio epea]] 2 egunetakoa da, eta gero beherako akutua dator, [[goragale]]ak, [[sukar]]ra eta sabeleko minarekin batera. Sintomek astebete inguru irauten dute, eta gero berez desagertzen dira.
-Azken urteotan ahalegin handiak egin dira gastroenteritisa sortzen duten errotabirusen aurkako [[txerto]] bat bilatzen; 2006an bi kaleratu ziren, ''Rotarix'' eta ''Rotateq'' izenekoak, birus motelduak dituztenak eta aho bidetik hartzen direnak. Emaitzak itxaropentsuak izan dira.
+Azken urteotan ahalegin handiak egin dira gastroenteritisa sortzen duten errotabirusen aurkako [[txerto]] bat bilatzen; 2006an bi kaleratu ziren, ''Rotarix'' eta ''Rotateq'' izenekoak, [[txerto moteldu|birus motelduak]] dituztenak eta aho bidetik hartzen direnak. Emaitzak itxaropentsuak izan dira.
-== Kanpo loturak ==
+== Kanpo estekak ==
-* {{eu}} [http://www.zientzia.net/artikulua.asp?Artik_kod=11778 Beherakoen aurkako txertoa. Oraingoan bai?]
+* {{eu}} [http://www.zientzia.net/artikulua.asp?Artik_kod=11778 Beherakoen aurkako txertoa. Oraingoan bai?]{{Apurtutako esteka|date=otsaila 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
-[[Kategoria:Reobirus]]
+[[Kategoria:Reobirus]]
-[[ar:فيروس عجلي]]
-[[bg:Ротавирус]]
-[[ca:Rotavirus]]
-[[de:Humane Rotaviren]]
-[[el:Ιός Ρότα]]
-[[en:Rotavirus]]
-[[es:Rotavirus]]
-[[et:Rotaviirus]]
-[[fi:Rotavirus]]
-[[fr:Rotavirus]]
-[[he:Rotavirus]]
-[[hi:रोटावाइरस]]
-[[it:Rotavirus]]
-[[ja:ロタウイルス]]
-[[ko:로타바이러스]]
-[[lt:Rotavirusinė infekcija]]
-[[ml:റോട്ടാവൈറസ്]]
-[[nl:Rotavirus]]
-[[pl:Rotawirusy]]
-[[pt:Rotavirus]]
-[[ru:Ротавирусная инфекция]]
-[[simple:Rotavirus]]
-[[sk:Rotavírus]]
-[[sv:Rotavirus]]
-[[vi:Virus rota]]
-[[zh:輪狀病毒]]