وزارت آموزش و پرورش
.svg) | |
| وزارت سازمان | |
|---|---|
| بنیان‌گذاری | ۱۳۴۳ |
| گونهٔ سازمان | وزارتخانه |
| حوزهٔ قدرت | ایران |
| ستاد | تهران، خیابان سپهبد قرنی |
| کارکنان | ۹۵۵٬۲۹۱ (۲۰۱۹)[۱] |
| وزیر مسئول | |
| گروه بالادست | دولت جمهوری اسلامی ایران |
| سازمان‌های زیردست | |
| وبگاه | |
وزارت آموزش و پرورش سازمان آموزش کشوری ایران است که مسئولیت آموزش کودکان و نوجوانان و نیز تربیت معلّم را در این کشور برعهده دارد.
در ایران این وزارتخانه از سال ۱۳۴۳ که از وزارت فرهنگ جدا گردید، مسئولیت آموزش عالی (دانشگاه‌ها) را نیز عهده‌دار بوده‌است؛ امّا پس از تشکیل وزارت علوم، برای ادارهٔ امور دانشگاه‌ها و امور پژوهشی در سطوح عالی، وزارت آموزش و پرورش وظیفهٔ آموزش رایگان همهٔ افراد در مقاطع پیش دبستان، دبستان، دورهٔ اول متوسطه، دورهٔ دوم متوسطه و همچنین ادارهٔ دانشگاه فرهنگیان برای تربیت معلّم و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی را بر عهده دارد. همچنین تمامی مهد کودک‌ها باید برای فعالیت خود از وزارت آموزش و پرورش مجوز بگیرند. وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران، دارای جداسازی جنسیتی از پایین‌ترین مقطع است و آموزش آن، مفاهیم مذهبی (دین رسمی کشور) را به همراه دارد. پس از انقلاب ۱۳۵۷، آموزش در ایران به شکل کلّی، «اسلامی‌سازی» شد؛ به‌طوری‌که تعلیم خرافات مذهبی و تربیت دین‌بنیاد، به محور راهبردی نظام آموزشی ایران تبدیل شد و محتوای علمی در حاشیه قرار گرفت.[۲]
پیشینه
[ویرایش]کشور شاهنشاهی ایران
[ویرایش]سیر تکوین نظام آموزش رسمی ایران، به لحاظ جریان‌های فکری که در آن مؤثر بوده‌اند، در چهار دوره قابل بررسی است:
- دورهٔ اوّل از ابتدای اعزام محصل به خارج آغاز می‌شود و تا پایان سلطنت ناصرالدین‌شاه که همان دیدگاه‌ها، اهداف و کارکردها دنبال می‌شد، ادامه می‌یابد. در این دوره هدف عمدهٔ دست‌اندرکاران آموزش جدید، دستیابی به علوم و فنون نوین برای رفع نیازهای جامعه بود؛ امّا در عمل، تأثیر فرهنگی اعزام‌شدگان و محصلان دارالفنون در جامعه بیشتر از تأثیر تکنولوژیکی شد.
- در دورهٔ دوم که از سلطنت مظفرالدین‌شاه آغاز می‌شود و تا انقلاب مشروطه ادامه می‌یابد، تجددگرایان دست‌اندرکار توسعه آموزش جدید بودند. آن‌ها با تشکیل انجمن معارف و تأسیس آموزش ابتدایی و متوسطه امیدوار بودند از طریق توسعهٔ آموزش همگانی زمینهٔ ایجاد حکومت دموکراسی و پارلمانی را فراهم آورند.
- در دورهٔ سوم که از انقلاب مشروطه تا آغاز حکومت رضاشاه به طول انجامید، بنابر ضرورتی که برای تأسیس نهادهای نوین به سبک غربی احساس می‌شد، قوانین آموزشی با تقلید از الگوهای غربی به تصویب می‌رسید.
- دورهٔ پایانی در سیر تکوین آموزش رسمی که از سلطنت رضاشاه آغاز شد و به تشکیل وزارت آموزش و پرورش انجامید، توسعهٔ آموزش و پرورش هم‌راستا با سیاست‌های شبه‌مدرنیستی رضاشاه صورت می‌گرفت.
گسترش نظام آموزشی در این دوره بر محور آموزش متوسطه و عالی و تأسیس دانشگاه‌ها بود که با سیاست‌های شبه‌مدرنیستی حکومت همخوانی داشت. این شیوه تا تشکیل وزارت مستقل آموزش و پرورش و تفکیک وظایف آن از امور مطبوعات، اوقاف و… ادامه یافت و کمتر دگرگونی یا تغییری در آن مشاهده شد.[۳]
در نظام آموزش قدیم زیر نظر علما و روحانیون، هدف از تعلیم، خواندن قرآن بود، در حالی که در نظام آموزش جدید در زمان پهلوی اوّل، خواندن قرآن در مدارس محدود گردید. آموزش دختران در نظام قدیم به صورت بسیار محدود انجام می‌شد، ولی در زمان پهلوی اوّل، داشتن حجاب در مدارس برای آموزگاران زن و دانش‌آموزان دختر ممنوع شد و بسیاری از دگرگونی‌های دیگری که در جامعه ایران رخ داد.[۴]
جمهوری اسلامی ایران
[ویرایش]
در دوران جمهوری اسلامی، آموزش در ایران با زیرساخت‌های پهلوی ادامه یافت و دولت انقلابی جدید تصمیمی بر توقف آموزش عالی در کشور نگرفت. با این حال، تغییراتی نیز رخ داد. مهم‌ترین دگرگونی، «اسلامی‌سازی» سیستم آموزش ایران و دگرگونی وزارت آموزش و پرورش بود. همهٔ دانش‌آموزان از نظر جنسیتی جدا شدند و جداسازی جنسیتی، وارد آموزش در این کشور شد. کتاب‌ها و نوشتار آموزشی نیز کم‌کم بر اساس نظریات کارشناسان جمهوری اسلامی، تغییر کردند و در طی شش‌ماه پس از انقلاب ۱۳۵۷، مطالب آموزشی مبتنی بر اسلام به آموزشگاه‌های ابتدایی این کشور وارد شد.[۵]
بر اساس گزارشی از رادیو فردا، سوگیری‌های اصلی وزارت آموزش و پرورش نمایان‌گر آن است که مقابله با «تهاجم فرضی فرهنگی غرب»، به دغدغهٔ اصلی مسئولان این تشکیلات وزارتی و سایر متولیان فرهنگی ایران، تبدیل شده‌است. این رسانه، در ۲۱ مرداد ۱۳۸۹ به شواهدی دست یافت که وزارت آموزش و پرورش در تدارک سری تازه‌ای از اقدامات تبلیغی ایدئولوژیک و سیاسی برای سال‌های تحصیلی آینده بوده و از فشار روحانیون برای این کار، خبر داد.[۶]
در اواخر دههٔ ۱۳۹۰، تصویر دختران از روی جلد کتاب درسی سوم ابتدایی حذف و خبرساز شد. منتقدان این عمل، حذف تصویر را نشانه‌ای از تبعیض جنسیتی ساختاری علیه زنان و تمایل‌داشتن به حذف زنان از صحنه اجتماع ایران، عنوان کردند. ریش‌دار کردن مردان نیز در کتاب‌های درسی رسمی کشور، در این دوران انجام شد. آموزش ایدئولوژیک کودکان نیز در دوران جمهوری اسلامی مورد توجه بوده‌است؛ وجود قابل‌توجه مناسک مذهبی در کتاب‌های درسی، همچون آموزش ریاضی با تصاویر «وضو گرفتن»، به اعتراضات دربارهٔ «آموزش ایدئولوژیک کودکان در ایران» دامن زده‌است.[۷][۸]
سعید پیوندی در رادیو فردا اعلام کرده که آموزش در دوران جمهوری اسلامی با هدف اصلی تحمیل یک نظام ارزشی و فرهنگ دینی خاص به نسل جوان ایران انجام می‌شود. او دلیل فقر کیفیتی آموزش رسمی ایران در این دوران را کمبودها و مشکلات مربوط به امکانات آموزشگاه‌ها، روش‌های سنتی آموزشی، توانایی‌ها و مهارت‌های آموزگاران برای کاربرد روش‌های تازه و متحول کردن آموزش و یادگیری می‌داند.[۹]
در سال ۱۳۹۹، گزارش‌های فراوانی از خودکشی دانش‌آموزان ایرانی منتشر شد. در آبان ۱۳۹۹ اعلام شد که تنها در یک ماه گذشته، شش دانش‌آموز ایرانی تنها در شهر رامهرمز خودکشی کرده‌اند. چرایی برخی از این خودکشی‌ها بر اساس اعلام‌های رسمی، مربوط به مشکلات مالی تهیه تلفن همراه هوشمند برای حضور در کلاس‌های آنلاین وزارت آموزش و پرورش (پس از دنیاگیری کروناویروس در ایران) بوده‌اند.[۱۰] پس از این گزارش‌ها، انتشار هرگونه گزارش مشابه، ممنوع شد.[۱۱]
در بهمن ۱۳۹۹، وزیر آموزش و پرورش ایران رسماً اعلام کرد که «از هر دانش‌آموز می‌توان یک خمینی تولید کرد.»[۱۲] در دوران همین وزیر بود که مشخص شد ۴ هزار مدرسهٔ کانکسی در ایران وجود دارد. کمی بعد نیز در پی رخ دادن یک آتش‌سوزی در یک مدرسهٔ کانکسی در استان خوزستان ایران، که باعث سوختگی سه آموزگار و چند دانش‌آموز شده بود، یکی از دانش‌آموزان، جان باخت.[۱۳][۱۴] در دوران همین وزیر همچنین معاون وزیر آموزش و پرورش ایران، اعلام داشت که ۳۰ درصد دانش‌آموزان ایرانی در دوران کرونا از ادامهٔ تحصیل محروم و بازمانده‌اند.[۱۵]
اعتصاب سراسری معلّمان ایران و استخدام روحانیان به‌عنوان آموزگار
[ویرایش]در سال ۲۰۲۱ (۱۴۰۰)، در هنگامی که در این دوره آموزگاران و فرهنگیان ایرانی چند اعتصاب سراسری را برای اعتراض به نقض حقوقشان، تأمین نشدن روزی‌شان و … برگزار کرده بودند، استخدام طلاب (روحانی شیعه) در آموزش در دستور کار وزارت آموزش و پرورش قرار گرفت. وزارت آموزش و پرورش، استخدام ۲۵ هزار طلبه به عنوان آموزگار را برای اسلامی‌سازی آموزشگاه‌ها دانست و چنین کاری را قانونی و بر پایهٔ مصوبات مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرد. قانون مصوب سال ۱۳۷۵ مجلس شورای اسلامی در مورد به‌خدمت‌گیری روحانیان در آموزش، مورد اشارهٔ این وزارت بود.[۱۶] همزمان با این نیز، ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و آموزش و پرورش از چنین طرحی دفاع کرده و استخدام شدن ۲۵ هزار طلبهٔ جدید در آموزش و پرورش را درست دانست و اعلام کرد که در طول تنها یک سال گذشته، ۴۴۰ طلبهٔ دیگر به عنوان آموزگار استخدام شده بودند، امّا باز هم شمارشان کم بود. از چنین کارهایی، با عنوان «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» یاد شده‌است. این سند، با تأکید علی خامنه‌ای نیز همراه بوده‌است. ستاد، همچنین اعلام کرد: «پیشینه تعلیم و تربیت در ایران قرن‌ها در اختیار حوزه‌های علمیه بوده (تا پیش از دوران رضاشاه) و اکنون سند تحول بنیادین آموزش و پرورش احیای ارزش‌های معرفتی و دینی است.»[۱۶][۱۷]
در اعتراض به این موارد، کانون صنفی معلمان ایران در بیانیه‌ای به پایین بودن حقوق آموزگاران، نبود امنیت شغلی و حق بیمه و همچنین «جذب طلاب به عنوان معلم در مدارس» اعتراض کرد. کانون صنفی آموزگاران، درخواست آزادی آموزگاران زندانی را نیز کرد؛ کسانی که از چند سال پیش از این، پس از شرکت در اعتصاب سراسری معلّمان در زندان به‌سر برده‌اند. این کانون، پایان یافتن برخوردهای سرکوبگرانه با آموزگاران را نیز خواستار شد.[۱۶][۱۷]
«نکتهٔ قابل تأمّل و نگران‌کننده این است که به طلبه‌ها اجازه داده می‌شود، نه‌تنها در رشته‌های علوم تربیتی و دینی بلکه در هشت رشتهٔ متنوع دیگر دبیری و آموزگاری از جمله آموزگاری ابتدایی، دبیری ادبیات فارسی، دبیری علوم اجتماعی، دبیری تاریخ و دبیری فلسفه در آزمون استخدامی شرکت کنند.» بخشی از بیانیهٔ کانون صنفی معلّمان ایران[۱۶][۱۷]
کانون صنفی معلّمان ایران استخدام آخوندها را «پیش و بیش از هر چیز بیانگر نگاهی غیرتخصصی به موضوع آموزش و پرورش» و «بی‌اعتمادی به علم و نهادهای علمی جدید و نفوذ و سیطرهٔ هرچه بیشتر حوزه‌های علوم دینی بر آن‌ها» شمرد. این بیانیه همچنین به تغییرات گسترده در کتاب‌های درسی ایران اعتراض کرد و نوشت: «علم جدید را به بهانهٔ سکولار بودن تخطئه می‌کنند؛ امّا به‌جز نفرت‌پراکنی در مورد آنچه غیرخودی می‌دانند، هیچ بدیل مناسبی برای عرضه ندارند.»[۱۶][۱۷]
علیرضا حاجیان‌زاده نیز به‌عنوان مشاور عالی وزیر و دبیر ستاد همکاری حوزه‌های علمیه و آموزش و پرورش همچنین اعلام کرد، «مدارس علوم و معارف اسلامی» که به حوزه‌های علمیه وابستگی خواهند داشت، در استان‌های ایران گشایش خواهند یافت. وی در این مورد نیز افزود: «حضور مبلغین ثابت در مدارس بهترین کار تبلیغی است.» این مقام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی، همچنین رسماً اعلام داشت: «پس از یک دهه فعالیت مشترک حوزه علمیه و آموزش و پرورش، اکنون حوزه‌های علمیه به صورت رسمی وارد حوزهٔ تألیف کتب درسی شده‌اند و در تمامی گروه‌های درسی در این بخش نماینده دارند.»[۱۶][۱۷]
منش و کارکرد سازمان
[ویرایش]تاریخ ایران
[ویرایش]بر پایهٔ گزارشی در بی‌بی‌سی فارسی، «جمهوری اسلامی هرگونه قرائت متفاوت از شخصیت‌ها و رویدادهای تاریخی را حذف و سرکوب می‌کند تا تنها روایتگر رسمی تاریخ ایران باقی بماند». با این وجود، در یک کتاب درسی رسمی این دوره، از آریو برزن به عنوان یک قهرمان ایرانی نام برده شده‌است.[۱۸] جایی دیگر در این کتاب‌ها، آمده بود که «البته بعدها پارت‌ها بیگانگان را از ایران بیرون راندند»؛ که اشاره به پیروزی‌های شاهنشاهان اشکانی بر حکمرانان سلوکی داشت. برخی می‌گویند که جمهوری اسلامی با تاریخ باستان به عنوان یکی از منابع هویت‌ساز، مخالفتی ندارد، بلکه برخلاف ملّی‌گرایان آن را تنها منبع هویت‌ساز جامعه ایرانی نمی‌داند. در پایان این گزارش، اعلام شده بود که «در این نوشته به کتاب‌های دورهٔ ابتدایی ارجاع داده شده است.»[۱۸]
در آبان ۱۳۸۸، پس از گذشتن بیشتر از یک ماه از خبر حذف شدن نام شاهان ایرانی از کتاب‌های درسی تاریخ در آموزش و پرورش ایران و پس از یک بار رد این خبر، سرانجام، چنین خبری رسماً مورد تأیید قرار گرفت. مسئولان وزارت آموزش و پرورش، در مورد انگیزهٔ چنین کارهایی، اعلام کردند که قصدشان «پررنگ‌تر کردن نقش مردم نسبت به شاهان در رویدادهای تاریخی است.»[۱۹] اسماعیل نوری‌علا دربارهٔ حذف شدن بخش مهمی از تاریخ از کتاب‌های درسی گفت: «این‌ها با نیت خیر بازنگری در تاریخ، این کار را انجام نداده‌اند. این‌ها بودجه‌های هنگفتی را در این ۳۰ سال خرج کردند و در اختیار اشخاصی چون ناصر پورپیرار قرار دادند تا ثابت کنند ایرانیان پیش از اسلام مردمی وحشی بودند، سلسلهٔ هخامنشیان اصلاً وجود نداشته و کوروش کبیر آدم منحرفی بوده‌است. همهٔ این کارها را انجام داده‌اند و حالا می‌خواهند آن را قانونمند کنند و در کتب درسی هم بیاورند. ما در این ۳۰ سال شاهد بودیم که هر روز با ادّعای اینکه می‌خواهند تاریخ درست را ارائه دهند، تمام واقعیات تاریخی معاصر و گذشته را منکر شده‌اند.»[۱۹] در آبان ۱۳۸۸، حمیدرضا حسینی، کارشناس تاریخ، اعلام داشت: «آنچه مورد اعتراض است، حذف نام شاهان از کتاب‌های درسی نیست، بلکه غلبهٔ رویکردهای غیر علمی در آموزش و پرورش است.» حجت‌الاسلام محیی‌الدین بهرام محمدیان، معاون پژوهشی وزیر آموزش و پرورش نیز در یک مصاحبه با خبرگزاری فارس، گفت: «شاه را حذف نکرده‌ایم، بلکه سلسله شاهنشاهی را از تاریخ کشور حذف کرده‌ایم.»[۱۹][۲۰]
در آذر ۱۳۹۹، حذف شدن آرامگاه کوروش بزرگ از کتاب درسی عربی پایهٔ یازدهم برای چاپ ۹۹، در میان رسانه‌های فارسی‌زبان، مورد توجه قرار گرفت. دیدگاه‌های مردمی که مورد توجه رسانه اسپوتنیک قرار گرفتند، شامل «پاک کردن تاریخ کشور ایران از کتاب‌ها به نوعی تیشه‌به‌ریشهٔ خود زدن است»، بود.[۲۱]
سازمان‌ها و بخش‌های وابسته
[ویرایش]
- باشگاه دانش‌پژوهان جوان
- سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی
- سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور
- سازمان آموزش و پرورش استثنایی
- سازمان دانش‌آموزی
- سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان
- سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک
- واحد سازمانی مدارس عادی دولتی وزارت آموزش و پرورش
- کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
- سازمان مدارس غیردولتی و مشارکت‌های مردمی و خانواده
- سازمان نهضت سوادآموزی
- دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
- دانشگاه فرهنگیان
بودجه، آمار مالی و وظیفه تأمین سرانه
[ویرایش]در ایران تأمین سرانه‌های آموزشی، بهداشتی و ورزشی به عهدهٔ شهرداری نیست و این وظیفه را دستگاه‌ها و سازمان‌های دیگری به عهده دارند؛ برای مثال، شهرداری وظیفه‌ای برای ساختن مدرسه ندارد و وزارت آموزش و پرورش در این خصوص مسئولیت دارد.[۲۲]
بودجه
[ویرایش]| سال | اندازه | سال | اندازه |
|---|---|---|---|
| ۱۳۹۸ | ۵۶ هزار میلیارد تومان[۲۳] | ۱۳۹۹ | ۵۷ هزار میلیارد تومان[۲۴] |
وزیر
[ویرایش]بازخوردها و دیدگاه‌ها
[ویرایش]- سعید پیوندی در رادیو فردا اعلام کرده‌است که: یکی از مشکل‌های پایه‌ای آموزش در دوران جمهوری اسلامی ایران، پایین بودن کیفیت آموزشی بوده‌است. این فقر کیفیتی، به دلیل کمبودها و مشکلات مربوط به امکانات آموزشگاه‌ها بوده و افزون بر آن، به روش‌های سنتی آموزشی و توانایی‌ها و مهارت‌های آموزگاران برای کاربرد روش‌های تازه و متحول کردن آموزش و یادگیری بازمی‌گردد.[۹] این کارشناس در این رسانه، آموزش در دوران جمهوری اسلامی را با هدف اصلی تحمیل یک نظام ارزشی و فرهنگ دینی خاص به نسل جوان ایران، دانست و اعلام کرده که روش‌های آموزشی در چنین نظامی، آمرانه و استبدادی است و دانش‌آموز، آموزگار و خانواده‌های آنان، باید مطیع سیاست‌هایی باشند که از «بالا» به آموزشگاه‌ها دیکته می‌شوند.[۹] این رسانه هدف مسئولان آموزشی جمهوری اسلامی را دینی کردن برنامه‌های درسی و کنترل ایدئولوژیک آموزشگاه‌های ایران دانسته است.[۹]
- برخی منتقدان می‌گویند که کتاب درسی کلاس اوّل، بیشتر یادآور روش‌های سنتی‌تر آموزش در ایران است که تا قرن ۱۹ در مکتب‌خانه‌ها دیده می‌شد. مخالفان این روش می‌گویند که در شرایط فعلی، معلّمان کلاس اوّلی خواسته یا ناخواسته برخی از وظایف همان معلّمان دینی قدیم را به شکلی دیگر انجام می‌دهند و دانش‌آموزان در هفته دو جلسه نیز درس قرآن دارند. مرور کتاب دانش‌آموزان نشان می‌دهد که اصرار حاکمیت در ایران برای آموزش‌های دینی در مدارس، به شکل قابل‌توجهی گسترده‌تر از پیش شده و در سطور کتاب نیز مسائل دینی و مذهبی در اولویت قرار دارد. نگاه مذهبی چنان در کتاب‌های درسی پررنگ است که حتی در برخی از نخستین تلاش‌ها برای آموزش مدرن در ایران که از ۱۵۰ سال پیش آغاز شده نیز سابقه نداشته است. تصور عمومی بر این است که با سیاست‌های حاکم در آموزش و پرورش، نظام تعلیم و تربیت در ایران به شکل تمام و کمال شخم زده شده و نظام آموزشی جدیدی بر اساس سند تحول ساخته شده است؛ امّا این نظام برخلاف تبلیغات حکومت، نه‌تنها پس از ۲۰ سال نتوانسته در مقیاس جهانی و حتی منطقه‌ای «الگو» شود، بلکه نتایج امتحانات نهایی نشان می‌دهد که نمرات دانش‌آموزان در بازهٔ زمانی چهار ساله یعنی از سال ۹۸ تا ۱۴۰۲ با افت همراه بوده است. بر اساس اظهارات رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش، میانگین کشوری نمرات دانش‌آموزان علوم انسانی در امتحانات نهایی خردادماه سال گذشته ۸٫۷۵، علوم تجربی ۱۱٫۲۳ و رشتهٔ ریاضی ۱۰٫۷۹ بوده است. محسن زارعی، رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش دی‌ماه سال ۱۴۰۲ گفته بود: «در امتحان نهایی امسال فقط یک دانش‌آموز پسر رشتهٔ تجربی در کشور موفق به کسب معدل ۲۰ شد.» او گفته بود، در مجموع شاهد افت نمرات دانش‌آموزان بودیم و سال گذشته (۱۴۰۲-۱۴۰۱) میانگین نمرات در شاخهٔ نظری ۱۱٫۶۲ و امسال به ۱۰٫۰۲ رسید. دربارهٔ چرایی افت شدید تحصیلی دانش‌آموزان، مسئولان آموزشی و رسانه‌های ایران، دلایل متعددی از جمله بی‌انگیزه شدن دانش‌آموزان، حقوق پایین معلّمان، حجم زیاد کتاب‌ها، فضای مجازی، کمبود تجهیزات مدارس و... را ذکر می‌کنند؛ امّا کمتر صحبت از مشکلات و نارسایی «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» و رویکرد ایدئولوژیک به نظام آموزشی است.[۲۵]
- هایده روش، کارشناس مسائل آموزشی، محتوای کتاب‌های درسی در ایران را «غم‌انگیز، ناامید کننده و دلسرد کننده» می‌داند و می‌گوید، آنچه در کتاب‌های درسی تدریس می‌شود با واقعیت جامعه مطابقت ندارد. او می‌گوید: «شما اگر کتاب‌های درسی قبل از انقلاب را ببینید، با عکس‌هایی روبه‌رو می‌شوید که با جامعهٔ آن روز همخوانی داشت. پیش از انقلاب در کتاب درسی، عکسی از صف رأی‌گیری گذاشته بودند که یک خانم با کت و دامن با موهای آرایش کرده بود، یک خانم چادری و یکی با لباس محلّی و یکی با کت و شلوار است؛ ولی در کتاب‌های درسی حال حاضر، تصاویر ایده‌‌آل موردنظر جمهوری اسلامی وجود دارد که با واقعیات جامعه مطابق نیست. این تصاویر به‌خصوص در سال‌های اوّل تحصیل بیش از کلمات روی ذهن دانش‌آموزان تأثیر می‌گذارد و عکس‌ها با هیچ خیابان و خانه و رستورانی همخوانی ندارد.» خانم روش دربارهٔ نحوهٔ تدریس ریاضی می‌گوید: «در کتاب ریاضی کلاس اوّل ابتدایی برای یاد دادن جمع اعداد می‌گویند، اگر دو رکعت نماز بخوانید و بعد دو رکعت دیگر بخوانید شما چند رکعت نماز خوانده‌اید؛ امّا در بریتانیا می‌گویند، اگر دو تا شکلات مامان بدهد بعد سه تا شکلات هم بابا بدهد، آن‌وقت چند تا شکلات با هم داری.»[۲۶]
- هایده روش، کارشناس مسائل آموزشی بر این باور است در حالی که نگاه ایدئولوژیک بر نظام آموزشی سایه انداخته، نظام آموزش و پرورش با مشکلات عدیده و ابتدایی روبه‌رو است که کمبود معلّم، آماده نبودن کتاب‌های درسی در شروع سال تحصیلی، ترک تحصیل دانش‌آموزان و افت تحصیلی بخشی از این مشکلات است. خانم روش می‌گوید: «طبق آمار وزارت آموزش و پرورش، ساختمان نزدیک به ۳۰ درصد از مدارس ایران مناسب تحصیل نیست و خطر ریزش سقف‌ها وجود دارد و ترمیم و نوسازی نشدند. همچنین سیستم گرمایی و خنک‌کننده برای مناطق گرمسیر و سردسیر وجود ندارد یا کافی نیست. مدارس به تجهیزات لازم آموزشی مانند آزمایشگاه، رایانه و سیستم‌های مدرن آموزشی مجهز نیستند و تراکم کلاس‌ها بالاست.» خانم روش معتقد است: «سیستم آموزشی، جدا از نظام حکومتی نیست... از این رو، تداوم در مدیریت آموزش و پرورش وجود ندارد و تا وقتی که اولویت اوّل حکومت ایدئولوژیک است، امیدی به بهبودی سیستم آموزشی نیست.»[۲۷]
منابع
[ویرایش]- ↑ «جزئیات تعداد کارمندان دولت در سال ۹۷». خبرگزاری تسنیم. ۱۲ فروردین ۱۳۹۸.
- ↑ «آغازی دیگر در نبرد عقل و منطق با خرافات و تعلیمات تحت لوای مذهب!». www.asre-nou.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۱-۲۳.
- ↑ ناهید بنی‌اقبال و محمدامین ناصح، "سیر تکوین نظام آموزشی نوین در ایران"
- ↑ باقری، امیر، وبگاه خبرگزاری برنا، آموزش و پرورش ایران در قرن 1300"
- ↑ "Iran- Education". www.nationsencyclopedia.com (به انگلیسی). Archived from the original on 17 August 2018. Retrieved 2022-02-24.
- ↑ سعید پیوندی (۱۳۸۹-۰۵-۲۱). «لشکرکشی ایدئولوژیک به مدارس». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۲-۲۴.
- ↑ «حذف تصویر دختران از روی جلد کتاب درسی سوم ابتدایی در ایران خبرساز شد». euronews. ۲۰۲۰-۰۹-۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۴.
- ↑ «حذف دختران از جلد کتاب ریاضی؛ وزیر آموزش و پرورش ایران: بی‌سلیقگی بود، عذرخواهی می‌کنم». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۴.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ ۹٫۲ ۹٫۳ «چرا آموزش ایران تا این اندازه فقیر است؟». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۴.
- ↑ «در یک ماه گذشته، شش دانش‌آموز در شهر رامهرمز خودکشی کرده‌اند». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۱.
- ↑ «آمار متناقض استاندار خوزستان و رسانه‌ها دربارهٔ خودکشی دانش‌آموزان در رامهرمز». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۰-۱۱-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۲۱.
- ↑ «هر دانش‌آموز می‌تواند یک "خمینی" باشد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۱-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
- ↑ «۴ هزار مدرسه کانکسی در کشور وجود دارد». ایسنا. ۲۰۲۱-۰۱-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
- ↑ «فوت یکی از دانش‌آموزان حادثه مدرسه کانکسی». روزنامه دنیای اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
- ↑ «معاون وزیر آموزش و پرورش: ۳۰ درصد از دانش‌آموزان کشور در کرونا از تحصیل بازمانده‌اند». www.asriran.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۷.
- ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ ۱۶٫۲ ۱۶٫۳ ۱۶٫۴ ۱۶٫۵ «وزارت آموزش و پرورش: استخدام ۲۵ هزار طلبه به عنوان معلم و برای اسلامی کردن مدارس قانونی است». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۱-۰۵-۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۵-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۰.
- ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ ۱۷٫۲ ۱۷٫۳ ۱۷٫۴ «کانون صنفی معلمان ایران به استخدام طلاب به عنوان معلم اعتراض کرد». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۱-۰۵-۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰۲۱-۰۵-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۰.
- ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ «ایران باستان به روایت جمهوری اسلامی در کتاب‌های درسی چگونه است؟». BBC News فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۰.
- ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ ۱۹٫۲ ««بدون سلسله‌های شاهنشاهی»؛ حذف تاریخ از کتاب‌های تاریخ؟». رادیو فردا. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۰.
- ↑ «سلسله شاهنشاهی از کتاب‌های درسی تاریخ حذف شد». خبرآنلاین. ۲۰۰۹-۱۱-۰۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۰.
- ↑ «حذف عکس مقبره کوروش از کتب عربی دبیرستان +عکس». ir.sputniknews.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ مه ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۲۰.
- ↑ «آدرس غلط ندهید؛ شهرداری وظیفه‌ای برای ساخت مدرسه ندارد». ایسنا. ۲۰۱۹-۰۹-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۹-۱۸.
- ↑ «تمام جزئیات بودجه 56 هزار میلیارد تومانی آموزش و پرورش در سال 98- اخبار اجتماعی تسنیم - Tasnim». خبرگزاری تسنیم - Tasnim. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۰۵.
- ↑ «بودجه ۵۷ هزار میلیارد تومانی آموزش‌وپرورش در سال ۹۹ + جزئیات - اخبار فرهنگیان و اخبار اجتماعی تسنیم». خبرگزاری تسنیم. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۰۵.
- ↑ «جمع ایدئولوژی با نظام آموزشی؛ ۲ رکعت نماز + ۲ رکعت نماز = ۴؟». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۰۷-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۱-۲۱.
- ↑ «جمع ایدئولوژی با نظام آموزشی؛ ۲ رکعت نماز + ۲ رکعت نماز = ۴؟». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۰۷-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۱-۲۱.
- ↑ «جمع ایدئولوژی با نظام آموزشی؛ ۲ رکعت نماز + ۲ رکعت نماز = ۴؟». BBC News فارسی. ۲۰۲۴-۰۷-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۱۱-۲۱.
پیوند به بیرون
[ویرایش]
- وزارت آموزش و پرورش ایران بایگانی‌شده در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine