سرخوماهیان

سرخوماهیان
سرخوی گوژپشت (Lutjanus gibbus)
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	پرتوبالگان
راسته:	سوف‌ماهی‌شکلان
تیره:	سرخوماهیان
سرده‌ها
Aphareus Aprion Apsilus Etelis Hemilutjanus Hoplopagrus Lipocheilus سرخوماهیان Macolor Ocyurus Paracaesio Pinjalo اره‌پوش‌ها Randallichthys Rhomboplites Symphorus

سرخوماهیان (Lutjanidae) یکی از خانواده‌های ماهیان است.

خصوصیات زیستی و شیلاتی

خصوصیات زیستی و شیلاتی خانواده سرخوماهیان:

• دریازی هستند. ندرتاً به ویژه ماهیان جوان در مصب‌ها دیده می‌شوند و بعضی نیز برای تغذیه وارد آب شیرین می‌گردند.
  • ۱۷ جنس و ۱۱۳ گونه در آب‌های جهان دارد.
  • تمرکز پراکنش آن‌ها در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری اقیانوسهای اطلس، آرام و هند است.
  • بدن مرتفع تا بیضی کشیده و در مقطع کمی فشرد شده می‌باشد.
  • باله پشتی پیوسته یا کمی ناپیوسته است.
  • خارهای باله پشتی ۱۰ تا ۱۲ عدد و شعاع‌های نرم ۱۰ تا ۱۷ عدد است.
  • باله مخرجی دارای ۳ خار و ۷تا ۱۱ شعاع نرم است.
  • مکان باله شکمی دقیقاً بعد از پایه باله سینه‌ای است.
  • باله شکمی یک شعاع سخت و ۵ شعاع نرم دارد.
  • اندازه دهان متوسط تا بزرگ و انتهایی بوده و کمی قابلیت ارتجاع دارد.
  • آرواره‌ها دارای دندان‌های بزرگ مناسب گوشت‌خواری هستند. این دندان‌ها کرکی یا مخروطی شکل هستند که ردیف‌های جلویی نیشی شکلند.
  • دندان‌های کامی کوچک هستند.
  • استخوان تیغه‌ای نیز دارای دندان‌های ریز است.
  • استخوان فکی در هنگام بسته بودن دهان توسط استخوان پیش‌چشمی دربر گرفته می‌شود.
  • استخوان پیش‌سرپوش آبششی دندانه دار یا دارای لبه کامل است.
  • فلس‌ها از نوع شانه‌ای و بندرت دایره‌ای و کوچک تا متوسط هستند.
  • فاصله چشم تا دهان بدون فلس بوده، ولی پیش‌سرپوش آبششی و گونه از فلس پوشیده شده‌است.
  • هفت خار آبششی دارد.
  • ۲۴ مهره دارد (۱۰+۱۴).
  • طول آن به یک متر می‌رسد.
  • گله‌ای نیستند اما بعضی از آن‌ها تشکیل اجتماعاتی می‌دهند.
  • اغلب ماهیانی کفزی هستند و تا اعماق حدود ۴۵۰ متر زندگی می‌کنند.
  • بیشتر گونه‌ها شکارچی بوده و از سخت‌پوستان و ماهی تغذیه می‌کنند. بعضی پلانکتون‌خوارند. بیشتر در شب شکار می‌کنند.
  • بعضی گونه‌ها مناسب نگهداری در آکواریوم هستند. ولی خیلی زود بزرگ می‌شوند.
  • تخم ماهیان این خانواده پلاژیک بوده و هر تخم دارای یک لکه چربی کوچک است که جهت شناوری آن‌ها کاربرد دارد. بالغین شباهتی به ماهیان نابالغ ندارند و نوزادان طی چند مرحله شبیه والدین می‌شوند.
  • از تخم و نوزادشان محافظت نمی‌کنند.
  • ماهی با ارزش غذایی هستند، اما بعضی مواقع منجر به ایجاد بیماری مسمومیت ماهی (Ciguatera) می‌شون، د این بیماری درمان قطعی ندارد و یک هفته تا یک سال طول می‌کشد. به‌صورت تازه و منجمد مصرف غذایی دارد.
  • توسط ترال کف، قلاب دستی، رشته قلاب طویل، تور گوشگیر و گرگور صید می‌شوند.

سرخوماهیان در ایران

تا کنون، ۳۳ گونه مختلف از سرخوماهیان، در فهرست ماهیان بخش ایرانی خلیج فارس و دریای عمان قرار گرفته‌اند. این گونه‌ها در هشت سرده (جنس) طبقه‌بندی می‌شوند.

از انواع سرخوها می‌توان این ماهیان را نام برد:

• سرخو خال‌سیاه (Lutjanus fulviflammus)
• سرخو حرا
• سرخو بنگالی
• سرخو خونی
• سرخو قهوه‌ای
• سرخو هشت‌خط
• سرخو کج‌پولک
• سرخو پنج‌خط
• سرخو چشم‌درشت
• سرخوی گوژسر
• سرخو معمولی
• سرخوی مالاباری
• سرخو مخطط زرد

منابع

اسدی، هدایت و دیگران، اطلس ماهیان خلیج فارس و دریای عمان، سازمان تحقیقات و آموزش شیلات ایران، تهران: ۱۳۷۵.