Edukira joan

1724: berrikuspenen arteko aldeak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Jaiotzak: +item
Artegia (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Etiketak: Mugikor edizioa Mugikor web edizioa Advanced mobile edit
 
(7 erabiltzailek tartean egindako 46 berrikusketa ez dira erakusten)
1. lerroa: 1. lerroa:
{{urte aurkibide probak}}
{{Urtea_beste_egutegi_batean|1724}}

{{urte aurkibidea}}


{{urtegertaerak}}
{{urtegertaerak}}
=== Gertaerak ===
== Gertaerak ==
=== Urtarrila ===
* [[Urtarrilaren 14]] – [[Juan Bautista Orendain Azpilikueta]] segurarra [[Zerrenda:Espainiako presidenteak|Bulego Unibertsalaren Idazkari]] izendatu zuten.
* [[Urtarrilaren 15]] – [[Filipe V.a Espainiakoa]]k abdikatu zuen, bere 16 urteko semea, [[Luis I.a Espainiakoa]], errege izendatuz.
* [[Urtarrilaren 18]] – [[Ekialdeko Indietako Herbeheretar Konpainia]]ko ''[[Fortuyn (1722)|Fortuyn]]'' itsasontzia [[Esperantza Oneko lurmuturra|Esperantza Oneko lurmuturretik]] abiatu zen, 16 egun bertan geldi egon ostean. 225 kideko eskifaia zuen, [[Pieter Westrik]] kapitain zela. [[Batavia]]rako bidea hartu zuen, [[Ekialdeko Herbeheretar Indiak|Ekialdeko Herbeheretar Indietan]], baina ez zuen inork berriro ere ikusi.
* [[Urtarrilaren 22]] – [[Bruno Maurizio Zabala]] durangarrak, Espainiako [[Kapitan jeneral]]a [[Rio de la Plata]]n portugaldar indarrak kaleratu zituen eta [[Montevideo]] hiria sortu zuen, gaur egungo [[Uruguai]]ko hiriburua.
* [[Urtarrilaren 28]] – [[San Petersburgoko Estatu-Unibertsitatea]] sortu zen [[Errusia]]n.


=== Otsaila ===
* [[Otsailaren 8]] – [[Katalina I.a Errusiakoa]] ofizialki ''[[tsar|tsaritsa]]'' izendatu zuen [[Petri I.a Errusiakoa|Petri Handia]] senarrak.
* [[Otsailaren 20]] – [[Georg Friedrich Händel]]en ''[[Giulio Cesare]]'' opera estreinatu zen Londresen.


=== Arte eta kultura ===
=== Martxoa ===
* [[Martxoaren 7]] – [[Inozentzio XIII.a]] aita santua 68 urte zituela hil zen, kargua hartu eta hiru urtera.
* [[Martxoaren 20]] – [[1724ko konklabea]]ren hasiera Erroman, Inozentzio XIII.aren ondorengoa aurkitzeko. 33 hauteslerekin hasi zen, baina uneren batean 53 izan zituen. Bi hilabetez izan ziren bilduta ondorengoa hautatzeko.


=== Apirila ===
* [[Apirilaren 7]] – [[Johann Sebastian Bach]]en ''[[Pasioa San Joanen arabera]]'' (BWV 245) lehen aldiz jo zen [[Leipzig]]eko [[San Nikolas eliza (Leipzig)|San Nikolas elizan]].


=== Zientzia eta teknologia ===
=== Maiatza ===
* [[Maiatzaren 13]] – [[Giulio Piazza]] [[Faenza]]ko artzapezpikua lau botora geratu zen aitasantu berria izateko bozketan.
* [[Maiatzaren 29]] – [[Vincenzo Orsini]], [[Benevento]]ko artzapezpikua hautatu zuten aitasantu. 245.a izan zen postu horretan, [[Benedikto XIII.a]] izenarekin.


=== Ekaina ===
* [[Ekainaren 23]] – [[Konstantinoplako ituna (1724)|Konstantinoplako ituna]] sinatu zuten [[Otomandar Inperioa]]k eta [[Errusiako Inperioa]]k, [[Persia]] bien artean banatuz.


=== Kirolak ===
=== Uztaila ===
* [[Uztailaren 27]] – ''[[Peter Ume Basatia]]'', [[Helpensen]]en aurkitu zuten, [[Hanover]]retik gertu.
* [[Uztailaren 31]] – [[Hyderabad (estatua)|Hyderabat estatua]] sortu zen [[India]]n, [[Muhammad Shah]] [[Mogol]]en enperadoreak [[Mir Qamar-ud-din Khan]] bazkidea saritzeko. Qamar-ud-din Hyderabadeko lehen [[Nizam]] izan zen. 220 urtez existitu zen estatua, baina [[Indiaren independentzia]]rekin batera desagertu zen.


=== Abuztua ===
* [[Abuztuaren 31]] – [[Luis I.a Espainiakoa]] [[baztanga]]ren ondorioz hil zen, 17 urte zituela, eta sei hilabeteko erregealdiaren ostean. Bere aitak, Filipe V.ak, hartu zuen berriro tronua.


=== Jaiotzak ===
=== Iraila ===
* [[Irailaren 4]] – [[José de Grimaldo]], Filipe V.arekin Espainiako lehen ministro izan zena abdikatu zuen arte, kargura itzuli zen erregearen itzulerarekin batera.
* [[Apirilaren 22]] - [[Immanuel Kant]], [[filosofo]] eta [[zientzia]]lari [[prusia]]rra (h.[[1804]]).
* [[Irailaren 24]] – [[Parisko Burtsa]] sortu zen, Frantziako [[burtsa]]rik garrantzitsuena. [[Luis XV.a Frantziakoa]]k [[Nicolas Ravot d'Ombreval]]en gomendioz sortu zuen. Lehenago Lyonen, Bordelen eta Tolosan baziren burtsak.
* [[Urriaren 15]]a - [[Eugenio Llaguno]], arabar politikari eta idazlea (h. [[1799]]).
* [[Azaroaren 24]]a - [[Maria Amalia Saxoniakoa]], Espainiako erregina ezkontidea (h. [[1760]]).


=== Heriotzak ===
=== Urria ===
* [[Urriaren 2]] – [[Muhammad bin Nasir]] [[Omango Iman]] berria hautatu zuten, bere anaia [[Saif bin Sultan II.a]] kanporatu eta gero.
* [[Urtarrilaren 6]]a - [[Chikamatsu Monzaemon]], [[Japonia]]r antzerkigilea (j. [[1653]]).
* [[Urriaren 15]] – [[Teatro Nuovo]] opera-antzokia ireki zen [[Napoli]]n, [[Antonio Orefice]]ren ''Lo Simmele'' opera bufoarekin.
* [[Martxoaren 7]]a - [[Inozentzio XIII.a]], [[Aita santu]]a (j. [[1655]]).
* [[Urriaren 16]] – [[Yengjo]] [[Korea]]ko enperadore bilakatu zen, bere anaia zaharra zen [[Gyengjong]]en heriotzaren ostean. 52 urtez izan zen enperadore, [[1776]]ko apirilaren 22an hil zen arte.
* [[Ekainaren 24]]a - [[Johann Theile]], alemaniar musikagilea (j. [[1646]]).
* [[Urriaren 31]] – [[Georg Friedrich Händel]]en ''[[Tamerlano]]'' opera estreinatu zen, Londresen.
* [[Abuztuaren 31]] - [[Luis I.a Espainiakoa]], [[Espainiako errege-erreginen zerrenda|Espainiako erregea]] (j. [[1707]]).
* [[Azaroaren 18]]a - [[Bartolomeu Lourenço de Gusmão]], portugaldar apaiz [[jesusen Konpainia|jesuita]], naturalista eta asmatzailea.
----


== Agintariak ==
=== Azaroa ===
* [[Azaroaren 16]] – [[Willem Mons]], [[Katalina I.a Errusiakoa]]ren amorantea, exekutatu zuten, eta bere burua alkoholetan kontserbatu zuten.
{{kokapen mapa+|Lurra|float=left|caption=Munduko agintariak {{PAGENAME}}. urtean|width=800|
* [[Azaroaren 19]] – [[Ekialdeko Indietako Herbeheretar Konpainia]]ren ''[[Slot ter Hooge]]'' fragata [[Porto Santo uhartea]]n hondoratu zen. Eskifaiako 254 pertsonetatik 221 hil ziren.
|places=
{{Agintaria RUS|garaia=1721|izena=Petri I.a Errusiakoa}}
}}


=== Abendua ===
<br clear="all">
* [[Abenduaren 2]] &ndash; [[Mojsije Petrović]]ek, [[Serbiako Eliza Ortodoxoa|Serbiako Eliza Ortodoxoko]] liderra [[Habsgorgotar]]ren monarkian, 57 puntuko dekretu bat argitaratu zuen eliza Turkiaren eraginetik askatzeko.
* [[Abenduaren 7]] &ndash; [[Johann Gottfried Rösner]] eta [[Prusia]]ko [[Thorn]] hiriko beste [[luterotar]] batuzek [[jesuita|jesuiten]] aurka egindako erasoaren ondorioz [[Thorneko sarraskia|hamar luterotar exekutatu zituzten]] hiriko plazan. Rösnerri eta beste zazpiri burua moztu zieten aizkora bat erabilita, eta beste bi [[urkatua, herrestatua eta zatikatua|urkatu, herrestatu eta zatikatu]] zituzten, [[blasfemia]] egotzita.
* [[Abenduaren 14]] &ndash; [[Zhiliko erregeordetza]] (gaur egungo [[Hebei probintzia]], [[Txina]]), berriro sortu zuen [[Yongzheng]] enperadoreak, 55 urte eta gero. [[Li Weijun]] izan zen lehen erregeordea. Zhili erregeordetza izan zen [[Qing dinastia]] desagertu zen arte, 1912an.
* [[Abenduaren 24]] &ndash; [[Francesco Valesio]]k bere ''Diario di Roma'' berriro idazteari ekin zion, 13 urtez geldi egon ostean. Lan honetan [[Erroma]]ko eguneroko bizitzaren kronika egiten da.


== Jaiotzak ==
{{Denbora unitate aurkibidea}}
* [[Urtarrilaren 3]]a &ndash; [[Juan de Iturburu]], bizkaitar arkitektoa (h. [[1796]]).
* [[Urtarrilaren 13]]a &ndash; [[Sofia Antonieta Brunswick-Wolfenbüttelekoa]], alemaniar dukesa (h. [[1802]]).
* [[Otsailaren 10]]a &ndash; [[Maria Giacomina Nazari]], italiar margolaria.
* [[Martxoaren 27]]a &ndash; [[Jane Colden]], estatubatuar botanikaria, Estatu Batuetako lehendabiziko emakumezko botanikaritzat hartua (h. [[1766]]).
* [[Apirilaren 22]] &ndash; [[Immanuel Kant]], [[filosofo]] eta [[zientzia]]lari [[prusia]]rra (h.[[1804]]).
* [[Ekainaren 7]]a &ndash; [[Franz Anton Maulbertsch]], austriar margolari eta grabatzailea (h. [[1796]]).
* [[Ekainaren 30]]a &ndash; [[Johann Julius Walbaum]], alemaniar mediku, naturalista, zoologo eta taxonomista (h. [[1799]]).
* [[Uztailaren 2]]a &ndash; [[Friedrich Gottlieb Klopstock]], alemaniar olerkaria (h. [[1803]]).
* [[Uztailaren 6]]a &ndash; [[Joan Nepomukekoa Karlos Liechtensteingoa]], [[Liechtenstein]]go printzea (h. [[1748]]).
* [[Uztailaren 18]]a &ndash; [[Maria Antonia Bavariakoa]], Saxoniako hauteslea, erregentea eta konpositorea (h. [[1780]]).
* [[Abuztuaren 28]]a &ndash; [[Agustín Lezo]], gipuzkoar elizgizona, [[Iruñe eta Tuterako artxidiozesia|Iruñeko apezpiku]] eta [[Zaragozako artxidiozesia|Zaragozako artzapezpikua]] (h. [[1796]]).
* [[Abuztuaren 29]]a &ndash; [[Giovanni Battista Casti]], italiar idazlea (h. [[1803]]).
* [[Urriaren 15]]a &ndash; [[Eugenio Llaguno]], arabar politikari eta idazlea (h. [[1799]]).
* [[Azaroaren 24]]a &ndash; [[Maria Amalia Saxoniakoa]], Espainiako erregina ezkontidea (h. [[1760]]).
* [[Abenduaren 11]] &ndash; [[Karlos Teodoro Bavariakoa]], [[Bavariako hauteslerria|Bavariako]] hautesle eta dukea (h. [[1799]]).
* [[Abenduaren 25]]a &ndash; [[John Michell]], ingeles naturaren filosofo eta geologoa (h. [[1793]]).
* [[Frantzisko Ibero]], [[gipuzkoa]]r [[arkitektura|arkitektoa]] (h. [[1795]]).


== Heriotzak ==
{{commonskat}}
* [[Martxoaren 7]]a &ndash; [[Inozentzio XIII.a]], [[Aita santu]]a (j. [[1655]]).
* [[Maiatzaren 4]]a &ndash; [[Esteban Urizar]], bizkaitar militar eta funtzionarioa, [[Tucumán]]go gobernadore izandakoa.
* [[Ekainaren 24]]a &ndash; [[Johann Theile]], alemaniar musikagilea (j. [[1646]]).
* [[Abuztuaren 31]] &ndash; [[Luis I.a Espainiakoa]], [[Espainiako errege-erreginen zerrenda|Espainiako erregea]] (j. [[1707]]).
* [[Irailaren 19]]a &ndash; [[Glückel von Hameln]], alemaniar negozio emakumea eta [[Egunkari (testu pertsonala)|egunkari-idazlea]], bere lanetan XVII. mendeko alemaniar [[Askenazi]] [[judu]]-komunitateen bizitza ezagutarazi zuena (j. [[1646]]).
* [[Azaroaren 18]]a &ndash; [[Bartolomeu Lourenço de Gusmão]], portugaldar apaiz [[jesusen Konpainia|jesuita]], naturalista eta asmatzailea (j. [[1685]]).
* [[Francisco Larraga]], nafar erlijioso domingotarra, teologiako irakaslea (j. [[1671]]).

----

== Kanpo estekak ==
{{autoritate kontrola}}

{{Denbora unitate aurkibidea}}


[[Kategoria:1724| ]]
[[Kategoria:1724| ]]

Hauxe da oraingo bertsioa, 13:05, 18 azaroa 2024 data duena

1724. urtea
Kronologia
MendeakXVII.aXVIII.aXIX.a
Hamarkadak1700(e)koa 1710(e)koa1720(e)koa1730(e)koa1740(e)koa
Urteak1721  • 1722  • 172317241725 • 1726 • 1727
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia1724
MDCCXXIV
Ab urbe condita2477
Armeniar egutegia1173
ԹՎ ՌՃՀԳ
Bahá'í egutegia-120 – -119
Bengaliar egutegia1131
Berber egutegia2674
Egutegi budista2268
Myanmarko egutegia1086
Bizantziar egutegia7232 – 7233
Koptoen egutegia1440 – 1441
Etiopiar egutegia1716 – 1717
Hebrear egutegia5484 – 5485
Egutegi hinduak
Bikram Samwat1780 – 1781
Shaka Samvat1646 – 1647
Kali Yuga4825 – 4826

Iraniar egutegia1102 – 1103
Islamiar egutegia1136 – 1137
Japoniar egutegiaKyōhō 9
(享保9年)
Korear egutegia4057
Thailandiar eguzki egutegia2267
Holozeniar egutegia11724


Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

  • Martxoaren 7Inozentzio XIII.a aita santua 68 urte zituela hil zen, kargua hartu eta hiru urtera.
  • Martxoaren 201724ko konklabearen hasiera Erroman, Inozentzio XIII.aren ondorengoa aurkitzeko. 33 hauteslerekin hasi zen, baina uneren batean 53 izan zituen. Bi hilabetez izan ziren bilduta ondorengoa hautatzeko.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]