Edukira joan

Iñaki Gaminde

Gehitu loturak
Wikipedia, Entziklopedia askea
Iñaki Gaminde

(2024)
Bizitza
JaiotzaBilbo, 1958ko urtarrilaren 12a (66 urte)
Herrialdea Bizkaia, Euskal Herria
Hezkuntza
Tesi zuzendariaJuan Manuel Etxebarria
Hizkuntzakeuskara
gaztelania
Jarduerak
Jarduerakhizkuntzalaria, unibertsitateko irakaslea eta soldatzailea
Enplegatzailea(k)Euskal Herriko Unibertsitatea
Lan nabarmenak
KidetzaEuskaltzaindia
Udako Euskal Unibertsitatea
Inguma: inaki-gaminde-terraza

Iñaki Gaminde Terraza (Errekalde, Bilbo, Bizkaia, 1958ko urtarrilaren 12a) euskalaria da. Euskal Herriko Unibertsitateko irakaslea eta euskararen bariazioa aztertzen duen EHUko EUDIA taldeko kidea izan da 2018an erretiratu arte. Mendebaleko euskara edo bizkaieraren hiztegia eta gramatika biltzen ibili da herriz herri, eta, haren ezaugarriak aztertuta, hainbat argitalpenetan azaldu ditu. Euskaltzain urgazle ere bada.

Biografia

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gazte-gaztea zela metalgintzan hasi zen lanean. 17 urte arte ez zuen euskara ikasi. Urtebetean ikasi zuen gero, Franco hil berritan Errezilgo baserri batean egonaldi bat eginda ere. Ondoren Errekalde auzoko euskara ikasteko gau-eskola eta euskaltegi-antolatzaile ibili zen.[1][2] 1986an magisteritzako titulazioa lortu zuen Euskal Filologia espezialitatean, Euskal Filologian lizentziatura (1989) eta doktore titulua lortu zuen Juan Manuel Etxeberriaren zuzendaritzapean (Urduliz eta Gatikako herri hizkeren azterketa linguistikoa, Deustuko Unibertsitatea, 1992),[3] eta geroago Euskal Herriko Unibertsitateko hizkuntzalari moduan aritu izan zen 41 urtez Bizkaiko Irakasle-Eskolan, gaur egunean Hezkuntza Fakultatea den zentroan.[4]

Oro har, Gaminderen ikerketa lerroak hauek izan dira: Dialektologia, Fonetika, Fonologia eta Hizkuntzaren Didaktika. Esparru horietan guztietan ikerketa proiektuetan parte hartua eta hainbat argitalpen egindakoa.[5]

Euskaltzain urgazlea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Euskaltzaindiak euskaltzain urgazle izendatu zuen 1996ko martxoaren 29an.[6] Euskaltzaindiko batzorde bitan aritu izan da: Euskalkien Ikerketa (1987-1995) eta Ahoskera (1995-1999, eta 2013z geroztik).[7][8]

Bizkaieraren fonoteka

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bizkaieraren fonotekea web zerbitzutik entzun daitezke Bizkaiko herri-euskararen hainbat lekukoren audio eta bideo grabazio. Grabazioak entzun daitezke, testuen transkribapenak irakurri baita berri-emailearen datuak ikusi ere. Kantak, ipuinak, esaldiak, narrazioak, eta esakuneak ere bildu dira.[9][10][11][12]

Hizkuntzaren aldetik ez ezik bilduma honek badu interesik antropologiaren eta etnografiaren aldetik, berriemaileen kontakizunetan bizitza tradizionalari buruzko hainbat datu agertzen baita.[13]

Iñaki Gamindek eta EHUko Bilboko Telekomunikazio-Ingeniari Eskolako Aholab ikerketa taldeak sortu zuten, Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntzarekin.[14][15]

« Iñakik alimaleko lana egin du euskararen gainean eta euskaraz. Alimaleko lana egin du bakarka eta taldeka[...] Eta aitorpenaz ari garela , nire aitorpen apala egin nahi nioke Estherri [...] Iñaki material ikaragarri handia bildu zuen herriz herri, eta ez du gidabaimenik." »

—Laura Mintegi[16]


Lan idatziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
(Hiruka, 2024)
  • Foruko euskararen morfosintaxiaz. Batzuen artean, 1992.
    Irakasle eta euskalaria (2018)[16]
  • 2012[17]
    Bizkaieraren azentu moldeez. Labayru Ikastegia, 1995.
  • Gatikako euskaraz. Gatikako Gogoz Euskara Taldea, 1997.
  • Euskaldunen azentuak. Labayru Ikastegia, 1999.
  • Bakio berbarik berba. BBK, 1999.
  • Zamudio berbarik berba. BBK, 2000.
  • Meñaka berbarik berba. Meñakako Udala, 2001.
  • Leioa berbarik berba. Leioako Udala, 2001.
  • Mungia berbarik berba. Mungiako Udala, 2001.
  • Meñakako laminaren urregorria. Meñakako Udala, 2002.
  • Arrieta berbarik berba. Arrietako Udala, 2002.
  • Jatabe berbarik berba. Jatabeko Udala, 2002.
  • Zaldibar berbarik berba. Zaldibarko Udala, 2003.
  • Euskaldunaren anekdotak I. Mendebalde Kultura Alkartea, 2004.
  • Berango berbarik berba. Berangoko Udala, 2004.
  • Bilbotarron euskararen zuzuan. Asapala Kultur Elkartea, 2004.
  • Derioztarron euskara. Tximintx euskara elkartea, 2005.
  • Bizkaian zehar, Euskararen ikuspegi orokorra. Mendebalde Kultura Alkartea, 2007.
  • Ahoskera lantzeko argibideak eta jarduerak. (2014)

Errekonozimenduak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • Traineru bete lagun: Iñaki Gaminde omenduz liburua argitaratu zen 2019 bere omenez.[18]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. ↑ «Iñaki Gaminde: “Gipuzkoan uste da hortik kanpo, Lea-Artibain kenduta, ez dagoela euskaldunik” • ZUZEU» ZUZEU 2012-06-11 (Noiz kontsultatua: 2019-01-16).
  2. ↑ «Iñaki Gaminde: euskalgintza herrigintza iraultzailean» Argia (Noiz kontsultatua: 2019-01-18).
  3. ↑ Gaminde Terraza, Iñaki. «Urduliz eta Gatikako herri hizkeren azterketa linguistikoa» (PDF) Tesiker, Euskarazko doktorego-tesiak (Noiz kontsultatua: 2019-12-12).[Betiko hautsitako esteka]
  4. ↑ «Iñaki Gaminde» sites.google.com (Eudia taldea) (Noiz kontsultatua: 2019-01-16).
  5. ↑ Etxeberria Murua, Pilar; Knörr Borràs, Henrike. (2005). Txillardegiri omenaldia ´´Nerekin yaio nun´´. EUSKALTZAINDIA arg ISBN 978-84-95438-21-8. (Noiz kontsultatua: 2023-11-17).
  6. ↑ «Gaminde Terraza, Iñaki» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2019-01-16).
  7. ↑ Lexikoaren Behatokia. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2018-10-09).
  8. ↑ «Lexikoaren Behatokia: leiho bat XXI. mendeko hedabideetako euskarari - IXA Taldea (Atal berezia: Besterena nuen neuregana) - EIZIE» www.eizie.eus (Noiz kontsultatua: 2018-10-09).
  9. ↑ «Bizkaieraren Fonoteka» aholab.ehu.eus (Noiz kontsultatua: 2019-01-16).
  10. ↑ «Ordiziako Euskara Zerbitzua -Baliabideak» www.ordizia-euskaraz.eus (Noiz kontsultatua: 2019-01-16).
  11. ↑ www.ikasbil.eus (Noiz kontsultatua: 2019-01-16).
  12. ↑ «SAREAN: Bizkaieraren fonotekea» www.ikasbil.eus (Noiz kontsultatua: 2019-01-16).
  13. ↑ «Bizkaieraren Fonoteka Interneten. - Euskadi+innova» www.spri.eus 2007-07-12 (Noiz kontsultatua: 2019-01-16).
  14. ↑ «Bizkaifon (Bizkaieraren Fonoteka) – ELRA Catalogue» catalog.elra.info (Noiz kontsultatua: 2019-01-16).
  15. ↑ «BIZKAIERAREN FONOTEKA» Argia (Noiz kontsultatua: 2019-01-16).
  16. ↑ a b Traineru bete lagun : Iñaki Gaminde omenduz. Euskal Herriko Unibertsitateko Argitalpen Zerbitzua 2018 ISBN 9788490829721. PMC 1089397465. (Noiz kontsultatua: 2019-04-15).
  17. ↑ «Iñaki Gaminde: “Gipuzkoan uste da hortik kanpo, Lea-Artibain kenduta, ez dagoela euskaldunik” • ZUZEU» ZUZEU 2012-06-11 (Noiz kontsultatua: 2019-01-16).
  18. ↑ Etxebarria Lejarreta, Aintzane; Iglesias Chaves, Aitor; Legarra Uruburu, Hiart; Romero Andonegi, Asier. (2019). «Traineru bete lagun: Iñaki Gaminde omenduz» web-argitalpena.adm.ehu.es (Noiz kontsultatua: 2024-09-13).

Ikus, gainera

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
"https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Iñaki_Gaminde&oldid=9936164"(e)tik eskuratuta