Aller au contenu

« Dinosauria (classification phylogénétique) » : différence entre les versions

Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.
Contenu supprimé Contenu ajouté
Gagea (discuter | contributions)
m →‎Liens internes : orientation biblio
Michkagho (discuter | contributions)
Fonctionnalité de suggestions de liens : 2 liens ajoutés.
Balises : Éditeur visuel Modification par mobile Modification par le web mobile Tâche pour novices Suggéré : ajouter des liens
 
(42 versions intermédiaires par 22 utilisateurs non affichées)
Ligne 1 : Ligne 1 :
{{voir homonymes}}
{| width="100%" align="center" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="border: 1px solid #; background-color: #"
{{Taxobox début | animal | Dinosauria | Dinosauria definition.png | [[Passer domesticus]] et [[Triceratops horridus]] utilisés pour la [[Dinosaure#Définition phylogénétique|définition phylogénétique des dinosaures]] }}
|-
{{Taxobox | embranchement | Chordata }}
| valign="top" width="70%" |
{{Taxobox | sous-embranchement | Vertebrata }}
{{Phylointro1|Dinosauria|Dinosaures}}
{{Taxobox | classe | Sauropsida }}
{{Taxobox | sous-classe | Diapsida }}
{{Taxobox | infra-classe | Archosauromorpha }}
{{Taxobox taxon | animal | super-ordre | Dinosauria | [[Richard Owen|Owen]], 1842 }}
{{Taxobox fin}}


Cette page a pour objet de présenter un arbre phylogénétique des '''''[[Dinosauria]]''''' (Dinosaures), c'est-à-dire un cladogramme mettant en lumière les relations de parenté existant entre leurs différents groupes (ou taxa), telles que les dernières analyses reconnues les proposent. Ce n'est qu'une possibilité, et les principaux débats qui subsistent au sein de la communauté scientifique sont brièvement présentés ci-dessous, avant la bibliographie.
==Arbre phylogénétique ==


== Arbre phylogénétique ==

{{Phylolégende}}
[[Amniota (classification phylogénétique)|▲]]
[[Amniota (classification phylogénétique)|▲]]
└─o '''[[Dinosauria]]'''
└─o '''[[Dinosauria]]'''
├─o '''[[Ornithischia]]''' (éteint)
├─o '''[[Ornithischia]]''' ([[Extinction des espèces|éteint]])
│ ├─o [[Thyreophora]] (éteint)
│ ├─o [[Thyreophora]] (éteint)
│ │ ├─o [[Stegosauria]] (éteint)
│ │ ├─o [[Stegosauria]] (éteint)
Ligne 18 : Ligne 26 :
│ │ └─o [[Ceratopsia]] (éteint)
│ │ └─o [[Ceratopsia]] (éteint)
│ └─o [[Ornithopoda]] (éteint)
│ └─o [[Ornithopoda]] (éteint)
│ └─o [[Hypsilophodontia]] (éteint)
│ └─o [[Iguanodontia]] (éteint)
│ └─o [[Iguanodontia]] (éteint)
└─o '''[[Saurischia]]'''
└─o '''[[Saurischia]]'''
├─o '''[[Sauropoda]]''' (éteint)
├─o '''[[Sauropoda]]''' (éteint)
│ ├─o [[Diplodocomorpha]] (éteint)
│ ├─o [[Diplodocoidea]] (éteint)
│ └─o [[Titanosauriformes]] (éteint)
│ └─o [[Macronaria]] (éteint)
└─o '''[[Theropoda]]'''
└─o '''[[Theropoda]]'''
├─o [[Carnosauria]] ou [[Allosauria]] (éteint)
├─o [[Coelophysoidea]] (éteint)
└─o [[Coelurosauria]]
└─o [[Averostra]]
├─o [[Tyrannosauroidea]] (éteint)
├─o [[Ceratosauria]] (éteint)
└─o [[Maniraptoriformes]]
└─o [[Tetanurae]]
├─o [[Ornithomimosauria]] (éteint)
├─o [[Megalosauroidea]] (éteint)
└─o [[Maniraptora]]
└─o [[Avetheropoda]]
├─o [[Allosauroidea]] (éteint)
└─o '''[[Aves|AVES]]''' [[Aves (classification phylogénétique)|►]]
└─o [[Coelurosauria]]
├─o [[Tyrannosauroidea]] (éteint)
└─o [[Maniraptoriformes]]
├─o [[Ornithomimosauria]] (éteint)
└─o [[Maniraptora]]
├─o [[Therizinosauria]] (éteint)
└─o [[Paraves]]
└─o [[Avialae]]
└─o '''[[Aves|AVES]]''' [[Aves (classification phylogénétique)|►]]


{{boîte déroulante début|titre=Arbre développé}}
{{Boîte déroulante début|titre=Arbre développé}}
[[Amniota (classification phylogénétique)|▲]]
[[Amniota (classification phylogénétique)|▲]]
└─o [[Dinosauria]]
└─o [[Dinosauria]]
Ligne 55 : Ligne 70 :
│ │ └─o [[Eurypoda]] (éteint)
│ │ └─o [[Eurypoda]] (éteint)
│ │ ├─o [[Stegosauria]] (éteint)
│ │ ├─o [[Stegosauria]] (éteint)
│ │ │ ├─o ''[[Gigantspinosaurus]]'' (éteint)
│ │ │ ├─o ''[[Paranthodon]]'' (éteint)
│ │ │ ├─o ''[[Tuojiangosaurus]]'' (éteint)
│ │ │ ├─o [[Huayangosauridae]] (éteint)
│ │ │ ├─o [[Huayangosauridae]] (éteint)
│ │ │ └─o [[Stegosauridae]] (éteint)
│ │ │ └─o [[Stegosauridae]] (éteint)
│ │ │ ├─o ''[[Kentrosaurus]]'' (éteint)
│ │ │ └─o
│ │ │ ├─o ''[[Loricatosaurus]]'' (éteint)
│ │ │ └─o
│ │ │ ├─o ''[[Stegosaurus]]'' (éteint)
│ │ │ └─o [[Dacentrurinae]] (éteint)
│ │ └─o [[Ankylosauromorpha]] (éteint)
│ │ └─o [[Ankylosauromorpha]] (éteint)
│ │ ├─o [[Scelidosauridae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Scelidosauridae]] (éteint)
Ligne 95 : Ligne 119 :
│ │ │ └─o
│ │ │ └─o
│ │ │ ├─o ''[[Colepiocephale]]'' (éteint)
│ │ │ ├─o ''[[Colepiocephale]]'' (éteint)
│ │ │ └─o ''[[Hanssuessia]]'' (éteint)
│ │ │ └─o ''[[Hanssuesia]]'' (éteint)
│ │ └─o [[Ceratopsia]] (éteint)
│ │ └─o [[Ceratopsia]] (éteint)
│ │ ├─o ''[[Yinlong]]'' (éteint)
│ │ ├─o ''[[Yinlong]]'' (éteint)
Ligne 101 : Ligne 125 :
│ │ ├─o [[Chaoyangsauridae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Chaoyangsauridae]] (éteint)
│ │ └─o
│ │ └─o
│ │ ├─o [[Psittacsauria]] ou [[Psittacosauridae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Psittacosauria]] ou [[Psittacosauridae]] (éteint)
│ │ └─o [[Neoceratopsia]] (éteint)
│ │ └─o [[Neoceratopsia]] (éteint)
│ │ ├─o ''[[Liaoceratops]]'' (éteint)
│ │ ├─o ''[[Liaoceratops]]'' (éteint)
Ligne 127 : Ligne 151 :
│ ├─? ''[[Siluosaurus]]'' (éteint)
│ ├─? ''[[Siluosaurus]]'' (éteint)
│ ├─? ''[[Changchunsaurus]]'' (éteint)
│ ├─? ''[[Changchunsaurus]]'' (éteint)
│ └─o [[Euornithopoda]] ou [[Hypsilophodontidae]] (éteint)
│ └─o [[Euornithopoda]] ou [[Hypsilophodontidae]] (éteint) ''(paraphylétique)''
│ ├─? ''[[Leaellynasaura]]'' (éteint)
│ ├─? ''[[Leaellynasaura]]'' (éteint)
│ └─o
│ └─o
Ligne 142 : Ligne 166 :
│ ├─o ''[[Hypsilophodon]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Hypsilophodon]]'' (éteint)
│ └─o [[Iguanodontia]] (éteint)
│ └─o [[Iguanodontia]] (éteint)
│ ├─o [[Tenontosauridae]] (éteint)
│ ├─o ''[[Tenontosaurus]]'' (éteint)
│ └─o
│ └─o
│ ├─o [[Rhabdodontidae]] (éteint)
│ ├─o [[Rhabdodontidae]] (éteint)
Ligne 196 : Ligne 220 :
└─o '''[[Saurischia]]'''
└─o '''[[Saurischia]]'''
├─o [[Sauropodomorpha]] (éteint)
├─o [[Sauropodomorpha]] (éteint)
│ ├─o ''[[Saturnalia]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Saturnalia (dinosaure)|Saturnalia]]'' (éteint)
│ └─o
│ └─o
│ ├─o ''[[Thecodontosaurus]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Thecodontosaurus]]'' (éteint)
Ligne 217 : Ligne 241 :
│ └─o
│ └─o
│ ├─o [[Anchisauridae]] (éteint)
│ ├─o [[Anchisauridae]] (éteint)
│ └─o
│ └─o
│ ├─o ''[[Yunnanosaurus]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Yunnanosaurus]]'' (éteint)
│ └─o
│ └─o
Ligne 255 : Ligne 279 :
│ │ ├─o ''[[Suuwassea]]'' (éteint)
│ │ ├─o ''[[Suuwassea]]'' (éteint)
│ │ └─o [[Diplodocidae]] (éteint)
│ │ └─o [[Diplodocidae]] (éteint)
│ │ ├─o ''[[Cetiosauriscus]]'' (éteint)
│ │ ├─o ''[[Amphicoelias]]'' (éteint)
│ │ ├─o [[Apatosaurinae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Apatosaurinae]] (éteint)
│ │ └─o [[Diplodocinae]] (éteint)
│ │ └─o [[Diplodocinae]] (éteint)
Ligne 285 : Ligne 309 :
│ │ └─o
│ │ └─o
│ │ ├─o ''[[Malawisaurus]]'' (éteint)
│ │ ├─o ''[[Malawisaurus]]'' (éteint)
│ │ └─o [[Longkosauria]] (éteint)
│ │ └─o [[Lognkosauria]] (éteint)
│ └─o
│ └─o
│ ├─o ''[[Epachthosaurus]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Epachthosaurus]]'' (éteint)
Ligne 307 : Ligne 331 :
└─o
└─o
├─? [[Guaibasauridae]] (éteint)
├─? [[Guaibasauridae]] (éteint)
├─o ''[[Tawa (dinosaure)|Tawa]]'' (éteint)
└─o [[Avepoda]] ou [[Neotheropoda]]
└─o [[Avepoda]] ou [[Neotheropoda]]
├─o ''[[Protoavis]]'' (éteint)
├─o ''[[Protoavis]]'' (éteint)
Ligne 361 : Ligne 386 :
├─o [[Carnosauria]] ou [[Allosauria]] (éteint)
├─o [[Carnosauria]] ou [[Allosauria]] (éteint)
│ ├─o ''[[Cryolophosaurus]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Cryolophosaurus]]'' (éteint)
├─o ''[[Fukuiraptor]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Monolophosaurus]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Monolophosaurus]]'' (éteint)
│ └─o [[Allosauroidea]] (éteint)
│ └─o [[Allosauroidea]] (éteint)
Ligne 367 : Ligne 391 :
│ └─o
│ └─o
│ ├─o [[Allosauridae]] (éteint)
│ ├─o [[Allosauridae]] (éteint)
│ └─o [[Carcharodontosauridae]] (éteint)
│ └─o [[Carcharodontosauria]] (éteint)
│ ├─o [[Carcharodontosauridae]] (éteint)
│ └─o [[Neovenatoridae]] (éteint)
│ ├─o ''[[Neovenator]]'' (éteint)
│ └─o
│ ├─o ''[[Chilantaisaurus]]'' (éteint)
│ └─o [[Megaraptora]] (éteint)
└─o [[Coelurosauria]]
└─o [[Coelurosauria]]
├─? ''[[Bahariasaurus]]'' (éteint)
├─? ''[[Bahariasaurus]]'' (éteint)
Ligne 392 : Ligne 422 :
│ └─o
│ └─o
│ ├─o ''[[Dryptosaurus]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Dryptosaurus]]'' (éteint)
│ └─o
│ └─o
│ ├─o ''[[Appalachiosaurus]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Appalachiosaurus]]'' (éteint)
│ └─o [[Tyrannosauridae]] (éteint)
│ └─o [[Tyrannosauridae]] (éteint)
Ligne 411 : Ligne 441 :
│ └─o [[Ornithomimidae]] (éteint)
│ └─o [[Ornithomimidae]] (éteint)
│ ├─o [[Archaeornithomiminae]] (éteint)
│ ├─o [[Archaeornithomiminae]] (éteint)
│ └─o
│ └─o
│ ├─o ''[[Sinornithomimus]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Sinornithomimus]]'' (éteint)
│ └─o [[Ornithomiminae]] (éteint)
│ └─o [[Ornithomiminae]] (éteint)
Ligne 417 : Ligne 447 :
├─? ''[[Richardoestesia]]'' (éteint)
├─? ''[[Richardoestesia]]'' (éteint)
└─o [[Avepectora]] ou [[Eumaniraptora]]
└─o [[Avepectora]] ou [[Eumaniraptora]]
├─o
├─o
│ ├─o ''[[Bagaraatan]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Bagaraatan]]'' (éteint)
│ └─o ''[[Xinjiangovenator]]'' (éteint)
│ └─o ''[[Xinjiangovenator]]'' (éteint)
Ligne 426 : Ligne 456 :
│ ├─o
│ ├─o
│ │ ├─o [[Unenlagiinae]] (éteint)
│ │ ├─o [[Unenlagiinae]] (éteint)
│ │ └─o [[Microraptorinae]] (éteint)
│ │ └─o [[Microraptorinae]] (éteint)
│ └─o
│ └─o
│ ├─o [[Dromaeosaurinae]] (éteint)
│ ├─o [[Dromaeosaurinae]] (éteint)
Ligne 433 : Ligne 463 :
├─o ''[[Pedopenna]]'' (éteint)
├─o ''[[Pedopenna]]'' (éteint)
└─o [[Avialae]]
└─o [[Avialae]]
├─? ''[[Epidentrosaurus]]'' (éteint)
├─? ''[[Epidendrosaurus]]'' (éteint)
├─o [[Therizinosauroidea]] ou [[Segnosauria]] (éteint)
├─o [[Therizinosauroidea]] ou [[Segnosauria]] (éteint)
│ ├─o ''[[Falcarius]]'' (éteint)
│ ├─o ''[[Falcarius]]'' (éteint)
Ligne 467 : Ligne 497 :
├─o [[Caenagnathidae]] (éteint)
├─o [[Caenagnathidae]] (éteint)
└─o [[Oviraptoridae]] (éteint)
└─o [[Oviraptoridae]] (éteint)
{{boîte déroulante fin}}
{{Boîte déroulante fin}}


<gallery>
==Débat scientifique relatif à la phylogénie des Dinosauria ==
Image:ELVelo.jpg|''Velociraptor'' (Theropoda)
Image:Archaeopteryx-model.jpg|''Archaeopteryx'' (Theropoda)
Image:ELnid.jpg|Nid de théropode
Image:Nid d'Orodromeus.jpg|Nid d'''Orodromeus'' (Ornithopoda)
Image:Dinosaures Oviraptor.jpg|Theropoda


Image:Palais de la Decouverte Tyrannosaurus rex p1050042.jpg|''Tyrannosaurus rex'' (Theropoda, Tyrannosauridae)
Sont aujourd'hui admises la monophylie du groupe et de ses deux branches, en considérant l'inclusion des Oiseaux en son sein. Les découvertes les plus récentes en Extrême-Orient permettent de préciser les parentés, révélant parfois la paraphylie de certains sous-groupes.
Image:ELTriceratops.jpg|''Triceratops sp.'' (Ceratopsia)
Image:Berlin Naturkundemuseum Brachiosaurus henningsphoto de.jpg|''Brachiosaurus sp.'' (Sauropoda)
</gallery>


== En savoir plus ==
Mais c'est autour de l'origine des Oiseaux que règne encore un certain flou, dans le groupe des Théropodes. Le cladogramme ci-dessus suit l'option de Maryańska ''et al.'' qui font des Oviraptorosaures le groupe frère des Avébrévicaudés, c'est-à-dire tout proche des Oiseaux modernes, bien plus proche d'eux que l'''Archaeopteryx''.
=== Sources bibliographiques de référence ===
* Teresa Maryańska, [[Halszka Osmólska]] et Mieczisław Wolsan (2002) « [http://www.app.pan.pl/article/item/app47-097.html Avialan status for Oviraptorosauria] », ''Acta Palaeontologica Polonica'' 47 (1), pp. 97–116


=== Autres sources bibliographiques ===
==En savoir plus==
=== Sources internet ===
===Sources bibliographiques de référence===
=== Liens internes ===
* Teresa Maryańska, Halszka Osmólska et Mieczisław Wolsan (2002) « [http://www.app.pan.pl/article/item/app47-097.html Avialan status for Oviraptorosauria] », ''Acta Palaeontologica Polonica'' 47 (1), pp. 97–116

===Autres sources bibliographiques===
===Sources internet===
===Liens internes===
* [[Arbre phylogénétique]]
* [[Arbre phylogénétique]]
* [[Dinosauria]]
* [[Dinosauria]]
* [[Histoire évolutive des oiseaux]]
* [[Eukaryota (classification phylogénétique)]]
** [[Metazoa (classification phylogénétique)]]
* [[Le vivant (classification phylogénétique)]]
*** [[Chordata (classification phylogénétique)]]
** [[Eukaryota (classification phylogénétique)]]
**** [[Gnathostomata (classification phylogénétique)]]
*** [[Opisthokonta (classification phylogénétique)]]
***** [[Amniota (classification phylogénétique)]]
**** [[Metazoa (classification phylogénétique)]]
***** [[Bilateria (classification phylogénétique)]]
****** [[Chordata (classification phylogénétique)]]
******* [[Gnathostomata (classification phylogénétique)]]
******** [[Amniota (classification phylogénétique)]]
* [[Orientation bibliographique en zoologie (taxinomie)]]
* [[Orientation bibliographique en zoologie (taxinomie)]]
* [[Photo-guide taxinomique du monde animal]]
* [[Photo-guide taxinomique du monde animal]]


{{Portail|Dinosaures}}

| valign="top" width="3%" |
| valign="top" width="25%" |
[[Image:ELVelo.jpg|300px|right|thumb|''Velociraptor'' (Theropoda)]] [[Image:Archaeopteryx-model.jpg|300px|right|thumb|''Archaeopteryx'' (Theropoda)]] [[Image:ELnid.jpg|300px|right|thumb|Nid de théropode]] [[Image:Nid d'Orodromeus.jpg|300px|right|thumb|Nid d'''Orodromeus'' (Ornithopoda)]] [[Image:Dinosaures ornithischiens.jpg|300px|right|thumb|Theropoda]] [[Image:ELTrex.jpg|300px|right|thumb|''Tyrannosaurus rex'' (Theropoda, Tyrannosauridae)]] [[Image:Palais de la Decouverte Tyrannosaurus rex p1050042.jpg|300px|right|thumb|''Tyrannosaurus rex'' (Theropoda, Tyrannosauridae)]] [[Image:ELTriceratops.jpg|300px|right|thumb|''Triceratops sp.'' (Ceratopsia)]] [[Image:Berlin Naturkundemuseum Brachiosaurus henningsphoto de.jpg|300px|right|thumb|''Brachiosaurus sp.'' (Sauropoda)]]
|}

{{Portail|Origine et évolution du vivant|Zoologie|Dinosaures}}


[[Catégorie:Cordés (classification phylogénétique)]]
[[Catégorie:Cordés (classification phylogénétique)]]
[[Catégorie:Reptile|*]]
[[Catégorie:Dinosauria|Classification phylogénétique]]

[[ca:Classificació dels dinosaures]]
[[de:Systematik der Dinosaurier]]
[[en:Dinosaur classification]]
[[es:Anexo:Clasificación de los dinosaurios]]
[[hu:Dinoszauruszok rendszerezése]]
[[lt:Dinozaurų sistematika]]
[[nl:Classificatie van de dinosauriërs]]
[[pl:Klasyfikacja dinozaurów]]
[[pt:Anexo:Taxonomia dos dinossauros]]
[[ro:Clasificarea dinozaurilor]]
[[sv:Dinosauriernas systematik]]
[[zh:恐龍分類表]]

Dernière version du 3 janvier 2024 à 22:49

Cette page a pour objet de présenter un arbre phylogénétique des Dinosauria (Dinosaures), c'est-à-dire un cladogramme mettant en lumière les relations de parenté existant entre leurs différents groupes (ou taxa), telles que les dernières analyses reconnues les proposent. Ce n'est qu'une possibilité, et les principaux débats qui subsistent au sein de la communauté scientifique sont brièvement présentés ci-dessous, avant la bibliographie.

Arbre phylogénétique

[modifier | modifier le code]

Le cladogramme présenté ici ne possède qu'une valeur indicative. Il n'est pas forcément consensuel, et on peut toujours se référer à la bibliographie au bas de l'article.

Le symbole renvoie à la partie immédiatement supérieure de l'arbre phylogénétique du vivant. Le signe renvoie à la classification phylogénétique du groupe considéré. Tout nœud de l'arbre portant plus de deux branches montre une indétermination de la phylogénie interne du groupe considéré.

Les habitudes typographiques des botanistes et des zoologistes sont différentes. Ici, par commodité de lecture, et certains groupes actuels relevant des deux domaines traditionnels, les noms de taxons supérieurs au genre sont tous écrits en caractères droits, les noms de genres ou d'espèces en italiques.

À la suite d'un taxon, sa période d'apparition, quand elle est connue, peut être indiquée suivant la légende suivante : (Plé) : Pléistocène ; (Pli) : Pliocène ; (Mio) : Miocène ; (Oli) : Oligocène ; (Éoc) : Éocène ; (Pal) : Paléocène ; (Cré) : Crétacé ; (Jur) : Jurassique ; (Tri) : Trias ; (Per) : Permien ; (Car) : Carbonifère ; (Dév) : Dévonien ; (Sil) : Silurien ; (Ord) : Ordovicien ; (Camb) : Cambrien ; (Edi) : Édiacarien. Pour plus de précision si possible, (-) : inférieur ; (~) : moyen ; (+) : supérieur.


└─o Dinosauria
  │
  ├─o Ornithischia (éteint)
  │ ├─o Thyreophora (éteint)
  │ │ ├─o Stegosauria (éteint)
  │ │ └─o Ankylosauria (éteint)
  │ └─o Cerapoda (éteint)
  │   ├─o Marginocephalia (éteint)
  │   │ ├─o Pachycephalosauria (éteint)
  │   │ └─o Ceratopsia (éteint)
  │   └─o Ornithopoda (éteint)
  │     └─o Iguanodontia (éteint)
  │
  └─o Saurischia
    ├─o Sauropoda (éteint)
    │ ├─o Diplodocoidea (éteint)
    │ └─o Macronaria (éteint)
    └─o Theropoda
      ├─o Coelophysoidea (éteint)
      └─o Averostra
        ├─o Ceratosauria (éteint)
        └─o Tetanurae
          ├─o Megalosauroidea (éteint)
          └─o Avetheropoda
            ├─o Allosauroidea (éteint)
            └─o Coelurosauria
              ├─o Tyrannosauroidea (éteint)
              └─o Maniraptoriformes
                ├─o Ornithomimosauria (éteint)
                └─o Maniraptora
                  ├─o Therizinosauria (éteint)
                  └─o Paraves
                    └─o Avialae
                      └─o AVES 

En savoir plus

[modifier | modifier le code]

Sources bibliographiques de référence

[modifier | modifier le code]

Autres sources bibliographiques

[modifier | modifier le code]

Sources internet

[modifier | modifier le code]

Liens internes

[modifier | modifier le code]