Edukira joan

Bill Clinton: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
Ksarasola (eztabaida | ekarpenak)
t esteka gaurkotzea, Buruxkak
 
(4 erabiltzailek tartean egindako 6 berrikusketa ez dira erakusten)
3. lerroa: 3. lerroa:
'''William Jefferson Clinton''' (jaiotzaz '''Blythe III''', [[Hope (Arkansas)|Hope]], [[Arkansas]], {{data|1946|8|19}}), '''Bill Clinton''' moduan ezaguna, [[estatubatuar]] politikaria da, [[1993]]tik [[2001]]era [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuetako]] presidentea izandakoa.
'''William Jefferson Clinton''' (jaiotzaz '''Blythe III''', [[Hope (Arkansas)|Hope]], [[Arkansas]], {{data|1946|8|19}}), '''Bill Clinton''' moduan ezaguna, [[estatubatuar]] politikaria da, [[1993]]tik [[2001]]era [[Ameriketako Estatu Batuak|Ameriketako Estatu Batuetako]] presidentea izandakoa.


Zuzenbide-ikasketak egin zituen, eta irakasle izan zen (1973-1976) Arkansasen <ref>{{Erreferentzia|izenburua=William J. Clinton|hizkuntza=en-US|url=https://achievement.org/achiever/william-j-clinton/|aldizkaria=Academy of Achievement|sartze-data=2021-02-15}}</ref>. 1974an egin zuen lehen ahalegina politikaren alorrean, Kongresurako hauteskundeetara aurkeztu baitzen eta, galtzaile atera bazen ere, boto-kopuru handia bildu zuen [[Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Demokrata|Alderdi Demokratarentzat]]. <ref>{{Erreferentzia|izenburua=Electoral history of Bill Clinton|hizkuntza=en|data=2020-09-22|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Electoral_history_of_Bill_Clinton&oldid=979782805|sartze-data=2021-02-15|encyclopedia=Wikipedia}}</ref> 1976an, Clinton berriro hauteskundeetara aurkeztu zen, eta ordukoan Arkansasko fiskal nagusi atera zen. Handik bi urtera, Arkansasko gobernadore hautatu zuten, eta kargu horretan egon zen hainbat urtez.
Zuzenbide-ikasketak egin zituen, eta irakasle izan zen (1973-1976) Arkansasen <ref>{{Erreferentzia|izenburua=William J. Clinton|hizkuntza=en-US|url=https://achievement.org/achiever/william-j-clinton/|aldizkaria=Academy of Achievement|sartze-data=2021-02-15}}</ref>. 1974an egin zuen lehen ahalegina politikaren alorrean, Kongresurako hauteskundeetara aurkeztu baitzen eta, galtzaile atera bazen ere, boto-kopuru handia bildu zuen [[Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Demokrata|Alderdi Demokratarentzat]]. <ref>{{Erreferentzia|izenburua=Electoral history of Bill Clinton|hizkuntza=en|data=2020-09-22|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Electoral_history_of_Bill_Clinton&oldid=979782805|sartze-data=2021-02-15|encyclopedia=Wikipedia}}</ref> 1976an, Clinton berriro hauteskundeetara aurkeztu zen, eta ordukoan Arkansasko fiskal nagusi atera zen. Handik bi urtera, Arkansasko gobernadore hautatu zuten, eta kargu horretan jardun zen hainbat urtez.
[[Fitxategi:Bill_Clinton_taking_the_oath_of_office,_1993.jpg|thumb|ezkerrera|260px|Clinton Estatu Batuetako lehendakari izendatu zutenean.]]
[[Fitxategi:Bill_Clinton_taking_the_oath_of_office,_1993.jpg|thumb|ezkerrera|260px|Clinton Estatu Batuetako lehendakari izendatu zutenean.]]
1992ko lehendakaritzarako hauteskundeetan Alderdi Demokrataren hautagai izatea lortu ondoren, hiru zutabetan oinarritu zuen hauteskunde-kanpaina: ekonomia krisialditik ateratzeko plan bat, erdi-mailako gizarte-klaseari zergak gutxitzea eta osasun-segurantza moduko bat ezartzea. Hauteskundeetan, Clintonek botoen % 43 eskuratu zituen, [[George W. Bush|Bushek]] % 38 eta [[Ross Perot|Perotek]] % 19. 1993ko inaugurazio hitzaldian adierazi zuenez,
1992ko lehendakaritzarako hauteskundeetan Alderdi Demokrataren hautagai izatea lortu ondoren, kanpaina hiru zutabetan oinarritu zuen: ekonomia krisialditik ateratzeko plan bat, erdi-mailako gizarte-klaseari zergak gutxitzea eta osasun-segurantza moduko bat ezartzea. Hauteskundeetan, Clintonek botoen % 43 eskuratu zituen, [[George W. Bush|Bushek]] % 38 eta [[Ross Perot|Perotek]] % 19. 1993ko inaugurazio hitzaldian adierazi zuenez,
{{UEU|Bill_Clinton-en_lehen_inaugurazio_hitzaldia|Bill Clinton-en lehen inaugurazio hitzaldia|http://www.buruxkak.eus/liburua/gaur-egungo-munduaren-historia-1945-2009/1915|Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009}}'''Bill Clinton zineman.'''
{{UEU|Bill_Clinton-en_lehen_inaugurazio_hitzaldia|Bill Clinton-en lehen inaugurazio hitzaldia|https://www.ueu.eus/argitaletxea/liburuak/gaur-egungo-munduaren-historia-1945-2009|Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009}}'''Bill Clinton zineman.'''


''[[Primary Colors (filma)|Primary Colors]]'' -en pelikulari erreferentzia egiten dio 1992an izandako kanpainiari. <ref>{{Erreferentzia|izenburua=P�gina/12|url=https://www.pagina12.com.ar/1998/98-05/98-05-09/pag30.htm|aldizkaria=www.pagina12.com.ar|sartze-data=2021-02-15}}</ref>{{esaera2|
''[[Primary Colors (filma)|Primary Colors]]'' -en filmari erreferentzia egiten dio 1992an izandako kanpainiari. <ref>{{Erreferentzia|izenburua=P�gina/12|url=https://www.pagina12.com.ar/1998/98-05/98-05-09/pag30.htm|aldizkaria=www.pagina12.com.ar|sartze-data=2021-02-15}}</ref>{{esaera2|
Gaur egun, lurreko toki guztietako pertsonekin lehia baketsuan irabazten dugu bizimodua. Indar sakonak eta boteretsuak ari dira gure mundua astintzen eta berregituratzen; garaiotako arazorik premiazkoena ea gure laguna aldatzerik dagoen jakitea da, ez gure etsaia. Mundu berri honek milioika amerikarren bizitza aberastu du, eta lehiatzeko eta irabazteko gai dira amerikarrak. Baina gehiengoak gutxiagoren truke lan gehiago egiten duenean, beste batzuek lanik egin ezin dutenean, osasungintzako gastuak gehiegizkoak direnean familientzat eta enpresak (handiak nahiz txikiak) hondatzeraino hel daitezkeenean, delinkuentziari zaion beldurrak askatasuna ebasten dienean legearekiko leial direnei, eta milioika ume pobrek ezin dutenean irudikatu ere egin guk haientzat eskatzen dugun bizimodua, orduan, lagunok, ez da aldaketarik egon.|<ref>{{Erreferentzia|izena=Fernando|abizena=Martínez Rueda||izena2=Mikel|abizena2=Aizpuru Murua|izenburua=Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009|argitaletxea=Udako Euskal Unibertsitatea|data=2011|url=http://www.buruxkak.eus/liburua/gaur-egungo-munduaren-historia-1945-2009/1915|isbn=9788484383345}}</ref>. Testu osoa irakurtzeko [https://wikisource.org/wiki/Bill_Clinton-en_lehen_inaugurazio_hitzaldia Wikisourcen duzu eskuragarri]}}
Gaur egun, lurreko toki guztietako pertsonekin lehia baketsuan irabazten dugu bizimodua. Indar sakonak eta boteretsuak ari dira gure mundua astintzen eta berregituratzen; garaiotako arazorik premiazkoena ea gure laguna aldatzerik dagoen jakitea da, ez gure etsaia. Mundu berri honek milioika amerikarren bizitza aberastu du, eta lehiatzeko eta irabazteko gai dira amerikarrak. Baina gehiengoak gutxiagoren truke lan gehiago egiten duenean, beste batzuek lanik egin ezin dutenean, osasungintzako gastuak gehiegizkoak direnean familientzat eta enpresak (handiak nahiz txikiak) hondatzeraino hel daitezkeenean, delinkuentziari zaion beldurrak askatasuna ebasten dienean legearekiko leial direnei, eta milioika ume pobrek ezin dutenean irudikatu ere egin guk haientzat eskatzen dugun bizimodua, orduan, lagunok, ez da aldaketarik egon.|<ref>{{Erreferentzia|izena=Fernando|abizena=Martínez Rueda||izena2=Mikel|abizena2=Aizpuru Murua|izenburua=Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009|argitaletxea=Udako Euskal Unibertsitatea|data=2011|url=https://www.ueu.eus/argitaletxea/liburuak/gaur-egungo-munduaren-historia-1945-2009|isbn=9788484383345}}</ref>. Testu osoa irakurtzeko [https://wikisource.org/wiki/Bill_Clinton-en_lehen_inaugurazio_hitzaldia Wikisourcen duzu eskuragarri]}}


Agintera igo eta berehala, ia 500.000 milioi dolar eskatu zituen zerga-igoeretan eta gastu gutxitzeetan, eta Kongresuak ia guztia onartu zion. Agintaldi hartan onartu zen, orobat, Estatu Batuak, [[Kanada]] eta [[Mexiko]]ren arteko [[Ipar Amerikako Merkataritza Libreko Ituna|NAFTA]] edo merkatu batua. Osasun-sistemaren erreforma, ordea, atzera bota zioten. Kanpo-arazoen eremuan, israeldarren eta palestinarren arteko bake-prozesua bultzatu zuen. Balkanetara, berriz, 20.000 soldadu igorri zituen, nazioarteko indar gehiagorekin, bakeak egitera. 1996ko hauteskundeak aurrekoak baino errazago irabazi zituen Clintonek, botoen % 49 eskuratu baitzituen. Kanpo-arazoetan, Errusiako presidentea, [[Boris Jeltsin]], sobietar blokeko kide izandako hiru estatu [[Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundea|NATOn]] sar zitezen konbentzitu zuen.
Agintera igo eta berehala, ia 500.000 milioi dolar eskatu zituen zerga-igoeretan eta gastu gutxitzeetan, eta Kongresuak ia guztia onartu zion. Agintaldi hartan onartu zen, orobat, Estatu Batuak, [[Kanada]] eta [[Mexiko]]ren arteko [[Ipar Amerikako Merkataritza Libreko Ituna|NAFTA]] edo merkatu batua. Osasun-sistemaren erreforma, ordea, atzera bota zioten. Kanpo-arazoen eremuan, israeldarren eta palestinarren arteko bake-prozesua bultzatu zuen. Balkanetara, berriz, 20.000 soldadu igorri zituen, nazioarteko indar gehiagorekin, bakeak egitera. 1996ko hauteskundeak aurrekoak baino errazago irabazi zituen Clintonek, botoen % 49 eskuratu baitzituen. Kanpo-arazoetan, Errusiako presidentea, [[Boris Jeltsin]], sobietar blokeko kide izandako hiru estatu [[Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundea|NATOn]] sar zitezen konbentzitu zuen.


Clintonen bigarren agintaldi hori markatu zuen gertaera nagusia sexu-eskandalu bat izan zen. [[Monica Lewinsky]] izeneko Etxe Zuriko bekadun ohi batekin sexu-harremanak izana egotzi zioten, eta Clintonek ukatu egin zuen, zinpean. Baina Kenneth Starr fiskalak Lewinsky deitu zuen deklaratzera, eta hark harremanak aitortu ondoren, Clintonek onartu behar izan zuen ez zuela egia esan. Hala, 1998ko abenduaren 19an, auzia sartu zioten lehendakariari zin faltsua egiteagatik eta justiziari oztopoak jartzeagatik, baina, Senatura eraman zenean, kasua bertan behera geratu zen.
Clintonen bigarren agintaldi hori markatu zuen gertaera nagusia sexu-eskandalu bat izan zen. [[Monica Lewinsky]] izeneko Etxe Zuriko bekadun ohi batekin sexu-harremanak izana egotzi zioten, eta Clintonek ukatu egin zuen, zinpean. Baina Kenneth Starr fiskalak Lewinsky deitu zuen deklaratzera, eta hark harremanak aitortu ondoren, Clintonek onartu behar izan zuen ez zuela egia esan. Hala, 1998ko abenduaren 19an, auzia sartu zioten lehendakariari zin faltsua egiteagatik eta justiziari oztopoak jartzeagatik baina, Senatura eraman zenean, kasua bertan behera geratu zen.


== Erreferentziak ==
== Erreferentziak ==
20. lerroa: 20. lerroa:


== Kanpo estekak ==
== Kanpo estekak ==
* {{en}} [http://www.whitehouse.gov/history/presidents/bc42.html Biografia]
* {{en}} [https://web.archive.org/web/20090117205048/http://www.whitehouse.gov/history/presidents/bc42.html Biografia]
{{bizialdia|1946ko||Clinton, Bill}}
{{bizialdia|1946ko||Clinton, Bill}}


34. lerroa: 34. lerroa:
[[Kategoria:Baptistak]]
[[Kategoria:Baptistak]]
[[Kategoria:Bill Clinton]]
[[Kategoria:Bill Clinton]]
[[Kategoria:Ezkerrak]]
[[Kategoria:Arkansasko gobernadoreak]]
[[Kategoria:Arkansasko politikariak]]

Hauxe da oraingo bertsioa, 00:30, 3 urria 2024 data duena

Bill Clinton
Ahotsa

42. Ameriketako Estatu Batuetako Presidentea

1993ko urtarrilaren 20a - 2001eko urtarrilaren 20a
George H. W. Bush - George W. Bush
Hautetsia: 1992ko Ameriketako Estatu Batuetako hauteskunde presidentzialak, 1996ko Ameriketako Estatu Batuetako hauteskunde presidentzialak
33. Ameriketako Estatu Batuetako Presidente-Hautetsia

1992ko azaroaren 3a - 1993ko urtarrilaren 20a
George H. W. Bush - George W. Bush
Hautetsia: 1992ko Ameriketako Estatu Batuetako hauteskunde presidentzialak
42. Arkansasko Gobernadorea

1983ko urtarrilaren 11 - 1992ko abenduaren 12a
Frank D. White - Jim Guy Tucker
40. Arkansasko Gobernadorea

1979ko urtarrilaren 9a - 1981eko urtarrilaren 19a
Joe Purcell (en) Itzuli - Frank D. White

Arkansasko Fiskal Nagusia

1977ko urtarrilaren 3a - 1979ko urtarrilaren 9a
Jim Guy Tucker
presidentea

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakWilliam Jefferson Blythe III
JaiotzaHope1946ko abuztuaren 19a (78 urte)
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
BizilekuaChappaqua (en) Itzuli
Bill Clinton Boyhood Home (en) Itzuli
Boyhood Home of Bill Clinton (en) Itzuli
Clinton House (en) Itzuli
President William Jefferson Clinton Birthplace Home National Historic Site (en) Itzuli
Lehen hizkuntzaingelesa
Familia
AitaWilliam Jefferson Blythe Jr.
AmaVirginia Clinton Kelley
Ezkontidea(k)Hillary Clinton  (1975eko urriaren 11 -
Seme-alabak
Haurrideak
Familia
Hezkuntza
HeziketaHot Springs High School (en) Itzuli 1964)
Walsh School of Foreign Service (en) Itzuli
(1964 - 1968) Zientziatan graduatua
University College, Oxford (en) Itzuli
(1968 - 1970)
Yaleko Zuzenbide-Eskola
(1970eko iraila - 1973ko maiatza) Juris Doctor (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Jarduerak
Jarduerakpolitikaria, abokatua, diplomazialaria, autobiografialaria, idazlea, irakaslea, estatu-politikaria, saxofoi-jotzailea, gobernadorea eta legelaria
Lateralitateaezkerra
Altuera189 zentimetro
Lantokia(k)Washington
Enplegatzailea(k)University of Arkansas (en) Itzuli
Nazio Batuen Erakundea
Jasotako sariak
KidetzaBatzorde Trilaterala
Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Fundazio Frantses-Estatubatuarra
Phi Beta Kappa Elkartea
Musika instrumentuasaxofoia
Sinesmenak eta ideologia
ErlijioaMetodismoa
Eliza Metodista Batua
Alderdi politikoa Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Demokrata

clintonlibrary.gov
IMDB: nm0001051 Allocine: 37686 Rottentomatoes: celebrity/1061981-bill_clinton Allmovie: p13700 TV.com: people/bill-clinton
Facebook: billclinton Twitter: BillClinton Instagram: wjclibrary42 Youtube: UCMkYd9teJEBlCOwDan6qPpg TED: bill_clinton Musicbrainz: a11bd200-7f0b-43a6-b7fe-4ea04929a42b Songkick: 149553 Discogs: 201368 Edit the value on Wikidata

William Jefferson Clinton (jaiotzaz Blythe III, Hope, Arkansas, 1946ko abuztuaren 19a), Bill Clinton moduan ezaguna, estatubatuar politikaria da, 1993tik 2001era Ameriketako Estatu Batuetako presidentea izandakoa.

Zuzenbide-ikasketak egin zituen, eta irakasle izan zen (1973-1976) Arkansasen [1]. 1974an egin zuen lehen ahalegina politikaren alorrean, Kongresurako hauteskundeetara aurkeztu baitzen eta, galtzaile atera bazen ere, boto-kopuru handia bildu zuen Alderdi Demokratarentzat. [2] 1976an, Clinton berriro hauteskundeetara aurkeztu zen, eta ordukoan Arkansasko fiskal nagusi atera zen. Handik bi urtera, Arkansasko gobernadore hautatu zuten, eta kargu horretan jardun zen hainbat urtez.

Clinton Estatu Batuetako lehendakari izendatu zutenean.

1992ko lehendakaritzarako hauteskundeetan Alderdi Demokrataren hautagai izatea lortu ondoren, kanpaina hiru zutabetan oinarritu zuen: ekonomia krisialditik ateratzeko plan bat, erdi-mailako gizarte-klaseari zergak gutxitzea eta osasun-segurantza moduko bat ezartzea. Hauteskundeetan, Clintonek botoen % 43 eskuratu zituen, Bushek % 38 eta Perotek % 19. 1993ko inaugurazio hitzaldian adierazi zuenez,

Wikitekan bada UEUren liburu batetik ateratako testu zatia: Bill Clinton-en lehen inaugurazio hitzaldia
Liburu osoa: Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009

Bill Clinton zineman.

Primary Colors -en filmari erreferentzia egiten dio 1992an izandako kanpainiari. [3]

«

Gaur egun, lurreko toki guztietako pertsonekin lehia baketsuan irabazten dugu bizimodua. Indar sakonak eta boteretsuak ari dira gure mundua astintzen eta berregituratzen; garaiotako arazorik premiazkoena ea gure laguna aldatzerik dagoen jakitea da, ez gure etsaia. Mundu berri honek milioika amerikarren bizitza aberastu du, eta lehiatzeko eta irabazteko gai dira amerikarrak. Baina gehiengoak gutxiagoren truke lan gehiago egiten duenean, beste batzuek lanik egin ezin dutenean, osasungintzako gastuak gehiegizkoak direnean familientzat eta enpresak (handiak nahiz txikiak) hondatzeraino hel daitezkeenean, delinkuentziari zaion beldurrak askatasuna ebasten dienean legearekiko leial direnei, eta milioika ume pobrek ezin dutenean irudikatu ere egin guk haientzat eskatzen dugun bizimodua, orduan, lagunok, ez da aldaketarik egon.

»

[4]. Testu osoa irakurtzeko Wikisourcen duzu eskuragarri


Agintera igo eta berehala, ia 500.000 milioi dolar eskatu zituen zerga-igoeretan eta gastu gutxitzeetan, eta Kongresuak ia guztia onartu zion. Agintaldi hartan onartu zen, orobat, Estatu Batuak, Kanada eta Mexikoren arteko NAFTA edo merkatu batua. Osasun-sistemaren erreforma, ordea, atzera bota zioten. Kanpo-arazoen eremuan, israeldarren eta palestinarren arteko bake-prozesua bultzatu zuen. Balkanetara, berriz, 20.000 soldadu igorri zituen, nazioarteko indar gehiagorekin, bakeak egitera. 1996ko hauteskundeak aurrekoak baino errazago irabazi zituen Clintonek, botoen % 49 eskuratu baitzituen. Kanpo-arazoetan, Errusiako presidentea, Boris Jeltsin, sobietar blokeko kide izandako hiru estatu NATOn sar zitezen konbentzitu zuen.

Clintonen bigarren agintaldi hori markatu zuen gertaera nagusia sexu-eskandalu bat izan zen. Monica Lewinsky izeneko Etxe Zuriko bekadun ohi batekin sexu-harremanak izana egotzi zioten, eta Clintonek ukatu egin zuen, zinpean. Baina Kenneth Starr fiskalak Lewinsky deitu zuen deklaratzera, eta hark harremanak aitortu ondoren, Clintonek onartu behar izan zuen ez zuela egia esan. Hala, 1998ko abenduaren 19an, auzia sartu zioten lehendakariari zin faltsua egiteagatik eta justiziari oztopoak jartzeagatik baina, Senatura eraman zenean, kasua bertan behera geratu zen.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. (Ingelesez) «William J. Clinton» Academy of Achievement (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
  2. (Ingelesez) Electoral history of Bill Clinton. 2020-09-22 (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
  3. [https://www.pagina12.com.ar/1998/98-05/98-05-09/pag30.htm «P�gina/12»] www.pagina12.com.ar (Noiz kontsultatua: 2021-02-15).
  4. Martínez Rueda, Fernando; Aizpuru Murua, Mikel. (2011). Gaur egungo munduaren historia, 1945-2009. Udako Euskal Unibertsitatea ISBN 9788484383345..

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]