Katalan Herriak
Katalan Herriak Països Catalans | |||
---|---|---|---|
Ez da estatua | |||
| |||
Hiri nagusiak | Bartzelona, Valentzia, Palma, Perpinyà | ||
Eremua | 70.520 km² | ||
Biztanleria | 13.534.721 | ||
Dentsitatea | 191,9 biztanle/km² | ||
Dirua | euroa | ||
Herritarra | katalan | ||
Hizkuntza(k) | katalana, aranera, gaztelania, frantsesa eta italiera | ||
Katalan Herriak (katalanez Països Catalans) katalana mintzatzen den lurraldeari ematen zaion izena da. Orokorrean, Katalan Herriak Iberiar Penintsularen ekialdean kokatzen dira, Pirinioak eta Segura ibaiaren artean, Balear Uharteak ere batasun honetan sartuz. Zenbaitzuk Sardiniako Alguer (Alghero) hiria ere sartzen dute Katalan Herrien barne.
Hedadura 69.823 kilometro karratuetakoa da eta 12,9 milioi biztanle ditu (2004ean).
Katalan Herriak terminoa katalan nazionalista askok erabiltzen dute maiz.
Mugak
- Iparraldean Okzitania.
- Hegoaldean Murtzia.
- Mendebaldean Aragoi eta Gaztela-Mantxa.
Tradizionalki eta administratiboki, Katalan Herriak ondoko lurraldeok osatzen dituzte, guztiak Espainiako administraziopean Ipar Katalunia (Frantzia), Andorrako Printzerria (Principat d'Andorra) eta Alguer (Italia) izan ezik:
- Katalunia (Catalunya), askotan Printzerria (Principat) deritzona. Pirinioetako Tratatuaren (1659) eraginez iparraldea (Ipar Katalunia) Frantziako estatuaren parte da. Hiriburua Bartzelona da.
- Sartaldeko Zerrenda Aragoien (Franja de Ponent edo aragoieraz Francha de Lebán). Hiriburua Fraga da.
Hizkuntzan oinarrituriko ikuspuntu batetik, Katalan Herrien barruan ondorengo lurraldeak ere sartzen dira:
- Sardiniako Alguer hiria, non katalanaren aldaera bat (algerera, alguerès) mintzatzen baita.
{{Image label small|x=0.48|y=0.32|scale=350|text=[[Fitxategi:Flag}} }
Demografia
Katalana hedatzen den lurraldeak 12.805.197 biztanle zituen 2006an. Valentziar Herriko eskualde gaztelaniadunetako biztanleria (719.970 lagun) eta Arango haranekoak (9.554 biztanle) kontuan hartuz, 13.534.721 biztanle dituzte Katalan Herriek.
Lurraldea | Biztanleria |
---|---|
Katalunia (Arango harana kontuan hartu gabe) | 7.125.143 |
Valentziar Herria (eskualde gaztelaniadunak izan ezik) | 4.086.938 |
Ipar Katalunia (Ekialdeko Pirinioetako departamentua, Fenolleda barne) | 422.000 |
Andorra | 81.222 |
Sartaldeko Zerrenda | 47.771 |
Alguer | 40.391 |
Carxe | 670 |
GUZTIRA | 12.805.197 |
Kultura
Literatura
Katalunierazko idazleen artean, nabarmentzekoak dira, beste batzuen artean, Ramon Llull, Ausias March eta Salvador Espriu.
Musika
Azpimarratzekoak dira Raimon, Joan Manuel Serrat, Maria del Mar Bonet eta Lluis Llach abeslariak.
Inadaptats, Obrint Pas, Opció k-95, Els Pets, Sopa de Cabra eta La Gossa Sorda dira talde ezagunetako batzuk.
Antzerkia
Kanpo loturak
Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Katalan Herriak |
- (Katalanez) Katalan Herrien eskualdeen mapa
Katalan Herriak | ||
---|---|---|
Katalunia • Ipar Katalunia • Valentziako Erkidegoa • Balear Uharteak • Andorra • Sartaldeko Zerrenda • L'Alguer • El Carxe |