راهنما:ربات
انواع رباتها
[ویرایش]رباتهای صفحهساز
[ویرایش]اینها رباتهایی هستند که به صورت خودکار صفحه (شامل مقاله، الگو و غیره) ایجاد میکنند. این صفحات معمولاً شبیه هم بوده و ایجاد فلهای آنها برای بسترسازی نیاز است.
رباتهای اصلاحگر
[ویرایش]اینها رباتهایی هستند که در متن تغییراتی میدهند. مثلاً نویسههای غیراستاندارد را تبدیل به معادل استانداردشان میکنند یا غلط های املایی و نگارشی را رفع میکنند.
رباتهای ویکیساز
[ویرایش]اینها رباتهایی هستند که در ویکیسازی صفحات کمک میکنند. مثلاً پیوندهای میانویکیایجاد میکنند
راهنمای برخورد با ربات
[ویرایش]از کاربران ویکی پدیا انتظار میرود نسبت به رباتها کرم پیشهکرده و سعهٔ صدر داشته باشند. اگر رباتی در صفحهٔ مورد علاقهٔ شما خرابکاری کرد لطفاً ربات یا صاحب ربات را به باد فحش و ناسزا مگیرید. نخست یکبار دیگر سیاستها و توصیهنامههای ویکی را مرور کرده و اطمینان حاصل کنید که تغییر ربات با توجه به قوانین و سنتهای ویکیپدیا خرابکاری محسوب میشود. بعد از حصول اطمینان در صفحهٔ بحث ربات و/یا صاحب ربات پیغام بگذارید و مراتب اعتراض خود را اعلام کنید. اگر رباتی از روی لجاجت (نه نداشتن قابلیت) به خرابکاری ادامه داد مراتب را به مراجع ذیربط اطلاع دهید (مثلاً گذاشتن پیام در صفحهٔ بحث اینجا). اگر جرم ربات ثابت شود در آن صورت به خاطر نقض اصلهای موضوع ربات از اتحادیهٔ کارگری اخراج شده و حتی ممکن است دسترسیاش قطع شود. صاحب ربات هم به احتمال زیاد تنبیه خواهد شد.
برای بهینهسازی روابط میان رباتها و انسانها تدابیری اندیشیده شدهاست. این تدابیر به کاهش اصطکاک و تنش میان انسانها و رباتها کمک میرساند.
ورود ربات ممنوع
[ویرایش]اگر صفحهای از صفحات مورد نظر شما ماهیتاً بهگونهای است که احتمالاً هر تغییری که ربات در آن صورت دهد خرابکاری محسوب خواهد شد میتوانید در آغاز یا پایان آن صفحه الگوی {{ورود ربات ممنوع}} (الگو:Nobots) را بیفزایید. در آن صورت ربات تغییری در آن صفحه نخواهد داد. مثلاً به احتمال زیاد نمیخواهیم یک رباتِ از همهجابیخبر در صفحهای که ایرادهای نگارشی معمول در ویکی را فهرست کردهاست (تا کاربران از آنها اجتناب کنند) تغییری صورت داده و آن ایرادها را رفع کند!
نکتههای مهم
[ویرایش]- به واژهٔ خرابکاری در بند بالایی دقت کنید. تغییراتی که در راستای یکی از توصیهنامهها، شیوهنامهها یا سیاستهای ویکیپدیا صورت میگیرند خرابکاری محسوب نمیشوند. مثلاً اگر شما دوست دارید که میکنند را به صورت میکنند بنویسید یا فرضاً کیبوردتان یها را به صورت ي وارد میکند ولی دوست دارید که یها همچنان عربی باشند نباید از این الگو استفاده کنید. چرا که هردو مورد در وپ:شیوه نادرست شمرده شدهاند. مسلماً شما همچنان مختارید که شیوهٔ نگارشی خود را دنبال کنید (گرچه در بسیاری از موارد اصرار بر آن حمل بر سوء نیت خواهد شد) ولی نباید جلوی تمیزکاری ربات را بگیرید.
- برای صفحه کاربری خود زیرصفحات آن میتوانید از این الگو استفاده کنید حتی اگر تمام قوانین و اسلوب نگارشی ویکی را نقض کردهاید.
- به علاوه پیش از استفاده از این الگو اطمینان حاصل کنید که در سایر موارد نیز بخشی از قوانین یا توصیههای ویکی را زیر پا نگذاشتهاید. مثلاً اگر در صفحهای غلطهای املایی را معرفی میکنید اطمینان حاصل کنید که يهاتان عربی نیست. یعنی اینطور نباشد که برای جلوگیری از خرابکاری ربات در موردی درست، موردی نادرست نیز نادیده گرفته شود. البته در مواردی میتوان ربات را فقط از تغییرات خاصی منع کرد نه همهٔ تغییرات که در ادامه به آنها نیز اشاره خواهد شد. اگر در استفاده از این الگو شک دارید، لطفاً در قهوهخانه یا صفحهٔ بحث اینجا مطرح کنید.
عبارتهای عربی
[ویرایش]گاهی لازم است که متنی که به زبان عربی است بدون تغییر در مقالهای بیاید (مثلاً نام یک کتاب، متن یک حدیث یا نقل قول عربی و…) در این صورت اگر تمهیدات لازم پیشبینی نشود، آن متن توسط رباتها اصلاح خواهد شد. برای جلوگیری از این کار باید متن عربی را اگر متن کوتاهی است (مثل عنوان یک کتاب) با استفاده از الگوی {{عبارت عربی|عبارت عربی موردنظر}} به شکل زیر بنویسید:
{{عبارت عربی|اللغة العربية}}
اگر عبارتی که میخواهید بیاورید بلندتر از اینها باشد باید از دو الگوی {{آغاز عربی}} و {{پایان عربی}} در ابتدا و انتهای متن استفاده کنید:
{{آغاز عربی}}
إِنَّا مَکَّنَّا لَهُ في الاَرْضِ وَ أَتَیْنَهُ مِن کلِّ شيْءٍ سبَبا
{{پایان عربی}}
با این کار میتوانید مطمئن باشید که ربات متن عربی شما را تغییر نخواهد داد. البته یکی از آثار جانبی استفادهٔ چنین الگویی در یک صفحه این است که بعضی از رباتها دیگر بقیهٔ قسمتهای متن آن صفحه را نیز برای اشکالاتی از این دست یا از انواع دیگر بررسی نمیکنند.
نیاز به بازبینی انسان
[ویرایش]بسیاری از رباتها از آنجا که از کمبود اعتماد به نفس رنج میبرند پس انجام برخی تغییرات در صفحهای، آن صفحه را به ردهٔ «رده:نیاز به بازبینی انسان» میافزایند تا انسانها بتوانند سری به آنجا بزنند، تغییرات ربات را بازبینی کنند و پس از رفع ایرادات احتمالی، صفحه را از آن رده حذف کنند.
اشتباهات رباتها
[ویرایش]رایانهها و رباتها همواره در معرض اشتباهکردن قرار دارند. با اینکه بسیاری از اشتباهاتی که از آنها سر میزند ناشی از قانون «ورودیِ مهمل، خروجیِ مهمل»*[۱] و در اصل اثر اشتباه کاربر انسانی است که در معیار ماشینی تکرار شدهاست، اما منطق حکم میکند که برای بهینهسازی کارکرد رباتها اشتباه ایشان فهرست شده و بررسی گردد.
در زیر تعدادی از این اشتباهات که در بعضی رباتهای فعال (اعم از مهمان و مقیم) روی این ویکی دیده شدهاست، به همراه دلایل احتمالی آنها، فهرست میشوند:
- اشتباه در ایجاد پیوند میانویکی به دلیل شباهت عناوین مقالات؛ مثال: در انسان (سوره) (تفاوت)
ایجاد ربات
[ویرایش]پیامهای خلاصه ویرایش
[ویرایش]رباتها نیز مانند انسانها - و گاهی شاید بهتر از آنها - برای ویرایشهایشان خلاصهای مینویسند. برای اینکه عبارتهای مورد استفاده در این خلاصهها به نوعی یکدستی برسند، فهرست زیر پیشنهاد میشود:
- ربات: صفحه بهطور خودکار وارد شد.
- ربات: فارسیسازی «ی» و «ک»
- ربات: فارسیسازی نویسههای غیراستاندارد (جز از «ی» و «ک»)
- ربات: فارسیسازی ارقام
- ربات: اصلاح فاصلهٔ مجازی
- ربات: اصلاح پیام الگو؛ (تبدیل ((msg:...}} به {{...}}).
- ربات: تصحیح تغییرمسیر دوتایی
- ربات: بسترسازی برای ایجاد مقاله (در مورد ورودیهای روزها و سالها).
- ربات:ایجاد پیوندهای میان ویکی یا تصحیح آنها
- ربات:حذف پیوند به تصاویری که حذف شدهاند
- ربات:ویکیسازی جداول
- ربات:تصحیح رده
- ربات:مقاله (فلان)(در یک ویکیپدیای دیگر) برگزیده است.
پرچم
[ویرایش]صفحهٔ تقاضای پرچم برای کسب موافقت به هنگام تقاضای پرچم است. امتیاز پرچم این است که ویرایشهای ربات را از صفحه تغییرات اخیر پنهان میکند. از دیگر کاربردهای این پرچم میتوان به رد کردن خودکار موارد کپچا و گشت خوردن خودکار صفحات ایجاد شده توسط ربات اشاره کرد.
واقعیتهای تأییدنشدهٔ دیگر
[ویرایش]گاهی بعضی از کاربران ویکیپدیا در غیاب رباتها به کارهای طاقتفرسای آنها شخصاً دست میزنند. این حالت که «خودرباتپنداری» نام دارد، ممکن است نشانهٔ اعتیاد به ویکی یا دلسوزی فراوان برای آن باشد و آثار جانبی مخربی برای شخص دارد. فرد پس از به پایان رسیدن این حالت اهمیت ربات را درک میکند که این درک باعث میشود که دفعهٔ دیگر که رباتی خرابکاری کرد، قدر ویرایشهای مفید او را بداند و سر ربات بیچاره یا صاحب آن داد نزند.